Тыва оюннар
презентация к уроку (средняя группа)

Слайд 1

Тыва оюннар дузазы -биле уругларны сайзырадыры Кижизидикчи башкы : Кандан А.Н.

Слайд 2

Киирилде : Бистин ада- огбелеривистин оюннары чус-чус чылдарны дамчып эрткеш , бистин уевиске , 20 вектин 20-30 чылдарынга чедип келген . Тыва оюннар дугайында бурун шагнын кандыг-даа литературазы чок . Оюн тывылгаш , арбан-сумунун аалдарынга тарап нептерээш , бугу-ниитинин оюну апаар . Шак ол чондан торуттунген оюннар оларнын эрге- ажыы -биле холбашкан , ол чоннун чурттап турар уезин коргузуп чораан . Оюннар ниитилел хогжулдезинин оскерилгелери -биле кады база оскерлип чорууур .

Слайд 3

Сорулгазы : Тыва оюннар дузазы -биле уругларны сайзырадыры А. М. Горькийнин бодунун уезинде ч агып , ч угаалап чорааны -биле « Кижилер , ылангыя , биче чаштар ойнап тургаш , бодун долгандыр делегейни шингээдип , билип ап турар , оон кижизидилгелиг утка- шынары кижинин чугаа-домаан , угаан-сарыылын сайзырадырынга , амыдырал-чуртталгага идепкейлиг коллективчи болуп , кижиде бар-ла эки чуулдерни шингээдип алырынга тергиин дузалаар ».

Слайд 4

Тыва улустун оюннары « Аржыыл кагары » « Чинчи чажырары » « Кажык » « Аът чарыштырары » «Баг адары » « Х уреш »

Слайд 5

« Аржыыл кагары » Ойнакчылар долгандыр олуруп алыр , бир кижи аржыыл кагар кылдыр унуп келир . Ол кижинин олурган олуду хостуг артып каар . Аржыыл кагар кижи улусту долгандыр кылаштап тургаш , аржыылды кайы - бир кижинин хойнунче октапкаш ол кижиге четтирбейн догландыр халааш орнунга олуруптарын кызыдар . Аржыыл апкан кижи тура халааш аржыыл октапкан кижинин чыпшыр четкеш , холда аржыылы -биле дескен кижинин хаптарын оралдажыр .

Слайд 6

Чинчи чажырары Ойнакчылар ийи болук бооп уступ аар . Чинчини баштай чажырар таланы кандыг-бир арга -биле тодарадыр . Чинчини чажырар эргени чаалап алган тала бодунун бир толээзин – чинчи чажырар кижини ундурер , чамдыкта улустун олурган аайы -биле ээлчег езугаар .

Слайд 7

Кажык Кажык оюнунун хевирлери : « Бодалажыры « Адып ойнаары » « Аът чарыштырары » « Д ө рт берге »

Слайд 8

Аът чарыштырары Уругларны « хаак » аъттар -биле хемчээлин айтып алгаш чарыштырып ойнадыыр

Слайд 9

Баг адары Баг адар оюннун кол херексели ча согун . Кара адар , бердинген хемчээлден .

Слайд 10

Х урежиири Хуреш тускай дурумнер езугаар , ийи кижинин янзы – буру аргалар ажыглап тургаш , куш дузазы -биле октажыры .

Слайд 11

К ичээнгейлиг коргенинер дээш четтирдим !