Алдын кус
методическая разработка (младшая группа)

Ийиги бичии болуктун «Алдын кус»

Сорулгазы: бойдустун оскерлиишкиннери-биле уругларны таныштырып,

   куску уе деп уругларга билиндирери. Кустун айлары, ылгавыр демдектери-биле уругларны таныштырып, ногаа аймаан ыры шулуктун дузазы-биле уругларга билиндирип уругларнын билиин быжыглаары Уругларны идепкейлиг чорукче хаара тудары. Байырлалды   хоглуг, оорушкулуг кылдыр уругларга эрттирери.

Киржикчилери: Башкарыкчы        

Кустун дузалакчылары айлар: Сентябринка, Октябринка, Ноябринка.

Дерилгези: группа иштин байырлал шинчилиг каастап каан турар.

Ажыглаар чуулдер:Ногаа аймаа,кат чимис аймаа, каттар,аржыыл корзинка яблоктар.

Байырлалдын чорудуу:

Башкарыкчы: Уруглар богун бис кустун кайгамчыктыг чараш байырлалын байырлаар дыр бис.  Уруглар мен ам богун башкы эвес, Алдын кус кылдыр хуулдуна бээр мен. 1,2,3 (башкы долганыптар) чараш алдын хевин кедиптер.

Кым дыр мен уруглар, кус дир мен ийе алдын кус дир мен. Кичээнгейлиг дыннаар силер шуве уруглар?

Алдын сарыг тонун кеткеш

Аалдап келген алдын кус мен.

Аннар куштар кышка удур

Аъжы чемин белеткеп тур.

Кат-чимис, тараа ногаа

Хамык байлаан делгеп алган

Белек кылдыр биске соннеп

Берингир кус моорлап келдим!

Кус эн-не хуулгаазын чараш уелернин бирээзи. Чайын тарып алган ногаавысты кузун ажаап кышка белеткенир бис, элбек чаагай дужудун кус биске соннээр.  

-Уруглар мен кус болгай мен, мээн 3 айым бар. Кустун айларын силерге адап берейн эки сактып алыр силер.  Бир дугаар айым Сентябрь, ийи дугаар айым Октябрь, уш дугаар айым Ноябрь. (уруглар денге чугаалаар). Кустун айларын ам бир чугаалаптаалынарам уруглар. Уруглар катаптаар.

Кус: Эр-хейлер! Айлар хуннер аайы- биле, бойдус хевин солуй кедер. Олар хары угда кээп шыдавас, суруштур кээрлер. Кустун бир дугаар айы- сентябрь.

Сентябрь ай кирип келир.

Сентябрина: Экии уруглар!  Мени Сентябринка дээр кустун бир дугаар айы дыр мен. Мээн дузам улуг уруглар. Бурулерни алдын сарыг кылдыр оннептер мен. Чаагай дужут улус чонга соннеп бээр мен.  Кушкаштарны чылыг чуртче удептер мен.Уруглар менээ шулуктен чугаалап беринерем.

Огородта ногаа аймаа,  

Онча санап четпес-даа сен,

Помидорлар холчок бышкан

Борбак-борбак, кызыл-кызыл(уруглардан ногаа аймаан каяа озерин айтырар)

Сентябринка: Дыка-ла шулуктээр дыр силер уруглар, эр-хейлер.

Ам оюндан ойнаптаалынарам, уруглар.  

Оюн: «Овощи и фрукты».

Сентябринка: Мээн- даа чоруур уем келди уруглар.  Эки ойнап хоглээр силер.

Башкарыкчы: Кустун дужут ажаар уези сентябрь ай эрткен дыр уруглар. Сентябрьнын соонда кайы ай келир дыр уруглар?

- Октябрь

- Шын-дыр уруглар.

- Ам шупту денге кыйгыраалынарам уруглар.

Уруглар: Октябринка (кирип келир)

Октябринка: Экии уруглар. Мени Октябринка дээр кустун ийи дугаар айы дыр мен. Алдын сарыг бурулерни саарылдыр черже дужур уруптер мен. Арга – арыгнын дириг амытаннарын унгурлерин бурулерим –биле чылыглап бээр мен. Черле кылыр ажылым хой тонмес.

Кус: Октябрь айга бичии дыштанып алыр кылдыр танцылап бээлинерем уруглар.  

Танцы: «Садивис чанында алдын сарыг бурулер!»

Октябринка: Танцылаар- даа, ырлаар -даа дыка чараш дыр силер, уруглар. Ам мен силернин угаанынарны хынап корейн тывызыктардан тып корунерем уруглар.

1. Буурекке домей будуу- будуу карактарлыг (картошка)
2. Узун чажым даштын, улуг бодум черде (морковь)

     3. Эжии- даа согазы- даа чок, бажын долдур кижи (огурец)

-Эр-хейлер, уруглар шупту дыка эки тывызыктарны тыптынар.

-Уруглар мен ам силер- биле байырлажып чоруур уем чедип келди, байырлыг!

Кус: Кустун ам кайы айлары келгеш чорупту уруглар? Ам кустун чуу деп айы артып каан дыр уруглар?

Уруглар: Ноябрь

Ноябрь ай кирип келир.

Ноябринка: Экии уруглар! Мени Ноябринка дээр. Мен оске угбаларымга бодаарга  соок мен, уруглар. Мен орай кузун унер мен. Хамык куштар чылыг чурттарже ужуп чоруптар , курт- кымыскаяк удуп чыдыптар,  кустун соолгу айы дыр мен, уруглар.  Мен аргага силерже чоруп оргаш мындыг чараш аржыыл тып алдым. Бо аржыыл – биле оюндан ойнаптаалынарам   уруглар. (хоглуг аялга ырлап турар уруглар танцылаар аялга тонерге уруглар олурупкаш  карактарын шийип алыр Ноябринка бир уругну аржыылчыгажы- биле дуглаптар  уруглар тывар)  Аржыыл адаанда кым чашты берген дир  тып корунерем  уруглар. ( уругну тып аар болза танцылаар).

(Хоглуг аялга ырлап турар уруглар танцылаар музыка тонерге уруглар олурупкаш карактарын шийип аар. Ноябринка бир уругну аржыылчыгажы-биле дуглаптар. Уруглар тывар) 1,2, 3 крактарын шийип алыр (уругларны ойнадыр)

(Соолунде Ноябринка аржыылы-биле яблоктуг корзинканы дуглаптар).

Башкарыкчы: Шупту уруглар мында-дыр. Аржыыл адаанда кым чашты бергени ол уруглар.

Ноябринка: Аржыылчыгашты ажыдыпкаш кым чашты бергенин ам билип аар бис. (аржыылды ажыдыптар) Корзинка чыдыр уруглар! Корзинкада чуу-дур?

Уруглар: Яблоктар.

Башкарыкчы: Четтирдивис силерге Кус. База силернин дузалакчыларынарга четтирдивис. Бистин мындыг чараш байырлалывыска аалдап келгенинер дээш. Яблоктар дээш база четтирдивис.

Кус: Силер-биле кады хоглээри биске солун болду уруглар. Ноябрь кустун соолгу айы болгай, ынчангаш ноябрь айнын чоруур уези келди. Байырлажыптаалынар ноябрь ай биле. (байырлажыр) Бистин ам-даа кылыр ажылдарывыс хой эки дыннангыр болуп садиктээр бис.  Кустун айларынын арттырып каан яблоктарын, чооглап столче олурунар уруглар.

Уруглар: Байырлыг!

Башкарыкчы: Байырлыг, Кус!

Муниципальное бюджетное дошкольное образовательное учреждение детский сад «Челээш» комбинированного вида

 с.Самагалтай Тес-Хемского кожууна РТ

Сценарий «Алдын кус»

во второй младшей группе

Воспитатели:

Норжун Д.О, Дойнур Д.В.

Самагалтай – 2021