Конспект занятия "Менин билем"
план-конспект занятия (старшая группа)

Мундукина Л.И. Экинурдагы  кичинек болчомдордын  

турачагынын таскадаачызы.                                                                                                                                                

Темазы: Менин билем (jаан  болук)

Амадузы: биле деген ондомолдыҥ учурыла таныштырар, бар билгирлерин тереҥжидер;

     сӧзлигин элбедер, алтай тилиниҥ табыштарын чокым ÿнденип, эрмеги кӧнÿ                                                                                                             болорын jеткилдеери

    jаан улусты, «слер» деп айттыртып уредери, тооп jурерине таскадары.

Тузаланары: Балдардыҥ билелери керегинде фотоjуруктар, ойынчык койонок,

                        jаан чаазын, ӧҥдÿ карандаштар).

                                               I-Бӧлÿк. Кире бӧлÿк. (Эжик токулдайт).

Ӧдӧри:

-Уксар да, балдар. А бу биске мындый орой кем келген болотон? Акыр, кӧрÿп ийейин. А, бу энези Койон ло кичинек балазы келген турбай. Ӧдÿгер, бисле кожо ойногор.

          Койон мениҥ кулагыма айдып туру, балазы сӧс укпас,  бÿгÿн база ла суранбай jÿре берген. Карын садиктиҥ jанында jÿрÿ, бистин каткысты  угуп ийеле, киргилеген эмтир. ( балдардын каруулары – кирер, ӧдӧр, отурар, ойноктор…)

        Койонокко биле керегинде куучындап беректер. Ол билбес  эмтир.

                                                           II-Бӧлÿк. Тӧс бӧлÿк.

                  Куучын-эрмек «Биле».

-Биле дегени не?

- Биле дегени - бир тураныҥ ичинде jадып турган, адазы, энези, агазы,эjези, ийнизи деп Сынару айтты.

-Кажы ла кижиде бала бар, тадаазы, jааназы деп, Аткыр айтты.

-Эйе, биле деп сӧслӧ бис айылдагы  jуук улусты айдадыс. Биледе улус бой-бойын сÿÿп, тооп, бой-бойына болужып jат деп слер билерер. Jаан улусты слер деп айдар.

-Эмди, кажыгарды ла, билегердиҥ фотоjуругын экелзин деп сураган болгом.  Меге, бой-бойыгарга кӧргÿзип ийер.

- Арина биске билези керегинде куучындап берзин. (Бу менин билем. Адам школдо иштейт, энем магазинде калаш садат. Бу эjем Лена, ол ÿчинчи класста ÿренет, бу ийним Амыр, ол база садикте jÿрет. Бистин биледе беш кижи).

2.Ойын «Уксан бисти койонок»!

Бала биледе кандый болор керек? (ойынчык микрофонды» тудуп куучындагылайт).

-Ада-энезин слер деп айдар керек.

-Jаан улустыҥ сӧзине киришпес, сакып алар керек…

- Айылга улус келзе,отургыш салар, тыҥ табыштанбас…

-Ада-энезине болужар, чечектер сугарар….

-Кичинек ийнилери, сыйындарына чӧрчӧктӧр куучындар керек…

-Суранбай ыраак барарга jарабас…

3. Амырар ӧй.

Ойын «Таайларыска айылдап барып келели»)

Айдатан состори. Бажыска тÿк берген

                             Балтырыска эт берген

                             Таайларыска барып келели.

                 (Ойынчык агаш аттарга минип, эбиреде «чаап» келгилейт).

4. Ойын «Бисле кожо, бис чылап, бистен артык айтсан, Койонок»

(эске ÿренген кеп сӧстӧрди ончозы айдар).

• Jаанын сӧзин  jанчыкка сал.
• Баштактын бажы jарык.
• Аданын сӧзи – алтын.
• Эненин сӧзи эрjине.

5.Ситуациялар.

• Уулчагы айакты jунуп, чечектерди сугарган, бозунын сугуп салган, маала-ажын сугарып салган. Энези иштен келеле нени айдар, балазын кандый сӧстӧрлӧ эркеледер? (Каруулар).
• Кызычак энези ишке jÿре берерде, кере тÿжине ойногон.

Бозом эҥирде jанып келзе, бозулар эмип салган, чечектер кÿнге каткан… Бу кандый кызычак эмтир. Ада-энези келзе нени айдар? (Каруулар)

                                                   III –Бӧлÿк.  Тÿп шÿÿлте.

    - Бÿгÿнги кÿнде биле керегинде бис кӧпти билип алдыс. Койонок слердеҥ ÿренди, сÿреен сÿÿнди. Бистиҥ туштажуга учурлай, нени сыйлазас  jакшы болгодый. Кем нени сананып туру? (Каруулар)

-Эйе, jурук сыйлазас  jараар деп,  слерле jӧпсинедим.

-Эмди столдорго ӧдÿп, ак чаазындарга алакандарысты  jапшыра салып, айландыра  jурагар.

    -«Сабарлардыҥ билези» деп jуругысты сыйлап беректер.

Беш нак карындаш – беш сабар керегинде билер ÿлгеристи эске алынып, Койонокты сÿÿндирели…….. Быйан. Jакшы болзын.