Мәктәпкә әҙерлек "Аҡ сәскә" төркөмөндә Яңы йыл иртәләге сценарийы
материал (подготовительная группа)

Башҡортостан Республикаһы Хәйбулла районы муниципаль район Аҡъяр ауылы «Бәпембә» балалар баҡсаһы баланы үҫтереү үҙәге

муниципаль автономиялы мәктәпкәсә белем биреү учреждениеһы

Мәктәпкә әҙерлек "Аҡ сәскә" төркөмөндә

Яңы йыл иртәләге сценарийы

Юғары категориялы тәрбиәсе:

Байсурина Зифа Әғзәм ҡыҙы

Ҡатнашалар:

Алып барыусы

Ҡар бөртөктәре

Ҡуян

Айыу

Ҡыш бабай

Ҡарһылыу

Албаҫты

Юха

Аҡъегет

Зал байрамса биҙәлгән. Уртала шыршы ултыра. Музыка уйнай. Ҡар бөртөктәре сыға.

Алып барыусы

 Ынйы-мәрйен ҡарҙар яуа,

Шундай яҡты көн бөгөн!

Ҡулға тотоп алғы килә

Ҡарҙың һәр бер бөртөгөн!

( Ҡар бөртөктәре һөйләшәләр)

-Һин кем?

 - Ә һин кем?

 Алып барыусы: Һеҙ ҡар бөртөктәре, һеҙҙе Ҡыш бабай байрамға саҡырыусы итеп ебәрҙе ,барығыҙ бөтәһенә лә байрамға килергә хәбәр һалығыҙ!

1-се ҡар бөртөгө 

Ниндәй матур биҙәлгән зал,

Буласаҡ бында байрам.

Яңы йыл байрамы менән    

Ҡотлайбыҙ һеҙҙе, дуҫтар!

Килегеҙ күңел асырға,

Тирә-яҡ ҡалһын хайран!

2-се  ҡар бөртөгө

 Здравствуйте, дорогие гости,

 Мамы и папы !

С Новым счастьем! С Новым годом!  

С новой радостью для всех !

Пусть исполнятся желанья !

И придёт большой успех !

 1.Музыка уйнай. “ Шыршы- ҡупшы» йырын  йырлап төрлө костюмдағы балалар залға бейеп инәләр һәм шыршы тирәләй бейеп йырлайҙар

2.Балалар шиғыр  һөйләйҙәр

1.Әкрен генә ҡарҙар яуа 
Әйтерһең дә аҡ мамыҡ. 
Ҡунаҡҡа килгән шыршыны 
Бөтөнләй булмай танып. 
Йәм-йәшел энәләренә           
Уйынсыҡтар эленгән. 
Байрамға беҙҙең килгәнде 
Шыршыҡай ҡайҙан белгән?

2.Почему снежок идет?
Почему на речке лед?
Это к нам зима пришла —
Много снега намела.
Почему у нас в гостях         
Елка в ярких огоньках?
Потому что к нам идет
Зимний праздник — Новый год!

3. Бар тирә-яҡ hөттәй ап-аҡ, 
Йым-йым итеп ҡар көлә, 
Көмөш ҡыңғырауҙар тағып, 
Беҙгә Яңы йыл килә!                   
Көрткә сумып ҡойона шыршы, 
Энәhе йәшел генә, 
Йәшел ҡыңғырауҙар тағып, 
Беҙгә Яңы йыл килә! 
4. Новогодняя погода —
Просто сказка за окном!
Нас поздравить с Новым годом
Дед Мороз приходит в дом.
Что-то каждому подарит,      
Пожелает всем добра,
Сны волшебные оставит
В нашем доме до утра.

5. Беренсе булып урмандан 
Килде байрамға шыршы. 
Уйынсыҡтар ҙа эленгәс, 
Бөгөн ул ниндәй ҡупшы.   
Иң бейектә йондоҙ яна, 
Шыршыбыҙға йәм биреп. 
Ҡыш бабай аҙашмай килер 
Яҡты йондоҙҙо күреп. 

6. В двери Новый год стучится,
Дед Мороз к нам в гости мчится,
В небе праздничный салют,
И часы двенадцать бьют.
Огоньки сверкают ярко.        

Свечи, шарики, подарки.
Скоро сказка в дом войдет,
Скоро будет Новый год!

7. Шыршы матур, шыршы матур, 
Шыршы һәр саҡ йәм-йәшел. 
Энәләрен ҡоймай бер ҙә, 
Һәр ваҡытта йәп-йәш ул. 
Шыршы тағы матурлана,         
Уйынсыҡтар тағылһа. 
Аллы-гөллө нурға сума, 
Киске уттар ҡабынһа. 

8. Я проснулся очень рано,
Чтобы елку наряжать,
Новый год сегодня будем
Очень весело встречать.    

Жду я Дедушку Мороза,      
Но боюсь лишь одного:
Хватит ли под елкой места
Для подарка моего?

Алып барыусы

Ҡарҙар яуа, йым-йым нурҙан

Тулышҡан устарыбыҙ.

Аяҙ күк аҫтында тағы

Ишәйһен дуҫтарыбыҙ.

Йыр "Ҡар яуа, ҡар "(Н.Дәүләтҡолова һүҙҙәре һәм музыкаһы)

 Ел ыжғыра, ел һыҙғыра

Тышта саф һауа.

Елгә осоп, өйөрөлөп,

Ап-аҡ  яуа ҡар.  

Ҡар, ҡар, ҡар,

Ергә яуа ҡар.

Әллә инде ел көйөнә

Бейей ап-аҡ  ҡар.

   Ҡарҙар яуа бер туҡтамай

   Бөтә ер ап-аҡ.  

   Ҡар пәрҙәһе аша өйҙәр

   Күренә саҡ-саҡ.

Әллә ҡыҙҙар, әллә ҡарҙар

Вальста әйләнә.

Әйҙә беҙ ҙә әйләнәйек

Елдең ҡөйөнә.

Серле көй аҫтында Әкиәтсе инә (Әкиәтсе башҡорт халыҡ милле кейемендә)

Әкиәтсе:
– Һаумыһығыҙ, балалар!   Мин – Әкиәтсе. Мин булған ерҙә мөғжизәләр тыуа,(ынйы бөртөктәре һибә) донъя үҙе әкиәткә әйләнә. Тик яуызлыҡтар ғына әкиәттә ҡала, ә изгелектәр иһә беҙҙең менән ысынбарлыҡта йәшәй. Алда беҙҙе матур әкиәт көтә.

    Борон-борон заманда бер яуыз Албаҫты йәшәгән,ти. Ул тик яуызлыҡтар ғына ҡылған,ти. Ҡурҡыныс ауаздар ишетелә.

 – Абау, ни булды? Балалар,  бында кемдер килә ... Бәй, яуыз Албаҫты  үҙенең тоғро хеҙмәтсеһе Юха менән килә бит!  (Әкиәтсе таяғы менән һелтәнә, балаларҙы ҡар өйөмөнә әйләндерә. Ул балаларҙы аҡ туҡыма менән  ҡаплай) Булды! Улар беҙҙе, ҡар өйөмө өйөлөп ята  икән, тип уйлаясаҡ.
(Албаҫты менән Юха Ҡыш бабайҙың тоғон һөйрәп килеп  инәләр.  Тоҡто аса алмайҙар.)

Албаҫты: Ха-ха-ха, бер ниндәй ҙә байрам булмаясаҡ, Ҡыш бабайҙың тоғо беҙҙә, ха-ха-ха.

Юха: Батшам,  тоҡ асылмай, Ҡыш бабайҙы табып килтерергә кәрәк, унһыҙ тоҡ асылмаҫ

Албаҫты:  Улайһа, бар, хәҙер үк миңә ҡара көстәрҙе йый, Ҡыш бабайҙы  табып килтер!
Юха:
– Ә-ә әйе, әйе, батшам!  Хә-хә-хәҙер ки-ки-килтерәм!
 Албаҫты тегеләй-былай йөрөй һәм сыға.
Албаҫтылар  бейеүе (малайҙар бейей)

Әкиәтсе:
– Уф, беҙҙе танырҙар, тип ҡотом осҡайны. Әпсен-төпсөн, тылсым бөтһөн! Балалар, һеҙ хәҙер кире үҙегеҙ булдығыҙ. Ҡарағыҙ әле, былар бит тағы ла яуызлыҡ эшләргә уйлай. Ишеттегеҙме, улар яуызлыҡ ҡылмаҡсылар!  Балалар, ни эшләйбеҙ инде?.

Аҡъегет сыға.Һаумыһығыҙ?Ни эшләп күңелһеҙ  ултыраһығыҙ?( Аҡъегет башҡорт  халыҡ милли кейемендә, ҡулына уҡ- һаҙаҡ тотҡан, ул батырҙар бейеүен бейеп килеп сыға)

(Әкиәтсе Албаҫты менән Юханың яуызлығы тураһында  һөйләп бирә. Беҙ ни эшләргә лә белмәйбеҙ )

Аҡъегет: Ярай, ҡайғырмағыҙ, мин ярҙам итермен.(Ул юлға сыға, ҡаршыһына ҡуян осрай, уны атырға уйлай)

Ҡуян:
– Атма миңә, егет! Минең бәләкәстәрем бар. Мин булмаһам, уларҙы кем тәрбиәләр?
Аҡъегет:

– Ярай, улайһа. Мин һине ебәрәм.
Ҡуян:
– Рәхмәт, егет!
Ҡуян күҙҙән юғала. Аҡъегет юлын дауам итә. Шул саҡ тәпәйе эләккән ҡапҡанды һөйрәтеп, Айыу ҡаршыһына килә.
Айыу:
– Ҡотҡар, егет! Мине Албаҫты ҡапҡанға ҡаптырҙы!
(Айыуҙың ҡапҡанын ысҡындыра). Башҡаса һаҡ йөрө!
Айыу:
– Рәхмәт, егет! Изгелегеңде мәңге онотмам! Өс ҡылымды алып ҡал! Кәрәк булһам, уны өҙөрһөң, һәм мин  ярҙамға килеп етермен.
Аҡъегет юлын дауам итә.Ҡыш бабайға ярҙам итә.

(Залға һауа тултырылған шарҙар осоп инә.Унда хат. Әкиәтсе хатты уҡый. Хатты Аҡъегет ебреүен аңлата. Ул беҙҙән ярҙам һорай.Ҡыш бабай ҡаты йоҡоға талған. Уны тик сихри бер моң ғына уята ала.Әйҙәгеҙ,музыка ҡоралдарын алайыҡ, Ҡыш бабайға ярҙам итәйек)

Яңы йыл оркестры

(Ҡар бөртөгө осоп инә)

Телеграмма! Телеграмма!

Ҡыш бабай юлға сыҡҡан!    

Юлға сыҡтым, көтөгөҙ,

Сәләм ебәрәм- тигән. 

Алып барыусы

Ҡыш бабай беҙгә рәхмәт әйтә, үҙенең  етеҙ аттарына ултырып байрамға елә.Бына шулай балалар, изгелек яуызлыҡты һәр ваҡыт еңә. Изге күңелле булып үҫегеҙ.) 

Алып барыусы

Тек- тек итеп сәғәт һуға

Яңы йыл килә .

Беҙгә бүләк өләшергә

Ҡыш бабай килә .

« Ҡыш бабай » йырын йырлайҙар(С.Әлибаев һүҙ., С.Сәлмәнов музыкаһы)

Тек-тек итеп сәғәт һуға –

Яңы йыл килә икән .

Беҙгә бүләк өләшергә

Ҡыш бабай елә икән .

      Ҡыш бабай килә икән,

      Ҡарһылыу көлә икән.

      Беҙгә бүләк өләшергә

     Ҡыш бабай елә икән.

Яңы йылдың юлдарына

Һибелгән аҡ ҡар икән.

Ҡыш бабайҙың, Ҡарһылыуҙың

Аҡбуҙаты бар икән.

      Ҡыш бабай килә икән,

      Ҡарһылыу көлә икән

      Ҡыш бабайҙың, Ҡарһылыуҙың

       Аҡбуҙаты бар икән

Әҙәгеҙ, Ҡыш бабайҙы саҡырайыҡ.

Ҡыш бабай:

Ишетәм, ишетәм

Буран – ҡарҙар һепереп

Мин килдем һеҙгә.

Яңы йылды ҡаршыларға

Дуҫтарым менән бергә.

Һаумыһығыҙ, балалар, ҡунаҡтар!. Мине көттөгөҙмө? Мин һеҙгә тип ашҡынып килеп еттем, рәхмәт дуҫтарым һеҙгә!

Балалар.

Һаумы, һаумы Ҡыш бабай!

Һаумы, һаумы Ҡарһылыу!

Ҡарһылыу

Яңы йыл менән ҡотлайым

Барығыҙҙы ла, дуҫтар!

Тик ниңә һуң шыршығыҙҙа

Күренмәй серле уттар.

Ҡыш бабай

Эй, шыршы, йәшел шыршы

Нур сәсеп көлөп ебәр

Мең уттар менән ҡабынып,

Беҙҙең күңелде күтәр.

Бөтәһе лә.

Шыршы, ян, ян! (шыршыла уттар ҡабына)

Алып барыусы

Әйҙәгеҙ, бөтәбеҙ бергәләп

Баҫайыҡ беҙ шыршы тирәләп.

Байрамға бөтмәҫ йәм өҫтәгән

Шыршыны маҡтап,

Йырлашып алайыҡ бергәләп

« Шыршыҡай » йырын йырлайҙар(Ю. Моратов һүҙҙәре һәм музыкаһы)

  Шыршы, шыршы, шыршыҡай,

Энәлекәй, ҡупшыҡай.

Матур итеп биҙәлгән,

Байрам күлдәге кейгән.

      Ҡыш бабай килгән беҙгә

      Ҡарһылыу менән бергә.

      Был матур байрам өсөн

      Мең рәхмәт илебеҙгә.

Алып барыусы

Ҡар,ҡар, ҡар

Ергә яуа ҡар.

Әллә инде ел көйөнә

Бейей ап- ҡар.

Ҡарһылыу:Әҙәгеҙ, ҡар бөртөктәре ел көйөнә

 бейешеп алайыҡ бергәләп.

Ҡар бөртөктәре бейеүе

Ҡыш бабай. Ай, афарин, балалар! Йырланыҡ та, бейенек тә, ә хәҙер уйнап та алайыҡ.

Уйын  « Гол индер»

Ҡыш бабайҙы бейетәләр

Ҡыш бабай 

Көйөгөҙ бик оҡшаны 
Табып булмаҫ башҡаны 
Мин бейенем күрҙегеҙ, 
Йә, хәҙер үҙегеҙ 
Ниндәй һөнәр беләһегеҙ?

 Балалар шиғыр һөйләйҙәр

Бөгөн шыршыны 
Биҙәйбеҙ бергә. 
Иң матур байрам 
Килә бит беҙгә.       
Ҡарһылыу килә,           

Йондоҙ һибелә. 
Шатлыҡтар тейәп, 
Ҡыш бабай килә. 

Ах, какой хороший,

Добрый Дед Мороз!

Елку нам на праздник

Из лесу принес.                    

Огоньки сверкают,

Красный, голубой,

Хорошо нам, елка,

Весело с тобой!

 Шыршы килде, шыршы килде 
      Матур уттары менән. 
     Яңы йылда ҡыуанышып       
      Уны көтәбеҙ гелән.

Эй,Ҡыш бабай,Ҡыш бабай, 
Күптәнге таныш бабай. 
Йәнә лә килеп еттең, 
Елбер ҡарҙар бейеттең. 
Һыуыттың урамдарҙы,                    
Борҡоттоң бурандарҙы, 
Кейҙерҙең беҙгә һырма,
Бейәләй,бүрек,быйма. 

Мы с нетерпеньем ждали,

И вот уж час настал:

На праздник новогодний

Наш зал гостей собрал.      

Сверкает и искрится

Дождём и мишурой

В нарядном платье ёлка

Нам весело с тобой!

Беҙҙең шыршы балҡып тора, 
Ай-һай матур биҙәнгән.               
Йәйғор кеүек сулпылары 
Төшөп тора иҙәнгә.                 
Бөгөн шыршы балҡып тора 
Бүлмәләрҙә, өйҙәрҙә. 
Ул бейеп китер һымаҡ 
Беҙ уйнаған көйҙәргә. 

Белой, снежною зимою,
Новогоднею порою
К нам приходят чудеса,    
С ними елочка — краса!
И, конечно, Дед Мороз ―
Он танцует и поет,
И подарки раздает!

Дед Мороз прислал нам елку,
Огоньки на ней зажег.
И блестят на ней иголки,        
А на веточках – снежок.

Йыр"Новогодняя "

Алып барыусы

 Йылдар үткән һайын Яңы йылды

Ҡаршылауы, никтер, серлерәк –
Сәғәт ун икене һуҡҡан саҡта
Ҙур мөғжизә көтә һәр йөрәк.
Яңы йыл ул Ҡәҙер кисе кеүек,
Теләктәрҙән күңел сафлана.
Өр-яңы йыл ҡаҡһын һәр ишекте –
Шул саҡ яңы тормош башлана!
Яңы йыл менән, дуҫтар!
Барыһы бергә:
– Яңы йыл менән!

  "Яңы йыл килә" йырын йырлайҙар.(Г.Ишҡыуатова һүҙҙәре һәм музыкаһы)

Ағастарға бәҫтәр ҡунғанда,

Яндарыма дуҫтар йыйылғанда.

Күңелгә моң тула, яңы матур йыр тыуа,

Йондоҙ кеүек көмөш ҡарҙар яуа.

       Леп- леп ҡарҙар түгел

       Бәхет осҡондары яуа.

       Күңелдәргә уйнап- көлөп

       Яңы йыл килә.

Хуш еҫ бөркөп шыршы балҡығанда

Ҡурҡмайбыҙ ел, дауыл, бурандарҙан.

Аҡ теләктәр теләп, мин дуҫтарыма киләм

Ҡотлайым яңы йыл менән.

 Ҡыш бабай. Һеҙҙе барығыҙҙы ла яңы йыл менән ҡотлайбыҙ. Ҡыйыу батыр улдар һәм матур ҡыҙҙар булып үҫеүегеҙҙе теләйбеҙ.

Ә хәҙер һеҙҙең менән

Етте хушлашыу мәлебеҙ

Киләһе йыл тағы ла

Осрашырбыҙ әле беҙ.

Алып барыусы: Ҡыш бабай, беҙгә бүләктәр ҡайҙа?

Ҡыш бабай. Афарин, балалар, бик аҡыллы, зирәк икәнһегеҙ. Ҡайҙа әле, Ҡарһылыуым , балаларға тип килтергән бүләктәрем? (Ул тоҡто аса, ә унда шыршы энәләре. Тылсымлы  һүҙҙәр ярҙамында, шыршы энәләрен бүләккә әйләндерә. Ҡыш бабай менән Ҡарһылыу бүләктәр тараталар,байрам тамалана)

Ҡыш бабай 

Һау булығыҙ, балалар.

Башҡа урындарға ла

Беҙҙең бараһыбыҙ бар.

 Бөтәһе лә.Һау бул, Ҡыш бабай!

                   Һау бул, Ҡарһылыу!