Сценарий развлечения "День адыгского костюма " для старшей группы ДОУ
план-конспект занятия по музыке

Фащэ ящыгъыу сабийхэр къыщ1охьэхэр муз.пэшым

Гъ-к1уэ: Фи махуэ ф1ыуэ, ц1ык1ухэ!

Ц1ык1ухэ: Нэхъыф1ыжу.

Гъэсак1уэ: сэлам гуапэ зэдывгъэххэт дэри, ди хьэщ1эхэми.

Сабийхэр: Уи махуэ ф1ыуэ дыгъэ ц1ык1у!

                   Уи махуэ ф1ыуэ уафэ!

                   Уи махуэ ф1ыуэ псы уэршэр,

                   Фи махуэ ф1ыуэ ди хьэщ1э лъап1эхэ!

Гъ-к1-уэ: Ц1ык1ухэ, хэт къызжи1эн, сыт хуэдэ къэрал дэ дыщыпсэурэ?

С-хэм: Россия-Урысей.

Гъ-к1уэ: Пэжщ. Дэ ди хэгъуэгу дздэпсэур хэт къызжи1эн?

Сабийхэм: Карачаево-Черкесская Республика. Къэрэшей- Шэрджэс.

Гъ-к1уэ: сыт хуэдэ лъэп1къ щыпсэухэр  ди республикэм?

Сабийхэм: Адыгэ, урыс, абазэ,къэрэшей, нэгъуей.

Гъэсак1уэ: Тэрэзщ. Мис ахм псоми езым я фащэ я1эжу щытщ. И нэхъыбэ лъэпкъым ящыгьыр адыгэ фащэщ.

Нобэ дэри догъэлъап1эр Адыгэ фащэм и махуэр.

Ц1ык1ухэ сэ фезгъэблэгъэну сыхуейщ Сэтэней гуащэ и 1уэхущ1ап1э унэм, адыгэ фащэ зэридым нэ1уасэ фыхуэсщ1ынщ. Ауэ соплъэри солъагъу бжэхэр зэхуэщ1ащ.

Гъ-к1уэ: мыдэ, сэ мыбдежым зы тхылъ гъэщ1эгъуэн солъагъу. Сыту пэрэ мы тхылъым на1уэ ищ1ыр?

(Тхылъыр зэ1уехри къоджэр:)

Гъэсак1уэ: Илъэс куэдк1э узэ1эбэк1ыжмэ, ижь- ижьыж лъандэрэ, акъылыф1э л1ы нэхъыжьхэр зэхуэсри мурад ящ1ащ , я лъэпкъым и щэхухэр ягъэпщк1уну,яхъумэну, ик1и ину темыпсэлъыхьыну, ар псори я сабийхэм ирагъэщ1эну ик1и ахэм я быныжхэм 1уралъхьэжыну. А щэхур хэт и лъэпкъи и1а джэгухэр, псалъэжьхэр, усэхэр.

Иджы игъуэ нэсауэ нэхъыжьхэм къыдолъытэри, а щэхухэр нахуэ, ящ1ыфамэ, Сэтэней гуащэ и 1уэху щ1ап1э унэм и бжэхэм зызэ1уихынущ.

Гъэсак1уэ: Ц1ык1ухэ, сэ сощ1э фэ а л1ы 1ущхэм я щэхухэр на1уэ зэрыфщ1ыфынур.

Псалъэжьхэр: 1.Нэмыс здэщымы1эм нэсып щы1экъым.

      2.Мэлыхъуэ уимы1эм, мэл гуарти уи1энукъым.

3.Уи псалъэ гъэ1эси, уи нэмыс гъэбыдэ.

4. Уи япэк1э бдза мывэм, ухуозэж.

5. Лэжьыгъэм уегъэлъап1э, щхьэхынагъэм уегъэпуд.

6.Гупсыси псалъэ, зыплъыхьи т1ыс.

7. 1ей пщ1ауэ, ф1ым ущымыгугъу.

8. Ф1ы пщ1амэ, ф1ы къыпок1уэ.

9. Улажьэмэ лыжь пшхынщ, умылажьэмэ лажьэ бгъуэтынщ.             

Усэхэр:

1Адыгэ уафэ, Адыгэ щ1ылъэ,

Уэгум сихьамэ, Щ1ылъэр си плъап1эщ.

Адыгэ уафэ, Адыгэ щ1ылъэ,

Уи лъахэм ситмэ, Дунейм сытеткъэ. 

2.Си псэ лэрыпсу, адыгэ пшынэ,
Анэдэлъхубзэм дыхуэгъэсакъ.
Ди бзэр к1уэдынк1э сф1ощ1ри сошынэ
Уи 1эпэхэр щ1эуэу к1уэдыжмэ уи макъ.

Нэхулъэ вагъуэу адыгэ пшынэ,
Адыгэ ныпын дыхуэгъэсакъ.
Бэракъ жьауэншэ хъунк1э сошынэ
Дызэкъуэувэу демжьыумэ уи макъ.

Сызыхуэхъуну къурмэн си пшынэ,
Солъэ1у, ди ФАЩЭМ дыхуэгъэсакъ.
Хамэ щыгъыну ящ1ынк1э сошынэ
Зэхимыхыжмэ Ислъэмей макъ.

Адыгэ фащэм, ди адыгэбзэм
Адыгэ тхыдэм, ныпым хуэсакъ.
Хъункъым уанэншэ ди адыгэшыр,
Адыгэ пшынэ, щ1этмэ уи макъ!

Джэгук1эхэр: «1элъэщ1ыр къэ1этыжын».

«Шу зэдэжэ».

Гъэсак1уэ: Ди тхылъым ит дерсхэр дгъэзэщ1а хуэдэу кьысщохъу ик1и Сэтэней гуащэм и унэм деблэгъэфынущ.

( адыгэ мэкъамэ щэхуу къо1у.Бжэ1упхъуэр зэ1ок1ри, сабийхэр   пэсэрей унэ пэсэрей унэм къыщохутэхэ. Пэшыр пэсэрей 1эмэпсымэк1э гъэнщ1ащ.)

Гъ-к1уэ: ц1ык1ухэ, дэ дыкъыщыхутащ Сэтэней и 1уэху щ1ап1э унэм.

Сыт хуэдэ таурыхъ зыхэтар Сэтэней?

Ц1ык1ухэм: «Сосрыкъуэ».

ГЪ-к1уэ: дыбгъэдэвгъыхьи сэлам едывгъэх Сэтэней.

Ц1-хэр: Уи махуэ ф1ыуэ!

Сэтэней: Нэхъыф1ыжу, фыкъеблагъэхэ!сыту ф1ыуэ фыкъэк1уа нобэ си 1уэху щ1ап1э унэм. Сэ нэ1уасэ фыхуэсщ1ынщ адыгэ фащэм. Лъэпкъэгъуу дунеим тетым езым и фащэ и1эжщ. Дэри ди1эщ апхуэдэ фащэ дахэ. Сыт абы зэреджэр?

Ц1-хэм: Адыгэ фащэ.

Сэтэней: Адыгэ фащэр зэщымыщу зыщат1агъэу щытащ. Махуэ къэс зы фащэ, хьэгъуэл1ыгъуэм нэгъуэщ1.

Феплъыт мы бзылъхугъэ фащэм и дэхагъым.

Гъ-к1уэ: Сэтэней гуащэ, ди сабийхм яц1ыхур адыгэ фащэм игъусэхэр.къэдывгъэц1ыхужхэт ц1ык1ухэ.

Ц1-хэм: бохуцей, бгъэ1улъхьэ, 1эгъуапэ, пы1э 1элъэщ1 игъусэу, дыщэ е дыжьын бгырыпх. Бзылъхугъэхэм я щхэм пы1э дахэу хэдык1ауэ ящхьэрыгът.

Гъ-к1уэ: а фащэм хэдык1ам кьи1уатэт адыгэхэр къэк1ыгьэм, 1эщым зэрелэжьхэр. Хадык1т мы1эрысэ къудамэ, мэл бжьакъуэ,псэущхьэхэм я лъэкъуап1э, тхьэмпищ уагъэ. Иджыри зы фащэм ехьэл1ауэ -1эгъуапэ. 1эгуапэр бэхуцейм пальхъэт пщащэр нысашэ щык1уэк1э. кыщыфэк1э и 1эр къэмыплъэну, щ1алэ къыздэфэри 1эм къемы1усыну.

Гъ-к1уэ: апхуэдэкъабзэуи щ1алэхэми езым я щыгъын я1эжщ. Хэт иц1ыхурэ сыт абы зэреджэр?

Ц1-хэм: Адыгэ цей. Цейм игъусэщ джанэ, гъуэншэдж, лъей, бащлыкъ,( сурэт), щ1ак1уэ.

Гъ-к1уэ: сыт зэрагъэдахэрт цейр?

Ц1ык1ухэм: хьэзырхэмк1э.

Гъ-к1уэ: Пэжщ. Цейм и бгъэм лъэныкъуит1ымк1и тырадэт гъэзырхэр шалъэ. Лъэныкъуэ зэрызым и бгъум и1эхэр нэщ1у къагъанэт. И зы бгъум иралъхьэт лы ф1ыуэ гъэгъуауэ, шыуауэ,ищхын щимы1эжым ар къыщхьэпэжт. Адрейм мастэ 1уданэ ирагъэлът, зауэм здэ1утым зыгуэрэ къыщыщ1мэ и цейм идыжыфт.

Сэтэней: Сэ къызгуры1уащ фэ ди адыгэ фащэр ф1ыуэ зэрыфц1ыхур, ауэ си зы фащэ схунэгъэсакъым, фыкъыздэ1эпыкъун? Абы и 1эгъуаэхэм уагъэ ц1вк1ухэр тегъэпщ1энхуейщ.

(Ц1ык1ухэм загуэшри 1эгъуапэм уагъэхэр трагъапщэри, Сэтэней гуащэ иратыж.

Сэтэней: Тхьэм фигъэпсэу си сабийхэ.

Гъ-к1уэ: Ц1ык1ухэ, сощ1э сэ фэри фезэшащ. Иджы ди 1эпкълъэпкъым т1эк1у зедгъэгъэпсэхунщ.

Физминутка

Сэ сыхъуащ иджы инышхуэ

Жыжьэу лъагэу зызо1эт

Зызошэщ1 аргуэру лъагэу

Ауэ лъакъуэм симы1эт.

Си 1э ц1ык1ухэр щ1ызоупск1э

Лъапэ ц1ык1ухэм загъэсыс

«Хэт ищ1энт апхуэдэу псынщ1эу

Ин сыхъуну?- согупсыс.

Дыгъэ къуэпсыр нэгум щ1едзэ.

Щабэу напэм толъэщ1ыхь.

Джэгу зэпеуэм къыщ1ыдодзэ

Зы, т1у, щы, пл1ы, тху, хы, блы.

Им 1эгу ину дрегъауэ

Бгъум ди лъакъуэм къыщежыхь.

Ди щхьэр пщ1ым егъэуназэ

Щэхуу псоми зыдодзых.

Гъ-к1уэ: Мис нобэрей ди зыплъыхьыгъуэр ик1эм нэсащ.сыт хуэдэ псалъэ дэ нобэ щ1эуэ къэт1ц1ыхуар?

Ц1ык1ухэм: Адыгэ фащэ, 1эгъуапэ, бгъэ1улъхэ, цей , бэщлыкъ.

Гъ-к1уэ: адэк1э ди пщащэхэм я фащэ дахэхэм деплъынщ.

Уэрэд «Адыгэ фащэ»