Рабочая программа для подготовительной группы по кабардинскому языку
календарно-тематическое планирование (подготовительная группа)

                               Рабочая программа по кабардинскому языку 

 «СИ БЗЭ»

Возраст обучающихся – 6-7 лет

Срок реализации – 1 года

Авторы:

Машукова А.С

Бженикова З.Х.

2018 г.

Содержание

1. Целевой раздел.
   1.1. Пояснительная записка………………………………………..…….3
   1.2. Цели и задачи реализации Программы………………...…............. 3

1.3. Особенности Программы……………………………………………..4

1.4. Методы и направления, используемые для реализации Программы…………………………………………………………….5

1.5. Планируемые результаты…………………………………...……….5

2. Организационный раздел.
   2.1. Особенности осуществления образовательного процесса……….6
   2.2. Организация режима…………………………………………….…....6
3. Содержательный раздел.
   3.1. Перспективный план ………………………………..………………..6
4. Список литературы…………………………………….………………………..…13
    

I. Целевой раздел

1.1. Пояснительная записка

Рабочая программа по кабардинскому языку разработана c учётом Федеральных государственных требований к структуре основной общеобразовательной программы дошкольного образования (приказ Министерства образования и науки РФ от 23.11.2009г №655) на основе «Программы воспитания и обучения детей дошкольного возраста «Анэбзэ» Авторы: Р..М. Ацканова , А.Х. Загаштоков, Р.Г. Урозаева, А.М Жиляев.

При разработки рабочей программы учитывались:
- принцип гуманизации
- принцип дифференциации и индивидуализации
- принцип непрерывности системности образования. 
- бережного отношения к природе; 
-удовлетворение духовных потребностей личности.
Согласно требованиям СанПиН 2,4,1.26 66-10 продолжительность занятий
(по возрастным группам)

Адыгэбзэр сабийхэм ябгъэдэлъхьэным хэзыгъэгъуазэ тхыгъэ 
Дэхтэнэ зы лъэпкъыми и бзэ иIэжщ - и анэдэлъхубзэ, ирипсалъэу, цIыху къэс и гупсысэхэр, и гурыгъу-гурьпцIэхэр къырриIуатэу. Анэдэлъхубзэрщ лъэпкъым и лъэпкъыгъэр зыхъумэр - тхыдэ гъуэгуанэр, и лIыгъэр, и хабзэ- нэмысыр, и зэхэщIыкIыр, и экономикэ, политика, культурнэ зыужьыныгъэр зыдынэсыр зыгъэбелджылыр,а псоригъуджэм хуэдэу IупщIу кызэрыщыр. Бзэр къулеигъэшхуэщ. Ар,нэр напIэм зэрихъумэм хэдэу, хъумэн хуейщ. «Бзэ зимыIэм, лъэпкъ иIэкъым», -жеIэ ижь-ижьыж лъандэрэ къыддэгъуэгурыкIэ адыгэ псэлъэжьым. Адыгэ лъэпкъым иIэжщ и бзэ - адыгэбзэ. Ар ди республикэм щызекIуэ къэралыбзэхэм ящыщ зыщ. Абы иригущхуапхъэщ.
Iэмалу щыIэр къэгъэсэбэпын хуейщ, анэдэлъхубзэр хъума хъуным, абы адэкIэ зегъэужьыным папщIэ. Псом нэхърэ нэхъапэр ар къытщIэхъуэ щIэблэм егъэщIэнырщ, фIыуэ егъэлъагъунырщ, егъэджэнырщ. Адэ-анэхэм я ужькIэ, абыкIэ къэлэнышхуэ я пщэ къыдохуэ егъэджакIуэхэм. Псом хуэмыдэу сабий садым щылажьэхэм. Абы къыхэкIкIэ, программэщIэ зэхалъхъащ. Ар сабий садым кIуэхэм я ныбжьым елъытауэ, Iыхьэ-Iыхьэрэ гуэшащ: илъэси 3-4, илъэси 4-5, илъэси 5-6, илъэси 6-7 зи ныбжьхэм папщIэ.

• еджапIэм хуагъэхьэзырхэм сабий садым къыщыщIэкIкIэ граматикэмкIэ, анэдэлъхубзэмкIэ ящIапхъэхэр;
• программэхэр;
• методическэ чэнджэщхэр;
• махуэрыбжэ (календарнэ) планхэр;
• дидактическэ материалхэр (ребусхэр, кроссвордхэр, нэрылъагъу пособиехэр);
• сабийхэм я зэфIэкIыр къызэрапщытэ диагностика;
• псалъэ кIэщI.

Анэдэлъхубзэр сабийхэм зэрыбгъэдэтлъхьэм елъытащ я бзэр фIуэ ящIэу, абы ипщIэр яIэту, щалъхуа щIыпIэр фIыуэ ялъагъуу, дыкъэзыухъуреихь дунейм щыгъуазэу, Iеймэрэ фIымэрэ къагурыIуэу, нэхъыжьри нэхъыщIэри зэхащIыкIыу, гулъытэ яIэу, хьэл-щэн дахэ яхэлъу тэмэму гъэсауэ ахэр балигъ гъащIэм хэша хъуныр.

1.2. Цели и задачи реализации Программы
Сабийхэм я бзэм зезыгъэужь дерсхэр (Цели)
Лъэпкъыр збгъэцIыхунумэ, абы и псэр, и акъылыр, игупсысэкIэр зыхуэдэр къэпщIэну ухуеймэ, и бзэр зэгъащIэ - жаIэр. Сабий цIыкIуу къалъхуар цIыху хъауэ къалъытэн папщIэ абы куэдрэ уелIэлIэн хуейщ, абы и теплъэми, и бзэми, и акъылми, и зэхэщIыкIми, и хьэл-щэнми, и дуней тетыкIэми заужьауэ щытын щхьэкIэ.
Сабийм псэлъэкIэ егъэщIэн хуейщ. Ар гъэсэн хуейщ къыжраIэм щIэдэIуфу, егупсысыфу, зыхуей псалъэр щIыхуей Iуэхум ехьэлIауэ къигъэсэбэпыфу. КъыгурыгъэIуэн хуейщ абы и гъащIэм псалъэм щиIэну мыхьэнэр, псалъэм и къарур. ЩыцIыкIум щыщIэдзауэ сабийр хуэгъэхьэзырын хуейщ псалъэхэм. Бзэм и псалъэхэр зэрызэхэлъ макъхэм щIэгъэдэIун, езы цIыкIум пычыгъуэ - пычыгъуэкIэрэ къегъэпсэлъын хуейщ. Нэхъ къдэкIуэтея нэужь, гурыгъэIуэн хуейщ абы илъагъу псоми, зэхихми, зэхищIэми я цIэу бзэм псалъэ зэрыз зэрыщаIэр. Iэмал зэмылIэужьыгъуэхэр къэдгъэсэбэпурэ цIыкIухэм я бзэр фIыуэ едгъэлъагъун, едгъэщIэн, я бзэм зедгъэужьын хуейщ, икIи ди лэжьыгъэр зыхуэунэтIар аращ. Абы къыхэкIкIэ, адыгэбзэм и хьэрф зэгуэтхэм я макъхэр ягъэIуфу, абы шэрыуэу ирипсэлъэфу, макъхэр тхыгъэм къыхицIыхукIыфу егъэсэн хуейщ, бзэм дихьэхын, фIыуэ илъагъун папщIэ.
Гъэ еджэгъуэм щыщIидзэм деж дэ сабийхэм яхузэфIэкIыр, я бэзэм ныкъусаныгъэ иIэр къыдохутэ. ИужькIэ сабийхэм ящIэ псалъэ бжыгъэр хагъэхъуэн икIи къагъэсэбэпыфу егъэным долэжь.
Сабийхэр адыгэбзэкIэ хунту псалъэфу, псалъэхэм къикIыр къэгурыIуэу щытын щхьэкIэ, езы псалъэхэр къапсэлъыфу, псалъэхэм адыгэ хьэрф зэгуэтхэм я макъхэр щагъэIуфу, къыщагъуэтыфу егъэсэн хуейщ.
Сабийхэр идогъасэ мыпIащIэу, зэпIэзэрыту псалъэным, щыпсалъэкIэ хьэуар тэмэму жьэдашэу, ику ит макъкIэ (мыкIийуэ икIи мыщэхуу) псэлъэным. Бгъэджэгуурэ. Макъхэм ящыщ дэхтэнэри псалъэм и пэм , и кIэм, икум хэту къебгъэгупсыс хъунущ хъэрфзэгуэтхэр зыхэт псынщIэрыпсалъэхэр, къебжьэкIхэр, усэ цIыкIухэр, псалъэжьхэр, джэгукIэхэр. Усэ цIыкIухэмкIэ пхуэгъэсэнущ псалъэхэм адыгэбзэм и хьэрф зэгуэтхэм я макъхэр ягъэIуфу, макъ зэхуэмыдэхэр зэхагъэкIыфу. Сабийхэр йдогъасэ псалъэхэр пычыгъуэкIэ жьэрыIуатэу зэпаудыфу, пычыгъуэхэмкIэ псалъэ, пслъэхэмкIэ псалъэуха зэхалъхьэфу. А лъэхъэнэм сабийхэр зэлэжь псалъэухахэр псалъитI - псалъиплI нэхъыбэу щытыпхъэкъым. Псалъэухар щаухкIэ, щыIэцIэрэ бжыгъэцIэрэ (сытIолым мыIэрыситI телъщ), щыIэцIэрэ плъыфэцIэрэ зэгъусэу (мыIэрысэ плъыжь) я бзэм къыщагъэсэбэпыфу щытын хуейщ. Сабийхэр егъэсэн хуейщ упщIэ ептам егупсысыфу, абы жэуап иратыфу, жэуап щаткIэ псалъэуха лIэужьыгъуэ зэхуэмыдэхэр къагъэсэбэпыфу, зы сурэт е сурэт зыбжанэкIэ псалъэуха зэхалъхьэфу, езы цIыкIухэми упщIэ тэмэму ятыфу.
Школым хуагъэхъэзыр сабийхэм я бзэр нэхъ къулей, бзэ зэпыщIакIэ псэлъэф хъун папщIэ, дере къэс тепсэлъыхьыжыным, къаIуэтэжыныгъэм хузогъасэ. АбыкIэ сэбэп къысхуохъу си лэжьыгъэм ехьэлIа схемэ-моделхэр. Сабийхэм яфIэгъэщIэгъуэну, джэгухэурэ иролажьэ апхуэдэ схемэхэм.

АнэдэлъхубзэмкIэ къэув къэлэнхэр (Задачи)
ЕджапIэм хуагъэхьэзыра сабийхэм яхузэфIэкIыу щытын хуейщ:

1. Таурыхъымрэ рассказымрэ зэхагъэкIыфу;
2 .УпщIэ хуагъэувам жэуап къыратыжыфу, езыхэри щъупщьфу ;
3. Сурэткь таурыхъ, рассказ цIыкIухэр зэхалъхьэфу;
4. Усэ гъэхуауэ къеджэфу (гукIэ);
5. Нарт эпосым щыщ хъыбар гуэрхэм (къызэрыгуэкIыу) щыгъуазэу;
6. Cабий усакIуэу, тхакIуэу зытIущ яцIыхуу;

1.3. Особенности Программы

Адыгэбзэр сабийхэм ябгъэдэлъхьэным  хэзыгъэгъуазэ тхыгъэ

Дэхтэнэ зы лъэпкъыми и бзэ иIэжщ - и анэдэлъхубзэ, ирипсалъэу, цIыху къэс и гупсысэхэр, и гурыгъу-гурьпцIэхэр къырриIуатэу. Анэдэлъхубзэрщ лъэпкъым и лъэпкъыгъэр зыхъумэр - тхыдэ гъуэгуанэр, и лIыгъэр, и хабзэ- нэмысыр, и зэхэщIыкIыр, и экономикэ, политика, культурнэ зыужьыныгъэр зыдынэсыр зыгъэбелджылыр,а псоригъуджэм хуэдэу IупщIу кызэрыщыр. Бзэр къулеигъэшхуэщ. Ар,нэр напIэм зэрихъумэм хэдэу, хъумэн хуейщ. «Бзэ зимыIэм, лъэпкъ иIэкъым», -жеIэ ижь-ижьыж лъандэрэ къыддэгъуэгурыкIэ адыгэ псэлъэжьым. Адыгэ лъэпкъым иIэжщ и бзэ - адыгэбзэ. Ар ди республикэм щызекIуэ къэралыбзэхэм ящыщ зыщ. Абы иригущхуапхъэщ.
Iэмалу щыIэр къэгъэсэбэпын хуейщ, анэдэлъхубзэр хъума хъуным, абы адэкIэ зегъэужьыным папщIэ. Псом нэхърэ нэхъапэр ар къытщIэхъуэ щIэблэм егъэщIэнырщ, фIыуэ егъэлъагъунырщ, егъэджэнырщ. Адэ-анэхэм я ужькIэ, абыкIэ къэлэнышхуэ я пщэ къыдохуэ егъэджакIуэхэм. Псом хуэмыдэу сабий садым щылажьэхэм. Абы къыхэкIкIэ, программэщIэ зэхалъхъащ. Ар сабий садым кIуэхэм я ныбжьым елъытауэ, Iыхьэ-Iыхьэрэ гуэшащ: илъэси 3-4, илъэси 4-5, илъэси 5-6, илъэси 6-7 зи ныбжьхэм папщIэ.

• еджапIэм хуагъэхьэзырхэм сабий садым къыщыщIэкIкIэ граматикэмкIэ, анэдэлъхубзэмкIэ ящIапхъэхэр;
• программэхэр;
• методическэ чэнджэщхэр;
• махуэрыбжэ (календарнэ) планхэр;
• дидактическэ материалхэр (ребусхэр, кроссвордхэр, нэрылъагъу пособиехэр);
• сабийхэм я зэфIэкIыр къызэрапщытэ диагностика;
• псалъэ кIэщI.

Анэдэлъхубзэр сабийхэм зэрыбгъэдэтлъхьэм елъытащ я бзэр фIуэ ящIэу, абы ипщIэр яIэту, щалъхуа щIыпIэр фIыуэ ялъагъуу, дыкъэзыухъуреихь дунейм щыгъуазэу, Iеймэрэ фIымэрэ къагурыIуэу, нэхъыжьри нэхъыщIэри зэхащIыкIыу, гулъытэ яIэу, хьэл-щэн дахэ яхэлъу тэмэму гъэсауэ ахэр балигъ гъащIэм хэша хъуныр.
Сабийхэм я бзэм зезыгъэужь дерхэр.
Лъэпкъыр збгъэцIыхунумэ, абы и псэр, и акъылыр, игупсысэкIэр зыхуэдэр къэпщIэну ухуеймэ, и бзэр зэгъащIэ - жаIэр. Сабий цIыкIуу къалъхуар цIыху хъауэ къалъытэн папщIэ абы куэдрэ уелIэлIэн хуейщ, абы и теплъэми, и бзэми, и акъылми, и зэхэщIыкIми, и хьэл-щэнми, и дуней тетыкIэми заужьауэ щытын щхьэкIэ.
Сабийм псэлъэкIэ егъэщIэн хуейщ. Ар гъэсэн хуейщ къыжраIэм щIэдэIуфу, егупсысыфу, зыхуей псалъэр щIыхуей Iуэхум ехьэлIауэ къигъэсэбэпыфу. КъыгурыгъэIуэн хуейщ абы и гъащIэм псалъэм щиIэну мыхьэнэр, псалъэм и къарур. ЩыцIыкIум щыщIэдзауэ сабийр хуэгъэхьэзырын хуейщ псалъэхэм. Бзэм и псалъэхэр зэрызэхэлъ макъхэм щIэгъэдэIун, езы цIыкIум пычыгъуэ - пычыгъуэкIэрэ къегъэпсэлъын хуейщ. Нэхъ къдэкIуэтея нэужь, гурыгъэIуэн хуейщ абы илъагъу псоми, зэхихми, зэхищIэми я цIэу бзэм псалъэ зэрыз зэрыщаIэр. Iэмал зэмылIэужьыгъуэхэр къэдгъэсэбэпурэ цIыкIухэм я бзэр фIыуэ едгъэлъагъун, едгъэщIэн, я бзэм зедгъэужьын хуейщ, икIи ди лэжьыгъэр зыхуэунэтIар аращ. Абы къыхэкIкIэ, адыгэбзэм и хьэрф зэгуэтхэм я макъхэр ягъэIуфу, абы шэрыуэу ирипсэлъэфу, макъхэр тхыгъэм къыхицIыхукIыфу егъэсэн хуейщ, бзэм дихьэхын, фIыуэ илъагъун папщIэ.
Гъэ еджэгъуэм щыщIидзэм деж дэ сабийхэм яхузэфIэкIыр, я бэзэм ныкъусаныгъэ иIэр къыдохутэ. ИужькIэ сабийхэм ящIэ псалъэ бжыгъэр хагъэхъуэн икIи къагъэсэбэпыфу егъэсэным долэжь.
Сабийхэр адыгэбзэкIэ хунту псалъэфу, псалъэхэм къикIыр къэгурыIуэу щытын щхьэкIэ, езы псалъэхэр къапсэлъыфу, псалъэхэм адыгэ хьэрф зэгуэтхэм я макъхэр щагъэIуфу, къыщагъуэтыфу егъэсэн хуейщ.
Сабийхэр идогъасэ мыпIащIэу, зэпIэзэрыту псалъэным, щыпсалъэкIэ хьэуар тэмэму жьэдашэу, ику ит макъкIэ (мыкIийуэ икIи мыщэхуу) псэлъэным. Бгъэджэгуурэ. Макъхэм ящыщ дэхтэнэри псалъэм и пэм , и кIэм, икум хэту къебгъэгупсыс хъунущ хъэрфзэгуэтхэр зыхэт псынщIэрыпсалъэхэр, къебжьэкIхэр, усэ цIыкIухэр, псалъэжьхэр, джэгукIэхэр. Усэ цIыкIухэмкIэ пхуэгъэсэнущ псалъэхэм адыгэбзэм и хьэрф зэгуэтхэм я макъхэр ягъэIуфу, макъ зэхуэмыдэхэр зэхагъэкIыфу. Сабийхэр йдогъасэ псалъэхэр пычыгъуэкIэ жьэрыIуатэу зэпаудыфу, пычыгъуэхэмкIэ псалъэ, пслъэхэмкIэ псалъэуха зэхалъхьэфу. А лъэхъэнэм сабийхэр зэлэжь псалъэухахэр псалъитI - псалъиплI нэхъыбэу щытыпхъэкъым. Псалъэухар щаухкIэ, щыIэцIэрэ бжыгъэцIэрэ (сытIолым мыIэрыситI телъщ), щыIэцIэрэ плъыфэцIэрэ зэгъусэу (мыIэрысэ плъыжь) я бзэм къыщагъэсэбэпыфу щытын хуейщ. Сабийхэр егъэсэн хуейщ упщIэ ептам егупсысыфу, абы жэуап иратыфу, жэуап щаткIэ псалъэуха лIэужьыгъуэ зэхуэмыдэхэр къагъэсэбэпыфу, зы сурэт е сурэт зыбжанэкIэ псалъэуха зэхалъхьэфу, езы цIыкIухэми упщIэ тэмэму ятыфу.
Школым хуагъэхъэзыр сабийхэм я бзэр нэхъ къулей, бзэ зэпыщIакIэ псэлъэф хъун папщIэ, дере къэс тепсэлъыхьыжыным, къаIуэтэжыныгъэм хузогъасэ. АбыкIэ сэбэп къысхуохъу си лэжьыгъэм ехьэлIа схемэ-моделхэр. Сабийхэм яфIэгъэщIэгъуэну, джэгухэурэ иролажьэ апхуэдэ схемэхэм

1.4. Методы и направления, используемые для реализации Программы
Къэдгъэсэбэп Iэмалхэр (Методы и приемы).
- дидактическэ материалхэр (ребусхэр, кроссвордхэр, нэрылъагъу пособияхэр);
- Къуажыхьхэр, псынщIэрыпсалъэхэр;
- джэгукIэ, сюжет зиIэ сурэт гъэщIэгъуэн, егъэплъын, сабийхэм ящытхъун, тегъэгушхуэн, упщIэ етын, жэуап къыратыжыфу егъэсэн.

1.5. Планируемые результаты

Гъэм и кIэм сабийхэм яхузэфIэкIыпхъэр:
- цIыху IэщIагъэхэр (егъэджакIуэ, гъэсакIуэ, дохутыр, н.) ящIэу;
- дунейпсо махуэшхуэхэм щыгъуазэу;
- ди Армэм Хэкур зэрихъумэм щыгъуазэу;
- губгъуэм къыщыкI гъавэхэр ящIэу;
- гъэм и зэманхэр, къыщыхъу зэхъуэкIыныгъэхэр ящIэу;
- щIымахуэр изых бзухэмрэ хуабапIэм лъэтэж бзухэмрэ яцIыхуу;
- Къэбэрдей-Балъкъэрым и гербыр, ныпыр, президентыр яцIыхуу;
- Къэбэрдей-Балъкъэрым и щIыпIэ нэхъ дахэхэу 2-3 яцIыхуу;
- псыежэххэм щыщу 3-4 ящIэу;
-къалэхэу, къуажэхэу 4-5, районхэу 3-4 къыбжаIэфу; 
- адыгэ джэгукIэхэм щыгъуазэу, джэгуфу; 
- сабийхэм кIэлъызэрахьэ хабзэхэм щыгъуазэу.

Сабийхэр щытын хуейщ:
(требования к уровню подготовки)
- псалъэуха зэмылIэужьыгъуэ яухуэфу;
- сурэт цIыкIу зыбжанэкIэ, езыхэр зыщыгъуазэ Iуэхугъуэм теухуа рассказ, таурыхъ цIыкIу зэхалъхьэфу;
- псалъэм узыхуей макъыр къыхацIыхукIыфу, здэщыт щIыпIэр къыбжаIэфу (и пэм, и кум, и кIэм);
- псалъэуха зэхалъхьэфу, псалъищ-плIы нэхъ мыхъуу; 
- псалъэухар псалъэкIэ, псалъэхэр пычыгъуэкIэ яугуэшыфу;
- езыр-езыру, гъэхуауэ, зэкIэлъыхьауэ литературнэ текст цIыкIухэр зытепсэлъыхьыр къаIуэтэжыфу;
- тхыгъэ цIыкIухэр драмматизацэ ящIыфу; 
- пщIым нэс бжэфу, къебжыхыжыфу; 
- геометрическэ фигурэхэр, плъыфэхэр къыбжаЬфу; 
- илъэсыр мазэ дапщэ хъуми ящIэу; 
- тхьэмахуэ зэхуакур, кърабжэкIыфу; 
- фащэм тет тхыпхъэицIыпхъэхэм щыгъуазэу.
- цIыху IэщIагъэхэр (егъэджакIуэ, гъэсакIуэ, дохутыр, н.) ящIэу;
- дунейпсо махуэшхуэхэм щыгъуазэу;
- ди Армэм Хэкур зэрихъумэм щыгъуазэу;
- губгъуэм къыщыкI гъавэхэр ящIэу;
- гъэм и зэманхэр, къыщыхъу зэхъуэкIыныгъэхэр ящIэу;
- щIымахуэр изых бзухэмрэ хуабапIэм лъэтэж бзухэмрэ яцIыхуу;
- Къэбэрдей-Балъкъэрым и гербыр, ныпыр, президентыр яцIыхуу;
- Къэбэрдей-Балъкъэрым и щIыпIэ нэхъ дахэхэу 2-3 яцIыхуу;
- псыежэххэм щыщу 3-4 ящIэу;
-къалэхэу, къуажэхэу 4-5, районхэу 3-4 къыбжаIэфу; 
- адыгэ джэгукIэхэм щыгъуазэу, джэгуфу; 
- сабийхэм кIэлъызэрахьэ хабзэхэм щыгъуазэу.

Илъэсым и к1эм сабийхэм ящ1эн хуейщ:

  Сэлам зэрызэрах псалъэхэр

   ф1ыщ1э зэращ1 псалъэхэр

  инагъ – ц1ык1уагъ къызэрык1 псалъэхэр

  здэунэт1а – здэгъэза лъэныкъуэ къызэрык1хэр

  тхьэмахуэ зэхуакур

  геометрическэ фигурэм и ф1эщыгъэц1эхэр

  бжыгъэхэр, плъыфэ къэзыгъэлъагъуэхэр

  зэман къызэрык1хэр

  гукъыдэж къызэрык1хэр

  1ыхьлыхэмрэ благъэхэмрэ

  хэкумрэ Хэкур хъумэнымрэ

  плъыфэ къызэрык1хэр

  хьэл – щэн къызэрык1хэр

  унэ хьэпшыпхэр, унэлъащ1э

  теп1энщ1элъынхэр

  хьэкъущыкъухэр

  адыгэ шхыныгъуэхэр

  щыгъынхэр гъэм и зэманхэм теухуауэ

  зыхуэпэным теухуа псалъэхэр

  адыгэ ц1ыхухъу фащэм хыхьэхэр

  адыгэ ц1ыхубз фащэм хыхьэхэр

  ц1ыху 1эпкълъэпкъым теухуа псалъэхэр,

  къабзагъэм ехьэл1а псалъэхэр,

  ныбжьэгъугъэ,

  унагъуэ 1уэхухэр,

  хадэхэк1хэр,

  пхъэщхьэмыщхьэхэр,

  гъавэ къэк1ыгъэхэр,

  удзхэр,

  мэзым къыщык1 жыг л1эужьыгъуэхэр,

   унэ псэущхьэхэр,

  мэз псэущхьэхэр,

   бдзэжьейхэр,

  джэдкъазхэр,

  къуалэбзухэр,

  1эщ1агъэхэр,

  гъэм и зэманхэр, абахэм я1э зэхъуэк1ыныгъэхэр,

  уэгум ехьэл1а псалъэхэр,

  адыгэ музыкалнэ 1эмэпсымэхэр,

  1эмэпсымэхэр,  

  Къэбэрдей – Балъкъэр республикэм щыпсэу лъэпкъхэр,

   районхэр, къалэхэр, къуажэхэр, псыежэххэр, гуэлхэр,

  нэхъ щ1ып1э дахэхэр,

   сабийм к1элъызэрахьэ хабзэхэр,

  адыгэ тхьэлъэ1ухэр,

   махуэшхуэхэр.
Сабийхэм я зэфIэкыр къызэрапщытэ

(Формы контроля и учета движения воспитанников)
- Макъзешэхэмрэ макъ дэкIуашэхэмрэ къызэрапщытэ щIыкIэр (Диагностикэ);
- Есэпыр сабийм зэрищIэркъызэрапщытэ щIыкIэр;
- адыгэбзэ ьграмматикэм сабийм хищIыкIыр къызэрапщытэ щIыкiэр;
Нарылъагъу- дидактическэ материалхэр:
(наглядный материал)
- Зы псалъэу дауэ жыпIэ хъуну? 
- Мы суратхэм итхэм щыщу дэтхэнэр лей? (Iэщ, щыгын, хадэхэкI)
- псаущхэхэр,
- зэрыджэгу Iэмэпсымэхэр,
- зэрылъажэ Iэмэпсымэхэр.
Къэдгъэсэбэп Iэмэпсымэхэр:
(оборудование)
Къэрэндащ, пластилин, телевизор, доска, мольберт, Iуданэ зэмыфэгъухэр, уагъэ щащI стэнок, сурэтхэр.

11.Организационный раздел.
2.1. Особенности осуществления образовательного процесса

III. Илъэсих-блы зи ныбжьхэм папщIэ программэм хэзыгъэгъуазэ тхыгъэ.

(Краткое содержание программы)
А ныбжьым ит сабийхэм дерситI яIын хуейщ. Дерсыр егъэкIуэкIыпхъэщ дакъикъэ 25-30- кIэ. 
Зы илъэсым къриубыдэу егъэкIуэкIыпхъэщ сыхьэт 72-рэ.
Сабийхэм я гъэсэныгъэмрэ я акъылымрэ зегъэужьын, я узыншагъэм хэгъэхъуэн, я Iэпкълъэпкъ цIыкIухэм зегъэужьын. ЩIэныгъэ зрагъэгъуэтыным хущIэкъуу, я акъылыр абы траухуэфу, набдзэгубдзаплъэу щытыфу, еджэным дегъэхьэхын. Езыхэм я лэжьыгъэр къапщытэжыфу, оценкэ иратыжыфу егъэсэн.
Дыкъэзыухъуреихь дунейм теухуа щIэныгъэ зэмылIэужьыгъуэ етын, патриотическэ, интернациональнэ зэхэщIэ яIэу, я къэралыр, щыпсэу республикэр фIыуэ ялъагъуу сабийхэр къэгъэтэджын.
Ди къэралым щыпсэу лъэпкъ зэмылIэужьыгъуэхэр зэгурыIуэ-зэдэIуэжу зэрызэдэпсэум сабийхэм гу лъегъэтэн.
Бзэм и лъэныкъуэ псори егъэфIэкIуэн: кIэщI дыдэуи зыубгъуауи сабийхэм яхуэбгъэува упщIэм елъытауэ жэуап къуатыжыфу, я ныбжьэгъу цIыкIухэм жаIам дыщIагъужыфу егъэсэн.
Адыгэбзэ грамотэм хуэгъэхьэзырын. Бзэм и макъ псори псалъэхэм щызэхахыу, абы и анализ ящIыжыфу егъэсэн.
Адыгэ художественнэ литературэр фIыуэ егъэлъагъун, я эстетическэ гъэсэныгъэм хэгъэхъуэн, лъэпкъ искусствэр фIыуэ егъэлъагъун. ИхъуреягъкIэ ялъагъу дахагъэр зыхащIэу, абы щыгуфIыкIыу, ар зэрахъумэным иужь иту егъэсэн.
Езы цIыкIухэр зэрыIыгъыу, нэхъыжьхэми нэхъыщIэхэми пщIэ-нэмыс хуащIыфу, нэхъыщIэ цIыкIухэм ядэIэпыкъуу, езыр-езыру джэгукIэр къыхахрэ зэдэджэгуфу, сабийхэр егъэсэн.
Экологическэ гъэсэныгъэ етын.
ЕсэпымкIэ ящIэм пыщэн.
Сабийхэм я ныбжьым, я акъылым къиубыдыну къыфщыхъу адыгэ хабзэм щыгъэгъуэзэн. 
Сабийхэм зэхагъэкIыфын: таурыхъыр, рассказыр, усэр. Тхыгъэм и купщIэ нэхъыщхьэр къагурыIуэу (главную идею произведения), пэжу оценкэ лIыхъужьхэм иратыфу, гъэхуауэ усэ къеджэфу, таурыхъ жаIэжыфу, рассказ цIыкIу зэхалъхьэфу егъэсэн. 

2.2. Организация режима

Согласно требованиям СанПиН 2,4,1.3049-13 продолжительность занятий в подготовительной группе 6-7 лет 25-30 минут.

Илэсым къыриубыдэу егъэкIуэкIыпхъэ дерсхэр

111.Содержательный раздел.
3.1. Перспективный план

II. Илъэсих – блы зи ныбжьхэм я махуэыбжэ план

1V.Список литературы

Литературэ къэдгъэсэбэпхэр

1. Жиляев Н.Х. - «Щэнгъасэ»
2. Мафедзова С.Х. – «Адыгэ сабий джэкукIэхэр»
3. Налоев З.М. – «Сабий щэнгъасэ»
4. Ацканова Р.М. – «Анэбзэ»
5. Шхагапсоев С.Х, Слонов Л.Х – «Кабардинские названия растений»
6. Кардангушев З.П. – «Адыгэ псалъэжьхэр»
7. Шадова Л.И., Штепа Т.Ф. – «Национально-региональный компонент дошкольного образования».
8. Кишев Х.С. – «Лъэпкъ IэщIагъэхэр».