Исәнмесез дусларым
план-конспект занятия по окружающему миру (старшая группа) по теме

                          Исәнмесез кошларым.

                             (Зурлар төркеме өчен)

    Залның бер ягында урман күренеше сурәтләнгән. Агач башларында җыл яктан килгән кошлар ( күке сыерчык, карга) күренә.

1 нче бала.      Ачылды ак калын юрган,

                           Исте апрель  җилләре.

                           Кошлар кайта: сагындырып

                           Туган – үскән җирләрне.

2нче бала.       Көннәрен юлда үткәреп

                          Куанышып очалар.

                          Канатларына күтәреп,

                         Яз китерә ич алар.

Яз җитә җыры (Фатих Кәрим, )

Кояш көлеп карый безгә,

Күзләр чагыла,

Елгалардан бозлар ага

Дингез ягына.

Яз, яз, яз җитә,

Тәрәзәне ачтылар.

Тып- тып- тып итә

Эре- эре тамчылар.

Агачка кунып, чыпчыклар

Чыелдашлар,

Яшькелт- кара сыерчыклар

Әй җырлашалар.

3нче бала.   Әйтегезче, кошкайлар,

                       Сез кайларда булдыгыз?

                      Әйтегезче кошкайлар,

                      Нинди илләр күрдегез.                

Кара карга керә. Килдек килдек очып ерак җирдән,

                               Курыкмыйча ачы, салкын җилдән.

                              Яз хәбәрен сезгә китердек без

                              Гафу дуслар, озак көттердек без.

                              Хәзер менә оя ясап, тизрәк

                             Бала-чага үрчетергә кирәк.

Каргалар биюе.

4 нче бала. Чү! Туктагыз, тыныгыз

                     Бу бит таныш моңыбыз

                     Кем ул анда сызгыра?

                     Өздерепме, өздерә.

5 нче бала. Ерак түгел, якында

                     Әнә теге тирәктә,

                     Бу бит таныш сыерчык,

                    Сыерчыгым, очып чык?  

Сыерчык керә. Без сагындык авылны,

                           Көмеш сулы чишмәне,

                           Зифа буйлы каенны

                           Монда калган дусларны.

                          Сез безнең ояларны туздырмагыз,

                          Безне саклагыз.

“Сыерчык” җыры (Г. Лотфи сүзе, И Шәмсетдинов музыкасы) башкарыла.

Өй түрендә бакчада,

Талчыбык кунакчада

Сыерчык канат кага

Яз килүгә шатлана.

Җилпенә ул, талпына,

Шатланып  сайрап куя.

Ак каенның башында

Бик матур оя кора.

Кем ясаган ояны-

Сыерчык белә аны.

Чүт-чүт итеп сайравы-

Аның оя сайлавы.

7 нче бала.  Җылы яклардан

                      Сыерчык килде.

                      Мин куйган яңа

                      Ояга керде

                      Бик тә җентекләп,

                     Тикшереп йөрде.  

8 нче бала. Зур бер бүләк алган сыман.

                      Чын күңелдән куандым:

                      Сыерчык килде, сыерчык,

                      Сагынып көткән кунагым.

Яңа кошлар очып керәләр һәм бергә: “Әйтегезче балалар,  белә-

сезме сез, безне!”

Тургай. Кырлар өстеннән очам

             Күлдән иелеп су эчәм.

            Сайравым белән-җырларга,

           Шигырь юлына күчәм.

Сандугач. Төскә – биткә  бәхәссез,

                   Гап- гади кош мин үзем.

                   Тавышымны тыңлап кара

                   Кемлегемне белерсез.

Карлыгач.  Койрык озын,ак түшем,

                    Кыска томшык мин үзем.

                   Соңга калып киләм мин,

                   Чебен,черкиләр чүплим,

                   Үз эшемне беләм мин.

“Кайт,карлыгач” җыры (И.Сынгаевский сүзләре, Р. Вәлиева тәрҗемәсе, Л. Батыр- Болгари көе) башкарыла.

Карлыгачкай кагына                       Шуңа куанган бүген

Уйнаклап.                                           Балалар.

Сагынып көтә аны                           Якты язны сагынган  

Туган як.                                             Бик алар

Аяз күктән ал нурлар                      Кайт илгә,карлыгачкай,

Бөркелә.                                            Тизрәк кайт  

Нурланып туган илгә                      Сагынып көтә сине

Яз килә.                                              Туган як!