Конспект занятия "Лиса и журавль" на кабардинском языке
план-конспект занятия (младшая, средняя группа)

 Интегрированнэ НОД, урыс таурыхъ «Лиса и журавль» ипкъ иткIэ.

НОД-ым и щытыкIэр: ящIэр езыгъэбыдылIэ занятие.

Мурадыр: адыгэ IуэрыIуатэмрэ урыс творчествэмрэ зэхэпщауэ зэрыщытым щыгъуазэ щIын; а лъэпкъхэм я бзэм и дэхагъэм и шэрыуагъэм, абы узыхуийущийм кIэлъыплъын.

ЯщIапхъэхэр: 1. Бзэм зегъэужьын, фIыуэ зэралъэгъуным хущIэкъун.

2. лъэпкъ кулътурэм хэлъ хабзэ, нэмысым хэгъэгъуэзэн.

3. я гупсысэр къаIуэтэфу, щIэрыщIэ къызэрыпщIэну Iэмалхэр къахутэн    псалъэм пщ1э хуащIыфыу егъэсэн, гуп-гупкIэрэ лэжьэфу егъэсэн.

Къэгъэсэбэпыпхъэхэр: геометрическэ фигурэхэр, пхъэм къыхэщIыкIа баш цIыкIухэр, дэ зэмылIэужьыгъуэхэр, клей, сэхусэплъ, цIуугъэнэ зэмылIэужьыгъуэхэр, адыгэ тхыпхъэщIыпхъэхэр, хъэкъущыкъухэр.

Занятием и екIуэкIыкIэр: l. Хэзыгъэгъуазэ дэкъикъэ

( мэкъамэр къоуэ, сабийхэр къыщIохьэ)

В: зи бзэр зымыдэу зы лъэпкъ щымыIэ,

Зи хэку епц1ыжу зы лъэпкъ щымыIэ,

Зи бзэр зыхъумэр мис ар лъэпкъ къабзэщ,

Бзэм пщIэ хуэщIыныр лъэпкъхэм я хабзэщ.

В: ИIэт, цIыкIухэ нобэ къытхуеблэгъахэм, сэлам гуапэ едывгъэхыт.

С: фи махуэ фIыуэ, ди хьэщIэ лъапIэхэ!

ll. Iыхьэ нэхъыщхьэ

В: Нобэ ди Iуэхугъуэр зытеухуар адыгэ IуэрыIуатэмрэ урыс лъэпкъым и IуэрыIуатэмрэ ижь-ижьыж лъандэрэ зэхэухуэнауэ къызэгъуэгурыкIуэм. Абы ипкъ иткIэ дэ къыхэтхащ лъэпкъит1ыми щыц1эры1уэ таурыхъ гъуэзэджэ «Бажэмрэ кърумрэ» урыск1э «Лиса и журавль» жыхуи1эр.

И1эт, ц1ык1ухэ иджы къэдывгъэщ1эжыт таурыхъыр къызэрек1уэк1ар.

Бажэмрэ кърумрэ зэныбжьэгъу хъуащ.

Сыт бажэм гукъэк1 ищ1ар?

С: кърур хьэщ1ап1э къыригъэблэгъащ.

В: сыт хуэдэ шхыныгъуэ игъэхьэзыра бажэм и ныбжьэгъум папщ1э?

С: лисичка приготовила манную кашу.

В: сыт хуэдэ хьэкъущыкъум ирилъхьат ар?

С: тепщэч п1ащ1эм ирик1эри тригъэуващ.

В: Ишха кърум кашэр?

С: хьуэ!

В: сыт щхьэк1э? дауэ феплъырэ фэ абы?

С: кърум и пэ папц1эмк1э еу1ущ, еу1ури къыщы1эрымыхьэм щигъэтыжащ.

В: и1эт ар иджыпсту нэрылъагъу дывгэщ1ыт (предметхэм хызогъаплъэ)

Кърум и пэм ещхьыу мыбдеж щыфлъагъурэ? (опытыр йок1уэк1)

Бажэм ищ1ар зэхуагъэ?

С: хьэуэ, къуаншэщ.

В: адэк1э пыдывгъащэт.

С: кърум бажэр иригъэблгъэжащ езым и деж.

В: сытыт кърум бажэм хуигъэхьэзыра шхыныр зэрытыригъэувар?

С: кхъуэщыным ирик1эри тригъэуващ.

В: бажэм къыщыщ1ар къэдывгъэ1уатэт.

С: кхъуэщын щхьэ зэвым бажэм и щхьэр имыхуэу и хъуреягъыр къик1ухьыурэ , кърум и пэ к1ыхьыр иригъэлъадэри ишхыжащ.

В: пэж дыдэщ, ц1ык1ухэ! Дауэ феплъырэ, а т1ур зэныбжьэгъуу къэнахэ? Хьэмэрэ?

С: хьэуэ, абдежым я зэныбжьэгъуныгъэм к1э игъуэтащ.

(джэгук1э ц1ык1у)?

В: фигу ирихьрэ ди таурыхъыр зэриухар?

С.:хьэуэ! Зэк1ужыну дыхуейщ!

В.:Къыдэхъулэну п1эрэ ар? Сыт абы щхьэк1э дэ тщ1эн хуейр, ц1ык1ухэ?

С1: гуащэ хьэпшып здэдгъэджэгунщ.

С2: хьэуэ, саугъэт иредгъэтынщ.

С3: может лисичка в гости пойдет?

В: псори 1эмал хъэрзынэщ, фыщ1алэф1хэщ, фыхъыджэбзыф1хэщ, тэмэму фегупсысащ. Ауэ мис мы 1эмалхэр къыхэтхынщ – саугъэт матэм илъыр хуедгъэхьынщ бажэм кърум деж.

Мис Ясминэ дахэ бажэ ц1ык1уу тщ1ынщ. Мыдэк1э Эльдар кърум и къэлэныр едгъэгъэзэщ1энщ.

Гъуэгу тедгъэувэнщ бажэ ц1ык1ур. Гъуэгуанэ къыпэщылъыр щы мэхъу. Ар нэхъ псынщ1эу нэсын папщ1э сыт хуэдэра къыхэтхын хуейр?

Ц1ык1ухэ, япэ гъуэгур сыт хуэдэ плъыфэ?

С: гъуэжьщ, к1ыхьщ.

В: ет1уанэр щэ?

С: ет1уанэр щхъуант1эщ.

В.: бгъузэ хьэмэрэ бгъуэ?

С.: бгъузэщ

В: ещанэр щэ?

С: ещанэр плъыжьщ, к1эщ1щ.

В:  ныт1э сыт хуэдэ гъуэгуанэ къыхихым нэхъыф1 абы?

С: ещанэ гъуэгур.

В: пэж дыдэщ, ц1ык1ухэ! И1э т1э, бажэ ц1ык1у, уи 1уэху ф1ы ирик1уэ!

С: гъуэгу махуэ, бажэ ц1ык1у! (мэкъамэр къоуэ)

Матэр 1эпоху, дэхэр къощэщ. Бажэ ц1ык1ур мэгузавэ.

Б: сыт иджы сщ1энур? Мыхэр къысхуэщыпыжыну?

В: еууей мы сыту щ1эщхъу бзаджэ къыщыщ1а мы ди бажэ ц1ык1ум. Ц1ык1ухэ, и1эт дыдэвгъэ1эпыкъут.

(матэм дэхэр иралъхьэжри и ц1эхэр къырабжэк1)

В: мыр сыту хъугъуэф1ыгъуэ куэд хузэрилъхьа мыбы. Феплъыт мыр сыт?

С: дэ

В: мыр щэ?

С: мышхумп1э

В: мыдэ мыр щэ?

С: шык1урт1ым

В: мыр щэ?

С: пщ1ий

В: мыр сыт?

С: мэзыдэ.

В: дэтхэнэр нэхъ ин, дэтхэнэр нэхъ ц1ык1у.

(Бажэр йожьэжри унэм 1уохьэ, зыщ1ыхьэнур имыщ1эу мэчэнджащэр)

В: ц1ык1ухэ, бажэм дыдэвгъэ1эпыкъут, дэ дыхуейкъэ ахэр зэк1ужыну?

Дауэ феплъырэ мы унит1ым дэтхэнэра кърур зыщ1эхуэнур?

Мыр сыт хуэдэ унэ?

С: лъагэщ

В: мыр щэ?

С: лъахъшэщ

В: кърур дэтхэнэра зыщ1эхуэныр

С: лъагэм

В: сыт хуэдэ ар?

С: лъагэщ, лъакъуитк1э щытщ

В: бажэр щэ?

С: бажэр лъахъшэщ, лъакъуипл1к1э къек1ухь.

(тоу1уэри кърур къыщ1ок1)

Б: уузыншэм си ныбжьэгъу. Сыкъыпхуэк1уащ, саугъэту мэзыдэхэр къыпхуэсхьащ.

Къ: упсэу, си ныбжьэгъу лъап1э, псори сщыгъупщэжащ!

В: ныт1э, ц1ык1ухэ ди мурадыр къыдэхъул1ащ, псори тэмэму зэф1эк1ащ.

Ди таурыхъым к1эух дахэ еттыфа?

С: ныт1э, к1эух дахэщ.

(поделкэхэр)

В: бажэмрэ кърумрэ я зэран къызэрык1а хьэкъущыкъухэм мис мыбдеж телъщи фыкъыбгъэдыхьэт. Ахэр дэ дгъэщ1эрэщ1эн хуейщ адыгэ тхыпхъэщ1ыпхъэхэр къэдгъэсэбэпурэ. (столхэр яхуэугуэшын)

lll. Езыгъэбыдыл1э лэжьыгъэ.

В: нобэрей ди лэжьыгъэм сытым дыхуригъасэрэ?

С: ныбжьэгъур гъэпэжын, ф1ыуэ хущытын.

В: сыт хуэдэ псалъэжь фщ1эрэ ныбжьэгъум теухуауэ? ( псалъэжь зы-т1у жа1эр, урысыбзэк1и)

Аращ, ди дерсыр абдежым щызыхуэтщ1ыжынщ. Фигу ирихьамэ дигуапэщ! Узыншэу фыщытхэ!