Школаже белеткел болуунге кичээл "Кудеректин даалгалары"
план-конспект занятия (подготовительная группа)

№

Кичээлдин этаптары

Ооредиглиг кичээлдин чорудуу

Башкынын ажыл чорудуу

Уругларнын ажылы

Уези

1.

Организастыг кезээ

Башкы мендилежир

Эртен эрте экии дээр мен

Экии хунум, экии эжим

Экии башкым, башкым база экии дээр.

Шулукту чугаалаар

0,5 мин.

2.

Проблемалыг байдал

Отчугашка башкызы даалгалар берген, ону кууседип кылып алыры-биле бистен дуза дилеп турар шээй уруглар. Дузалажып бээр бис бе?

Уруглар – Экии !

Дузалажып бкрээлинер.

0,5 мин.

3.

Ортаакы кезээ

Аалга кирген кижи аяк эрии ызырар

Арга кирген кижи саат дайнаар дээр болгай.

Аяктарны туткаш  аяр изиг шайны урер.

Эриннерин шойулдургеш киир тынгаш оожум урер бис.

Ааска мергежилге.

Оюн: «Удурланышкак созун ада»

Ак – кара, узун-кыска, чоон-чинге, эрги-чаа, ай-хун, чырык- карангы, багай-эки, чаа-эрги, чараш-чудек, аяс-бургег, оожум-дурген, мунгаргай- хоглуг, изиг -соок,  мегечи- шынчы,

Уруглар сазын аяктаркар кырында, чымчак саазындан кылган бусту оожум урер.

5 мин.

4

Чаа чуулду билип алырынын кезээ

(экранга мнемотаблица чурук кщступ келир, уруглар тывызыкты чугаалаар)

- Башкы – Ойнаар-кыс.

- Эгезинде чуу деп ун дынналып турар-дыр уруглар?

  -Ол состу катап база аданар.(уруглар шойдундур адаар) Ол унну адап турувуста чувус канчап    баар – дыр?

   - Кандыг ун-дур?

 - Ажык ун деп канчап билип кааптынар, уруглар? (Уругларнын харыылары)

Башкы - (о) деп унну адап турда, дыл сонгаар тырлып чоруй баар. Эриннер хоолайландыр шойлуп

           унуп келир. Дыл бажы адаккы удургу диштер шазында, дыл ковээнде чыдар.

 -Ооренип турар унувус кирип турар состерден адаптаалынар.

-  Мен состер адаарымга, силер (О) деп уннун туружун айтыр силер.

оол, он, оорга, от, шооча, солун, орус (нация), орун, орук, ок, ном, солун,

О уннун состерге туружун тывар. Состерни слогтарга чарар.

Дидактиктиг оюн «Уннун туружун тып»

Башкы: Ук деп состе у деп ун кайда дынналып турар дыр уруглар?

Башкы: Ол тавакта уруп каан элезинге О-деп уннун ужуун бижиптээлинер уруглар.

Дыл эдиктирер мергежилге:

О-о-оо- одун ода, оглум.

О-деп уннун ужу убо дур дээрбеке домей.

- оон ынай чуге домей дир?

Уруглар: мнемотаблица дузазы биле уруглар тывызыкты ыдар

Чем чивес чарашпай

Черге чорбас чарашпай

Чучак хептиг чарашпай

Чугаазы чок чарашпай?

Оцйнаар кыс.

- О.о.

Кыланнаан хээлиг, кызаннаан оттуг.

(оттук)

Кара ыдым хаалга кадарды.

(шооча)

Адап турувста аас иштинге шаптараазыннар чок

Ажык ун.

Уруглар: оол – ийи чангыс слог бар, шооча-ийи слог бар, от- чангыс слог бар.

Уруглар катаптаар

Рульга домей, шака, апельсиге, печенье, чустуке, арбузка.

7 мин.

5

«Кадыкшылдын минутазы

Ойнааарагым энмежок

Ойнап турда онза-ла

Бажын  тудар кубиктерим

Багай эвес ытчыгажым,

Дыка чараш дилги, борум

Дыргактарлыг диинчигежим,

Чечелештир санааштын

Чеже боорул шураптаал

Уруглар шимчээшкиннерни башкы-биле денге кылып кууседир

1мин

6

Чаа тема катаптаары

Башкы: Ам улегер домактан чугаалаптар бис бе уруглар.

Оттулбаска хайынмас,

Олурарга бутпес.

Отка хамаарышкан угаадыглар.

- Отче дукурбес – аксы бужартаар.

- Отче бок октавас – караа аарыыр.

- От артавас, ядараар, турээр.

- От орнун баспас, буян-кежик чайлаар.

О-деп уннун ужуун бижиир бис.

Башкы: Боб истин тыва чоннун шаг-шаанда эдилеп чораан эдилели оттук-дур уруглар. От кыпсырда ажыглап чораан. Адап корунерем уруглар.

- Бичии улус ойнап болур бе?

Мнемотаблицада улегер домактарны номчуур

Уруглар: Отук

От -биле ойнап болбас.

4 мин.

7

Туннел кезээ

-Уруглар бо хунгу кичээливис солун болду бе?

- Отчугаштын даалгаларын шупту куусеткен.

-Чуну сонуургадынар?

- Чуу деп унну адап оорендивис?

-Богунгу кичээлге шупту эки кириштинер, эр –хейлер!

Уруглар Отчугаштын даалгаларын куусетивис

-Манная ужуктер бижиири.

- Уннерни туружун тыпкан бис.

Состерде туружун тыпкан бис

1 мин.

8

Рефлексия

- Бо чараш аптаранын иштинде эн-не угааныг, томааныг, кижизиг уругнун чуруу бар.

- Кымнын чуруу бар эвес корээлинерем уруглар?

-Отчугаш: Мээн даалгаларымны дыка эки кууседип бергенинерге четтирдим уруглар.

- Уруглар шупту ол хааржакчыгаштын иштин сонуургап коор.

1 мин

№

Кичээлдин этаптары

Ооредиглиг кичээлдин чорудуу

Башкынын ажыл чорудуу

Уругларнын ажылы

Уези

1.

Организастыг кезээ

Уруглар- биле танышкан   

Оюнну ойнаарлар

0,5 мин.

2.

Проблемалыг байдал

Проблемных байдалды тургустунган, Оттчугаштын даалгаларын кууседир

0,5 мин.

3.

Ортаакы кезээ

Отчугаштын даалгаларынт куседип бээринче кичээнгейни оттурган мен.

Кичээлдин ортаакы кезээнден словарлыг ажыл чоргустунган.

Кичээл уезинде уругларнын дурт-сынын эдеринче кичээнгейни салган. Уруг бурузу биле ажыл чоргустунган.

5 мин.

4.

«Кадыкшылдын минутазы»

Уругларнын   сонуургалы бедик болганындан сула шимчээшкинни

1 мин.

5

Чаа чуулду билип алырынын кезээ

Башкы:Уруглар мнемотаблицпа дузазы– биле тывызыкты ыткан. Оон харыызында О – деп ун кирген состерни катаптаан

Мнемотаблицанын дузазы-биле тывызыкты ыдар

«Чем чивес чарашпай», «Кыланнаан хээлиг, кызаннаан  оттуг»

-Ол унну адап турувуста чувус канчап    баар – дыр?

- Кандыг ун – дур уруглар?

 - Ажык ун деп канчап билип кааптынар, уруглар?

- Ажык уннернин ону кандыг болурул?

 Уруглар состерни слогтарга чарган. Ун эдиктирер мергежилгени катаптаан.

7 мин.

сонуургалф6

Чаа тема катаптаары

Катаптаашкынны улегер домактар быжыглаан

Башкы: Ол ышкаш оттук – деп соске словарлыг ажыл чоргустунган. Оттукту уруглар корген.

-Уруглар бо хунгу кичээливис солун болду бе?

- Отчугаштын даалгаларын шупту куусеткен.

-Чуну сонуургадынар?

- Чуу деп унну адап оорендивис?

-Богунгу кичээлге шупту эки кириштинер, эр –хейлер!

4 мин.

7

Туннел кезээ

-Богунгу кичээлге шупту эки кириштинер, эр –хейлер!

2мин.