Сценарий "Алдын кус байырлалы"
методическая разработка (старшая группа)

Куулар Елена Вячеславовна

Сценарий "Алдын кус байырлалы

Скачать:

ВложениеРазмер
Файл aldyn_kus.docx19.7 КБ

Предварительный просмотр:

Чоон-Хемчик кожууннун Шеми сумузунун «Чечек» уруглар сады

«Алдын кус байырлалы»

улуг болук уругларынга

Тургускан башкы: Куулар Е.В

Шеми-2023 чыл

« Алдын кус» байырлалы.

 Сорулгазы: 1. Уругларның ногаа, чимис аймааның дугайында билиин

бедидери.

2.Агаар-бойдуска күскү үени тып өөредир база күскү үениң ажык—дузазын билиндирип, ногаа - биле чимис аймаан аңгылап өөредир.

3.Уругларның дыл- домаан сайзырадыры, уран талантызын көдүрери.

4.Улуг улустун күш-ажылын үнелеп өөредирин уламчылаары база бодунуң куш- ажылын түңнеп өөредир.

Өрээл ишти байырлыг байдалга дериттинген. Музыка адаа- биле янзы- буру ногаалар болгаш чимистер кылдыр кеттингилээн уруглар чангыстап унуп келирлер(картошка, капуста, морковь , согуна, помидор, огурец, яблок, банан, груша , арбуз, лимон) чартык ай ышкаш тургулапкаш боттарын мактанып шулуктеп турарлар.

 Экиивенер, эргим уруглар, ада- иелер, башкылар!

Ам болза чылдын эн-не кайгамчыктыг тодуг- догаа, чараш,алдын- сарыг уези-кустун аалдап келгени бо. Билир бис, куску уеде боттарывыстын амыдыралывыска херек витаминниг ногааларны тарып, остуруп база арга - арыывыстан кат - чимисти чыып, вареньелеп, моогулерни дузап турар болгай бис. Чеже чараш кус дугайында ырылар, шулуктерни база ногаа, чимис дугайында тывызыктарны, ооренгенивисти барымдаалааш «Алдын кус » деп байырлыг утреннигивисти ажыттынган деп чарладывыс. Силернин мурнунарда «Чечек » уруглар садынын ортумак болуунун чаштары бараалгап тур.                                Хову шолдер арга-алаак,

                                                       Сарыг онге шуглаттырган.

                                                        Кожа-кожа дистинишкен

                                                         Чанар куштар ужуп эрти.  

 -Уруглар чунун дугайында шулук –дур? Уруглар даштын чылдын кандыг уезил? Кустун ылгавыр демдектрин чугаалап корунерем. Канчап кус деп билип кааптынар? Кузун чуну ажаап,шыгжап алыр ийик бис? Ногаа аймаа кайда озуп турарыл? Ногаа  аймаанга чулер хамааржырыл?  Ам ногаа аймаа-биле кады чуну ажаап алыр бис уруглар? Чимис аймаа кайда озуп турарыл?  Чимис аймаанга чулер хамааржырыл? Чимис  аймаа тарып остуруп турар кижини кандыг кижи дээр бис?

-Эр-хейлер! Уруглар. Дыка хой чуулдерни билир-дир силер уруглар! Ам шулуктеп ,ырлап бээлинерем !

                                     Куску дужут ажаар уе-

                                    Сентябрь ай тонгелекте

                                    Ада-ие ажы-тол-даа

                                    Ажыл-ишче шымныкаштын,

                                    Дужуттерин, ногааларын,

                                    Дурген ажаап алыр болгай,

                                    Огородка тарып кааны

                                    «онза» унген ногаалары

                                    Чалдарынга чыдып алгаш

                                    Чаргы кылып маргышкан дээр.

1.Борбак кызыл помидорну                      

Боттарынар таныыр силер.                      

Мени амзааш амданыын дээш

Менден шуут-ла адырылбас  

 Ажы-толдун ынак чеми

Аажок ынак помидор мен.                                                                              

3.Свекланы мени силер,

      Суптарга холааш ишкеш.

      Амданыымны ,чаагайымны,

Аранарда чугаалажып,

 «Анемия» аарынга шуут

        Ажыым улуун билдинер чоп.

Чажым узун.чараш ногаан,

Чаражымны магаданар.

 Мени чемге ажыглаарга,                                  4.Картошканы мени канчап

Метр ажыр озер дижир.                                       Кааптынар оваарнынар.

Азарганчыг ажы-толдер                                       Чеже чемге холуурумну

Аажок дурген узап болур.                                  Черле сактып четпес-дир мен.

Салаттарга мени холуур,

Саваларга мени дузаар.

Хереглелим холчок улуг

Шойбек ногаан огурец мен.

 Согуна: Согунаны кандыгдээрил

Солун ногаа ол-ла болгай

Изиг-ханга,аъш-чемге

Мен чогумда амдан-даа чок

                                      Б:Садчыгашта чимис аймаа

                                      Салгын-сырын аайы-биле

                                      Ногааларнын маргыжарын.

                                       Дыннап кааштын дойлуп унген.

                                      Янзы-буру витаминнер

                                      Ылап болза бисте дээштин..

                                     Ногааларнын чанын орта

                                     Чыглып келгеш шуугап унген.

        Чимистернин чигирзии мен,                  2.Яблокту мени чуге

Чиксенчиг-ле банан-дыр мен.                 Ыятпайын уттуптунар.

Дижи чоктар мени чиксээш,                    Янзы-буру витаминнер,

Дилеп тургаш садып аарлар.                    Яблокта менде болгай.

3.Апельсиннер,мандариннер,              4.Грушалар бистер база,

Амданыг-ла сузуннунг-ле                         Куруг эвес чимистер бис.

А,В,С,Д –дээр хоолулуг                              Кадыкшылга ажактыг бис.

Апельсиннер бистер –дир бис.                Канчап черле уттуптунар.

Чаагай улуг ногаан арбус
Чараш бомбук сагындырар.

Суксай бергеш чииринге

Суксун ханар амданныг чем.

                                                     

                                                       Кадык-шыырак болур дизе,

                                       Кагбайн-сыкпайн ажаап алгар.

                                        Витаминнер бисте дээрзин

                                       Бичии чаштар билип алзын.                                          Маргыжынар соксадынар.

Манаа туннел ундурээлгер.

           Чимис болгаш ногаалар-даа,

Чиксенчиг-ле аймактар-дыр.

Уруглар кузун кандыг куштар чылыг чурттарже чаныптарыл?

Кандыг куштар манаа артып каарыл? Куштар дуг-да шулуктеривисти чугаалап таалынарам.

                                          Шулук «Кус»

Сап-ла сарыг ,кып-ла кызыл,                           Таан,тогдук,дуруялар,

Сарала он кустун ону                                         даартадан чаныптарлар.

Ыяштарнын бурулери,                                       Кажааларлыг кыштагларже

Ындыг чараш корунер даан.                            Кадарчылар коже бээрлер.

1.Кустун соогу дужерге ,                                       2.  Дуруялар бедик дээрден,

Куштар биске берге боор.                                          Тунуксумаар уну-биле,

Чемиш база тывылбас.                                         Часка чедир байырлыг дээш,

Чылыг шуут чок бергедээр.                                 Чалгыннарын чайгылады.

3.Хенертен соок дужерге,                                    4. Агаар-бойдус соой берген,

Хектеривис чана бээр.                                           Айлан кушкаш козулбестээн.

Кук-кук-кук-кук эдери,                                    Чылыг чурттка чуртаар дээштин

Кулакка шуут дынналбас.                                       Чыдып кагбайн ужа берген.

5.Оскен черин кагбайн кыштаар,                       6.  Бора тонун кедипкеш,

Оор чараш куштарымны.                                   Бора-хокпеш тогбас-даа.

Шулук:     Осень

Миновало лето

Осень наступило

На полях и в рощах

Пусто и уныло

Птички улетели,

Стали дни короче

Солнышка не видно

Огород

Темны, темные  ночи               

В огороде много гряд

Есть и репа и салат

Тут и свекла и горох

А картофель разве плох

Наш зеленый огород.

Нас прокормит  целый год!

          Тыква                                                       После дождя

Тыква тыква  подросла                               После теплого дождя

Тыкву мама принесла                                 Подросла картошка

Папа, папа-воду грей !                                Помидоры, огурцы

Варим тыкву поскорей.                              Даже я немножко

     

  Осень

Опустел скворечник,

Улетели птицы,

Листьям на деревях

Тоже не сидится.

 

Целый день сегодня

Все летят, летят…

Видно, тоже в Африку

Улететь хотят.

Танцы: уруглар «Бурулер самы».

Башкы чугаалаар:              Уруглар дыннап корунерем чуу соктап турар чоор?

Эжик соктаар Чараа-чечен кирип кээр:

-Экии! Уруглар мен силернин даажынардан чедип келдим мен база чылдын куску уезинге дыка ынак мен. Мен чараш-дыр мен бе? Силер дыка-ла ырлап шулктеп билир уруглар-дыр силер. А силер ногааларга ынак силер бе? Мен силерге тывызык салыйн тывар силер уруглар?

Шулу ногаан боттуг,

Чушкуузунда сыптыг.

Кызыл хан иштинде

Кылын дашты

Сарыг кызыл чемниг,                                                  Каътангызы, тоглангызы

 Салбан ногаан чаштыг. (морковь).                         Казы-чаг боттуг. (капуста).

Боду борбак,ону кызыл,

Чиирге амданыг чымчак. (помидор).

Будуу-будуу карактарлыг

Бууреке домей (картошка).

Карттангызын картаарга,

Карак чажы тогулдурер ( согуна).

Чараа-чечен: Эр-хейлер уруглар! Дыка-ла угаанныг уруглар дыр силер. Мен-даа ам чанып чоруптайн. Авам ачам мени манай берген боор.Байырлыг уруглар келир кузун база ужуражыр бис.

Башкы: Уруглар ам бистер тоолувусту ойнап берээлинерем.

                                         


По теме: методические разработки, презентации и конспекты

Шагаа - тыва улустун чаа чыл байырлалы!

Тыва чоннун чаагай чанчылдары. Шагаа - тыва улустун чаа чыл байырлалы....

Шагаа байырлалы "Ак чем сут"

Шагаа байырлалы "Ак чем сут"...

Алдын кус байырлалы "Хаванчыгаш биле ужуралдар"

Осенний утренник "Хаванчыгаш биле ужуралдар"...

Праздник первой стрижки волос «хылбык байырлалы» отметили в Детском доме

21 апреля  2016 года в ГБОУ РТ «Детский дом» г Кызыла по плану педколлектива учреждения совместно с Центром традиционной тувинской культуры организовала и про...

Ийиги бичии болуктун чаа-чыл байырлалы «СООК-ИРЕЙНИН КОНГАЖЫГАЖЫ»

Муниципальное бюджетное дошкольное образовательное учреждение-детский сад «Чечек» комбинированного видас. Кызыл-Мажалык Барун-Хемчикского кожууна....

Матроскин биле Шаариктин суурунче кус байырлалы

Тыва дыл кырынга эрттирген кичээл...