Чараш оскен суурум Кызыл-Мажалыгым
план-конспект занятия по окружающему миру (средняя группа)
Долгандыр турар хʏрээлел-биле чугаа сайзырадылгалыг кичээл.
Темазы: «Ɵскен тɵрээн суурум Кызыл-Мажалыым»
(Ортумак болук)
Сорулгазы: уругларны тɵрээн суурун чарашсынып, ону эки билир, келир ʏеде канчаар сайзыраарын, аңаа ынак болурунга кижизидер.
Ɵɵредиглиг мергежили: уругларны тɵрээн суурунуң дугайында эки билип алырын ɵɵредир.
Сайзырадыр мергежили: уругларның дыл-домаан сайзырадыр. Долгандыр турар чʏʏлдерни эскерип, сонуургап билиринге чаңчыктырар. Төрээн суурунуң онзагай чүүлдери биле таныштырар. Чоогунда долгандыр турар чүүлдерге сонуургалын оттурар.
Кижизидикчи мергежили: тɵрээн суурунга ынак болурунга, ону кезээде арыг, чараш турар кылдыр күзелин кижизидер.
Катышкан кичээлдер: чугаа сайзырадылгазы, ниитилел-харылзажылга сайзырадылгазы, долгандыр турар билиг сайзырадылгазы.
Кичээлге бааш бурунгаар кылып чорудар ажылдар: чурттап турар адрези, садыг, почта, дыштанылга паргы, культура одаа, садик, школа дугайында чугаа. Сюжетиг оюннар.
Словарьлыг ажыл: «кызыл-мажалыкчылар», «чангыс чер чурттуглар».
Дерилгези: тɵрээн суурунуң дугайында чуруктар.
Херек чʏʏлдери: чуруктар азы компьютер, телевизор.
Скачать:
| Вложение | Размер |
|---|---|
 Суурум Кызыл-Мажалык | 32.86 КБ |
Предварительный просмотр:
Долгандыр турар хʏрээлел-биле чугаа сайзырадылгазынга кичээл
«Ɵскен тɵрээн суурум Кызыл-Мажалыым»
(Ортумак болук)
Кижизидикчи башкы:
Ооржак Б.Н
2021-22ч
Долгандыр турар хʏрээлел-биле чугаа сайзырадылгалыг кичээл.
Темазы: «Ɵскен тɵрээн суурум Кызыл-Мажалыым»
(Ортумак болук)
Сорулгазы: уругларны тɵрээн суурун чарашсынып, ону эки билир, келир ʏеде канчаар сайзыраарын, аңаа ынак болурунга кижизидер.
Ɵɵредиглиг мергежили: уругларны тɵрээн суурунуң дугайында эки билип алырын ɵɵредир.
Сайзырадыр мергежили: уругларның дыл-домаан сайзырадыр. Долгандыр турар чʏʏлдерни эскерип, сонуургап билиринге чаңчыктырар. Төрээн суурунуң онзагай чүүлдери биле таныштырар. Чоогунда долгандыр турар чүүлдерге сонуургалын оттурар.
Кижизидикчи мергежили: тɵрээн суурунга ынак болурунга, ону кезээде арыг, чараш турар кылдыр күзелин кижизидер.
Катышкан кичээлдер: чугаа сайзырадылгазы, ниитилел-харылзажылга сайзырадылгазы, долгандыр турар билиг сайзырадылгазы.
Кичээлге бааш бурунгаар кылып чорудар ажылдар: чурттап турар адрези, садыг, почта, дыштанылга паргы, культура одаа, садик, школа дугайында чугаа. Сюжетиг оюннар.
Словарьлыг ажыл: «кызыл-мажалыкчылар», «чангыс чер чурттуглар».
Дерилгези: тɵрээн суурунуң дугайында чуруктар.
Херек чʏʏлдери: чуруктар азы компьютер, телевизор.
Кичээлдин чорудуу
№ | Кезектери | Кичээлдин чорудуу | ||
Башкынын кылдыныы | Уругнун кылдыныы | Үези | ||
Организастыг кезээ | Амыр, амыр эжим-оорум! Амыр, амыр башкыларым! Алдын хунум унуп келди, Ак-кок дээрим аяс турзун! - Уруглар, бистиң чурттап турар суурувус адын чүү деп адаарыл? | Экии, (Уруглар чартык тɵгерик кылдыр тургулап аар) Кызыл-Мажалык суур. | ||
Уругларны угаап боданыырынга шаптааразыныг бодалганы туругузары | -Бистин суурувусту чуу дээш Кызыл-Мажалык деп адап кааныл? Кым билирил уруглар? | Уругларнын харыылары. | ||
Кол кезээ | -Кызыл-Мажалык даг Хемчик хемнин кыдыында турар. Ырактан коорге Мажалык даанын даштары кызыл, кызыл оннуг боорга Кызыл-Мажалык деп адап каан. -Суурувуста чурттап турар кижилерни чангыс чер чурттугларывыс, азы кызыл-мажалыкчылар деп адаар бис. - Бистин суурувус кандыгыл уруглар? -Бистиң суурувуста кудумчулар хөй. Оларнын аразында кол кудумчулар бар. Оларнын аттарын Тыванын алдарлыг кижилеринин аттары биле адап каан. Ол кудумчуларнын аттары Х.Н Чʏргʏй-оол, Буян-Бадыргы ноян. Х.Н Чургуй-оол дээрге ада-чурт дайынынын киржикчизи, дайын уезинде танк башкарып, дыка хой удурланыкчыларны чылча шаварынга улуг-хуузун киирген дайынчы, совет эвилелинин маадыры чораан. Буян-Бадыргы ноян дээрге Тываның төөгүзүнде ханы балалбас исти арттырган кижилерниң бирээзи, база бот-догуннаан Таңды-Тыва Улус Республиканың бир дугаар Баштыңы – Чазааның даргазы чораан. - Чуу деп аттарлыг кол кудумчулар бар болду уруглар? -Эр-хейлер! - Бистин Кызыл-Мажалык суурувуста сонуурганчыг, онзагай чараш черлер хой. Оларга болза арат шолу, дыштанылга паргы, культура одаа, субурган хамааржыр. Арат шолунге янзы –буру солун байырлыг хемчеглер эртип турар. Чургуй-оол аттыг дыштанылга парыгынга чанчыл болган байырлалдар болуп эртип турар болгаш суурнун чонну дыштанып агаарлаарлар. Оон турар чери арыг, чараш, ногаан шыктыг, долгандыр арга-ыяштарлыг черде турар. Кульура одаанга солун чараш концертер коор. Харылзаа черинге суурнун чону солун-сеткуул чагыдар болгаш чагаалар чоргузар чери болуп турар. Суурда аьш-чем болгаш хеп садыглары хой. - Бистиң садигивистин адын чуу деп адаарыл уруглар? -Садиктин турар кудумчузунун адын Чадамба деп адаар. Катаптаптаалынар уруглар. (уруглар 2-3 катап чугаалаар). -Чадамба кудумчузу бистиң суурнуң бир төп кудумчузу болуп турар. Кудумчуну дургаар аргыжылга оруу биле кожуун тɵвʏнун чурттакчы чонну ажылдап, ооренип, боттарынын чорук –херээн кылып аргыжып чоруп турарлар. Сула шимчээшкин Оожум-топтуг орар дээш, Оорга-моюн шылай берди, Ол-бо чукче эглип, херлип, Олуруп-туруп шимчениил! Бирээ,ийи,уш! Бирээ,ийи,уш! -Кызыл-Мажалык суурувус арыг-силиг болур дизе покталдырбас, чараш чʏʏлдерни ʏревес, камнаар, суурувуска ынак болур ужурлуг бис уруглар. -Суурувус арыг, чараш болзун дээш чуну канчаар ужурлуг бис уруглар? -Эр-хейлер уруглар! Ынчангаш кижи бурузу арыг-силигнин чурумун сагып чоруурун сумеледим уруглар! | Чангыс чер чурттуглар! кызыл-мажалыкчылар! Улуг, чараш Чургуй-оол, Буян-Бадыргы «Аяс» уруглар сады Чадамба кудумчузу. покталдырбас, чараш чʏʏлдерни ʏревес, камнаар. | ||
Тʏңнел кезээ | -Бɵгʏн мээң-биле чʏнʏ билип алдыңар уруглар? -Чурттап турар суурувус адын чүу деп адаар болду уруглар? -Суурувуста кандыг онзагай черлер барыл? -Чүү деп маадырларнын ады биле адаан кудумчулар бар болду? -Эр-хейлер уруглар! Бо хун силер дыка хойну билип алдынар. Силернин харыылаанынар тода болгаш билдингир болду. Эр-хейлер! | Уругларнын харыылары. Кызыл-Мажалык суур. Дыштанылга парыгы, харылзаа чери, арат шолу, субурган, культура одаа… Чургуй-оол, Буян-Бадыргы. | ||
Кичээлдиң бот сайгарылгазы
Долгандыр турар хʏрээлел-биле ажык кичээл.
Темазы: Ɵскен тɵрээн суурум Кызыл-Мажалым.
Сорулгазы: уругларны тɵрээн суурун чарашсынып, ону эки билир, келир ʏеде канчаар сайзыраарын, аңаа ынак болурунга кижизидер.
Ɵɵредиглиг мергежили: уругларны тɵрээн суурунуң дугайында эки билип алырын ɵɵредир.
Сайзырадыр мергежили: уругларның дыл-домаан сайзырадыр. Долгандыр турар чʏʏлдерни эскерип, сонуургап билиринге чаңчыктырар. Төрээн суурунуң онзагай чүүлдери биле таныштырар. Чоогунда долгандыр турар чүүлдерге сонуургалын оттурар.
Кижизидикчи мергежили: тɵрээн суурунга ынак болурунга, ону кезээде арыг, чараш турар кылдыр күзелин кижизидер.
Кичээлге бааш бурунгаар кылып чорудар ажылдар: чурттап турар адрези, садыг, почта, садик, арат шолу, школа дугайында чугаа.
Словарьлыг ажыл: «кызыл-мажлыкчылар», «чангыс чер чурттуглар».
Дерилгези: тɵрээн суурунуң дугайында чуруктар.
Аргалары болгаш методтары: беседа, айтырыгларга харыылаары, көргүзүп тургаш чугаалаары.
Педагогтуг технологиялары: беседа, ИКТ.
Эртирген бɵлʏʏ: ортумак болук
Эртирген шагы: 20 минут
Катышкан кичээлдер: Чугаа сайзырадылгазы, ниитилел-харылзажылга сайзырадылгазы, долгандыр турар билиг сайзырадылгазы, эстетиктиг уран чурулга сайзырадылгазы.
Уругларнын саны: 10
Кичээлдиң тʏңнели: уругларның кичээлге сонуургалы эки болган. Башкынын салган айтырыгларынга идекпейлиг харыылаан. Кичээл уругларга солун болган. Башкы салган сорулгазын чедип алган.
По теме: методические разработки, презентации и конспекты
Нод по теме: "Огбелерден дамчып келген, оскен оомге ынаам кончуг"
Тема «Огбелерден дамчып келген, оскен оомге ынаам кончуг»Сорулгазы: Тыва огну уругларга таныштырып, тайылбырлап коргузер.1.Ооредиглиг: Ада-огбелеривистен дамчып келген, кошкун тыва чоннун ...
Кичээл "Оскен, торээн суурум Барлык"
Муниципалдыг бюджеттиг школа назы четпес уруглар албан ɵɵредилге чериБарыын-Хемчик кожууннуң Барлык суурда «Салгал» уруглар сады Долгандыр турар хʏрээлел...
Байырлыг оскен торээн садигивис! Школага белеткел болуу №1
Сорулгазы: Уругларны чараш аажы- чанга (оорланып болгаш мегелеп) болбас деп чуулду билиндирер.Уругларны ооредилге херекселинге камныг хамагалыг болгаш , улуг улустун ажылын унелеп чоруурунга киж...
