Открытое занятие по изучение родного языка
план-конспект занятия (средняя группа)

    ОТКРЫТОЕ  ЗАНЯТИЕ  ПО  ИЗУЧЕНИЮ  РОДНОГО  ЯЗЫКА

                        ТЕМА:  «Үвлин хүврлһн»

Составила: Сариева  Любовь  Павловна

     Педагог дополнительного  образования

Муниципального казенного дошкольного образовательного учреждения «Сельский национальный детский сад  «Малыш»      с.Ульдючины

Цель:

1. Пополнить лексический запас слов по данной теме.
2. Показать формы и методы работы для мотивации и систематизации знаний.
3. Воспитать любовь к родной речи, языку, природе.

Кичәлин йовуд:

(Шуурһна ә)

• Эн ямаран ә? Тадн соңсвт? (салькн үләнә, шуурна)

Ю-ю, салькн альдас ирв? Ю маднд авч ирв? Хәләтн, би нег бичг олҗ авув. Энд нег  тәәлвртә тууль бичәтә:

Һазрин цасн бүтәнә

Һолд усн көрнә

Салькн һаза ишкрнә

Сантн, эннь кезә болна?

• Чик, үвлд! Тегәд эндрк мана мастер – классин төр ямаран? Ода мадн үвлин тускар күүндхмн. Үвлин тускар тадн ю меднәт? Үвлд тадн дуртат? Үвлин тускар мадн ода ахр келвр умшхмн.

Ю – ю?юн болҗ  одви? Эн шуурлһн мана зәңгсиг тараһад хайчкҗ! Буйн болтха, нанд нөкд болтн, эн зәңгсиг дараһань чикәр тәвчктн.

(1-гч даалһвр: деформированн зәңгс)

• Сән! Үвл – сәәхн җилин цаг. Зәрм әмтн үвлд дурта, зәрмснь дурго. Нанд болхла, үвл таасгдна. Миниһәр болхла, эн җилин цаг шин җилин байрла, цаһан өңглә, күүкдин шууганла, инәднлә залһлдата. Тана уханд үвл юунла ирлцҗәнә? Эврәннь сансн тоотан ширәд бәәсн кластерт бичтн.

(кластер)

• Ода бичсән нанд келҗ өгтн! Ода мини кластерт ю бичәтә хәләхмн, хамдан орчулхмн.
• Үвлздг шовуд ... Тадн ямаран мана теегт үвлд үлддг шовуд меднәт? (богшурһа, керә, коглҗрһн, шаазһа, цоклур)

Эдниг яһҗ харх кергтә? Үвл басл догшн, киитн цаг. Цасн орхла, шүрүн салькн үләхлә, шуурлһн шуурхла, шовуд, аңгуд чигн түрнә. Мадн эднд нөкд болх зөвтәвидн: шовудын гер кеһәд, хот, ус өгх кергтә.

• Шовуна тускар тадн ямаран үлгүрмеднәт?

(Күн - дөңгәр, шовун - далвагар) Юңгад тиигҗ келнә? Юңгад гихлә әмтн нег – негндәд нөкд – тус күргәд, зовлңгар чигн, байрар хувалцад хамдан бәәдг. Күн һанцарн бәәхш. Шовуд йиртмҗд бас һанцарн бәәҗ чадшго.

• Үвлин дөрвн цагас ямаран киитн, догшн болвчн, сәәхн җилин кем! Цуг эргндк ә-чимән уга, тагчг болҗ медгднә. Цасн чиндһр цаһан хучлһар һазриг бүркнә. Эн йиртмҗин бәәдл күүнә нүд авлна, чееҗ байсана. Үвлин кемд олн шүлгчнр эврә билгән нерәдсмн. Теднә негнь  – Балакан Алексей. Би тана оньгт энүнә «Үвл» гидг шулг тусхаҗанав.

Цаһан цасн орна,

Цагин бәәдл  хүврнә.

Шин җил ирнә,

Шуугата байр эклнә.

Цан – тергнд сууһад,

Цаһан аав ирнә.

Цуг бичкдүдт белг

Цаһан аав өгнә.

1. Дотран умштн.
2. Күн болһн нег мөрәһәр айслулҗ умшна.

- Тадн «һацур» гидг ду меднәт? Ода эн айс тәвәд, мана шүлгиг дуулый хамдан! Түрүләд орсаһар эн дууг дуулый! Ода невчкн бийән сергәхмн, нәәхләд, бииләд эн айсар дамҗад, хальмгар дуулый!

Йир сәәнәр дуулнат, цеңнсн сәәхн дуута тадн!

Ода болхла, би таднд зургуд үзүлнә. Тадн эн зургуд хәләҗ, дәкәд шүлгән айслулҗ умштн. (Зургар көдллһн)

Толин көдлмшн: цан – тергн – сани – телега, повозка, хүврнә – меняется.

Эн шүлгт шүлгч эврә дуран, байран маднд үзүлнә.

•  Йир сән! Ода мадн мана мастер  -  классин ашлвр кехмн. Мадн даалһврмуд күцәһәр, шин үгмүд тодлҗ аавидн. Буйн болтха, Үвлин тускар синквейн тогтаҗ өгтн.

1. Үвл
2. Киитн, цаста
3. Ирв, байрлна, шуурна
4. Цаһан цасн орна
5. Шин җил

• Йир сән! Нанла көдлснд би йир байрта бәәнәв.

Ода үвл чилҗәнә. Кезәнәс авн мана өвкнр келдг билә: зурмн ичәнәсн һархла, хавр ирнә, Цаһан сарин байр темдглгднә. Тер төләд би тадниг әрн цаһан седкләсн йөрәҗәнәв! Киитн үвл чилҗ, нарта хавр эклҗәнә.

Цуһар тадн җиләс җил күртл,

Байрта – бахта, сән –с әәхн бәәҗ,

Бәәсәрн байн, суусврн өнр болҗ,

Сансн санантн күцҗ, сәксн үүлтн бүтҗ,

Мел оньдин мөңгн хаалһар йовҗ,

Олн - әмтнәннь өлзә - кишгиннь хормад багтҗ

Көк теңгр дор, көрстә һазр деер

Өрк – бүлтәһән, күүкдтә - шуугтаһан

Амулң - менд бәәцхтән!