Мастер класс В рамках республиканского семинара для воспитателей. Тема: Адэ анэм я унагъуэм я бзэмрэ я хабзэмрэ хъума зэрыхъум щыгъуазэ щ1ын. (Как родители сохраняют язык и традиции своего народа в своей семье).
презентация к уроку (младшая группа)

МУНИЦИПАЛЬНОЕ КАЗЕННОЕ ОБЩЕОБРАЗОВАТЕЛЬНОЕ УЧРЕЖДЕНИЕ

«СРЕДНЯЯ ОБЩЕОБРАЗОВАТЕЛЬНАЯ ШКОЛА №1» с.п. ЧЕГЕМ ВТОРОЙ

ЧЕГЕМСКОГО МУНИЦИПАЛЬНОГО РАЙОНА

КАБАРДИНО- БАЛКАРСКОЙ РЕСПУБЛИКИ

361402, КБР, Чегемский муниципальный район

с.п. Чегем Второй, ул. Ленина,72 Тел./факс (86630) 76-0-58, e-mail:

Утверждаю

Директор МКДОУ «СОШ №1»

с.п.Чегем Второй

__________ И.А.Алоев

Мастер класс

В рамках республиканского семинара для воспитателей.

Тема: Адэ анэм я унагъуэм я бзэмрэ я хабзэмрэ хъума зэрыхъум щыгъуазэ щ1ын.

(Как родители сохраняют язык и традиции своего народа в своей семье).

Подготовила и провела воспитатель

Кадыкоева Заира Мухарбиевна

Чегем Второй,2025год

Мурадхэр:

#1040;дыгэхэм ижь-ижьыжь лъандэрэ кърахьэк1 хабзэхэм щыгъуазэ щ1ын.

2. Адыгэхэм хьэщ1эр унагъуэк1э къызэрагъэблагъэу щытар, абыхэм хьэщ1агъэу ирахыр, шхыныгъуэ ирагъэшхыу щытахэр егъэджак1уэхэм нэрылъагъуу ябгъэдэлъхьэн.

3. адыгэхэм я зэманыр зэрагъак1уэу щытам щыгъуазэ щ1ын, джэгук1эхэм я щыщ зыбжанэм тепсэлъыхьын.

Егъэджак!уэ 1:Си адыгэбзэу

Си анэм и бзэр

Адыгэхэм папщ1э

Тхьэм къигъэщ1ащ

Си адыгэбзэу си лъэпкъым и псэр

Сэридитхьэшхуэм къыс1урилъхьащ.

Егъэджак1уэ-2:Къыс1урилъхьащи

Си гуф1эгъуэшхуэщ,

Абы сропсалъэр

Сырихъуу ин

А бзэмнэхъ лъап1э сэрк1э щымы1э

Ар си анэбзэщ –зым пэзмыщ1ын

Егъэджак!уэ 1:Фи махуэ ф1ыуэ ди хьэщ1э лъап1эхэ! Нобэрей ди зэ1ущ1эм къеблэгъа дэтхэнэ зыми фыпсэу вжыдо1э. Нобэ дэ дытепсэлъыхьыну дыхуейщ ди адыгэ лъэпкъым и хабзэм , и пщ1эм , и нэмысым. Зэрытщ1эщи, ижь ижьыж лъандэрэ адыгэхэр зы унагъуэм хуэдэу зэкъуэтщ, и хабзэхэри, адэ узэ1эбэк1ыжмэ , ц1ыхухэм зырахьэурэ ди зэманым зы1урылъ дэтхэнэ зыми бгъэдэлъщ. Адыгагъэр зыхэлъым- пщ1эр, нэмысыр, напэр, хабзэр игу илъу псэунущ. Ныт1э, адэк1э къыпытщэнщи, нобэрей ди зэ1ущ1э дахэр къыддэзы1ыгъыну къытхуеблэгъахэм ягугъу фхуэтщ1ынщ.

Егъэджак1уэ-2:Фыкъеблагъэ ди хьэщ1э лъап1эхэ, ди гъэсак1уэ ц1ык1ухэм я анэ лъап1эхэ.Нобэ къытхуеблэгъахэм къыджа1эну ик1и дагъэлъэгъуну хуехэт я унагъуэм бзэр зэрахъумэм хабзэр и быным зэрыщамыгъэгъупщэр.Япэу зы 1уэхугъуэк1э зыкъытхуигъэзэну хуейт Бэгъуэтхэ я нысащ1э Марьяна.

Бэгъуэт Марьянэ.-Псоми салам гуапэ фызох.Сэ мы сабий садым къак1уэ гъэсак1уэ ц1ык1у Бэгъуэт София сырианэщ. Сэ нобэ утыку сыкъыщ1ихьар ди адыгэ лъэпкъым щыщ унагъуэ дэтхэнэ зыми я зэхущытык1эмрэ , я хьэщ1эхэр зэрагъэблагъэмрэ сыфхутепсэлъыхьыну аращ. Адыгэхэм ижь ижьыж лъандэрэ хьэщ1эм пщ1эшхуэ хуащ1ыу щытащ, а хабзэр нобэр къыздэсымсэ си унагъуэм илъщ. Си щхьэк1э къэсщтэнщи, хьэщ1э си унэ къихьамэ, хьэщ1агъэ езмыхауэ си пщ1ант1э дэзгъэк1ыжыркъым. Дэтхэнэ зыми ди пщэф1ап1эм шхыныгъуэгуэр щ1элъщи, абык1э хьэщ1эм дыхуэупсэн хуейуэ къызолъытэр. Иджырей зэманым шхыныгъуэхэри куэд хъуащ. Ди жагъуэ зэрыхъунщи адыгэ шхыныгъуэхэр к1уэ пэтми ц1ыхухэм ямыпщэф1ыжыу мэхъу. «Фастфуд» жыхуа1эм куэдым зырат. Ауэсэ си унагъуэк1э , сытым дежи адыгэ шхыныгъуэращ япэ итыр.Ди шхыныгъуэхэм нэхь 1эф1рэ, нэхъ къару зыщ1элърэ щымы1эу къысф1ощ1.

Япэ шхыныгъуэу сыхуейт сыфхует сыфхутепсэлъыхьыну «Джэдлыбжьэ» жыхуа1э шхыныгъуэм. Унагъуэк1э сыт хуэдэ 1уэху димы1эми ар си ст1ол тетщ. Си сабийхэми яф1эф1дыдэщ. Абы имызакъуэу п1асти игъусэнхуещ. Джэдлыбжьэр хьэзыр хъуа иужьк1э, къызэрытезгъуувэнуми мыхьэнэшхуэ ептын хуещ нэхъыжь,нэхъыщ1э 1ыхьэу боугуэш. Нахъыжьым бгъэлэгубэр сытым дежи къылъос. Я т1ысык1эри ауэдэ дэдыдэу жьант1эр унагъуэм и нахъыжьым и т1ысып1эщ. Адэк1и щхьэж къазэрытехуэм хуэдэу мэт1ыс..

Ерыскъы 1уэхум дыхэт щ1ык1э,сэсыхует нобэ мыбы къек1уэл1ахэм чыржын жыхуа1э шхыныгъуэр зэрапщэф1ыр фэзгъэлъэгъуну. Сытым дежи сэ си унагъуэ щ1элъщ нартыху хьэжыгъэ. Ди нахъыжьхэ къыджа1ыжыу щытыщ, махуэ псом губгъуэм ит дэтхэнэ зыми и гъуэмылэр чыржынрэ кхъуерэт. Чыржыным ц1ыхум сэбэп хуэхъу куэд хэлъщ, ик1и ар пшха еужьк1э щ1эх умэжэл1эжыркъым.

Егъэджак1уэ-.Адэк1э дыхуейт къыфхуедгъэблэгъэну ди гъэсак1уэ ц1ык1у К1ыщ Мухьэмэд и анэ К1ыщ Марьяна.

Сэлам гуапэ фызох псоми. Сэбиигъуэ, дахэ сэбиигъуэ 1эф1! Ар 1уэху гъуэ гъэщ1эгъуэнхэмк1э гъэнщ1а ц1ыху гъащ1эм и 1ыхьэ нэхъыф1 дыдэм ящыщ зыщ. Зэманыр ук1элъымыхьэу мажэ, гъащ1эри и п1э иткъым. Сэ слъэк1амэ,ар т1эк1у къызэтезгъэувы1энти, абы и ф1ыгъуэ псори зылъэзгъэ1эсынт.Зи гугъу сщ1ы 1уэхугъэм хохьэ ди адыгэ джэгук1эхэр. Сыту хьэлэмэтыщэт т1э ахэр. Куэдым ди жаъуэ зэрыхъунщи джэгук1эм ц1ык1ухэм мыхьэнэ иратыжкъым. Япэм абы мыхьэншхуэ иратырт, щ1эблэ ц1ык1ухэр губзыгъэу, къарууф1эу къэхъун папщ1э. А джэгук1эхэм ди гупсысэм зырагъэужь, щхьэхынэкъытхэмыту,ц1ыху жыджэру дыщытыным дыхуагъасэ, адыгагъэрэ ц1ыхугъэрэ тхэлъу дыкъагъэтэдж. Сэ сищхэк1э нобэ къыздэсым згъэгъуащэкъым а джэгук1э ц1ык1ухэр, си унагъуэм я гъусэу соджэгу зэман щызи1эм деж. А джэгук1эхэри куэдмэхъу. Си сабим иф1эф1ыу мэджэгу. Сытым дежи ди бзэм, ди адыгэбзэ дахэм согупсыс. Сэ си бын ц1ык1ум, иджыпсту щыш1эдзауэ а джэгук1э ц1ык1ухэмк1э и бзэм зызэгъэужь.

Нобэ сэ сыхуейт абыхэм щыщу зы джэгук1э ц1ык1у фызгъэджэгуну. Ахэр куэд мэхъу: Хъуромэ, шурылъэс, гъу эрыгъуапщк1уэ, инэмыкъуэ сытхэр…. Япэм ахэмк1эт я нэгу зэрызагъэужьыу щытар. Нт1э адэк1э къыпытщэнщ, джэгук1эм.

Адыгэхэм ижь ижьыжлъандэрэ ямыгъэк1уэду хабзэ дахэ куэд ди1эщ. Адыгэлъэпкъыр къызэрежьэрэ я щыгъын , я хабзэ, я усак1уэ-тхак1уэхэр ягъэк1уэдкъым.сэ си унагъуэм хъума зэрыщысщ1ын яужьситщ. Си сабийхэр музейхэм сошэ, ди адыгэлъэпкъым ехьэл1ауэ хъуар сыхуейщ си унагъуэм ящ1эну, яц1ыхуну. Зыпсалъэжьи ди1эщ абы теухуауэ «Зи блэк1ар зымыщ1эм, къэк1уэнри ищ1энукъым». Музейм си сабийхэм я ф1эф1ыу зыщаплъыхь, ямыц1ыху куэди къыщащ1э. Абы сытри дахэу яхъумауэ щ1элъщ, ди адыгэ фащэхэм я щытык1эмрэ, я дахагъымрэ зыщомыгъэнщ1ыу уоплъ.

Музейхэри зэмыл1эужьыгъуэ куэд ди1эщ. Лъэпкъ музей куэд ди1эщ. Абы щ1элэгъуалэхэр яшэ я тхак1уэ усак1уэхэм зэрахьэу щытар, зэрыпсэуар я нэгу щ1агъэк1ыжын папщ1э. абы нэмыщ1 адыгэхэм къагъэсэбэпу щыта 1эмэпсымэ куэд музейхэм щызэрахьэ.

А псом ипкъ итк1э, сабийхэм ахэр ебгъэц1ыхумэ, я бзэри ,лъэпкъым ехьэл1ауэ ди1эхэри ящ1эу къэхъунущ. Ди щ1ып1эм и къэлащхьэм гулъытэ лей хузощ1ди Къэбэрдей Бэлъкъэрым и къал нэхъыщхьэ Налшыч, нэхъыжьхэм зэрыжа1эжымк1э нэгъуэщ1 ф1эщыгъэц1и и1ащ Налщ1эч. Ди къэлащхьэм и ц1эр къызытехъук1ыжар Нал псалъэращ. Налым адыгэхэм мыхьэнэшхуэ ирату щытащ,ар унагъуэк1э зимы1э щ1агъуэ щы1эу щытакъым. Сэри абы теухуауэ нобэ сыхует нал зэрыз фэзгъэщ1ыну.

Щ1ащ1к1э жы1ын хуер-Сытам деж и налым и мыхьэнэу щытар ф1ыщ: хэти ф1ыгъуэрэ гуф1эгъуэрэ къыдэк1уэу жа1эт, хэти ар зиунагъуэ илъым ,мылку къыдэк1уэу жа1эрт.

Фыпсэу, си гуапэу нобэ утыку ситащ, фигу куэд къэзгъэк1ыжащ, Сыхуейщ дэтхэнэзыми ахэм я сабихэр щ1игъэджык1ыу, щ1игъэдэ1ук1ыу къигъэхъуну.