Конспект занятия по рисованию на тему "Кто в каком домике живет?"
план-конспект занятия по рисованию (средняя группа)

Чɵɵн - Хемчик кожууннуӊ Чадаана хоорайныӊ муниципалдыг бюджеттиг

школа назыны четпээн уруглар ɵɵредилге албан чери

Ортумак бɵлүкке чурук кичээлинге ажык кичээл

«Кым кандыг бажыӊда чурттап турарыл?»

«Чечена» уруглар садыныӊ кижизидикчи башкызы:

Сат Аржаана ϴпей - ооловна

Чадаана - 2019 ч.

Сорулгалары: Дириг амытаннарныӊ курт - кымыскаяктарныӊ, куштарныӊ дээш оон - даа ɵске амытаннарныӊ чурттап турар оран - савазын уругларга ɵɵредир.Геометрилиг кезектерден тургустунган чүүлдерни чурулганыӊ чаӊчылчаан эвес бир хевири - биле чуруп тургаш кɵргүзеринге уругларныӊ сонуургалын оттурар. Уругларны кээргээчел сеткилдиг болурунга кижизидер.

Дерилгези: ыт ойнаарак, хɵглүг ыры, самолет даажы, лазер, обручтар, аза - кадай чуруу, ыт ээрген дааш, дириг амыттаннарныӊ чурттап турар черлериниӊ чуруктары, албом саазыннары, чымчаашка, хүреӊ, сарыг, сарыг- кызыл ɵӊнерлиг гуаштар, восковой мелдер, салфеткалар.

Кичээлдиӊ чорудуу

Организастыг кезээ

- Экии уруглар! Мени Аржаана ϴпей - ооловна дээр. «Чечена» аттыг уруглар садыныӊ кижизидикчи башкызы мен. Силерге чурулга кичээлин эрттирер дээш чедип келдим. Кичээлди эрттирериниӊ мурнунда мендилежип алыылыӊар. (Мендилежиишкин.)

Дээр - адам, Чер - ием!

Авыралдыг чырык хүнүм!

Ажыл - ишчи башкыларым

Амыр - ла амыр!

(Уруглар башкыныӊ соондан катаптап чугаалаар.)

- Соӊгаже кɵрүӊерем, уруглар, агаар бойдус талазы - биле бо  хүн кандыг - дыр? (Уругларныӊ харыылары.) Бо чылдыӊ кайы үезил уруглар? (Кышкы соок үе.) Даштыгаар агаарлап үнерде доӊмас кылдыр канчаар кеттинер бис? Кандыг хептер кедер бис? (Бɵрт, куртка, сапожка, хол - хап, моюн - ораар.)

- Уруглар, садик иштинде бис чүге чуга кылдыр кеттингенивис ол? (Чылыг боорга.) Чүге дизе садик ишти чылыг. Садик дээрге бистиӊ ийи дугаар бажыӊывыс.

- Кижилер бажыӊнарда чурттап турар бис,а дириг амытаннар болгаш куштар кайда чурттап турар деп бодаар силер?(Уругларныӊ харыылары.)

- А дириг амытаннар, куштар кандыг бажыӊнарлыг болурул? Бо улуг айтырыгны билип алыр дээш ырак черже «Бажыӊнар оранынче» аян - чорук кылып чоруур бис. Самолетка олурупкаш ужуп чоруптаалыӊар уругла. (Самолет даажы дыӊналырга уруглар самолет тар бооп ужуп маӊнажыр.)

«Бажыӊнар оранында» чедип келдивис. Бо оранда кымнар база чүлер чурттап турар - дыр? (Черлик дириг амытаннар болгаш куштар оларныӊ бажыӊнары.)

Бир - ле хүн хамык амытаннар бот - боттарыныӊ аразында аалдажыр дээш чугаалажып алганнар- дыр. Аалдажып - аалдажып бажыӊнарындан ырай бээрге Аза - Кадай хамык амытаннарныӊ дедир чанар оруун ширбиижи - биле арыдыр ширбип каапкан болган. Хамык амытаннар болгаш куштар дедир чанра оруун тыпааннар.

- Уруглар, хамык амытаннарга, куштарга дедир чанар оруун айтып берип, дузалажып, восковой мелдерниӊ - дузазы - биле кым кайнаар дедир чанар оруун айтып берээлиӊерем.

Сула шимчээшкин.

Адыг ышкаш кылаштап,
Койгуннар дег маӊнаалы.

Дииӊчигеш дег самнаалы.

                  Диӊмит ыр дег самнаалы. (Адыштарын часкар.)

Кол кезээ.

(Хенертен эжик артында ыт ээрген дааш дыӊналыыр.) Уруглар, чүү ээрип турар ол? (Эжик аксынга турган ойнаарак ытты киирип эккелгеш уругларга кɵргүзер.) Кɵрүӊерем, уруглар, кым бисте аалдап келген - дир? Бо ытка аттан берээлиӊерем уруглар, кым деп адап алыр бис? (Уругларныӊ харыылары.)  

- Чоокта чаа _________ оолдарлыг болган. Ам  ________ оолдары ɵскен - ир уруглар. ________ бодунуӊ бажыӊынга сыӊмастаан. Олдарынга бажыӊчыгаштардан кылып бээрин бистен дилеп чедип келген.  ________ дузалажып бээр бис бе? (Уругларныӊ харыылары.)

- Уруглар ыт чүнү чииринге ынак болурул? (Уругларныӊ харыылары.) Ыт чемненип турар аразында бис _________ оолдарынга дузалажып, бажыӊчыгаштардан чуруп берээлиӊер.

- Чуруур мурнунда холчугаштарывысты шимчедип, ажылдаарынга белектеп алыылыӊар. Кандыг геометрилиг хевирлер билир силер уруглар? Агаарга геометрилиг хевирлерни чуруй кааптаалыӊар. (Уругларныӊ харыылары.)

- Баштай оӊ талакы холувус - биле чуруур бис, оон солагай талаккы холувус биле чуруулуӊар.

- Бо хүн кичээлде чурукту чаӊчылчаан эвес чурулганыӊ бир хевири чымчаашка - биле истеп базып тургаш чуруп шенеп кɵɵр бис. Столдарывыс кырында улуг, бичии хемчээлдиг дɵрт - булуӊчук, үш - булуӊчукхевирлиг чымчаашкаларбар. Сарыг, хүреӊ ɵӊнерлиг гуаштар, альбом саазыннары бар. Губкаларныӊ дузазы - биле бажыӊны чуруп үндүрер бис. Бажын дɵрт - булуӊчук, үш - булуӊчук хевирлерден тургустунган. Чымчаашка кадыг болгаш чымчак талаларлыг. Кадыг талазындан чымчаашканы тудуп алыр бис. Бажыӊныӊ крышазы кандыг хевирлиг - дир? (Үш - булуӊчук, ханалары - эжии дɵрт - булуӊчук.)  

- Баштай бажыӊны чуруурда ханаларындан эгелеп чуруур бис. Ханаларын чуруурда дɵрт - булуӊчук чымчаашканы сарыг гуашка үстүрупкеш, саазынывыс кырынга салыпкаш, оон күштүг эвес базар. Крышазын  база - ла шак ынчалдыр  Хүреӊ ɵӊ - биле чуруур бис. Бажыӊ хевири үнүп келир.

Уруглар бот ажылдап кириптерлер. (Башкы уругларга санедайларга шын орарын сагындырар. Бергедешкен уругларга дузалажыр.)

Шимченгир оюн «Амытанны ɵттүн»

- Чаа бичии када туруп келгеш оюндан ойнаптаалыӊар уруглар. Уруглар, силер дириг амытаннар болур силер. Кажан хɵглүг ыры ырлай бээрге олар бажыӊнарын долганып аай - дедир маӊнажыр. Кажан ыры турупкан соонда бир - ле амытанны адаарга ол амытанны ɵттүнүп алгырышкаш бажыӊнарже кирер.

- Чараш чураан чурктарывысты  ________ кɵргүзүп берээлиӊер. Уруглар. (Уруглар чуруп алган чуруктарын ыттыӊ мурнунга кээп салырлар.) __________ дыка чараш бажыӊчыгаштар чураан - дыр силер. Эр хейлер!______оолдары ам бажыӊнарлыг апарган, ымырап турар уруглар. ________ силерге бажыӊчыгаштар тудуп бергени дээш силерге четтиргенин илередип турар - дыр уруглар. _______ ам силерниӊ чуруп берген бажыӊчыгаштарыӊарны дүрген оолдарынга кɵргузүп чедирер дээш ________ чанар дей берген дир уруглар. _________ байырлажыылыӊар.

- Чаа бистиӊ садикче дедир чанар үевис чедип келди. Самолеттарывыска дедир олурупкаш чоруптаалыӊар. (Самолет даажы дыӊналыр.)

Түӊнел.

- Садиивисте чедип келдивис. Кайнаар аян - чорук кылып чордувус уруглар. Аян - чорук кылырынга солун болду бе? Кичээлге чаӊчылчаан эвес хевирге чуруттунарга солун болду бе? Чүлерниӊ - биле чуруттундувус? Кичээлге кымга дуза лаштывыс. (Уругларныӊ харыылары.) Кичээливис мооӊ - биле тɵнген. Улуу - биле четтирдим!