Зул
план-конспект занятия на тему

Күсл: Күүкдиг Зул сән өдрин авъяста таньлдулх;  эдниг эврә улсин авхяст,    

           заңшал- бәрцт дурта болдг, эдниг тевчдг сурһмҗ өгч.

Тодлҗ авх үгмүд: нас авлһн, цөгц, зул өрглһн, дееҗ.

Дөңцл: Элдсн һуйр (тесто), аржанк өвсн, цөгц, һуйрас кесн оңһц, хәәлсн тосн, шикр-балта.

Кичәлин йовуд

Күүкд эндр маднд гиичт Баирта күүкн ирвә. Баирта мадниг нөкүд болхинь сурҗана. Удлго хальмг услин нас авдг Зул өдр болх. Эн байрт яһҗ белдвр кехинь би таднд зааҗ өгнәв, - гинә.

1. Зулын өмн өдр герән хурадмн. Хуучн җилин кириг шин җилд орулдм биш. Эн хуучн авъяс.

Ода босад, баган хурахм.

2. Зул өдр боорцг шардм. Боорцг шархла, һахан хорһ тәвдм биш, һуйрт өндг орулдм биш.

а) «Боорцг шарлһн» - наадн. Күүкд белдсн һуйрас сурһмлач дураһад, олн зүсн боорцг кенә.

б) Кесн боорцгар дееҗ бәрнә, өөрнь шикр-балта тәвнә.

в) Боорцгин йөрәл келх.

г) «Боорцг» гидг ду дулхм.

3. Зулын цөгц яһҗ белдгинь күүкдт сурһмлач зааҗ өгнә.

а) Һуйрас зулын цөгц, онһц (лодка) әдләр кеһәд үзүлнә.

б) Аржанец өвснә му-сәәһинь йилһнә, күүкд багштан нөкд болна.

в) Һарин хурһдарн (4 пальца) кемҗәләд, өвсиг керчнә. (Күүкд дураһад кенә).

Ода тадн зурһан наста күүкд, Зул өдр нег җил таднд немгдх, тегәд долан йөркг тәвх кергтә. Долан өвсиг барун талас зүн талур эргүләд, һурв дәкҗ көвңгәр орадмн. (Багш цг энүг күүкдт үзүлнә, күүкд дураһад кенә). Түрүләд эцкд, экд, хөөнь бичкдүдт йөркг кеһәд, цуг эн йөрксиг оңһцд тәвнә.

г) Деерәснь белдсн йөркән бас оңүцд тәвнә.

4. Харңһурхла, насна зулыг шатадмн. Зул бөксн хөөн, һуйрас кесн оңһцар целвг кеһәд, шарад иддмн.
5. «Зул ирв» ду дуулна.
6. Күүкд дассн зулын йөрәлмүд келнә.
7. Мана гиич мадниг боорцгта цәәгәр тоона. Күүкд цәәнә йөрәл келнә. Баирта кевәр кичәл төгсгднә.