Открытое занятие " Огбелерден дамчып келген, оскен оомге ынаам кончуг"
план-конспект занятия по рисованию (старшая группа)

Салчак Сайлыкмаа Николеавна

для педагогов

Скачать:

ВложениеРазмер
Файл kicheel_og.docx25.25 КБ

Предварительный просмотр:

Муниципальное бюджетное дошкольное образовательное

Учреждение детский сад «Белек» с.Тээли Бай-Тайгинского кожууна

Конспект занятия в старшей группе

Тема: «Огбелерден дамчып келген, оскен оомге ынаам кончуг»

                                                                  Воспитатель: Салчак Сайлымаа Николаевна

        Тээли-2015        

Тема «Огбелерден дамчып келген, оскен оомге ынаам кончуг»

Сорулгазы: Тыва огну уругларга таныштырып, тайылбырлап коргузер.

1.Ооредиглиг: Ада-огбелеривистен дамчып келген, кошкун тыва чоннун чурттап чорааны, ыдыктыг оран-савын уругларга таныштырар. Тыва огну канчаар шын тиггерин болгаш оон кезектерин уругларга таныштырар.

2.Сайзыралдыг: Улегер домактар, тывыыктар болгаш шулуктернин дузазы-биле уругларнын дыл курлавырын, чугаазын сайзырадыр.

3. Кижизидилгелиг: уругларны куш-ажылга бичииинден ынак болурун, тыва чоннун чаагай чанчылдарынга ынак болурун болгаш уннелеп, хундулеп, чоргаарланып чоруурун кижизидер.

Методиктиг аргалар: салааларга гимнастика «Матпаадыр», шулук «Монге ог», слайдылар, шимченгир оюн «Кажаада азырал амытаннар», уругларнын харыы бодалдары.

Кичээлдин дерилгези болгаш материалдары: чуруктар, бичи тыва ог, саазындан кылган борттер, сут, краскалар, пипеткалар, ховенниг палочкалар, суук саван, серенгелер.

Белеткел ажылы: тыва ог чуруун коргузер, огнун херекселдери дугайында тывызыктар тыптырар, музейже аян –чорук.

Кичээлдин чорудуу

1.Организастыг кезээ.

-Экии, уруглар! Мында сагынгыр, тывынгыр,угаангыр уруглар бар дээрге, силерни соуургап аалдап чедип келдим. «Матпаадырны» катаптаптар бис бе?

Маатпаадыр балыктаар

Бажы-Курлуг малдаар

Орта-Мерген от салыр

Уваа –шээжек уран шевер,

Бичи- моомей бижик коор

Кылбас-тутпас ажылы чок

Кызыл-маадыр алышкылар.

2.-Бис чуу деп  Республикада чурттап тура бис? (Тыва Республика)

-Кандыг нацияга хамааржым тура бис? (Тыва)

-Тыва чон бурун шагдан бээр кандыг оран-савага чурттап чораан чувел?

Тывызык «Тейи дежик, ишти курттуг»

- Чунун дугацында тывызык-тыр, уруглар? (Ог)

«Куш уяынга ынак, кижи чурттунга ынак» деп, тыва улустун улегер домаа бар. Тыва кижи база торуттунген, оскен оонге ынак. Шаг шаандан тура бистин огбелеривистин, кошкун тыва чоннун салгалдан дамчып келген, ыдыктыг оргээзи- тыва ог. Ог-дээрге тыва чоннун ыдыкшылы, чоргааралы, хундуткели. Чуге кошкун тыва чон деп турарыл? Чуге дизе чылдын дорт эргидези солушканы ышкаш, тыва улус малынын одарын солуп, оон бускаш аъттарынга, шарыларынга чудургеш чаын чазаанче, чайын чайлаанче, кузун кузээнче,кыжын кыштаанче кожуп чоруптар турганнар. Ынчангаш тыва чонну кошкун чон дээр турган. «Ог» деп сос бурунгу турк дылдан алыр бола «АВА» дээн ханы утканы илередип турар. Ынчангаш силерге Михаил  Дуюнгарнын чогаатканы «Монге ог» деп, шулуун номчуп берейн.

Тыва огге хирним дужуп торуттунгеш,

Тыва ава азырап каан уруу-дур мен.

Анай чаштан ыым, каткым, баштай дыннаан,

Авам сыраан, ачам дерээн уям ол-дур.

Дор-ле сынмас торел чоннум чурттап чорза,

Доргун сынмас дортен-алам киштеп турда.

Тос-ла хана эптей тудуп, чаяап тиккен,

Довурзак дег, оом черле монге артар!

-Чогаалчы шулуунде чунун дугайында бижип турар-дыр? (Тыва ог).

-Огну чуге домейлеп турар-дыр?

-Шулуктун адын чоггалчы чудеп адаан болду, уруглар?

-Тыва огну каяа тип каан турда корген силер, уруглар?

Ам бо уеде кымнар эдилеп чоруурул? (малчыннар)

3.Тыва ог-биле таныштыралга

-Ам силерге огну канчаар шын тиггерин болгаш кайы талазындан эгелеп тиггерин тайылбырлап берейн. Огнун хевири, тургууу, иштики, даштыкы каасталгалары болгаш турар туружу онзагай уткалыг. Огнун эжиин мурнуу-чоон  чукче корундир тиггер бис. Ог тургузуу 3 болукке чарлып турар:

1.Огнун боду: хана, ынаа, хараача, багана, эжик. Хана 6-8-даа болур, олар 12 баштыг болур, 72 ынаа херек. Хараача-бедик коску, харап турар дээн. Багана огну хат-шуургандан камгалап хараачаны быжыглап турар.

2.Огнун шывыы: дээвиирлери, адакызы. Дээвииринин багларын базырыглар дээр. Кожалан-адакыларнын даштындан чоруткан баглар. Аъттын чел, кудуруундан эжип алыр.

3.Огнун чадыы: ширтектер, уш кезек дорге, чуък баарынга, орун баарынга салыр.ону хой дугунден кылыр. Кыдыын чээктеп каар

4. Уругларга огге хамаарышкан тывызыктар.

1. Мугулайны мун кижи чушкуулады. (хараача, ынаа)

2.Узун оол хыл эзенгилиг.(ынаа).

3.Артындан адан чудуруун арнып олур. (хана когу)

4.Ог ишти шупту шупту туткууш.(огнун хана карактары)

5.Уне калбан, кире калбан.(эжик)

6.Кежээ келир, эртен чанар.(ореге)

-Эр хейлер! Кончуг эки тывызыкташтывыс. Ам оюндан ойнаптаалынар.

5. Шимченгир оюн «Кажаада азырал амытаннар»

                                                        

-Эр хейлер, уруглар! Ам оожум олуттарывысче олуруптаалынар. Уруглар, суттен чугле чем кылырындан ангыда, сутке тыва хээни ундур чуруп болур. Силернин мурнунарда салган краскаларнын, пипеткалар, палочкалар, серенгилернин болгаш суук саваннын дузазы-биле тыва хээлер болгаш оске-даа чуулдерни чуруп болр бис. Баштай канчаар чуруурун мен силерге коргузуп берейн, кичээнгейлиг коруп алынар, уруглар. Оон соонда боттарынар ажылдап кириптер силер. (Уруглар тус-тузунда ажылдап кириптерлер. Бергедежи бээр чуулдеринге дузалажыр. Ол уеде оожум аялганы салып калыр.)

6. Рефлексия

-Уруглар, бо хун кичээливиске чунун дугайында оорендивис? (тыва ог)

-Бис чуу деп Республикада чурттап турар болдувус? (Тыва Республика)

-Огбелеривистен дамчып келген  оран-сававысты чуу деп адаар болдувус?

-Сутке суук саваннын дузазы-биле чуну чурудувус, уруглар? (тыва хээлер)

- Бо хунгу кичээливис силерге солун болду бе?

-Эр хейлер, уруглар! Кичээлде шупту идепкейлиг киришкенинер дээш четтирдим. Кичээливис моон-биле доозулду.


По теме: методические разработки, презентации и конспекты

Конспект открытого занятия в подготовительной к школе группе Конспект открытого занятия в подготовительной к школе группе Конспект занятия в подготовительной группы педагога-психолога со слабослышащими детьми

Дата проведения:  21  февраля  2012  г. Участники:   дети подготовительной группыПроводит:  педагог-психолог Панова  М.М.Цель:способствовать формиров...

конспект открытого занятия Конспект открытого занятия с элементами театрализации по развитию лексико – грамматической стороны речи у детей с ОНР (подготовительная группа)

Конспект открытого занятия с элементами театрализации по развитию лексико – грамматической стороны речи у детей с ОНР (подготовительная группа) ТЕМА: «Почему медведь зимой спит» (по мотивам сказки В. ...

Нод по теме: "Огбелерден дамчып келген, оскен оомге ынаам кончуг"

Тема «Огбелерден дамчып келген, оскен оомге ынаам кончуг»Сорулгазы: Тыва огну уругларга таныштырып, тайылбырлап коргузер.1.Ооредиглиг: Ада-огбелеривистен дамчып келген, кошкун тыва чоннун ...

открытое занятие для родителейКонспект открытого занятия во второй младшей группе. Сенсорика, Логоритмика, Театрализованная деятельность, как средство всестороннего развития детей дошкольного возраста Тема: «Путешествие в страну Вообразилию»

Цель: развитие актерских способностей детей.Задачи:- побуждать детей к импровизации с использованием доступных средств выразительности (жестов, мимики, интонации, движений);- развивать память, во...

Конспект открытого занятия по развитию речи во второй младшей группе с презентацией (фотографии в альбоме "Открытое занятие с элементами ТРИЗ)

Конспект открытого занятия по развитию речиво второй младшей группепо сказке "Теремок"Цель: Активизация и обогащение  словаря прилагательными (серый, рыжая…) Развитие диалогическ...