"Укҁа-тенкĕ ҁĕршывĕнче"
план-конспект занятия (старшая группа)

                                        «Укҫа - тенкӗ  ҫӗршывӗнче».

                                                 Хатӗрлекенӗ:  Элӗкри иккӗмӗш  «Хӗвел»                                                                                                                    ача сачӗн воспитателӗ

                                                                                        Антонова Татьяна Яковлевна.

                                                             Аслӑ  ушкӑнра  ирттермелли  вӑйӑ-занятийӗ.

Вӗренӳ  тĕллевĕ:

- ачасен тавра – курӑмне, шухӑш–кӑмӑлне  аталантарасси, хӑйсен  шухӑшне  калама хӑнӑхтарасси;

- укҫа–тенкӗ пӗлӳлӗхне    ӳстересси, перекетлеме  хӑнӑхтарасси  тата пӗлсе тӑкаклама  вӗрентесси;

- йывӑрлӑхра  пӗрне - пӗри   пулӑшса, пӗр  шухӑш патне тухасси.

Воспитани тĕллевĕ:

-ачасене укҁа –тенкĕне перекетлĕ тытма вĕрентесси.

Ҫӗнӗ  сӑмахпа паллаштарасси: пухмач, хут укҁа, тимĕр укҁа.

Кирлӗ хатӗрсем:

Хут листи, хачӑ, тӗрлӗ тӗслӗ кӑранташсем,  ӳкерчӗксем, фланелеграф, мечӗк, хамӑр  ҫӗршывӑн  хут тата вак   укҫисем,  ют   ҫӗршыв  укҫи.  

 Ӗҫ  йӗрки:

Воспитатель: Ачасем, алла – аллӑн  тытӑнса  пӗр ушкӑна тӑрар –ха.                                                                                        

                       Ушкӑнпа туслӑ пурнатпӑр , пӗр –пӗрне сывлӑх сунатпӑр.

                      «Салам!» - калатӑп эп сире, эсир хирӗҫ   йӑл кулӑр.

                       Сывӑ  - и, сылтӑм алӑ, сывӑ – и, сулахай алӑ,

                       Сывӑ – и, юлташ, сывӑ – и, пирӗн туслӑ йыш!»  

Халӗ  сирӗнпе «Грушӑпа панулми» ятлӑ  вӑйӑ  ирттерӗпӗр, ҫавӑнпа пурте сӗтел хушшине ларӑпӑр.

Воспитатель: Ачасем, сӗтел ҫинче сирӗн кӑранташ, хачӑ тата шурӑ  хут листи выртать. Халӗ каранташ илетпӗр те, шурӑ хут листин пӗр енне панулми, тепӗр енне груша  ӳкеретпӗр ( ачасем  ӳкереҫҫӗ).

Воспитатель: Маттурсем! Хачӑ илетпӗр те, малтан панулми, кайран грушана касса кӑларатпӑр.

Ачасем: Харӑсах икӗ ӳкерчӗкне те касса кӑларма май  ҫук

Воспитатель: Тӗрӗс , ачасем, касса кӑларас пулсан маларах ӳкерчӗксене хӑш вырӑ на лартмаллине шутламалла пулнӑ. Укҫапа та ҫавӑн пекех, маларах тӑкакпа тупӑша палӑртса хуни кирлӗ, кайран тӗрӗс унпа усӑ курмалла.

Воспитатель: Ачасем, эпир  сирӗнпе  паян чылай   кӑсӑклӑ  япала пӗлӗпӗр. «Салтак туми» ушкӑнти ачасем сире валли   парне хатӗрленӗ, ҫакӑн пек ҫырса хунӑ: «Укҫа –тенкӗне пӗлекен пулӑр». Парнене пӑхӑр –ха , мӗн –ши ку? (ачасен          тӗрлӗ  енлӗ  хуравӗ).

Воспитатель: Ачасем, тӗрӗс, ку пухмач. Мӗн тума кирлӗ пире пухмач?

Ачасем: Укҫа пухма.

Воспитатель: Ачасем, укҫана ҫынсем  ӗҫ тунӑшӑн илеççӗ. Укҫапа тем те илме пулать, укҫан хакӗ пысӑк. Халӗ, ачасем, укҫа мӗнле пуҫланса кайни  ҫинчен мультипликациллӗ фильм пӑхӑпӑр. (мультфильм пахни).

Воспитатель: Ҫакӑн пек пуҫланса кайнӑ та укҫа. Укҫа  кӑмӑла тивӗҫтерме кирлӗ. Ачасем, мӗн –ха вӑл кӑмӑл? (ачасен хуравӗ ).

Воспитатель:  Ҫапла, ачасем, кӑмӑл –кирлине тивӗҫтерни.

Халӗ пурте вӑйӑ  картине тӑрӑпӑр, вӑйӑ ячӗ «Укҫа мӗн тума кирлӗ». Эпӗ варрине мечӗкпе тӑрӑп. Кам патне мечӗке ывӑтӑп, вӑл хурав парать.(вӑйӑ выляни).

Воспитатель: Ачасем, укҫапа темӗн те илме пулать -и?

Ачасем: Темӗн те илме пулать.

Воспитатель: Сирӗнпе тепӗр вӑйӑ выльӑпӑр. Доска сине пӑхӑр –ха тимлӗрех, доскана икӗ пая уйӑрнӑ: пӗр енче укҫапа илме май пур, тепӗр енче - илме  май  ҫук. Сӗтел ҫинчи укерчӗксене тимлесе пӑхатпӑр та, доска ҫине икӗ  ушкӑна уйӑратпӑр. (вӑйӑ выляни).

Тӑхтав «Укҫа шутлӑпӑр»:

Пӗрре, иккӗ, виҫҫӗ, тӑваттӑ, пиллӗк (пӗр вырӑнта утатпӑр)

Халӗ укҫа шутлатпӑр:

Пӗрре, иккӗ – пуртшӗн тулетпӗр (кача пӳрнепе ятсӑр пӳрнене хуҫлататпӑр ),

Виҫҫӗ – ҫипус туянатпӑр (вӑтам пӳрнене хуҫлататпӑр ),

Тӑваттӑ – ҫимелли илетпӗр (шевер пӳрнене хуҫлататпӑр),

Пиллӗкмӗш – енчӗке пытаратпӑр  (пуҫ пӳрнене чышкӑ ӑшне пытаратпӑр).

Воспитатель: Ачасем, пухмача тепре пӑхар –ха (вак укҫасем кӑларать). Ҫак укҫасене вак укҫасем теҫҫӗ, тимлӗн тытса пӑхар –ха.

Ачасем: ҫаврака, тимӗр, чӑнкӑртатать.

Воспитатель: Кашни укҫан хӑйӗн тивӗҫлӗхӗ. Халӗ тепре пӑхар –ха пухмача (хут укҫасемпе чӑштӑртаттарать). Хут укҫасем те тӗрлӗрен пулаҫҫӗ, вӗсен те хӑйсен пахалахӗ ( ачасемпе кашни укҫана пӑхса тухни).

Воспитатель: Маттур, ачасем. Пирӗн  сӗршывӑн укҫи мӗн ятлӑ – ши?

Ачасем: Тенкӗ, пус.

Воспитатель: Тӗрӗс, ачасем. Кашни ҫӗршывӑн хӑйӗн укҫа ячӗ: Америкӑн –доллар, нумай  Европа ҫӗршывӗнче – евро. Канма кайсан, хамӑр  ҫӗршыв укҫине ют ҫӗршыв укҫи   ҫине куҫараҫҫӗ ятарласа укҫа – тенкӗ банкӗнче.

Воспитатель: Ачасем, сирӗн аҫу –аннусем укҫана ӑҫта чиксе ҫуреҫҫӗ?

Ачасем: Енчӗкре.

Воспитатель: Тӗрӗс, енчӗкре. Тата укҫана ҫакӑн пек пластика карточкинче тытаҫҫӗ

(пластика карточкине сӑнлани).

Пӗтӗмлетӳ:

Воспитатель: Ачасем, сире паян мӗн килӗшрӗ –ха занятинче? Мӗн ҫӗнни пӗлтӗр? Укҫа мӗн тума кирлӗ? (ачасен хуравӗсем).

Эсир паян питӗ маттур пултӑр. Халӗ эпӗ сире ылтӑн укҫа парнелетӗп, вӑл сире йывӑр вӑхӑтра пулӑштӑр, ӑнӑҫу кӳтӗр ( кашни ачана сарӑ йӑлтӑр хутран тунӑ «укҫа» парнелени).

                                        «Укҫа - тенкӗ  ҫӗршывӗнче».

                                                 Хатӗрлекенӗ:  Элӗкри иккӗмӗш  «Хӗвел»                                                                                                                    ача сачӗн воспитателӗ

                                                                                        Антонова Татьяна Яковлевна.

                                                             Аслӑ  ушкӑнра  ирттермелли  вӑйӑ-занятийӗ.

Вӗренӳ  тĕллевĕ:

- ачасен тавра – курӑмне, шухӑш–кӑмӑлне  аталантарасси, хӑйсен  шухӑшне  калама хӑнӑхтарасси;

- укҫа–тенкӗ пӗлӳлӗхне    ӳстересси, перекетлеме  хӑнӑхтарасси  тата пӗлсе тӑкаклама  вӗрентесси;

- йывӑрлӑхра  пӗрне - пӗри   пулӑшса, пӗр  шухӑш патне тухасси.

Воспитани тĕллевĕ:

-ачасене укҁа –тенкĕне перекетлĕ тытма вĕрентесси.

Ҫӗнӗ  сӑмахпа паллаштарасси: пухмач, хут укҁа, тимĕр укҁа.

Кирлӗ хатӗрсем:

Хут листи, хачӑ, тӗрлӗ тӗслӗ кӑранташсем,  ӳкерчӗксем, фланелеграф, мечӗк, хамӑр  ҫӗршывӑн  хут тата вак   укҫисем,  ют   ҫӗршыв  укҫи.  

 Ӗҫ  йӗрки:

Воспитатель: Ачасем, алла – аллӑн  тытӑнса  пӗр ушкӑна тӑрар –ха.                                                                                        

                       Ушкӑнпа туслӑ пурнатпӑр , пӗр –пӗрне сывлӑх сунатпӑр.

                      «Салам!» - калатӑп эп сире, эсир хирӗҫ   йӑл кулӑр.

                       Сывӑ  - и, сылтӑм алӑ, сывӑ – и, сулахай алӑ,

                       Сывӑ – и, юлташ, сывӑ – и, пирӗн туслӑ йыш!»  

Халӗ  сирӗнпе «Грушӑпа панулми» ятлӑ  вӑйӑ  ирттерӗпӗр, ҫавӑнпа пурте сӗтел хушшине ларӑпӑр.

Воспитатель: Ачасем, сӗтел ҫинче сирӗн кӑранташ, хачӑ тата шурӑ  хут листи выртать. Халӗ каранташ илетпӗр те, шурӑ хут листин пӗр енне панулми, тепӗр енне груша  ӳкеретпӗр ( ачасем  ӳкереҫҫӗ).

Воспитатель: Маттурсем! Хачӑ илетпӗр те, малтан панулми, кайран грушана касса кӑларатпӑр.

Ачасем: Харӑсах икӗ ӳкерчӗкне те касса кӑларма май  ҫук

Воспитатель: Тӗрӗс , ачасем, касса кӑларас пулсан маларах ӳкерчӗксене хӑш вырӑ на лартмаллине шутламалла пулнӑ. Укҫапа та ҫавӑн пекех, маларах тӑкакпа тупӑша палӑртса хуни кирлӗ, кайран тӗрӗс унпа усӑ курмалла.

Воспитатель: Ачасем, эпир  сирӗнпе  паян чылай   кӑсӑклӑ  япала пӗлӗпӗр. «Салтак туми» ушкӑнти ачасем сире валли   парне хатӗрленӗ, ҫакӑн пек ҫырса хунӑ: «Укҫа –тенкӗне пӗлекен пулӑр». Парнене пӑхӑр –ха , мӗн –ши ку? (ачасен          тӗрлӗ  енлӗ  хуравӗ).

Воспитатель: Ачасем, тӗрӗс, ку пухмач. Мӗн тума кирлӗ пире пухмач?

Ачасем: Укҫа пухма.

Воспитатель: Ачасем, укҫана ҫынсем  ӗҫ тунӑшӑн илеççӗ. Укҫапа тем те илме пулать, укҫан хакӗ пысӑк. Халӗ, ачасем, укҫа мӗнле пуҫланса кайни  ҫинчен мультипликациллӗ фильм пӑхӑпӑр. (мультфильм пахни).

Воспитатель: Ҫакӑн пек пуҫланса кайнӑ та укҫа. Укҫа  кӑмӑла тивӗҫтерме кирлӗ. Ачасем, мӗн –ха вӑл кӑмӑл? (ачасен хуравӗ ).

Воспитатель:  Ҫапла, ачасем, кӑмӑл –кирлине тивӗҫтерни.

Халӗ пурте вӑйӑ  картине тӑрӑпӑр, вӑйӑ ячӗ «Укҫа мӗн тума кирлӗ». Эпӗ варрине мечӗкпе тӑрӑп. Кам патне мечӗке ывӑтӑп, вӑл хурав парать.(вӑйӑ выляни).

Воспитатель: Ачасем, укҫапа темӗн те илме пулать -и?

Ачасем: Темӗн те илме пулать.

Воспитатель: Сирӗнпе тепӗр вӑйӑ выльӑпӑр. Доска сине пӑхӑр –ха тимлӗрех, доскана икӗ пая уйӑрнӑ: пӗр енче укҫапа илме май пур, тепӗр енче - илме  май  ҫук. Сӗтел ҫинчи укерчӗксене тимлесе пӑхатпӑр та, доска ҫине икӗ  ушкӑна уйӑратпӑр. (вӑйӑ выляни).

Тӑхтав «Укҫа шутлӑпӑр»:

Пӗрре, иккӗ, виҫҫӗ, тӑваттӑ, пиллӗк (пӗр вырӑнта утатпӑр)

Халӗ укҫа шутлатпӑр:

Пӗрре, иккӗ – пуртшӗн тулетпӗр (кача пӳрнепе ятсӑр пӳрнене хуҫлататпӑр ),

Виҫҫӗ – ҫипус туянатпӑр (вӑтам пӳрнене хуҫлататпӑр ),

Тӑваттӑ – ҫимелли илетпӗр (шевер пӳрнене хуҫлататпӑр),

Пиллӗкмӗш – енчӗке пытаратпӑр  (пуҫ пӳрнене чышкӑ ӑшне пытаратпӑр).

Воспитатель: Ачасем, пухмача тепре пӑхар –ха (вак укҫасем кӑларать). Ҫак укҫасене вак укҫасем теҫҫӗ, тимлӗн тытса пӑхар –ха.

Ачасем: ҫаврака, тимӗр, чӑнкӑртатать.

Воспитатель: Кашни укҫан хӑйӗн тивӗҫлӗхӗ. Халӗ тепре пӑхар –ха пухмача (хут укҫасемпе чӑштӑртаттарать). Хут укҫасем те тӗрлӗрен пулаҫҫӗ, вӗсен те хӑйсен пахалахӗ ( ачасемпе кашни укҫана пӑхса тухни).

Воспитатель: Маттур, ачасем. Пирӗн  сӗршывӑн укҫи мӗн ятлӑ – ши?

Ачасем: Тенкӗ, пус.

Воспитатель: Тӗрӗс, ачасем. Кашни ҫӗршывӑн хӑйӗн укҫа ячӗ: Америкӑн –доллар, нумай  Европа ҫӗршывӗнче – евро. Канма кайсан, хамӑр  ҫӗршыв укҫине ют ҫӗршыв укҫи   ҫине куҫараҫҫӗ ятарласа укҫа – тенкӗ банкӗнче.

Воспитатель: Ачасем, сирӗн аҫу –аннусем укҫана ӑҫта чиксе ҫуреҫҫӗ?

Ачасем: Енчӗкре.

Воспитатель: Тӗрӗс, енчӗкре. Тата укҫана ҫакӑн пек пластика карточкинче тытаҫҫӗ

(пластика карточкине сӑнлани).

Пӗтӗмлетӳ:

Воспитатель: Ачасем, сире паян мӗн килӗшрӗ –ха занятинче? Мӗн ҫӗнни пӗлтӗр? Укҫа мӗн тума кирлӗ? (ачасен хуравӗсем).

Эсир паян питӗ маттур пултӑр. Халӗ эпӗ сире ылтӑн укҫа парнелетӗп, вӑл сире йывӑр вӑхӑтра пулӑштӑр, ӑнӑҫу кӳтӗр ( кашни ачана сарӑ йӑлтӑр хутран тунӑ «укҫа» парнелени).