Зурлар торкемендэ балаларны милли-мәдәни рухта тәрбияләү.
статья (старшая группа)

Методик кулланма: “Балаларны милли-мәдәни рухта тәрбияләү”

Халкыбыз гасырлар төпкелегеннән килә торган иң күркәм сыйфатларның берсе – өлкәннәргә ихтирам, ата-анага хөрмәт, кардәш-ыру белән тыгыз аралашып, ярдәмләшеп яшәүне бик мөһим санаган. Яшәеш барышында бу сыйфатлар тирән эчтәлекле әхлакый нормалар, милләт өчен әһәмиятле таләпләр булып формалашкан: “Ата-ананы, өлкәннәрне хөрмәтләү – фарыз”, “Олыларны олылау – фарыз”, “Җиде бабаңны белү – фарыз”, “Туганнарың белән аралашмау – хурлык” һ.б

Ата-аналарның балаларына, үз ата анасына (әби-бабайга), кардәш-ыру, туган-тумача, күрше-күләнгә булган ихтирамы, хөрмәте, мәхәббәте нигезенә кешелеклелек мәгънәсе салынганлыгын халкыбыз йөрәге, күңеле, акылы белән тойган.

Гаиләдәге һәр өлкән кешенең үз урыны булган. Әби белән бабай үз балалары өчен дә, оныклары өчен дә үрнәк саналган. Аларның тормыш тәҗрибәсе, үтемле киңәшләре гаять күптөрле һәм четрекле мәсьәләләрне уңышлы чишәргә мөмкинлек биргән.

Бабаларны туган халкыбызның үткәне, әби-бабаларыбызның гореф-гадәтләре, гаилә шәҗәрәсе, йолалары һәм бүгенге тормыш белән танышу зарур. Гаилә шәҗәрәсен алып бару, нәселнең абруе турында кайгырту, гаилә ядкарьләрен күз карасыдай саклау – тарихи үзаң, халкыңа хөрмәт, мәхәббәт тәрбияләүнең бер юлы. Гаилә тарихы аша кеше үзенең кемлеген, чыгышын, туган йортының үткәнең, халкының тарихын, килеп чыгышын аңларга мөмкин.

Гаиләдәге мөнәсәбәтләр, билгеле булганча, кеше күңеленә гомерлек тирән эз салып калдыра; алар, гадәттә, артык нечкә һәм даими була; әлеге мөнәсәбәтләр барлык әхлакый мөнәсәбәтләрнең нигез ташына әверелә. Мәхәббәт дигән олы, бөек хис тә иң әүвәл нәкъ менә гаиләдә барлыкка килә. Ата-анага мәхәббәт, туганнырны ярату, ихтирам хисе бала тормышында киләчәктә дә, аның алдагы язмышында да мөһим роль уйный.

Мәктәпкәчә чор – патротик хисләр, шул исәптән әти-әни, әби-бабай, туганнарга, ягъни гаилә әһелләренә мәхәббәт тәрбияләү өчен иң сензитив, уңай период булып санала. Шушы чорда иң әһәмиятле әхлакый сыйфатлар формалаша. Дөньяга килгәч тә, бала шәхескә хас булган барлык сыйфатларны, аралашу ысулларын, тәртип, мөнәсәбәт нормаларын үзләштерә башлый. Моның өчен ул үз күзәтүләрен, эмпирик нәтиҗәләрен, өлкәннәргә охшарга тырышуын куллана. Бу процесс җиңелрәк булсын өчен, иң беренче чиратта, балаларны тәрбияләүнең кирәкле белемнәре һәм осталыклары булу кирәк. Шушы нисбәттән язган әлеге методик әсбаб балаларны тәрбияләргә ярдәм итәр дип ышанасы килә. Тасвирланган эш формалары һәм методлары эксперимент рәвешендә балалар бакчасында тикшерелде һәм нәтиҗәле булуын исбатлады.

Бу әсбабның төп максаты – балалар бакчасы шартларында халык традицияләренә нигезләнеп, мәктәпкәчә яшьтәге балаларда әти-әниләргә, әби-бабайларга, туганнарга, якын кешеләргә карата хөрмәт, ихтирам хисләре тәрбияләүдә ярдәм итү.