Программа по ФЭМП в младшей группе
методическая разработка по математике (младшая группа) на тему

     Школа   назы  четпээн  уругларны  математиканын

          эге  билиглеринге

             белеткээринин

         п р о г р а м м а з ы .

                                                                 кижизидикчи башкызы: Ховалыг  Р.Х

                                                         2010  чыл.

                              Киирилде.

Школа назыны четпээн уругларны  математикага белеткээри 1-9 харга чедир узуткел чок ооредилгенин эге чадазы болур.

Бо курстун кол сорулгазы – школа назыны четпээн уругну бугу талазы-биле сайзырадыры болур.

                         Сорулгалары:

1.   Уругларнын сонуургалын, чогаадыкчы ажылын хевирлээри

2.   Овур-хевирлиг  бодаарынын  сайзырадыры;

3.   Угаан ажылынын шимчээшкиннеринин  аргаларын  хевирлээри

      (анализ, деннээри, туннээри, болуктээри);

4.   Кичээнгейинин  болгаш  сактып  алырынын  хемчээлин  улгатырары;

5.   Чугаа сайзырадылгазынын  чедип  алыры;

6.  Уругларынын  алыр  билиглерин  болгаш  чанчылдарын  хевирлээри

     болгаш сайзырадыры;

7.  Эртемге  болгаш  ооредилгеге  сонуургалын  кижизидери.

     Бо сорулгаларны  уругларны  математикага  херек  кырында  ооредип

  тургаш  чедип алыр:  санап,  хемчээп, деннеп  дээш оон-даа оске.

     Математикага  школа  назыны  четпээн уругларнын  амыдыралынга теория-биле  эвес, а долгандыр  турар  делегейнин  солун болуушкунары-биле  таныжылга  бооп  кирер.  Чижээ: 2  хаалганны  эрттир  уругларга чувелерни (шар,тогерик)  чуглуп  чоруур  кылдыр  иттирер,  боттарынын  кылдыныынын  соонда  уруглар  билип  каарлар –  шар борбак, азыглары чок,ынчангаш  чуглуп  чоруй баар,  а  квадрат  чуглуп  шыдавас,  чуге  дээрге  азыглары  шаптыктаар .  Мындыг  арга-биле  геометриялыг  фигураларнын  ылгавыр демдектерин,  дурзузун, аттарын  таныштырар.

   Школа назыны  четпээн  назы  уругнун  озулдезинге  эмоциалдыг  салдар чедирер  назын. Ынчангаш  кижи  бурузу-биле  тускай  ажылдаары негетинер.

   Ооредилгенин  чедимчелиг  болуру  уругларга  эптиг  байдалдарны тургузуп бээринден, чогаадыкчы  ажылдан,  эвилен-ээлдек  болурундан  хамааржыр.

   Салдынган  сорулгаларны  уругларнын  ажып  эртеринге  дузалашпышаан, дараазында  принциптерин  удуртулга  болдурар

  1. Оожум  шингээдип  алыр  уруглар-биле  ажылды  болук-биле     ажылдаарындан  мурнай  эгелээр.

  2. Чаа  чуулду  билип  алырынче  угланган  уругларнын  чуткулун, оларнын бугу    кужениишкинин  ургулчу  мактаар.

  3. Уругга  багай  унелел  бээринден  уштунар

4. Уругнун  ажылынын  туннелин  чугле  боду-биле  деннээр, а оске уруглар-биле  денней  чугаалавас.

Кичээлдернин  хевирлери  янзы-буру  бооп  болур.

        Математиканын   программазы.

Чылда – 32 кичээл.

Неделяда 1 шак, 15-20 минут  ургулчулээр.

Шупту  64  кичээл.

Ооредилгенин  хусаазы  2 чыл.

1. Чувелерни деннээри, болуктээри.

Чувелернин  ылгавырлыг  демдектеринин  дугайында  даап бодаашкынын  хевирлээри:  ону  хемчээли (улуг-биче,бедик-чавыс, узун-кыска) хевири (тырыкы,дорбелчин, уш-булуннуг). Оларны деннээри.

Чувелерни  болгаш  чувелер  болуктерин  деннээри.  Болук чувелернин  кезээн  тывары, «артык»  элеменитилерин  тывары.

Чувелерни  эжеш  кылдыр  тургузары.

1. 1-10 чедир саннар.

«Чангыс», «хой» деп  билиглер-биле  таныштырары. Санны саналга  уезинде  оон мурнунда  турар  санга 1-ни  немеп  тургаш ундуруп  алыры. 1-ден 10-га чедир  дес-даараалаштыр  база  узун сан-биле  ооредири.  1-10-га  чедир  чурагайлар-биле  танышты-рары.

2. Пространствога  болгаш  уеге  хамаарыштыр  эге  билиглер.

Пространствога  хамаарыштыр  эге  билиглер, чувелернин  бот-боттарынга  хамаарыштыр  туружу :  устунде, адаанда, солагай талада, он  талада,  мурнунда, артында (соонда), аразында, чанында (кожа).

Салдынган  сорулгаларны  уругларнын  ажып  эртеринге  дузалашпышаан, дараазында  принциптерин  удуртулга  болдурар

  1. Оожум  шингээдип  алыр  уруглар-биле  ажылды  болук-биле     ажылдаарындан  мурнай  эгелээр.

  2. Чаа  чуулду  билип  алырынче  угланган  уругларнын  чуткулун, оларнын бугу    кужениишкинин  ургулчу  мактаар.

  3. Уругга  багай  унелел  бээринден  уштунар

5. Уругнун  ажылынын  туннелин  чугле  боду-биле  деннээр, а оске уруглар-биле  денней  чугаалавас.

Кичээлдернин  хевирлери  янзы-буру  бооп  болур.

        Математиканын   программазы.

Чылда – 32 кичээл.

Неделяда 1 шак, 15-20 минут  ургулчулээр.

Шупту  64  кичээл.

Ооредилгенин  хусаазы  2 чыл.

2. Чувелерни деннээри, болуктээри.

Чувелернин  ылгавырлыг  демдектеринин  дугайында  даап бодаашкынын  хевирлээри:  ону  хемчээли (улуг-биче,бедик-чавыс, узун-кыска) хевири (тырыкы,дорбелчин, уш-булуннуг). Оларны деннээри.

Чувелерни  болгаш  чувелер  болуктерин  деннээри.  Болук чувелернин  кезээн  тывары, «артык»  элеменитилерин  тывары.

Чувелерни  эжеш  кылдыр  тургузары.

3. 1-10 чедир саннар.

«Чангыс», «хой» деп  билиглер-биле  таныштырары. Санны саналга  уезинде  оон мурнунда  турар  санга 1-ни  немеп  тургаш ундуруп  алыры. 1-ден 10-га чедир  дес-даараалаштыр  база  узун сан-биле  ооредири.  1-10-га  чедир  чурагайлар-биле  танышты-рары.

4. Пространствога  болгаш  уеге  хамаарыштыр  эге  билиглер.

Пространствога  хамаарыштыр  эге  билиглер, чувелернин  бот-боттарынга  хамаарыштыр  туружу :  устунде, адаанда, солагай талада, он  талада,  мурнунда, артында (соонда), аразында, чанында (кожа).

    Уеге  хамаарыштыр  эге билиглер:  баштай, оон,  дуун,  богун, даарта.      Геомертиялыг  фигуралар-биле  таныжылга:  квадрат, дорт булунчук ,уш       булунчук , тогерик , шар ,  пирамида.                         

   2 чыл ооредилгенин  туннелинде,  уругларнын  чуве  билип алырынга     сонуургалы  улгадып, кичээнгейи, чувелирини  сактып  алыры, дыл-домаа, угаап  бодаары  сайзырангай  апаар ужурлуг.

 2  чыл  ооредилгенин  тончузунде  уругларнын  чедип  алыр  ужурлуг  билиглери  чанчылдары, мергежили  :

1.  Бодуун  таварылгаларда  чувелерни  онунден,  хемчээлинден,  дурзузунден  домейлеп база  ылгап  билири;
2. Чувелерден  болгаш  фигуралардан   тургустунган  одуругну  уламчылаары  азы  боду  чааскаан  ындыг  одуругну  тургузуп

билири ;

3. Чувелерни узунун, калбаан,бедиин, чавызын, ишкирин  барымдаалап  деннээри;
4. Бодуун  таварылгада  болук  чувелернин (4-5  элементилиг ) «артык»  чувелерни  тывары ;
5. 10  иштинде   саннарнын   аттары , дес-дараалаштыр, чувелерни  санаары;
6. Пространствога   болгаш  уеге  хамаарыштыр  чувелерни  шын   тургузары;

                          7 .  Бодуун   геомериялыг   фигураларнын  аттарын   билири      д

                                долгандыр  турар  чуулдерден  оларга  домей  чувелерни  

                                тывары.

                          У  Н  Е  Л  Е  Л .

  Ховалыг  Р.Х  тургускан  программазы  уруглар  садтарынга  уругларга  хой  артык

  билиглер  бээринден  уругларны   хостап  турар . Ооредилгени  долгандыр  турар

  бойдустун   болуушукннары-биле  деннеп  таныштырар  дээнин  деткиир  бис.

   Саналывыс -  улаштыр  5-6  харлыг  уругларны  математикага  белеткээринин  про –

   граммазын  ажылдап  кылырын  сумелеп  тур  бис.

                                           Эге  класс  башкылары  :                              Монгуш  Ч-У  Д

                                                                                                                       Ондар  Л . Д

                                                                                                                       Ондар   Л  Н.

                                                                                                                       Монгуш   Ч.  В.