Алтын көз проекты: "Яфраклардан алтын келәм җыелган"
учебно-методический материал на тему

  Татарстан Республикасы Яшел Үзән  муниципаль районының

43номерлы  “Сөмбелә”балалар бакчасы

муниципаль мәктәпкәчә белем бирү учреждениясе.

             “Алтын көз”  проекты,

“ Яфраклардан алтын келәм җыелган”

                                      Тәрбияче: Нигматуллина Ф.Г.  

                                                           20 октябрь  2015 ел.

                         Яфраклардан  алтын келәм  җыелган.

Җыр: Яфраклар бәйрәме.

Р.Еникеева музыкасы, Л.Лерон сүзләре.

Яңгыр түгел, кар да түгел,                                           Оча яфрак, уйный яфрак,

Яфраклар ява җиргә.                                                     Һаваларда әйләнеп.

Көз турында җырлыйм әле –                                      Бүген, бүген, бүген, бүген

Кушыл син яңа җырга.                                                  Яфракларның бәйрәме.

                               Кушымта: Сары, сары, сап-сары

                                                   Агачның яфраклары.

                                                   Җил исә, ява яфрак –

                                                   Көзнең матур чаклары.              

А.б. Балалар! Бүген без халкыбызның иң гүзәл  бәйрәменең берсе – Уңыш бәйрәменә җыелдык. Елның могҗизалы фасылында, көн белән төн тигезләшкән вакытта, татар халкы бу бәйрәмне үткәргән.

Ребятки, сегодня мы с вами собрались на празник урожая. Это день осеннего равноденствия, когда день равняется ночи. Как красиво в нашем зале

                                                                        Всех на праздник мы позвали,

                                                                        Будем в гости осень ждать,

                                                                        С нею петь, плясать, играть.

Дәлия:  Көзге урман тып-тын булган,              Көз килде, уңыш булды,

              Агач башы ялангач.                             Табын сый белән тулды.    

              Соңгы яфрак төшә калтырап,              Рәхим итегез, дуслар,

              Әз генә җил шаяргач.                           Көзге бәйрәмгә!

София: Красные рябины,

              Жёлтые березы                                   Как в ладошки хлопают

             На ветру листвою                                Золотые клены

             Весело шумят,                                      Радуется осени наш сад!

Ильназ: Оча яфрак, уйный яфрак,

               Һаваларда әйләнеп.

               Бүген, бүген, бүген

               Көзнең матур бәйрәме.

Алисә: Җылы якларга кошлар да китә.            Сентярьдә чәчәк аткан,

             Көз агачларны сап-сары итә.                 Көз димәгән кашкарый,

             Алар коела җил искән саен.                  Җылыт әле, дигән сыман

             Җилферди җилдә сап – сары каен.       Үзе кояшка карый.

Нәфисә: Баш очыннан җылы якка                     Уяттылар да шул инде-      

                Кыр казлары очалар.                           Ямансу булып китте.

                Каңгылдашып, көзге моңны               Киек казлар китә бит дип,

                Уятыр төсле алар.                                 Күңелем тулып китте.

Венер:  Уңышлар җыелды,

               Аккошлар китте

               Матур көз ае –

               Килеп тә җитте.

Зәринә: Китте җәй безнең яклардан                   Җылытмый инде кояш та -

              Диңгез таулар артына.                           Көннәр кыскара бара.

              Көз алтын күлмәк кидерде                    Әбиләр чуагы белән

              Агачларның барсына.                             Көз алдый безне бары.

А.б: Көз – моңсу чак, ямансу чак,

        Көн дә ява яңгырлар.

        Тик безнең бүлмәдә һаман

        Яңгырый дәртле җырлар!

Җыр: Гөмбәләр биюе.

Татар халык көе. Г. Гыйләҗетдинова сүзләре.

Урмандагы аланда                              Әйлән – бәйлән йөрибез.         Яфрак астына качып

Тәмле гөмбәләр үсә.                           Күңел ачып  уйныйбыз.             Утыра алар посып.      

Куш: Әйе шул, әйе шул.                             Әйе шул, әйе шул,                     Әйе шул, әйе шул,

           Тәмле гөмбәләр үсә.                       Күңел ачып уйныйбыз.            Утыра алар посып.          

А.Б:  Көз җитте дә, көз җитте, дибез. Ә көз үзе  кайда йөри икән соң? Бәйрәмегезгә киләм дигән иде бит. ( Шунда ук аяк астындаяткан яфраклар арасында бер хат таба. Ачып укый.

Кадерле нәни дусларым!

Тәбриклим  бәйрәм белән.

Озакламый мин сезнең

Бәйрәмегезгә киләм.

Бу хатны ачып укуга,

Кул чабыгыз гөр килеп.

Ишетеп шуны, бәйрәмгә

Җитәрмен мин дә бит килеп.

Туктале, бу бит Көздән килгән хат булды. Әйдәгез, әле, балалар, гөрләтеп кул чабыйк әле. Бәлки, чынлап та Көз ишетеп, килеп җитәр.

Кул чабалар. Ишектә Көз күренә.

Көз: Исәнмесез, нәни дусларым! Мин сезгә көзге байлык алып килдем. Здравствуйте, мои маленькие друзья!  Я пришла, вам осенние богатство принесла.

Уңыш бабай:     Сез мине чакырдыгызмы?

                             Сез мине көттегезме?

А.б: Рәхим ит Сөмбелә, Уңыш бабай! Без сезне сагнып көттек. Сез килешкә җырлар, биюләр, уеннар әзерләдек.

Сөмбелә:               Ай, рәхмәт балалар!

Уңыш бабай:       Ягез һөнәрләрегезне күрсәтегез әле.

“Көз” дигән җырлы уен уйныйлар “Сөмбелә” белән.(С.Сабирова көе һәм сүзләре)

Тәрбияче ( тәрәзәгә карап, урамга күрсәтә):

                    И, балалар,күрегез,

                    Тышта, әнә килә көз.

Балалар (алар да урамга күрсәтеп, кул селкиләр):

                    Әйе,әйе,күрәбез,

                    Көз килгәнен беләбез.

Тәрбияче:    Я әйтегез,

                      Ничек килә икән көз?          

Балалар ( Кулларын кош канатлары кебек селкиләр):

                 Кошлар оча көньякка,

                 Канат кагып еракка,

( куллар белән җир казу хәрәкәте ясыйлар)

                 Аюлар өн казыды

                 Бик тирән итеп базны.

(чүгәлиләр, кулларын башларына куеп, тын гына утыралар)

                 Балыклар да тындылар,

                 Су төбенә чумдылар.

( басып, кулларны өскә күтәреп, як-якка болгыйлар)

                  Агачлар ялангачлар,

                  Җилләрдә чайкалалар.

( кулларны чабып, аяк очларында сикерәләр )

                   Тик безгә күңелле көз,

                    Без бакчада бәйрәм итәбез.

Бию: Яфраклар белән.

Сөмбелә:       Мин башлыйм бәйрәмегезне!

                        Әйдә, ясап түгәрәк,

                        Җырлыйк, биик, шигырь сөйлик,

                        Күңел ачыйк бергәләп.

Алисә: Әйдәле, Көз, кил, утыр,

             Балаларны карап тор.

             Без шигырьләр сөйләрбез,

             Аннан җырлап бирербез.

Дәлия:  Бүген бездә матур бәйрәм.

              Бүген бездә Көзге бал.

              Бүген көзге байлык белән

              Бизәлгән безнең зал.

Ильназ: Көз килде.Үләннәр

                Саргайды, шиңде.

                Сап – сары яфраклар

                Җиргә сибелде.

Нәфисә: Бөтен җирдә яфраклар

                Алтынланып яналар.

               Тирә – якка хушбуй исе

               Тарата алмалар.

Венер:    Салкын җилләр исә,

                Тәрәзәгә чиртә

                Сап – сары яфраклар

                Җиргә очып төшә.

Зәринә:   Җиргә яфрак коелган,

                Сап – сары келәм булган.

                 Яфракларны җыярбыз.

                 Дәфтәр эченә куярбыз.

София:  Дождь по улице идёт,

               Мокрая дорога,

               Много капель на стекле,

               А тепла немного    

              Как осенние грибы,

               Зонтики мы носим,

              Потому что на дворе

              Наступило осень...

Песня:  “Осень наступило”  ( муз. и сл. С.Насауленко)

Осень, осень наступила,           Паучки, жучки и мошки               Пр: Кап-кап на дорожки,          

Листья осыпаются.                    Прячутся, скрываются,                       Кап-кап на ладошки.            

Солнце нет и потемнело,          И в далекую дорогу                         Дождик землю поливай,      

Дождик начинается.                  Птички собираются.                        С нами   поиграй.

А.б.:  Болыт кашын җыерса,

          Яңгыр белән куркытса,

          Без аннан тиз качабыз,

           Кулчатырны ачабыз.

Кулчатыр ( Зонтик ) белән бию.

Сөмбелә: Рәхмәт балалар. Хәзер сезнең белән “Кем тизрәк, әйт тизрәк” уенын уйнап алыйк. Мин табышмак әйтәм, сез җавап бирерсез:

Табышмаклар ( Җиләк – җимешләр, Яшелчәләр)

Булдырасыз икән сез балалар! Сез үзегезне җитез, тапкыр итеп күрсәттегез.

А.Б: Сөмбелә безнең балалар хәзер синең белән “Көз” дигән җырлы уен уйнап алырлар.

       ( Г.Гәрәева сүз һәм көе )

Балалар: Көз, көз, әйт әле,

                  Кәрзинеңдә ниләр бар?

Көз ( муляжларны алып күрсәтә):

       Кәрзинемдә кыярлар,

       Помидор һәм алмалар.

Балалар: Көз, көз, әйт әле,

                   Кәрзинеңдә ниләр бар?

Көз ( төрле төстәге яфраклар алып күрсәтә )

       Кәрзинемдә сары, кызыл,

    Алтын, матур төсләр бар.

Балалар: Көз, көз, әйт әле,

                 Кәрзинеңдә ниләр бар?

Көз ( яңгыр макеты алып күрсәтә )

       Кәрзинемдә яңгырлар,

      Җылы салкын көннәр бар.            

Сөмбелә: Әйе,дуслар, килмәдем тик                                  Күрәсезме күпме байлык,

                  Яфрак сибеп уйнарга.                                          Күпме муллык табында!

                 Килдем  тагын сезне көзге                                  Муллык булса, бәйрәмнәр бит

                 Муллык белән сыйларга.                                     Күңеллерәк тагын да.

Песня: “Урожайная” (А.Филиппенко)  

1. Мы корзиночки несем,                             2. Мы -  ребята-молодцы,

   Хором песенку поем.                                     Собираем огурцы,

   Урожай собирай                                             И фасоль, и горох,  

   И на зиму запасай!                                         Урожай у нас неплох!    

             Пр: Ой-да, собирай                                                  Пр:  Ой-да, и горох,  

                И на зиму запасай!                                                     Урожай у нас неплох!

3. Ты, пузатый кабачок,                                4. Едем, едем мы домой      

Отлежал себе бочок,                                       На машине грузовой.                

Не ленись, не зевай,                                        Ворота отворяй,    

А в корзинку полезай!                                    Едет с поля урожай!    

       Пр: Ой-да, не зевай,                                                       Пр: Ой-да, отворяй,      

            А в корзинку полезай!                                                     Едет с поля урожай.

А.Б: Балалар, көзге муллыкның ни икәнен без беләбез. Көз көне басулардан җыеп алынган иген, бакчалардан җыелган яшелчә, җиләк җимеш ул. Ә аларның безнең өчен файдасы бик зур.

Дәлия:    Борыч.                                                                  Нәфисә:  Помидор.

Әче борычны күп салсаң,                                            Помидорның төрлесе бар-

Авыз, борынны өтә генә,                                           Сары, кызыл, алсуы.

Бөтен булган микробларны                                     Әби ярата сусылын,

Яндырып бетерә генә.                                               Абый ярата итлесен,  

Баллы борыч шулай ук                                              Әти ярата әчесен,

Көч кертә мускулларга,                                           Әни ярата төчесен,  

Акыл өсти башларга,                                               Ә мин яратам баллысын.

Шуңа күрә ул борычны

Кирәк безгә ашарга.

София: Морковь.                                                                 Ильназ: Кыяр.        

Про меня рассказ не длинный                                 Кыярның суын эчсәң,  

Кто не знает втиамины?                                      Эчеңә файда була,

Пей всегда морковный сок                                      Ә битләреңә сөртсәң,

И грызи морковку –                                                   Йөзеңә дәва була.

Будешь ты тогда, дружок,

Крепким, сильный, ловким!.

       Зәринә: Бәрәңге.                                                       Алисә: Суган

“Йодрык кадәрле, йомры гәүдәле,                       Минем исемем - суган

Их, тәмле, бигрәк тәмле бәрәңге...”                 Мин Һиндстанда туган.    

Минем турында әле                                            Мине бик тә мактыйлар.    

Шулай дип тә җырлыйлар.                              Шифалы дип атыйлар.  

Ә файдасы турында инде                                 Салатка да турыйлар,

Әйтеп торасы да юк...                                     Тураганда елыйлар.

                                                                                                      Сарымсак.

                                                                              Сарымсакның да файдасын да белегез сез,

                                                                     Грипп, салкын тимәс өчен, һәрчак ашагыз  сез.

А.Б: Ашлык булып җирдә үсә

        Уңыш бит ул Сөмбелә!

        Бөтен җирне нурга күмә!

       Кояш кебек Сөмбелә.

       Шатлык булып бүлмәбезне,

      Гөлгә күмә Сөмбелә,

     Саубулашу җырына

     Син дә кушыл, Сөмбелә!

Җыр: “Дустым бар”

Л.Хисмәтуллина музыкасы һәм сүзләре.  

Уң ягымда дустым бар, дустым бар.     Уң ягымда дустым бар, дустым бар.

Сул ягымда дустым бар.                           Сул ягымда дустым бар, дустым бар.          

Түгәрәк, түгәрәк,                                        Без шатлык таратабыз,

Нинди матур түгәрәк.                              Җырларга яратабыз.

Сөмбелә:     Бәйрәмегез ямьле үтте,

                    Рәхмәт сезгә, балалар.

                    Өстәлләрегез бай булсын,

                    Алтын көзнең уңышыннан

                    Кәрзин тулы алмаларым,

                    Сезгә күчтәнәч булсын.

Тәрбияче: Шундый күчтәнәч бүләкләрең өчен зур рәхмәт сиңа, көз һәрчак шулай муллык белән яшә.

Сөмбелә: Рәхмәт, сезгә, дусларым, сезнең белән хушлашам.Сау булыгыз! Мне очень хорошо было с вами, но пора уходить.Чтобы вы не болели, росли крепкими, и здоровыми, хочу подарить вам угощенья!

Алып баручы: Сау бул, Сөмбелә, Уңыш бабай. Киләсе көздә сезне көтеп калабыз.

Театрализованная сказка в стихах.

                     “Репка”

Цель: Развивать личность ребенка, прививая устойчивый интерес к музыкально – театральной деятельности; совершенствовать артистические навыки детей в плане переживания и воплощения в образ, побуждать их к созданию новых образов.

Предварительная работа: чтение р.н.с “Репка”; дидактическая игра “Кто как кричить”

Декорации: дом,2 пенька, дерево, репка, лейка, костюмы героев.

Действующие лица: ведущий, дед, бабка, внучка, Жучка, Мурка, мышка.

Автор: Замечательную сказку мы расскажем вам сейчас.

             Навострите ушки, глазки, начинаем наш рассказ.

Звучит музыка. Выходит дед (кряхтит), поливает репку.

Автор: Дедка репку посадил,

            Дождивой водой полил.

            Репка выросла большая,

            Налитая, золотая.

Вот так репка!

Ну, дела!

Как  на каше, подрасла.

              Репку дед за листья взял,

              Дёргал, дёргал, да устал.

             ( И бабку позвал)

Бабка:  Ты зачем меня зовёшь?

              Мне убраться не даёшь.

Автор: Тянут-потянут,

            Вытянуть не могут.

Ничего не получилось.

Бабка с дедом огорчились.

Бабка: Надо внучку в помощь звать,

              Только где её искать?

             Песни слушает в саду

             Позову её пойду.  

Зовёт. Появляется внучка с плееров в ушках. Поёт песню.

Внучка: Ты зачем меня позвала?

               Песни слушать помешала.

Бабка: Репку дёргать помоги,

              А потом назад беги.

Автор:  Тянут, тянут.

              Репка крупная попалась.

              Ни за что не вырывалась.

Внучка: Тяжело тянуть втроём

                Жучку в помощь позовём.

Прибегает Жучка.

Жучка: Кто сюда меня позвал?

              Гав-гав-гав.

             Кость догрызать мне помешал.

Внучка: За меня скорей вставай.

              Репку дёргать помогай.

Автор: Репка только шевельнулась

             И земле слегка пригнулась.

Жучка: Мурку надо срочно звать.

             Хватит ей на крыше спать.

Зовут Мурку. Выходит Мурка, потягиваясь.

Мурка: Кто нарушил мой покой?

              Снился сладкий сон такой.

Жучка: С репкой надо разобраться.

Мурка: Так и быть.

              Куда ж деваться.

Автор: Тянут.

Мурка: Тянем, бестольку опять.

              Видно, мышку нужно звать.

Зовёт мышку.

Мышка (из норки): Вашу Мурку я боюсь.

                 В свое норке схоронюсь.

Мурка: Я не трону, вылезай.

              Будем дёргать урожай.

Поют: Тянем-потянем,

             Вытянули репку.

Бабка: Репку вытянули дружно.

            Делать вместе всё – бы нужно.

            А теперь, повеселимся,

           Потанцуем, порезвимся.

Герои танцуют вокруг репки.

Хороводная игра: “Огородная хороводная”

Сл. А.Пассовой, муз. Б.Можжевелова.

Есть у нас огород,                                                           Есть у нас огород

Там своя морковь растет!                                            Там зеленный лук растет!

Вот такой ширины,                                                         Вот такой ширины,

Вот такой вышины!                                                         Вот такой вышины!

Ты, морковь, сюда спеши,                                            Ты, лучок, сюда спеши

Ты немного попляши!                                                    Ты немного попляши!

А потом не зевай                                                             А потом не зевай

И в корзину полезай!                                                     И в корзину полезай!

Есть у нас огород,                                                           Есть у нас грузовик    

И капуста там растёт!                                                    Он не мал, не велик.

Вот такой ширины,                                                         Вот такой вышины,                            

Вот такой вышины!                                                         Вот такой ширины!

Ты, капуста, к нам спеши,                                             Ты шофёр сюда спеши,

Ты немного попляши,                                                    И немного попляши.

А потом не зевай                                                             А потом не зевай,    

И в корзинку полезай!                                                   Увози наш урожай.