Кичээл "Ажылчын суур Кызыл-Мажалык"
план-конспект занятия (старшая группа)

Cаин-оол Чечек Борбак-ооловна

Тургускан башкы: Саин-оол Ч.Б.

Скачать:

ВложениеРазмер
Файл meen_suurum.docx26.45 КБ

Предварительный просмотр:

Школа назыны четпээн уругларның муниципалдыг автономнуг өөредилге албан чери Барыын-Хемчик кожуунун Кызыл-мажалык суурунун «Чечек» уруглар сады

Улуг болукке кичээл

Темазы:  «Ажылчын суур –Кызыл -Мажалык».

Тургускан: дээди  категориянын   башкызы

                                                                       Саин-оол Чечек Борбак-ооловна

Кызыл-Мажалык-2021ч

 

Сорулгазы: уругларны тɵрээн сууру Кызыл-Мажалыкты чарашсынып, ону эки билир, келир ʏеде канчаар сайзыраарын билиндирер.

Ɵɵредиглиг мергежили: уругларны тɵрээн суурунуң дугайында эки билип алырын ɵɵредир.

Сайзырадыр мергежили: уругларның дыл-домаан сайзырадыр. Долгандыр турар чʏʏлдерни эскерип, сонуургап билиринге чаңчыктырар. Төрээн суурунуң онзагай чүүлдери биле таныштырар. Чоогунда долгандыр турар чүүлдерге сонуургалын оттурар.

Кижизидикчи мергежили: тɵрээн суурунга ынак болурунга, ону кезээде арыг, чараш турар кылдыр күзелин кижизидер.

 Катышкан кичээлдер: чугаа сайзырадылгазы, ниитилел-харылзажылга сайзырадылгазы, долгандыр турар билиг сайзырадылгазы, эстетиктиг уран чурулга сайзырадылгазы.

Кичээлге бааш бурунгаар кылып чорудар  ажылдар: чурттап турар адрези, садыг, почта, садик, школа дугайында чугаа. Сюжетиг оюннар.

Словарьлыг ажыл: «Кызыл-Мажалыкчылар», «чангыс чер чурттуглар»,.

Дерилгези: тɵрээн суурунуң дугайында чуруктар.

Херек чʏʏлдери: ноутбук, телевизор, музыкалыг флешка,чуруктар.

Үлелге херексели: оюн  «Суурувустуң чараш черлерин тып», уруг бʏрʏзʏнге пластилин, доска, шык тряпка.

Кичээлдин чорудуу:

Кичээлдин этаптары:

Кичээлдин чорудуу

Уези

Башкынын кылдыныы

Уругнун кылдыныы

1.

Организас –

тыг кезээ

-Экии уруглар. Бо хун тыва дыл кичээлинге  бистин чангыс чер чуртувус Делгермаа Монгуштун Кызыл-Мажалык деп шулуу биле таныжар бис.

Алдын хʏнʏм экии

Аяс дээрим экии

Аалчылар экии

Башкыларым амыр,амыр!

Экии,

(Уруглар чартык тɵгерик кылдыр тургулап аар)

Мендилежир

2 мин

2.

Кол кезээ

Шулук.

Ажылчын суур- Кызыл-Мажалык.                    Делгермаа Монгуш.

Бистиң суурувус адын чүү дээр болду? А суурувуста шупту чурттап турар кижилерни чангыс чер чурттугларывыс деп адаар бис. Катаптаптаалынар аа, уруглар. (уруглар 2-3 катап чугаалаар). Бистиң суурувуста кудумчулар хөй. Оларны сактып адаптаалынарам…

-Ам бистин суурувус дугайында Делгермаа Конгаровна башкынын бижээн шулуун дыннаптар бис бе?

 Алды кожуун аргыштырган.
Ажык делгем оруктарлыг,
Амыдырал чаяакчызы-
Ажылчын суур-Кызыл-Мажалык

 Найыралдын быжыг дону-
Аймак хой чон чурттакчылыг.
Бажын-балгат кылып, туткан.
Бачым иштиг Кызыл-Мажалык.
Ак-Довурак хоорай-биле
Аажок быжыг харылзаалыг.
Ажылчын суур-Кызыл-Мажалык,
Ам-даа хогжуп, сайзыра-ла!

- Суурувустуң эң чараш черлери кайы деп бодап тур силер, уруглар?

- А бистиң садик турар кол кудумчуну чүү дээр бис?

Шын-дыр, уруглар, садик турар кудумчуну Рабочая дээр. Ооң чоогунда Х.Н. Чургуй-оол аттыг Парк, Культура Ордузу, Окпе аарыг улус эмнелгези, Топ чунар бажын бар. Орук калбак, делгем. Ол оруктап аай-дедир кожуун тɵвʏнче чурттакчы чон аргыжып турарлар.  Онза чараш Кызыл-Мажалык суурувустуң дугайында мнемотаблицаның дузазы-биле кыска чугаадан кылыптаалыңар.

Кызыл-Мажалык суур.

Чангыс чер чурттуглар!

Кызыл-Мажалыкчылар!

Чʏргʏй-оол,Буян-Бадыргы, Рабочая, Юбилейная, Саая Альберта, Пролетарская, Зои Тырышпаевны, Хомушку Василия, Чес. Михаила…

Бистиң садиктиң турар кудумчузун  дээр.

Уругларнын харыылары.

(Мнемотаблицанын дузазы-биле чугаа)

10 мин

3.

Оюн «Суурувуст

ун чараш черлерин тып»

Суурувустуң онзагай чараш черлерин каяа-даа утпайн чоруур дээш оюндан ойнаптаалыңарам.

 «Суурувустуң чараш черлерин тып»

Сорулгазы: уругларның суурунуң дугайында билиин оюнда чуруктарның дузазы-биле быжыглаар.

- Эмнелге бистиң суурувуста кол бе, уруглар?

(Уруглар чуруктардан суурнуң чараш черлерин тывар. Оожум музыка салыр)

Уругларнын харыылары.

3 мин.

4.

Сула шимчээш -

кин

- Ам кадык болур дизе чуну канчаар бис, уруглар?

Арыг агаар тынаал

Аажок эки болур

Агаарывыс тынгаш

Аастан ʏндʏр ʏрээл.

Оолдар халчыңар

Уруглар шураңар

Омак, сергек болуңар

Орлан-шоваа ɵзʏңер!!!

Ундур – киир тынар

1,2,3

1,2,3

Оолдар чаңгыс черге халыыр, уруглар чаңгыс черге шураар.

3 мин.

5.

Чугаа «Орук дуруму » дугайында.

Суурувустуң кудумчуларында чурумнуг болуру-биле орук демдектерин кылганын сактыр боор силер, уруглар! Орук демдектери дээрге-ле машиналарны болгаш чадаг кижилерни орук дʏрʏмʏнге чагыртып, шаптараазыннар турбас болурунга дузалыг. Бистин тɵп кудумчувуста кандыг орук демдектери барыл? Ынчангаш орук демдектерин кɵрʏп, ол чараш демдектерни хажытпайн кижи-бʏрʏзʏн сагыырын сумеледим! Эр хейлер!

 Уруглар, бистиң суурувусту келир уеде канчаар сайзыраарынга  дузалажыылыңарам. Чараш болур дизе чʏнʏ канчаар-дыр бис!  

Оваарымчалыг уруглар!!!

Чадаг кижи кежер чер!!!

Суурувуска теректерни, ыяштарны тарыыр. (Макетке пластилинден теректерни кылгаш олуртур)

4 мин.

6.

Тʏңнел кезээ

Бɵгʏн мээң-биле чʏнʏ билип алдыңар? Чурттап турар суурувус ады чүл? Чүлер барыл? Чүү деп кудумчулар бар болду? Суурувус чараш болур дизе, чүнү кылза эки – дир? Эр хейлер! Ɵңнуг фишкалар аразындан кымга солун болгаш ажыктыг болган ол кижи – кызыл ɵңнʏг фишканы ап аар, а кымга солʏн эвес болган ол кижи сарыг ɵңнʏг фишкадан ап аар. Меңээ силерниң харыыңар солун болду. Ам оон-даа солун боор кылдыр кожумактан ырлаптаалыңарам:

Четтирдим, уруглар. Байырлыг!

Кызыл-Мажалык суур.

Суурнун ак бажыны, почта, субурган, садик, школа, культура ордузу.

Покталдырбас, чараш чʏʏлдерни ʏревес, камнаар, суурувуска ынак болур…

(уруглар ɵңнʏг фишкаларны алгаш кичээлди анализтеп сарыг болгаш кызыл ɵңнʏг фишка-биле ʏнелээр)

Байырлыг!!!

3 мин.


По теме: методические разработки, презентации и конспекты

Конспект занятия "Наше село - Кызыл-Мажалык"

Занятие построено с учетом национально-регионального компонета...

Технологическая карта интегрированной НОД "Кызыл-мажалык - наше родное село"

Цель:  формирование  у детей чувства патриотизма и любви к своей малой Родине.Задачи:Обучающие: - продолжить формировать у детей представление о селе Кызыл-Мажалык, как о малой Родине;- знак...

Тыва дыл кичээли Темазы: Шулук «Ажылчын суур –Кызыл -Мажалык».

Дээди категориянын кижизидикчи башкызы:Трас С.Д....