настольно-печатная игра бродилка "Дорҕоон хонуута"
презентация к уроку по развитию речи (старшая группа)

Слайд 1

“Дорҕоон хонуута”- оонньуу нөҥүө, 5-7 саастаах оҕолорго грамотаҕа үөрэтии уонна ситимнээх саҥаны сайыннарыыга, барбыт теманы чиҥэтии, кэтээн көрүү Бурнашева О.И., иитээччи Уус-Алдан улууһун №28 “Кэнчээри” оҕо сада, Танда бөһ

Слайд 2

Актуальность Оскуола иннинээҕи улахан саастаах оҕо грамотаны билиитэ, ситимнээх саҥата сайдыыта олус элбэх болҕомтону ылар. Оҕо бу дьарыктарга сүрэҕэлдьиир, баҕата тиийбэт түгэннэрэ элбэхтэр. Ол инниттэн араас көрдөрөр материаллары, технологиялары туттан, дьарыгы көдьүүстээх гына тэрийэн ыыттахха хайа баҕарар оҕо үөрэ-көтө сорудахтары толорор. Араастаан оонньуу, хатылыы сырыттахха о5о грамотаҕа билиитэ дириҥиир, ситимнээх саҥата сайдар.

Слайд 3

«Дор5оон хонуута» кубиктаах оонньуу (уһуйаан иитээччитигэр, алын кылаас учууталыгар, төрөппүккэ аналлаах көмө матырыйаал) Каратаев И.И. пособиетыгар олоҕуран “Тосхол” бырагыраамма темаларынан аттарыллан оҥоһулуннулар. маны таһынан оҕону толкуйдатар ребустар, дешифратордар, саспыт дорҕооннор, кистэлэҥ суруктар уо.д.а. араас сорудахтар бааллар. Оонньууну күн хайа баҕарар бириэмэтигэр тэрийиэххэ сөп. Маны таһынан төрөппүт дьиэтигэр эмиэ уһуйааҥҥа ылбыт билиитинэн оонньотуон сөп.

Слайд 4

Сыала : о5о ылбыт билии тин чиҥэтии, толкуйдуур дьоҕурдарын сайыннарыы. Соруктара: 1.Бэйэ-бэйэҕэ убаастабыллаах сыһыаҥҥа, тулуурдаах, дьулуурдаах буоларга иитии, дорҕоону үөрэтэргэ интэриэһи үөскэтии 2.Оонньуур сатабылыгар, чуолкайдык, толору эппиэттииргэ үөрэтии 3.Ситимнээх саҥаны, дорҕоону араара истэрин, грамотаҕа билиилэрин, болҕомтолоох буолалларын сайыннарыы

Слайд 5

Оонньуу ис хоһооно Бу оонньууга түөрткэ тиийэ ахсааннаах оҕо оонньуон сөп. Бастакы оҕо кубигы быраҕар. Хас точкалаах өрүт түбэһэр да оччо хаамыыны оҥорор. Оонньуу толкуйдаабыт смайликтан саҕаланар уонна үөрбүт смайлигынан түмүктэнэр. Хонуубут хаамар суола дорҕоон фишкаларынан бэлиэтэнэн турар. Оҕолор ол устун хаамаллар. Ханнык фишкаҕа түбэһэллэринэн (кылгас аһаҕас, уһун аһаҕас, дифтонг, бүтэй дорҕоон, хоһуласпыт, сэргэстэспит бүтэй дорҕооннор) сорудахтары толороллор. Ханнык боппуруоска эппиэттииллэрин оҕолор бэйэлэрэ талан ылаллар (холобур: бүтэй дорҕоон фишкатыгар кэлэн түстэҕинэ бүтэй дорҕоонноох карточкаттан 1 карточканы талан ылар). Оҕо боппуруоска сыыһа эппиэттээтэҕинэ эбэтэр сатаан эппиэт биэрбэтэҕинэ биир хардыыны төттөрү барар. Маҥан квадратка үктэннэхтэринэ оҕолор тылга, сүһүөххэ, дорҕооҥҥо, буукубаҕа, тыаска, этиигэ сыһыаннаах сорудахтары толороллор. Саһархай квадратка этии схематынан этии толкуйдууллар, хартыынан үлэлииллэр, фишканан суруйаллар, ураты суолталаах тыллары этэллэр. Үөрбүт смайликка үктэннэхтэринэ 3 хардыыны иннигэр хаамаллар уонна сорудаҕы толороллор. Подарокка түбэстэхтэринэ иитээччи эрдэ бэлэмнээбит бэлэҕин ылар (иитээччи бэйэтин фантазията). Ытаабыт смайликка түбэстэҕинэ 3 хардыыны төттөрү барар.

Слайд 6

- оонньуу саҕаланар - үс хардыы кэннигэр хаамар - үс хардыы иннигэр хаамар - сюрпри з - түмүк - кылгас аһаҕас дорҕоон сорудахтара - уһун аһаҕас дор ҕ оон сорудахтара - бүтэй дорҕоон сорудахтара - сэргэстэспит, хоһуласпыт бүтэй дорҕооннор сорудахтара - дифтонг сорудахтара - сүһүөх, тыл, этии, дорзоон, буукуба, тыас туьунан сорудахтар - этии схематыгар, хартыынанан үлэҕэ, фишканан суруйууга сорудахтар.

Слайд 7

1 2 3 4 5 6 7 8 9 2 и а к г н ү в р 3 з х э п л д у ж 4 ч ы с м ө т б ю 5 о я ҥ д Полибия квадрата (ахсааны кытта интеграция) ”2” сыыпп а ра кэннигэр саспыт доҕооннорунан тылла таһаар интерактивнай дуоскаҕа ойуу-ребус 10 “У” дорҕоону бул 22+34=... (иэ) “Дорҕоон хонуута” оонньуу уратыта

Слайд 8

кылгас аһаҕас дорҕоонноох тыллары бул (сорудаҕы уларытыахха сеп): -уһун аһаҕас дорҕоонноох тыллары бул -биир сүһүөхтээх тыллары бул -бүтэй дорҕоонтон саҕаланар тыллары бул

Слайд 9

10 саспыт - “У” дорҕоону бул (смайлик ордуо суохтаах)

Слайд 10

Маны таһынан: -өс хоһоону салҕаа -таабырыннар -”ха хх ан ха лл аа ҥҥ а кө тт ө” (уустук сорудах) -”Бу лч ут ку ск а үө мт э” (уустук сорудах) бүтэй дорҕоонтон тахсар тыллары аах

Слайд 11

кистэлэҥнээх дешифратор

Слайд 12

Оонньуу кэмигэр кэтээн көрүү Сыл бүтүүтэ кэтээн көрүү түмүгмнэн оҕолор сурукка, хартыынанан үлэҕэ, фишканан үлэҕэ, толкуйдуур дьоҕурдара көрдөрүүлэрин таһыма үрдүкү уонна ортоку биэтэккэ бэлиэтэннилэр. 9 оскуолаҕа атаарыллар оҕолор ордук тэтэрээккэ үлэҕэ үрдүкү көрдөрүүлээхтэр. Оонньуу кэмигэр оҕолор ордук дешифраторы, ребустары, Полибия квадраттарын сорудахтарын үлүһүйэн туран толороллор. “Дорҕоон хонуута” оонньууну элбэхтэ оонньооһун түмүгүнэн оҕолор грамотаҕа билиилэрэ, ситимнээх саҥалара, толкуйдуур дьоҕурдара сайдарыгар, тылларын саппааһа байарыгар төһүү күүс буолла.

Слайд 13

Методическай ыйынньык 1. Оонньууга ким саҕалыырын таайбараҥ быһыытынан быһаары ах ха сөп 2. Сорудахтар оҕо сааһыгар сөп түбэһэр таһымнаах буолуохтаахтар 3. Оҕо оонньууну тиһэҕэр тиэрдэрэ ситиһиллиэхтээх 4. Сорудахтары оҕолор бэйэ-бэйэлэригэр эмиэ толкуйдаан биэриэхтэрин сөп 5. Оҕо ыйытыкка сатаан эппиэти биэрбэт түгэнигэр көмө ыйытык бэриллэр 6. Хартыына сорудахтары н интерактивнай дуоскаҕа оонньотуохха сөп. 7. Сюрприз ойуутугар түбэспит оонньооччу быраҕар кубигар эбии хаамыы ылыан сөп (+3 хаамыы), эбэтэр минньигэс приз. 8. Хартыынанан үлэ сорудахтарын уларытыахха сөп

Слайд 14

Түмүк Түмүктээн эттэххэ, бу курдук араас оҕо интэриэһин тардар оонньуулары тэрийэн, оҕону кытта тэҥҥэ оонньоһон борудурустахха, элбэхтик хатылаан, чиҥэтэн, итэҕэстэри ситэрдэххэ ситиһии кэлэр, оҕо билиитэ кэҥиир, дириҥиир уонна оскуолаҕа бэлэм буолуу көрдөрүүтүгэр эппиэттиир , оҕо оскуолаҕа үөрэнэригэр бэлэмин таһыма: -тулуурдаахтык олорон сорудахтарын тиһэҕэр тиэрдэр, -сыалын ситэ үөрэнэр . -сурукка, ааҕыыга грамотнай буолар -толкуйдуур, ырытар, тэҥниир, -чинчийэр, кэтээн көрөр, түмүк оҥорор Биһиги уһуйааммыт уоппутуттан кэтээн көрдөххө, бөлөххө араас саастаах оҕолор сылдьаллара, оҕо бэйэ-бэйэтигэр болҕомтолоох буолуута бэлиэтэнэр. Ол курдук, оскуолаҕа бэлэмнэнии бөлөх оҕото улахан бөлөх оҕотун кытта бодоруһан кыра балыс саастаахтарын үөрэтэр, такайар, тэҥҥэ сорудахтары толоруһар.

Слайд 15

Болҕомтоҕут иһин махтал!