Проектная деятельность "Путешествие по книгам Мусы Джалиля"
проект (старшая группа) на тему

                        Этапы реализации проекта

Сценарий: “Муса Җәлил – шагыйрь, көрәшче, Бөек Ватан сугышы герое”

. 

Бурычлар:

1. Белем бирү: шөгыльләрдән алган белемнәрен ныгыту, системалаштыру.

2.: фикерләү сәләтен үстерү

3. Тәрбия: шагыйрьнең иҗатына хөрмәт тәрбияләү.

Җиһазлар:

• мультимединый экран (Муса Җәлилнең иҗатына, тормышына багышланган слайд шоу);
• әтәч костюмы;
• песи уенчыгы;
• рәсемнәр);
• .

Тарату материалы:

Балалар белән алдан эшләнгән эшләр:

• Муса Җәлил атналыгында әсәрләрен уку, иҗаты һәм тормышы белән таныштыру;
• шигырьләрен өйрәнү;
• Муса Җәлил шигырьләренә язылган җырларны өйрәнү;
• уеннарны, биюләрне кабатлау.

Муса Җәлил – шагыйрь, көрәшче, Бөек Ватан сугышы герое.

(Балалар көй астында залга керәләр,урындыкларга утыралар, мультимединый экранда Муса Җәлилнең портреты).

Музыка тәрбиячесеИсәнмесез, балалар?

Балалар. Исәнмесез.

М.т. Балалар, без бүгенге кичәне

, Муса Җәлилнең иҗатына багышларбыз.

М.т. Балалар, сез Муса Җәлилне кем буларак беләсез? (шагыйрь…)

(1 слайд) Муса Җәлил… Бу исем һәркемгә яшхы таныш. Шагыйрь, көрәшче. Бөек Ватан сугышы герое.

(2 слайд) Ул 1906 елның 15 февралендә Оренбург өлкәсе, Мостафа авылында туа. Әнисе Рәхимә апа шигъри күңелле була, шигырьләр яза, җырлар чыгара. Кечкенә Мусаны тибрәтеп йоклатканда, бишек җырлары башкара. Без шуларның берсен бергәләп тыңлап китәрбез, ә безнең кызларыбыз узләренең яраткан курчакларын кулларына алып, тибрәтеп йоклатырлар.

(Көй астында кызлар курчакларын йоклаталар, җыр тәмамлангач, кызлар курчакларын йокларга салалар, урыннарына утыралар).

М.т. Йокласыннар туйганчы, уята күрмәгез! Ә без дәресебезне дәвам итик.

(3 слайд) Муса Җәлил 6 яшьтән үк укырга керә. Беренче шигырен ул

9 яшендә яза. Бәләкәй чактан үк бик зирәк, сәләтле була, рәсемнәр ясарга, уйнарга ярата. Әйдәгез бергәләп Муса Җәлилинең кечкенә чагында яратып уйнаган бер уенын уйнап алыйк. Ул «йозак « диеп атала.

(Музыка астында «йозак» уенын башкаралар).

Уенан соң әтәч тавышы яңгырый. Музыка астында залга әтәч керә.

М.т. Балалар безнең җырлаганны ишетеп, әтәч тә килеп җиткән.

Әтәч. Минем дә сезнең белән уйныйсым, җырлыйсым килә.

М.т. Әйдәгез балалар, әтәчнең дә күңелен күрик әле Муса Җәлил сүзләренә язылган «Әтәч» җырын Ислам җырлап күрсәтсен. 

«Әтәч» җырын башкара.

М.т. Булдырдың,Ислам урыннарыгызга утырыгыз. Менэ шулай, күңелле итеп, Мусаның балачагы үтеп тә киткән.

(4 слайд) 1922 елда Муса Казанга килә. Укырга керә. Аннары Мәскәүдә «Кечкенә иптәшләр» дигән балалар журналында редактор булып эшли башлый. Бик күп шигырьләр яза, аның иҗат иткән шигырьләренә көйләр языла.

Мусаның гайләсе барлыкка килә, хатыны Әминә, кызы Чулпан туа. Ул аларга багышлап бик күп шигырьләр иҗат итә. «Кызыма» дигән шигыре дә, кызы Чулпанга багышлана. Әйдәгез бергәләп бу җырны тыңлап китик. Игътибар белән җырны тыңлагыз, көй ничек яңгырый, сүзләрен тыңлап утырыгыз.

 (Җырны тыңлыйлар, сорауларга җавап бирәләр).

М.т. 1.Көй ничек яңгырады? (Салмак, тыныч)

2.Эчтәлеген сөйлэү? (Муса Җәлил кызын ничек яратканын, аны йолдызга тиңләвен язган. Кич җиткәч, уйнап аргансыңдыр, кил кызым дип, бишек җырын җырлап йоклаткан).

3.Нинди музыкаль жанырга кертәбез? (Бишек җыры).

М.т. Булдырдыгыз балалар.

. Ә хәзер мин сезгә бер табышмак әйтеп китәрмен.

Нәкъ унике күзе бар,

 Сиңа әйтер сүзем бар,

Колагымны бор гына

Уятырмын, тор гына.

. Ул нәрсә?

Балалар. Сәгать!

. (5 слайд) Әйдәгез карап китик әле, дөрес җавап бирдегез микән. Бик дөрес, булдырдыгыз балалар. Муса Җәлил кечкенә дусларына багышлап

« Сәгать» шигырен язган, әйдәгез бергәләп бу җырны башкарып китик.

«Сәгать» җырын башкаралар.

. Булдырдыгыз балалар, урыннарыгызга утырыгыз.

. Муса Җәлил балаларга багышлап бик күп шигырьләр яза. Балалар, ә сез Муса Җәлилнең шигырьләрен беләсезме?

Балалар. Җавап бирәләр.

. Әйдәгез бергәләп, шигырьләреннән өзекләр тыңлап китик.

1 Куян  шигыре .Камилә сөйли.

2 Җилләр шигыре.Радель,Данияр,Эльвина сөйлиләр ..

3.Кызыл ромашкалар.Айназ,Ислам сөйли. 

Балалар әйдәгез әле “Күрсәт әле үскәнем”уенын уйнап алабыз.Бу уенны да Муса Җәлил бик яратып уйнаган.

. Булдырдыгыз балалар (урыннарына утыралар).

. (6 слайд) Шулай матур гына шигырьләр иҗат иткәндә, сугыш башлана… 1941 елда Муса Җәлил фронтка китә. Муса каты яраланып, дошман кулына эләгә. Сугыш вакытында аны төрле төрмәләргә җибәрәләр, шуларның иң танылганы Моабит төрмәсе. Муса Җәлил үлем алдыннан да үзен батырларча тоткан, куркып калмаган. Төрмәдә бик күп шигырьләр язган

. (7 слайд) Муса Җәлил исеме дөньяда яшәүче һәр халыкка билгеле. Аның исеме белән урамнар, шәһәрләр аталган. Безнең бистәбез дә Муса Җәлил исемен йөртә, аңа багышлап бистәбезгә һәйкәл куелган.

(8 слайд) Үзенең халыкчан иҗаты, үлемсез шигырьләре белән Муса Җәлил халкыбыз тормышында бүген дә актив катнаша. Ул якты һәм матур тойгылар тәрбияли, кешеләрдәге һәм тормыштагы матурлыкны күрергә һәм шул матурлык өчен көрәшергә чакыра.

. Балалар,кичәне йомгакларга да вакыт җитте. Әйдәгез, тагын бер кабат искә төшереп китик әле.

Без буген, кем иҗаты белән таныштык? (Без бүген Муса Җәлил иҗаты белән таныштык).

Бугенге дәрестә яңгыраган шигырьләрнең, җырларның сузләрен кем иҗат иткән? (Бөек шагыйрь, Муса Җәлил иҗат иткән).

М.т. Булдырдыгыз. Балалар, сез бүген барыгыз да актив булдыгыз. Ә мин сезгә Муса Җәлилнең «Карак песи» шигыренә рәсемнәр бирәм. Алар буялмаган, сез аларны үзегез, матур итеп буярсыз.

М.т. Шуның белән дәресебезне тәмамлыйбыз, бик зур рәхмәт, сау булыгыз!