"Сертотмас үрдәк",Абдулла Алиш.Сингапур алымнары кулланып төзелгән, 5 сыйныф өчен, әдәбияттан дәрес эшкәртмәсе.
план-конспект урока (5 класс) по теме

                                               Дәрес планы.

Тема “Сертотмас үрдәк” ,Абдулла Алиш.

Максат:  Эчтәлек аркылы балаларга тәрбия бирү, әхлаклылыкның мөһим шарты буларак, сер саклау серләрен өйрәтү;телебезнең камиллегенә ирешү,коллективизм сыйфатын тәрбияләү,логик фикерләү,уйлау сәләтен,диалогик ,монологик сөйләмне үстерү.

Җиһазлау:

Техник чаралар: проектор,экран,ноутбук.

Таратма материал: битләр,конверттагы биремнәр.

Дәрес тибы: узган теманы йомгаклау.

Кулланылган структуралар: ТЭЙК ОФ-ТАЧ ДАУН структурасы(танышу),

”КОНЭРС”-почмаклар, МИКС-ФРИЗ-ГРУП  (Буташтыру-урыннарда калу-төркемнәргә берләштерү), МИКС ПЭА ШЭА(Буташтыру-парлада-фикер алышу), РЭЙЛИ ТЭЙБЛ(Парларда язмача эш), ЭЙ-АР-ГАЙД (Фараз-тәэсир итү-җитәкчелек) 3-2-1.

Дәрес барышы.

1.Оештыру өлеше.

Уңай психололгик халәт тудыру.

-Исәнмесез укучылар,бүгенге дәресне мин, Әхмәтйәнова  Римма Нәҗип кызы алып барам. Сезнең белән уртак тел табарбыз дип уйлыйм һәм барыгызга да уңышлар телим. Хәзер укучылар, бер-берегез белән исәнләшегез.

-Сәлам дустым!

-Мин бик шат!

ТЭЙК ОФ-ТАЧ ДАУН структурасы(танышу)

-Кемнең фамилиясе алфавит буенча беренче язылган?

-Кемнең фамилиясе иң ахырдан?

-Кемнең туган көне яз аенда?

-Ә кемнәр кышын туган?

-Кемнең исеме 5 хәреф һәм 5 аваздан тора?

Әкиятләр, әкиятләр

Тылсымлы һәм кызыклы.

Хыял дөньясына чума

Сине сөйгән укучы.

Борын-борын заманда.

Бүре сарык көткәндә,

Тычкан олау чапканда,

Куян камыр басканда,

Идел чыккан балактан,

Әкият чыккан калактан

Мин сөйлим, син тыңла,

Сүзне башлыйм ерактан.

Карап тор да уйлап әйт

Бу кайсы әкияттән?

”Эзли-эзли арып беттем,бераз ял итим.Үзләре барысы да рәхәтләнеп өйдә калдылар, миңа гына шундый авыр эш тапшырдылар. Ә мин юләр шуларның сүзләрен тыңладым, шундый җаваплы эш үтәүне үз өстемә алдым.”

-Дөрес ,”Сертотмас үрдәк”,авторы кем укучылар?

Димәк,бүгенге тема безнең нинди була инде?

-Эйе, Абдулла Алиш”Сертотмас үрдәк”әкияте буенча кабатлау.

СЛАЙД№1

-Хәзер, укучылар, теманы дәфтәрләргә язып куябыз.

2.Яңа тема.

СЛАЙД№2

-Әкият, нинди төрләгә бүленә?(хайваннар турында, көн-күреш әкиятләр,тылсымлы әкиятләр)

-Сертотмас үрдәк әкияте кайсы төргә керә?(хайваннар турында)

МИКС-ФРИЗ-ГРУП  (Буташтыру-урыннарда калу-төркемнәргә берләштерү)

Музыка яңгырый, укучылар урыннарыгыздан торасыз, класс буйлап йөрергә ярый, музыка туктагач  сорау бирәм.

-Әкиятләр ничә төргә бүленә ?

Укучылар өчәрләп группаларга басалар.

-Дөрес, 3 төргә бүленә, утырыгыз.

Әкияттә очраган кайбер сүзләрнең мәгънәсен  искә төшереп үтик .

СЛАЙД№3

Төк-йон (шерсть)

Йөдәп чыгу-гаҗәпләнү(удивиться)

Күнү-риза булу (быть согласным)

Колак салу- тыңлау (прислушаться)

Алан-урман эчкндә агачсыз, ачык урын (поляна)

Хуҗалык-йорт (домохозяйство)

Хәбәр-новость

Белдермәскә кушты - велел не сообщать

Сукмак - тропинка

Үкенү - раскаяние.

Сер итеп –по секрету

Нәрсә соң ул сер?(кешегә әйтми торган мәгълүмат)

Укучылар, ә сез нинди серләр төре беләсез?

СЛАЙД№4

Гаилә сере-семейная тайна

Табиб сере-врачебная тайна

Хәрби сер-военная тайна

Дәүләт сере-государственная тайна

Сер тота белү гадәткә әверелергә тиеш.Сер тота белмәү күңнлсез хәлләргә, фаҗигага әверелергә мөмкин. Дәүләт серен –сату-илгә хыянәт итү дигән сүз. Сер тота алмаучыларны гайбәтчеләр атыйлар. Сер саклый белә торган кеше- ышанычлы кеше,ул илен дә, халкын да.беркемне дә сатмый.Шулай ук табибларга да Гиппократ антын бозарга ярамый.

-Укучылар, сер турында мәкальләр, әйтемнәр беләсезме?

СЛАЙД№5

-Сер сөйләмә дустыңа, дусныңның да дусты булыр,ул да сөйләр дустына.

-Сер тотмас дустапмас.

-Сер күтәрә алмаслык кешегә  сер сер сөйләмә.

-Сереңне бер генә кешегә сөйлә,киңәшеңне йөз кешегә әйт.

-Сереңне тик йөрәгеңә ач.

-Күп сөйләгән авыз - бәхетсезлек капкасы.

-Өч кеше белгән нәрсәне –утыз кеше белә.

-Үзең саклый алмаган нәрсәне кеше ничек сакласын.

“КОНЭРС “СТРУКТУРАСЫ (почмаклар)

-Укучылар, мин сезгә сорау бирәм, ә җаваплары  дүрт почмакның берсендә. Сез башта җавапларны укып чыгасыз, кайсын дөрес дип уйлыйсыз,шунда  барып барасыз. Шушы мәкальләрнең кайсысы “Сертотмас үрдәк әкиятенә” туры килә?

-Утырырга ярый.

-Ни өчен “Күп сөйләгән авыз-бәхетсезлек капкасы” мәкале  “Сертотмас үрдәк” әкиятенә туры килә дип уйлыйсыз?

МИКС ПЭА ШЭА(Буташтыру-парлада-фикер алышу) мин музыка куям, сез торасыз да  кулларыгызны күтәреп  якын торган  иптәшегез белән парлашасыз да фикер алышасыз.

-Сорау-Ни өчен бу хуҗалыкка  зыян тимәгән?

-Фикер алыштык утырабыз.

Сорауга  җавап бирәбез.

Укучылар, әкияттә нинди геройлар бар әле?

СЛАЙД№6

(үрдәк, керпе,бүре, аю, төлке, хуҗа, эт, төлке балалары)

3.Дәресне ныгыту.

Сертотмас үрдәк әкиятенең эчтәлеген беләбез, әйдәгез курчакларны  алабыз да истә калганча әкиятне уйнап  карыйбыз.

РЭЙЛИ ТЭЙБЛ(Парларда язмача эш)

Иңгә-иң партнерлар конвертлардагы  сүзтезмәләрдән җөмлә төзиләр. Әзер булгач кулларын күтәрәләр.

1.Керпе үрдәккә акылы киңәш бирә.

2.Үрдәк керпенең киңәшен тыңламый.

3.Үрдәк җавапсыз була.

4.Хуҗа хуҗалыгын ныгыткан.

5.Сертотмас үрдәк кебек булмагыз.

6.Өй эше бирү.Охшаган эпизодка рәсем төшерегез.

4.Рефлексия.

ЭЙ-АР-ГАЙД (Фараз-тәэсир итү-җитәкчелек) 3-2-1

Карточкаларга  дәрес турында фикерләрегезне языгыз.

3...Мин бүген дәрестә белгән мөһим моментлар.

2...Буген алган белем нинди тормыш ситуацияләрендә кирәк булачак.

1...Дәрес вакытында туган кынлыклар.

5.Өй эше бирү.Охшаган эпизодка рәсем төшерегез.

Укучылар,сез бик матур итеп уйлыйсыз,фикер йөртәсез.(билгеләр кую)Матур уй фикер йөрткәннәрнең күңелендә начарлык булмас.Укуда, өйдә, яшәешегездә ышаныч белдерүчеләрнең ышанычын аклагыз, кайда гына булсагыз да, нинди генә эш эшләсәгез дә җаваплылык тоегыз, дусларыгызның серен саклагыз. Хөрмәт казанып яшәр өчен хәзердән үк әзерләнегез.Уңышлар Сезгә!

Дәрес бетте.Чыгарга була.