Кичээл "Оскен, торээн суурум Барлык"
план-конспект занятия по развитию речи (подготовительная группа)

Муниципалдыг бюджеттиг школа назы четпес уруглар албан ɵɵредилге чери

Барыын-Хемчик кожууннуң Барлык суурда «Салгал» уруглар сады

 

 

 

 

 

 

Долгандыр турар хʏрээлел-биле чугаа сайзырадылгалыг кичээл

Темазы: Ɵскен тɵрээн суурум Барлык

 

 

 

 

 

                                                                                                                  Кижизидикчи башкы:

Салчак Айлаана Анчы-ооловна

 

Барлык 2020 чыл.

Долгандыр турар хʏрээлел-биле чугаа сайзырадылгалыг кичээл.

Темазы: Ɵскен тɵрээн суурум Барлык.

Сорулгазы: уругларны тɵрээн суурун чарашсынып, ону эки билир, келир ʏеде канчаар сайзыраарын, аңаа ынак болурунга кижизидер.

Ɵɵредиглиг мергежили: уругларны тɵрээн суурунуң дугайында эки билип алырын ɵɵредир.

Сайзырадыр мергежили: уругларның дыл-домаан сайзырадыр. Долгандыр турар чʏʏлдерни эскерип, сонуургап билиринге чаңчыктырар. Төрээн суурунуң онзагай чүүлдери биле таныштырар. Чоогунда долгандыр турар чүүлдерге сонуургалын оттурар.

Кижизидикчи мергежили: тɵрээн суурунга ынак болурунга, ону кезээде арыг, чараш турар кылдыр күзелин кижизидер. Катышкан кичээлдер: чугаа сайзырадылгазы, ниитилел-харылзажылга сайзырадылгазы, долгандыр турар билиг сайзырадылгазы, эстетиктиг уран чурулга сайзырадылгазы.

Кичээлге бааш бурунгаар кылып чорудар  ажылдар: чурттап турар адрези, садыг, почта, садик, школа дугайында чугаа. Сюжетиг оюннар.

Словарьлыг ажыл: «Барлыкчылар», «чангыс чер чурттуглар», « ».

Дерилгези: тɵрээн суурунуң дугайында чуруктар, суурнуң бичииледир кылган хевири (макет)

Херек чʏʏлдери: компьютер, проектор, музыкалыг флешка, пластилин, доска, шык тряпка, .

Үлелге херексели: оюн  «Суурувустуң чараш черлерин тып», уруг бʏрʏзʏнге пластилин, доска, шык тряпка.

 

 

 

 

Кичээлдин чорудуу

 

Кезектери

Кичээлдин чорудуу

Башкынын кылдыныы

Уругнун кылдыныы

Үези

 

Организастыг кезээ

Алдын хʏнʏм экии

Аяс дээрим экии

Аалчылар экии

Башкыларым амыр.

Адыр – Мажалык унун тургаар

Аралаштыр шөйлуп баткан

Барлык суму төвʏ болган

Барыксанчыг Барлык суурум.

Экии,

 

 

 

(Уруглар чартык тɵгерик кылдыр тургулап аар)

 

 

1 мин

 

Кол кезээ

Бистиң суурувус адын чүү дээр болду? А суурувуста шупту чурттап турар кижилерни чангыс чер чурттугларывыс, азы барлыкчылар деп адаар бис. Катаптаптаалынар аа, уруглар. (уруглар 2-3 катап чугаалаар). Бистиң суурувуста кудумчулар хөй. Оларны сактып адаптаалынарам…

- бистин суурувус кандыг деп бодап тур силер, уруглар?

Барган кижи мактап чанар

Барлык суурум, чараш суурум.

- Суурувустуң эң чараш черлери кайы деп бодап тур силер, уруглар?

- А бистиң садик турар кол кудумчуну чүү дээр бис?

Шын-дыр, уруглар, садик турар кудумчуну Октябрьская дээр. Ол кудумчу бистиң суурнуң төп кудумчузу болуп турар. Ооң чоогунда аргыжылга оруу бар. Орук калбак, делгем. Ол оруктап аай-дедир кожуун тɵвʏнче чурттакчы чон аргыжып турарлар.  Төп кудумчудан школа, садик, клуб база көступ турар. Автобус доктаар чер, харылзаа чери база туруп турар. Тɵп кудумчудан куду кожуун тɵвʏнче  углай көрүптерге,  онзагай чараш субурганывыс база көстүп турар. Онза чараш Барлык суурувустуң дугайында мнемотаблицаның дузазы-биле кыска чугаадан кылыптаалыңар.

Суурувустуң онзагай чараш черлерин каяа-даа утпайн чоруур дээш оюндан ойнаптаалыңарам.

 «Суурувустуң чараш черлерин тып»

Сорулгазы: уругларның суурунуң дугайында билиин оюнда чуруктарның дузазы-биле быжыглаар.

- Эмнелге бистиң суурувуста кол бе, уруглар?

- Ам кадык болур дизе чуну канчаар бис, уруглар?

Сула шимчээшкин

Арыг агаар тынаал

Аажок эки болур

Агаарывыс тынгаш

Аастан ʏндʏр ʏрээл.

Оолдар халчыңар

Уруглар шураңар

Омак, сергек болуңар

Орлан-шоваа ɵзʏңер!!!

Суурувустуң кудумчуларында чурумнуг болуру-биле орук демдектерин кылганын сактыр боор силер, уруглар! Орук демдектери дээрге-ле машиналарны болгаш чадаг кижилерни орук дʏрʏмʏнге чагыртып, шаптараазыннар турбас болурунга дузалыг. Бистин тɵп кудумчувуста кандыг орук демдектери барыл? Ынчангаш орук демдектерин кɵрʏп, ол чараш демдектерни хажытпайн кижи-бʏрʏзʏн сагыырын сумеледим! Эр хейлер!

 Уруглар, бистиң суурувусту келир уеде канчаар сайзыраарынга дузалажыылыңарам. Чараш болур дизе чʏнʏ канчаар-дыр бис! 

Барлык суур.

 

Чангыс чер чурттуглар!

Барлыкчылар!

Чʏргʏй-оол, Мира, Рабочая, Юбилейная, Үнʏкпен…

Бистин суурувус чараш, улуг.

 

 

Субурган, садик…

 

Бистиң садиктиң турар кудумчузун Октябрьская дээр.

 

 

 

 

 

 

 

(Мнемотаблицанын дузазы-биле чугаа)

 

 

 

 

(Уруглар чуруктардан суурнуң чараш черлерин тывар. Оожум музыка салыр)

 

Ундур – киир тынар

1,2,3

1,2,3

 

Оолдар чаңгыс черге халыыр, уруглар чаңгыс черге шураар.

 

 

 

 

 

Оваарымчалыг уруглар!!!

Чадаг кижи кежер чер!!!

 

 

 

Суурувуска теректерни, ыяштарны тарыыр. (Макетке пластилинден теректерни кылгаш олуртур)

6 мин

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

3 мин

 

 

 

 

 

 

 

2 мин

 

 

 

 

 

 

 

 

7 мин

 

Тʏңнел кезээ

Бɵгʏн мээң-биле чʏнʏ билип алдыңар? Чурттап турар суурувус ады чүл? Чүлер барыл? Чүү деп кудумчулар бар болду? Суурувус чараш болур дизе, чүнү кылза эки – дир? Эр хейлер! Ɵңнуг фишкалар аразындан кымга солун болгаш ажыктыг болган ол кижи – кызыл ɵңнʏг фишканы ап аар, а кымга солʏн эвес болган ол кижи сарыг ɵңнʏг фишкадан ап аар. Меңээ силерниң харыыңар солун болду. Ам оон-даа солун боор кылдыр кожумактан ырлаптаалыңарам:

Барыксанчыг чедиксенчиг

Барыын кожуун сууру бар

Барган кижи мактап чанар

Барлык суурум, мээн чурттум!

Четтирдим, уруглар. Байырлыг!

 

Барлык суур.

Почта, субурган, садик, школа, клуб…

Покталдырбас, чараш чʏʏлдерни ʏревес, камнаар, суурувуска ынак болур…

(уруглар ɵңнʏг фишкаларны алгаш кичээлди анализтеп сарыг болгаш кызыл ɵңнʏг фишка-биле ʏнелээр)

Байырлыг!!!

1 мин

 

Кичээлдиң бот сайгарылгазы

Долгандыр турар хʏрээлел-биле ажык кичээл.

Темазы: Ɵскен тɵрээн суурум Барлык.

Сорулгазы: уругларны тɵрээн суурун чарашсынып, ону эки билир, келир ʏеде канчаар сайзыраарын, аңаа ынак болурунга кижизидер.

Ɵɵредиглиг мергежили: уругларны тɵрээн суурунуң дугайында эки билип алырын ɵɵредир.

Сайзырадыр мергежили: уругларның дыл-домаан сайзырадыр. Долгандыр турар чʏʏлдерни эскерип, сонуургап билиринге чаңчыктырар. Төрээн суурунуң онзагай чүүлдери биле таныштырар. Чоогунда долгандыр турар чүүлдерге сонуургалын оттурар.

Кижизидикчи мергежили: тɵрээн суурунга ынак болурунга, ону кезээде арыг, чараш турар кылдыр күзелин кижизидер.

Кичээлге бааш бурунгаар кылып чорудар  ажылдар: чурттап турар адрези, садыг, почта, садик, школа дугайында чугаа. Сюжетиг оюннар.

Словарьлыг ажыл: «Барлыкчылар», «чангыс чер чурттуглар», « ».

Дерилгези: тɵрээн суурунуң дугайында чуруктар, суурнуң бичииледир кылган хевири (макет), столга ойнаар оюн

Аргалары  болгаш методтары: беседа, айтырыгларга харыылаары, көргүзүп тургаш чугаалаары, оюннар.

Педагогтуг технологиялары: беседа, оюннар, ИКТ, мнемотаблица.

Эртирген бɵлʏʏ: школаже белеткел бɵлʏʏнге

Эртирген шагы: 20 минут                               

Катышкан кичээлдер: Чугаа сайзырадылгазы, ниитилел-харылзажылга сайзырадылгазы, долгандыр турар билиг сайзырадылгазы, эстетиктиг уран чурулга сайзырадылгазы.

Уругларнын саны: 8

Кичээлдиң хевири: оюн, толевилел хевири.

Кичээлдиң тʏңнели: уругларның кичээлге сонуургалы эки болган. Башкынын салган айтырыгларынга идекпейлиг харыылаан. Кичээл уругларга солун болган. Башкы салган сорулгазын чедип алган.

Скачать:

ВложениеРазмер
Файл kicheel.docx38.29 КБ
Файл kicheel.pptx1.05 МБ

Предварительный просмотр:

Муниципалдыг бюджеттиг школа назы четпес уруглар албан ɵɵредилге чери

Барыын-Хемчик кожууннуң Барлык суурда «Салгал» уруглар сады

Долгандыр турар хʏрээлел-биле чугаа сайзырадылгалыг кичээл

Темазы: Ɵскен тɵрээн суурум Барлык

 

                Кижизидикчи башкы:

Салчак Айлаана Анчы-ооловна

Барлык 2020 чыл.

Долгандыр турар хʏрээлел-биле чугаа сайзырадылгалыг кичээл.

Темазы: Ɵскен тɵрээн суурум Барлык.

Сорулгазы: уругларны тɵрээн суурун чарашсынып, ону эки билир, келир ʏеде канчаар сайзыраарын, аңаа ынак болурунга кижизидер.

Ɵɵредиглиг мергежили: уругларны тɵрээн суурунуң дугайында эки билип алырын ɵɵредир.

Сайзырадыр мергежили: уругларның дыл-домаан сайзырадыр. Долгандыр турар чʏʏлдерни эскерип, сонуургап билиринге чаңчыктырар. Төрээн суурунуң онзагай чүүлдери биле таныштырар. Чоогунда долгандыр турар чүүлдерге сонуургалын оттурар.

Кижизидикчи мергежили: тɵрээн суурунга ынак болурунга, ону кезээде арыг, чараш турар кылдыр күзелин кижизидер. Катышкан кичээлдер: чугаа сайзырадылгазы, ниитилел-харылзажылга сайзырадылгазы, долгандыр турар билиг сайзырадылгазы, эстетиктиг уран чурулга сайзырадылгазы.

Кичээлге бааш бурунгаар кылып чорудар  ажылдар: чурттап турар адрези, садыг, почта, садик, школа дугайында чугаа. Сюжетиг оюннар.

Словарьлыг ажыл: «Барлыкчылар», «чангыс чер чурттуглар», « ».

Дерилгези: тɵрээн суурунуң дугайында чуруктар, суурнуң бичииледир кылган хевири (макет)

Херек чʏʏлдери: компьютер, проектор, музыкалыг флешка, пластилин, доска, шык тряпка, .

Үлелге херексели: оюн  «Суурувустуң чараш черлерин тып», уруг бʏрʏзʏнге пластилин, доска, шык тряпка.

Кичээлдин чорудуу

Кезектери

Кичээлдин чорудуу

Башкынын кылдыныы

Уругнун кылдыныы

Үези

Организастыг кезээ

Алдын хʏнʏм экии

Аяс дээрим экии

Аалчылар экии

Башкыларым амыр.

Адыр – Мажалык унун тургаар

Аралаштыр шөйлуп баткан

Барлык суму төвʏ болган

Барыксанчыг Барлык суурум.

Экии,

(Уруглар чартык тɵгерик кылдыр тургулап аар)

1 мин

Кол кезээ

Бистиң суурувус адын чүү дээр болду? А суурувуста шупту чурттап турар кижилерни чангыс чер чурттугларывыс, азы барлыкчылар деп адаар бис. Катаптаптаалынар аа, уруглар. (уруглар 2-3 катап чугаалаар). Бистиң суурувуста кудумчулар хөй. Оларны сактып адаптаалынарам…

- бистин суурувус кандыг деп бодап тур силер, уруглар?

Барган кижи мактап чанар

Барлык суурум, чараш суурум.

- Суурувустуң эң чараш черлери кайы деп бодап тур силер, уруглар?

- А бистиң садик турар кол кудумчуну чүү дээр бис?

Шын-дыр, уруглар, садик турар кудумчуну Октябрьская дээр. Ол кудумчу бистиң суурнуң төп кудумчузу болуп турар. Ооң чоогунда аргыжылга оруу бар. Орук калбак, делгем. Ол оруктап аай-дедир кожуун тɵвʏнче чурттакчы чон аргыжып турарлар.  Төп кудумчудан школа, садик, клуб база көступ турар. Автобус доктаар чер, харылзаа чери база туруп турар. Тɵп кудумчудан куду кожуун тɵвʏнче  углай көрүптерге,  онзагай чараш субурганывыс база көстүп турар. Онза чараш Барлык суурувустуң дугайында мнемотаблицаның дузазы-биле кыска чугаадан кылыптаалыңар.

Суурувустуң онзагай чараш черлерин каяа-даа утпайн чоруур дээш оюндан ойнаптаалыңарам.

 «Суурувустуң чараш черлерин тып»

Сорулгазы: уругларның суурунуң дугайында билиин оюнда чуруктарның дузазы-биле быжыглаар.

- Эмнелге бистиң суурувуста кол бе, уруглар?

- Ам кадык болур дизе чуну канчаар бис, уруглар?

Сула шимчээшкин

Арыг агаар тынаал

Аажок эки болур

Агаарывыс тынгаш

Аастан ʏндʏр ʏрээл.

Оолдар халчыңар

Уруглар шураңар

Омак, сергек болуңар

Орлан-шоваа ɵзʏңер!!!

Суурувустуң кудумчуларында чурумнуг болуру-биле орук демдектерин кылганын сактыр боор силер, уруглар! Орук демдектери дээрге-ле машиналарны болгаш чадаг кижилерни орук дʏрʏмʏнге чагыртып, шаптараазыннар турбас болурунга дузалыг. Бистин тɵп кудумчувуста кандыг орук демдектери барыл? Ынчангаш орук демдектерин кɵрʏп, ол чараш демдектерни хажытпайн кижи-бʏрʏзʏн сагыырын сумеледим! Эр хейлер!

 Уруглар, бистиң суурувусту келир уеде канчаар сайзыраарынга дузалажыылыңарам. Чараш болур дизе чʏнʏ канчаар-дыр бис!  

Барлык суур.

Чангыс чер чурттуглар!

Барлыкчылар!

Чʏргʏй-оол, Мира, Рабочая, Юбилейная, Үнʏкпен…

Бистин суурувус чараш, улуг.

Субурган, садик…

Бистиң садиктиң турар кудумчузун Октябрьская дээр.

(Мнемотаблицанын дузазы-биле чугаа)

(Уруглар чуруктардан суурнуң чараш черлерин тывар. Оожум музыка салыр)

Ундур – киир тынар

1,2,3

1,2,3

Оолдар чаңгыс черге халыыр, уруглар чаңгыс черге шураар.

Оваарымчалыг уруглар!!!

Чадаг кижи кежер чер!!!

Суурувуска теректерни, ыяштарны тарыыр. (Макетке пластилинден теректерни кылгаш олуртур)

6 мин

3 мин

2 мин

7 мин

Тʏңнел кезээ

Бɵгʏн мээң-биле чʏнʏ билип алдыңар? Чурттап турар суурувус ады чүл? Чүлер барыл? Чүү деп кудумчулар бар болду? Суурувус чараш болур дизе, чүнү кылза эки – дир? Эр хейлер! Ɵңнуг фишкалар аразындан кымга солун болгаш ажыктыг болган ол кижи – кызыл ɵңнʏг фишканы ап аар, а кымга солʏн эвес болган ол кижи сарыг ɵңнʏг фишкадан ап аар. Меңээ силерниң харыыңар солун болду. Ам оон-даа солун боор кылдыр кожумактан ырлаптаалыңарам:

Барыксанчыг чедиксенчиг

Барыын кожуун сууру бар

Барган кижи мактап чанар

Барлык суурум, мээн чурттум!

Четтирдим, уруглар. Байырлыг!

Барлык суур.

Почта, субурган, садик, школа, клуб…

Покталдырбас, чараш чʏʏлдерни ʏревес, камнаар, суурувуска ынак болур…

(уруглар ɵңнʏг фишкаларны алгаш кичээлди анализтеп сарыг болгаш кызыл ɵңнʏг фишка-биле ʏнелээр)

Байырлыг!!!

1 мин

Кичээлдиң бот сайгарылгазы

Долгандыр турар хʏрээлел-биле ажык кичээл.

Темазы: Ɵскен тɵрээн суурум Барлык.

Сорулгазы: уругларны тɵрээн суурун чарашсынып, ону эки билир, келир ʏеде канчаар сайзыраарын, аңаа ынак болурунга кижизидер.

Ɵɵредиглиг мергежили: уругларны тɵрээн суурунуң дугайында эки билип алырын ɵɵредир.

Сайзырадыр мергежили: уругларның дыл-домаан сайзырадыр. Долгандыр турар чʏʏлдерни эскерип, сонуургап билиринге чаңчыктырар. Төрээн суурунуң онзагай чүүлдери биле таныштырар. Чоогунда долгандыр турар чүүлдерге сонуургалын оттурар.

Кижизидикчи мергежили: тɵрээн суурунга ынак болурунга, ону кезээде арыг, чараш турар кылдыр күзелин кижизидер.

Кичээлге бааш бурунгаар кылып чорудар  ажылдар: чурттап турар адрези, садыг, почта, садик, школа дугайында чугаа. Сюжетиг оюннар.

Словарьлыг ажыл: «Барлыкчылар», «чангыс чер чурттуглар», « ».

Дерилгези: тɵрээн суурунуң дугайында чуруктар, суурнуң бичииледир кылган хевири (макет), столга ойнаар оюн

Аргалары  болгаш методтары: беседа, айтырыгларга харыылаары, көргүзүп тургаш чугаалаары, оюннар.

Педагогтуг технологиялары: беседа, оюннар, ИКТ, мнемотаблица.

Эртирген бɵлʏʏ: школаже белеткел бɵлʏʏнге

Эртирген шагы: 20 минут        

Катышкан кичээлдер: Чугаа сайзырадылгазы, ниитилел-харылзажылга сайзырадылгазы, долгандыр турар билиг сайзырадылгазы, эстетиктиг уран чурулга сайзырадылгазы.

Уругларнын саны: 8

Кичээлдиң хевири: оюн, толевилел хевири.

Кичээлдиң тʏңнели: уругларның кичээлге сонуургалы эки болган. Башкынын салган айтырыгларынга идекпейлиг харыылаан. Кичээл уругларга солун болган. Башкы салган сорулгазын чедип алган.


Предварительный просмотр:

По теме: методические разработки, презентации и конспекты

Тыва-бистин торээн чурттувус

Тыва чурттуннун болгаш ыдык ырнын дугайында уругларнын билиин калбартыр. Ырны кичээнгейлиг тондур дыннаарынга, утказын билип алырынга чанчытырып ооредир. Торээн чурттунга ынакшылды кижизидери....

Конспект ОД “Барлык һөнәрләр дә яхшы...”

Конспект ОД для детей средней группы...

Программа кружка "Торээн Тывам" разработана на основе программы "Торээн Тывам" автор Л.Х.Ооржак, А.А.Монгуш

Өөредилге адырында школа назыны четпээн уруглар албан черлеринге тыва чугаа сайзырадырының айтырыгларыКандыг-даа язы-сөөк кижиге төрээн дылы чонунуң амыдырал-чуртталгазын, ёзу-чаңчылдарын, аас чогаалы...

Барлык һөнәрләр дә яхшы...

Балаларның өлкәннәр хезмәтенең роле турында күзаллауларын киңәйтү буенча белем бирү эшчәнлеге...

Эколята-дошколята. МБДОУ д.с Салгал с Барлык

[[{"type":"media","view_mode":"media_large","fid":"24458101","attributes":{"alt":"","class":"media-image"}}]][[{"type":"media","view_mode":"media_large","fid":"24458104","attributes":{"alt":"","class"...

Мээн суурум Шекпээрим

Удуртукчу башкы: Сарыглар Ж. В....

Чараш оскен суурум Кызыл-Мажалыгым

Долгандыр турар хʏрээлел-биле чугаа сайзырадылгалыг кичээл. Темазы: «Ɵскен тɵрээн суурум Кызыл-Мажалыым»(Ортумак болук)Сорулгазы: уругларны тɵрээн суурун чарашсынып, ону эки билир, ке...