Тоол "Кускенин чылга киргени"
учебно-методическое пособие (старшая группа)

Анна Конзан-ооловна Монгуш

Тыва улустун тоолу "Кускенин чылга киргени"

Скачать:

ВложениеРазмер
Файл Тыва улустун тоолу479.5 КБ

Предварительный просмотр:

КҮСКЕНИҢ ЧЫЛГА КИРГЕНИ

Теве биле Күске маргыжа берип-тир.
Теве тура:
— Мен эң улуг амытан мен, мен чылга кирер мен — дээн.
Күске тура:
— Мен эң биче амытан мен, мен чылга кирер мен — дээн.
Теве тура:
— Ындыг болза, хүн кайы чүктен үнүп келирил, ону мурнай көргенивис чылга кирзин — деп-тир.
Күске тура:
— Ындыг-дыр — деп чөпшээрешкен.
Теве хүн үнер чүкче көргеш, чыдып алган. Күске тевениң мөгенинче үне халааш, соңгаар тайга бажынче көргеш, олуруп алган. Ынчап турда, үнген хүннүң, херели соңгу тайга бажынга дээп кээп-тир.
— Хүннү мен мурнай көрүп кагдым! — деп, Күске алгыра-ла берген.
Ынчангаш Теве ол орта аштырган. Күске чылга кирген чүве-дир.
Теве чылда кирбээн-даа болза, «Он ийи чыл» теведе шупту бар дижир: Теве Күске-биле маргышкан; дуюу Инектии дег ийи адыр; бажы тейинде дүктүг Пар бажы хевирлиг; думчуу Тоол ай думчуу дег; упчу боду ыргак-аргак Улу хевирлиг; кудуруу Чылан ышкаш; караа Аъттыынга дөмей; дүгү Хойнуу ышкаш; мөгени Сарбашкын хевирлиг; кулаа Дагаа шинчилиг; алгызы ыттыынга дөмейзимээр азы Хаванныы ышкаш.


КҮСКЕНИҢ ЧЫЛГА КИРГЕНИ

Теве биле Күске маргыжа берип-тир.
Теве тура:
— Мен эң улуг амытан мен, мен чылга кирер мен — дээн.
Күске тура:
— Мен эң биче амытан мен, мен чылга кирер мен — дээн.
Теве тура:
— Ындыг болза, хүн кайы чүктен үнүп келирил, ону мурнай көргенивис чылга кирзин — деп-тир.
Күске тура:
— Ындыг-дыр — деп чөпшээрешкен.
Теве хүн үнер чүкче көргеш, чыдып алган. Күске тевениң мөгенинче үне халааш, соңгаар тайга бажынче көргеш, олуруп алган. Ынчап турда, үнген хүннүң, херели соңгу тайга бажынга дээп кээп-тир.
— Хүннү мен мурнай көрүп кагдым! — деп, Күске алгыра-ла берген.
Ынчангаш Теве ол орта аштырган. Күске чылга кирген чүве-дир.
Теве чылда кирбээн-даа болза, «Он ийи чыл» теведе шупту бар дижир: Теве Күске-биле маргышкан; дуюу Инектии дег ийи адыр; бажы тейинде дүктүг Пар бажы хевирлиг; думчуу Тоол ай думчуу дег; упчу боду ыргак-аргак Улу хевирлиг; кудуруу Чылан ышкаш; караа Аъттыынга дөмей; дүгү Хойнуу ышкаш; мөгени Сарбашкын хевирлиг; кулаа Дагаа шинчилиг; алгызы ыттыынга дөмейзимээр азы Хаванныы ышкаш.

C:\Users\Урана\Pictures\шагаа\03p-DdLAALo.jpg


По теме: методические разработки, презентации и конспекты

кускенин чылга киргени

Темазы: Кускенин чылга киргени.Сорулгазы: Уругларга Тыва чоннун байырлаплы Шагаа дугайында эге билиглерни бээр. Тыва чоннун чанчылдарын сагып билирирнге уругларны ооредир. Уругларнын чугаа домаан сайз...

Образовательная деятельность в подготовительной группе "Хысхы" ("Наа Чылга тимненчебыс")

Конспект занятия по теме: «Наа чылuа тимненчебыс».(«Готовимся к Новому Году») в подготовительной к школе группы. Образовательная программа: «Иркеxек», автор ...

Темазы: Тоолда кирген маадырнын аалынга Шагаа байырлалы

Сорулгазы:- тыва улустун хундулээчел, эвилен-ээлдек, эки чанчылдарынга уругларны кижизидер; - национал байырлалды уругларга таныштырып, тыва улустун  оюннарынын ангы-ангы  хевирлери-бил...

Школага белеткел болуунун, чаа чылга сценарийи!!!

Байырлалдар аразында Чаа-чыл эн-не тоолчургу, солун, оорушкулуг, хуулгаазын байырлал-дыр. Чаа-чылдын будуузунде силерге, ада-иелерге, аалчыларга чугле экини кузеп тур бис....