Буклет "Кижи болуру чажындан"
консультация (средняя группа)

Бараан Аяна Анатольевна

Буклет "Кижи болуру чажындан"

Скачать:

ВложениеРазмер
Файл buklet_kizhi_boluru_chazhyndan_at_boluru_kulunundan.docx113.25 КБ

Предварительный просмотр:

 «Чанчыл чарашта–чоргаар.                                                      Кижи экиде – дыш».

Чанчыл – чоннун чус-чус чылдарда амыдыралчы дуржулга-зындан шилиттинген, кижилернин угаан-медерелинде быжыг доктаай берген, салгалдан  салгал  дамчып  сагыттынып  чоруур  мораль  -  этиктиг нормалар, бижиттинмээн хоойлу дурум, ниитилел ужур – уткалыг сагылгалары деп, Чулдум  Чап  башкы тодарадып бижээн.  

Бурунгу  тывалар ажы - толу чаш турда-ла, чопшээрелдиг болгаш хоруглуг  чуулдерни  ылгаар кылдыр чанчыктырып эгелээр турган.

«Кижи болуру чажындан, аът болуру кулунундан»-деп улегер домак бар болгай. Бижиттинмээн хоойлу – дурум болган ыдыктыг чаагай чанчылдар, сагылгалар, ёзулалдар, ёзу –чанчылдар, ужурлар тыва чоннун шаг тоогуден  тура уруглар кижизидилгезинге моон улуг куш бооп келген.

Уруг–дарыгны бичиизинден тура угаан - сарыылдыг чорукка кижизидеринге тыва улустун аас-чогаалын ажыглаар:

1407427267_edegeychiki2аа.jpg

Чем чивес уругну когудери:

Аван, ачан чемненди,

Акын, угбан база-ла,

А сен мыя кадыктан

Ам, ам деп кор хензигбей!

Амданыын, амданыын!

Ам, ам деп кор хензигбей!

Амданыын, амданыын!

Ам,ам деп кор хензигбей!

        Чоннун чечени

Чечек черде,            Соглээн сос,

Чечен менде.            Керткен ыяш.

      Эртем чокта            Мурнун хынаар

      Эртен база дун.        Соон истээр.

Тывызыктар

1.Уне калбан,                2. Чартыы чок хоюм,

   Кире калбан                Чыда семирди

     (эжик)                              (деспи)

3.Хурен бугам ,     4.Ак холдун,

   Хуннун кузар.        Дуву козулбес.

    (хонек)                            (сут)

  5.Олге ,Отпес,       6.Барааны чараш ,

 Ортке орттенмес.      Башка чымчак.

(даг –дугу) асбест.               (сыртык)

Улегер домактар

Ада созун ажырып болбас,

Ие созун ижип болбас.

       Улугну хундулээр,

       Уругну азыраар.

   

Улуг дээш ооруп болбас,

    Биче дээш, окпелеп болбас.

Чадаг чорба, аъттыг чор,

Чааскаан чорба, эштиг чор.

     Кижи экизи – хун,

     Кижи багы – чылан

Оолдарга

Кожамыктар

Чеди сылдыс долаан бурган

  Черде-дир бе, дээрде-дир бе?

     «Челээш» садик уруглары

  Четче-дир бе, менди-дир бе?

       

   Алаак черде Ангыр эдер,

         Торуп алган ангыр боор бе?

       Алдыы аалда аъттар турар

       Аалчылар келген чоор бе?

.

                               Уругларга

Кожамыктар

Алды сылдыс долаан бурган

Арта-дыр бе, дээрде –дир бе

      Аалывыстын  оолдары

      Аалында бе, чурттунда бе?

Ийи айнын ортанында

       Четчележип чыглыылынар

           Чечек садик залынга

      Четтинчипкеш ойнаалынар

Тожу кожууннун Адыр-Кежиг суурнун муниципалдыг  бюджеттиг школа назы четпээн       “Челээш” уруглар сады.

«Тыва улустун бурунгу чанчылдарынга ооретпишаан школа назыны четпээн уругларны кижизидери»

       1407427267_edegeychiki2аа.jpg

 Бараан Аяна Анатольевна

1-ги категориянын

кижизидикчи башкызы

 

«Аътты баглап ооредир,

Аныяаан сургап ооредир.

                                 2022 ч


По теме: методические разработки, презентации и конспекты

«Кижи болуру— чажындан, аът болуру — кулунундан»

«Кижи болуру— чажындан, аът болуру — кулунундан»      Ажы-төл кижизидери — ындыг-ла амыр эвес үүле. Сактырга белен ышкаш сагындырар, а херек кырында ол ындыг эвес. Ынчалзажок ...

Ада-иелерни хар-назын аайы-биле ангы-ангы уелерге ангылап болур, оларга сумелер.

Ада-иелерни хар-назын аайы-биле ангы-ангы уелерге ангылап болур, оларга сумелер....

Шулукчугештер- уруглар-биле ажылдарынга ажыглап болур

ШулукчугештерСалгынчыгаш,салгынчыгашСагыш хандыр салгын-наСагыш хандыр салгыннааргаЧаштар бистер амыраар бис2Хатчыгаш,хатчыгашХадымыр-ла,хадымыр-лаХадымырлап кааптаргаКаан аяс болу берди3Сугжугаш,сугж...

Л деп унну шын адап ооредири 1.Дылдын бажы устук диштерге дээп турар болгаш унну адаарга дыл шимчевес болур.Дылдын кыдыглары-биле даг диштер аразынга агаар унер бичии хос чер бар боор. 2.Эриннер аразы бичии ажык

Хандагайты – 2023    Тема: Ознакомление с качествами предметов.  Игра «Широкий и узкий»Виды детской деятельности: игровая, коммуникативная, познавательно-исследов...