Инструментарий к диагностике по обучению русскоязычных детей татарскому языку в доу
материал на тему

Критерие

Дидактик уеннар, сораулар, биремнәр

Белү дәрәҗәсе

Баланың сүз байлыгы

Сүзле уен “Нәрсә, нинди, ничә!?”

Материал: рәсемнәр, предметлар.

Өйрәнгән лексиканы сөйләмдә куллану. Берничә рәсем яки предмет күрсәтелә, татарча исемнәрен әйтергә кушыла.

• Бу нәрсә?
• Бу дәфтәр.
• Дәфтәр нинди?
• Чиста, матур, яшел.
• Ничә дәфтәр?
• Алты дәфтәр.

“Ягымлы сүзләр!”

Баланың нинди ягымлы сүзләр белеү тикшерелә.

• Какие ты вежливые слова на татарском языке знаешь!?
• Исәнмесез, саубулыгыз, рәхмәт, хәлләр ничек, хәерле иртә, исәнме, сау бул, хәерле көн,  әйбәт.

Югары дәрәҗә 2,7-3кә кадәр – бала сөйләмдә актив, үзлектән сорау бирә, яхшы аралаша.

Уртача дәрәҗә 2-2,6га кадәр – сүз байлыгы бар, тәрбияче ярдәмендә аралаша.

Түбән дәрәҗә 1-2гә кадәр – аңлый, русча җавап бирә.

Бәйләнешле сөйләм

“Командир” уены.

Баланың команда бирә алуы, боера белүе һәм биремне үти алуы  тикшерелә.

• Куян, сикер.
• Аю, йокла.
• Эт, аша. һ.б.
• Аня, йөгер.

Уен ситуациясе. Үстерелешле диалог: “Әйдәгез, танышабыз!”

Материал: битлекләр, пиктограммалар.

Уен ситуацияләрендә үзлектән сорау куя белү.

Балага битлек, пиктограмма  бирелә.

• Исәнме.
• Хәерле көн.
• Син кем?
• Мин тычкан. Син кем?
• Мин бүре. Тычкан син нинди!?
• Мин кечкенә, матур.
• Син нинди?
• Мин зур, усал, матур.
• Син нишлисең?
• Мин йогерәм.
• Син нишлисең?
• Мин ашыйм!?

Уен ситуациясе “Туган көн табынында”

Материал: ашамлык муляжлары.

Аралаша белү, ягымлы сүзләр куллану, чакыру, сыйлау, тәкъдим итү, инкяр итү, раслау.

• Исәнме,...
• Хәерле көн,...
• ..., хәлләр ничек?
• Әйбәт.
• Кил монда, утыр.
• Рәхмәт.
• ....., нәрсә кирәк? (яки өчпочмак бир)
• Алма кирәк.
• ....., мә алма аша.
• Рәхмәт.

Сүзле уен “Нәрсә, нинди, ничә!?”

Тирә-юньдә очрый торган предметларның сыйфатын, күләмен белдерүче сүзләрне сөйләмдә куллану,  сорау һәм аларга җавап бирү.

• Бу нәрсә?
• Нинди?
• Ничә?

Югары дәрәҗә 2,7-3кә кадәр – бала сөйләмдә актив, үзлектән сорау бирә, яхшы аралаша.

Уртача дәрәҗә 2-2,6га кадәр – сүз байлыгы бар, тәрбияче ярдәмендә аралаша.

Түбән дәрәҗә 1-2гә кадәр – аңлый, русча җавап бирә.

Критерие

Дидактик уеннар, сораулар, биремнәр

Белү дәрәҗәсе

Баланың сүз байлыгы

“Өстәлдә нәрсә бар!?” уены

Өйрәнгән темалар (яшелчәләр, ашамлыклар, савыт-саба, киемнәр,өй җиһазлары) буенча

 5-6 рәсем яки предмет күрсәтелә, татарча исемнәрен әйтергә кушыла.

• Өстәлдә нәрсә бар?
• Өстәлдә тәлинкә бар.

“Серле янчык” дидактик уен

Материал: уенчыклар, яшелчәләр, ашамлыклар, савыт-саба, хайваннар.

Бала янчыктагы әйберне капшап карый, әйтә.

“Ягымлы сүзләр!”

Баланың нинди ягымлы сүзләр белеү тикшерелә.

• Какие ты вежливые слова на татарском языке знаешь!?
• Исәнмесез, саубулыгыз, рәхмәт, хәлләр ничек, хәерле иртә, исәнме, сау бул.

Югары дәрәҗә 2,7-3кә кадәр – бала сөйләмдә актив, үзлектән сорау бирә, яхшы аралаша.

Уртача дәрәҗә 2-2,6га кадәр – сүз байлыгы бар, тәрбияче ярдәмендә аралаша.

Түбән дәрәҗә 1-2гә кадәр – аңлый, русча җавап бирә.

Бәйләнешле сөйләм

Уен “Командир!”

Баланың боерыкны бирә белүе тикшерелә.

• Кил монда.
• Утыр.
• Аша. һ.б.

Үстерешле диалог “Кунак килгән”

Баланың аралаша белүен, ягымлы сүзләр куллануын (чакыру, сыйлау,сорап алу, тәкъдим итү, раслау) тикшерү.

• Исәнме, .....
• Хәерле көн, .....
• ....., хәлләр ничек?
• Әйбәт. ...., хәлләр ничек?
• ...., кил монда.
• .....,утыр.
• Мә кыяр аша.
• Мә сөт эч.
• Юк, рәхмәт. Мин сок эчәм.
• Мин сок яратам.
• Мә, курчак, уйна.
• Рәхмәт, сок тәмле.
• Саубул, ....

Уен ситуациясе “Кибет”

Материал: кибет кирәк-яраклары

Теге яки бу предметны сатып алу күренеше. Баланың белемнәре, үзлектән сорау бирә белүе тикшерелә.

• Хәерле иртә, Марат.
• Исәнме, Булат.
• Булат, хәлләр ничек!?
• Әйбәт. Марат, хәлләр ничек!?
• Яхшы. Нәрсә кирәк!?
• Күлмәк кирәк.
• Нинди күлмәк!?
• Зур, яшел күлмәк.
• Ничә күлмәк!?
• Ике күлмәк.
• Рәхмәт. Саубул, Булат.
• Саубул, Марат.

2нче вариант

• Кәбестә бир.
• Нинди кәбестә кирәк!?
• Зур, яшел кәбестә.
• Ничә кәбестә кирәк!?
• Өч кәбестә.

Дидактик уен “Нинди предмет юк!?”

Материал: уенчыклар, яшелчәләр, ашамлыклар, савыт-саба, хайваннар,өй җиһазлары.

Бер предмет яки рәсем яшерелә, нинди  предметның яисә рәсемнең юкка чыгуын бала әйтә.

• Нинди туп юк?
• Зур зәңгәр туп юк.
• Нинди урындык юк!?
• Кечкенә кызыл урындык юк.

Үстерешле уен “Ничә, әйт!”

Тирә юньдәге предметларның күләмен белдерә торган сүзләрне аңлап сөйләмдә куллану.

• Ничә, кишер!?
• Дүрт кишер!?
• Ничә кечкенә куян!?

Ике кечкенә куян.

Югары дәрәҗә 2,7-3кә кадәр – бала сөйләмдә актив, үзлектән сорау бирә, яхшы аралаша.

Уртача дәрәҗә 2-2,6га кадәр – сүз байлыгы бар, тәрбияче ярдәмендә аралаша.

Түбән дәрәҗә 1-2гә кадәр – аңлый, русча җавап бирә.

Критерие

Дидактик уеннар, сораулар, биремнәр, уен ситуацияләре

Белү дәрәҗәсе

Баланың сүз байлыгы

“Дөрес әйт” уены 

Өйрәнгән темалар буенча 4-5 рәсем яки предмет күрсәтелә, татарча исемнәрен әйтергә кушыла.

• Бу нәрсә?
• Туп.

“Серле янчык” дидактик уен

Материал: уенчыклар.

Бала янчыктагы әйберне капшап карый, әйтә.

“Дөрес күрсәт” уены

Материал:  уенчыклар, ашамлыклар.

Тәрбияче әйткән рәсемне яки предметны  табып, дөрес төртеп күрсәтергә тиеш.

Дидактик уен “Нәрсә юк!?”

Материал: уенчыклар, ашамлык  муляжлары, гаилә рәсемнәре.

 Теге яки бу предмет яшерелә, бала кайсы предметның юкка чыгуын әйтергә тиеш.

- Нәрсә юк?

- Аю юк.

- Алма юк.

Югары дәрәҗә 2,7-3кә кадәр – бала сөйләмдә актив,  сорауларга җавап  бирә, яхшы аралаша.

Уртача дәрәҗә 2-2,6га кадәр – сүз байлыгы бар, аралашуда бик үк актив түгел.

Түбән дәрәҗә 1-2гә кадәр – аңлый, русча җавап бирә.

Бәйләнешле сөйләм

“Мин кушканны эшлә!” уены

Тәрбияче биремен үтәү.

• Коля, кил монда.
• Оля, утыр.
• Аня, чәй эч.
• Ваня, алма аша.
• Ира, сикер.
• Егор, уйна.

Уен ситуациясе “Акбайда кунакта”

Материал: ашамлыклар, уенчыклар, Акбай һәм Мияу.

Тәрбияче биргән боерыкны аңлап үтәү, бала үзе боерык бирә, кунакларны каршу алу һәм озату  күренеше.

• Исәнме, Акбай.
• Исәнме, ....
• Мияу, хәлләр ничек?
• Әйбәт. ...., хәлләр ничек?
• Мияу, кил монда.
• .....,утыр.
• Мә ипи аша.
• Мә сөт эч.
• Мә, курчак, уйна.
• Рәхмәт, сөт тәмле.
• Саубул, Акбай.

Сюжетлы-рольле “Кибет” уены

Материал: кибет кирәк-яраклары

Теге яки бу предметны сатып алу күренеше. Баланың белемнәре, узен ничек тотуы билгеләнә.

• Исәнме, Акбай.
• Исәнме, Булат.
• Булат, хэллэр ничек!?
• Әйбәт.
• Курчак бир.
• Нинди курчак!?
• Зур, матур курчак.
• Ничә курчак!?
• Ике курчак.
• Рәхмәт. Саубул, Акбай.
• Саубул, Булат.

Бала  сатып алучы роленда.

“Нинди!?” уены

Тирә юньдәге предметларның сыйфатын белдерә торган сүзләрне аңлап сөйләмдә куллану.

• Нинди машина!?
• Зур, матур, чиста машина.

“Дөрес итеп сана” уены

Тирә юньдәге предметларның күләмен белдерә торган сүзләрне аңлап сөйләмдә куллану.

• Ничә машина!?
• Биш машина.

Югары дәрәҗә 2,7-3кә кадәр – бала сөйләмдә актив, сорауларга җавап  бирә, яхшы аралаша.

Уртача дәрәҗә 2-2,6га кадәр – сүз байлыгы бар, аралашуда бик үк актив түгел.

Түбән дәрәҗә 1-2гә кадәр – аңлый, русча җавап бирә.