Аас чогаал кичээли: Тема: «Найыралдыг ог-буле».
план-конспект занятия (старшая группа)

Трас Светлана Дадар-ооловна

 

Тургускан башкы:

Дээди категориянын башкызы

                                                                  Трас Светлана Дадар-ооловна

Скачать:

ВложениеРазмер
Microsoft Office document icon nayyraldyg_og-bule_.doc75 КБ

Предварительный просмотр:

Барыын-Хемчик кожуунун Кызыл-Мажалык суурнун муниципалдыг

автономнуг ооредилге албан чери Барыын-Хемчик  кожууннун «Чечек» уруглар сады

Аас чогаал кичээли:

Тема: «Найыралдыг ог-буле».

Тургускан башкы:

Дээди категориянын башкызы

                                                         Трас Светлана Дадар-ооловна

.

Кызыл-Мажалык-2020г.

Тема: «Найыралдыг ог-буле».

Сорулгазы: Уругларны ог-булезинге ынак болурунга, бот-боттарын  хундулежиринге кижизидер. Ада-иелерни болгаш уругларны   мозу-шынарлыг болурунга кижизидер.

Мергежилгелер:

Ооредиглиг: Ажы-толду улегер домактар дузазы-биле аас чогаалга ооредир;

Сайзырадыр: Чугаа-домаан сайзырадыры, сос курлавырын байыдары; Уругларнын боданыр чоруун, сактып алырын сайзырадыр;

Кижизидилгелиг: Уругларны чараш чувени эскерип билиринге, кижизидери. Оскелернин оорушкузун улежип билиринге чанчыктырып кижизидер.

Билиглер адырынын холушкаа: «Чугаа сайзырадылгазы», «Эстетиктиг уран чурулга сайзырадылгазы», «Социал коммуникативтиг сайзырадылга», «Куш-культура сайзырадылгазы».

Словарьлыг ажыл: шаандакы, шевер, тоогузу, азарганчыг, кээргенчиг.

Дерилгези: Уругларнын ог-булезинин дугайында чураан чуруктары, бижээн    

                       чогаадыглары. Ог-булезинин тыртырган чуруктары.

Арга методу: беседа, дуржулга, салаалар-биле оюн.

Кичээлдин чорудуу.

Кичээлдин этаптары:

Ооредиглиг кичээлдин чорудуу:

Башкынын ажыл чорудуу:

Уругларнын ажылы:

Уези

1.

Организастыг кезээ:

Башкы:

- Экии  уруглар! Шак мындыг чараш, эргим, бистерге эн-не чоок кижилеривис ада-иелерин онзагай байырлалдарын таварыштыр силерге хогжумнуг байыр чедирерин чопшээреп корунер.

Ыры «Байыр тудаал»

Адаларым, иелерим, аалчыларым,

Авыралдыг оореникчи ажы-толум

Эки состун онза чылыын соннеп берейн

Экиивенер, эргимнерим, чараштарым!

Ада-ие силер-биле хунум чылыг

Ада-ие силер-биле оорушкулуг

Ада-ие силер-биле кузел чырык

Ада-ие силер-биле чоргаар-дыр бис.

Ажы-толду бодарадып кижизиткен

Аваларым, адаларым буянныг силер

Курайлап каан йорээливис эжей сунуп

Курлак чедир могейбишаан четтирдивис!!

Уруглар экиилежип турар.

1,5 мин.

2.

Ортаакы кезээ

Эгезинде мен силерге тоол чугаалап берейн.

     Шаандакынын шаандазында  дээрге бо ышкаш  хой сылдыс чок турган. Айдын дунелерде чугле чангыс Сылдысты коруп болур турган. Оон чырыы чамдыкта дыка чырык, чамдыкта булуртун чырыыр турган. Бир-ле катап Ай Сылдыстан айтырган:

 - Сээн чырыырын чуге ангы-ангы чувел? Чамдыкта дыка эки чырыыр, чамдыкта булуртун чырыыр.

Сылдыс дыка ур боданып туруп-туруп, улуг тынгаш харыылаан:

 - Мен чааскаанзырааш, мээн чанымда сенээ домей Сылдыс чогундан булуртун чырыыр мен.

 - А кажан чырыырын эки апаарыл?

 - Кажан мен далажып турар чорумалдарны коргеш, оларнын кайнаар далажып бар чыдарын билип алыксааш, эки чырый бээр мен.

 - Чорумалдарнын кайнаар далажып бар чыдарын билип алдын бе?

 - Ийе. Олар чеже-даа аштап, суксап, донуп чорза-даа ог-булезинче, ада-иезинче, кадайынче, ажы-толунче далажып турар. Оларнын аас-кежиктиг карактарын коргеш бутпес чуулду будуруп болур. Ынчангаш оон бээр ог-булезинге аас-кежикти, оорушкуну эккеп чоруур ол чорумалдарга бугу-ле чырыымны бериксээр мен – ынча дээш Сылдыс ыыт чок апарган.

Ай Сылдысче коргеш айтырган:

 - Мээн бичии дузалакчым. Сен ог-булелиг, сенээ дузалажыр ог-булелиг болуксап тур сен бе?

 - Ол болур бе инчеш?

Ай чуу-даа ыытавайн холун ору кодуруптерге дээрге дыка хой сылдыстар тыптып келген. Олар бичии Сылдысче коруп алган: «Бистер кады бис, Бистер мында бис, Бис ам чангыс Ог-буле бис»- деп чугаалап турганнар

Башкы: Ынчангаш бистер ам-даа ог-буле дугайында эки билип алыксап тур бис.

Ынчаарга бистин ажы-толувус ог-буле дугайында шулуктер чугаалап бээр дир.

  Башкы: Ог-булем ондур ыдык чоленгиижим

                       Огбелернин салгал дамчаан ончузу-дур

                 Ог-булем- олчейлиг чаш ыызы синген

                  Оорушку, каткы-хогнун уязы-дыр.

                      Сылдыса: Ажы-толу бистерни

                                        Амыр-дыш чок остурген

                                        Кээргенчиг авам сени

                                        Кезээ шагда хундулээр мен

                                        Азарганчыг хензиг мени

                                        Авам кужур остуруп каан

                                        Авыралдыг авайым сен

                                        ам-даа чус чыл чуртта-ла.

                           Байыр: Билир кылдыр эн-не баштай

                                        миннип келген уем ол боор

                                        Авам биле ачамны мен

                                        аажок таныыр апарган мен

                                        Авам биле ачам ышкаш

                                        авыралдыг улузум чок

                                        Озуп алгаш оларга мен

                                        оремни ыяап-ла толээр мен.

                        Кузел:     Ачам черле ажылгыр

                                         Авамга-даа, чонунга-даа

                                         Аажок-ла дузалыг

                                         Аажы-чаны кижизиг

                                         Ачам чер-ле будуштуг

                                         Ажы-толу бистерни

                                         Ажыл-ишке ооредир

                                         Аазаанын кууседир

                             Ардан:  Кырган-авам карактары

                                           Кара-кара, борбак-борбак

                                           Кырган-авам аажы-чаны

                                           Кайгамчыктыг унелнлдиг

                                          Удур корген хулумзуруу

                                           кымдан артык ээлдек эргим

                                          Уйнуу мени остуруп каан

                                           Кырган-авам чугле сен сен.

                              Лилия: Кырган-ачам назыдаан бол

                                            Кылбас тутпас ажылы чок

                                            Дуржулгалыг кижи болгаш

                                            Дунмаларын чагып сургаар

                                            Улгаткан-даа уругларын

                                            Уучактап часыткылаар

                                            Ажы-толу бистерге

                                           Аажок ынак, кырган –ачам.

                              Селена: Мээн акым ажылгыр

                                              Маска тутса шевер

                                              Балды тутса куштуг

                                              магалыг-ла кижи

                                              Ачы-дуза чедирер

                                              Акы-дунмаа ынак

                                              Аныяк чараш, эрзиг

                                              Авазынын чоргааралы.

           Алдын-Херел: Чангыс дунмам чанныг кижи

Чаптанчыг-даа, будуштуг-даа

Чалгаа диртип корбээн Кижи

 Ынак дунмам – салымныг кыс

 Ырлап-даа боор, самнап-даа боор

 Ылап черле толептиг кыс

 Ынаныр мен, бузурээр мен.

Башкы:-Ам уруглар,«Улегер домактарны уламчылаар бис».

  1. Иелиг кыс шевер, … (адалыг оол ажылгыр)
  2. Торел дозу – ава, … (тогу дозу - дыл)
  3. Ава чорда авырал, … (ада чорда азырал)
  4. Ава турда аал долу, … (Ада турда кодан долу)
  5. Иелиг кыс шевер, … (адалыг оол ажылгыр)
  6. Ада созун ажырып болбас, … (ие созун ижип болбас)
  7. Ада тоогузу – алдын, … (ие тоогузу монгун)
  8. Булут аразында хун кара чылыг, … (улус аразында ие караа чымчак)
  9. Кыстыг ие кыя соглээр, … (оолдуг ие оя соглээр)
  10.  Ак чем хоолулуг, … (Ава созу унелиг)

Уруглар кичээнгейлиг дыннап турар.

Уругларнын харыылары

7 мин.

3.

Ыры «Авай, ачай».

Ыры «Авай, ачай»

Азарганчыг хензиг менээ

Аян ырын ырлап чорааш

Аадып чайгап остуруп каан

Авыралдыг эргимнерим

          Авай, авай алдын хунум

          Ачай, ачай аяс дээрим

        Аазын эмген авайымга

Адым адаан ачайымга

Узун назы назылаарын

Уруглары кузедивис

          Авай, авай алдын хунум

          Ачай, ачай аяс дээрим

Тоду чараш аажы-чанныг

Торелзирек оорзурек

Аныяксыг, ажылгыр-даа

Авам, ачам дозексээр мен.

         Авай, авай алдын хунум

        Ачай, ачай аяс дээрим

Уруглар ырлап турар.

1,5 мин.

4.

«Кадыкшылдын минутазы»

Оюн: «Кадарчы алышкылар»

Матпаадыр — мал кадарар

Бажы – Курлуг- анай,хураган бажы тудар 

Ортаа —  Мерген — ошку, хой  саар

Уваа — Шээжен — сут хайындырар 

Биче —  Боовей — сут ижер 

Кылбас тутпас ажылы чок,

Кежээпейлер алышкылар. 

1 мин.

5.

Туннел:

Ада-иеге кузээшкиннер, сумелер.

-Кажан-даа бот-боттарынарны хундулежип чорунар.

-Бот-бодунарны «эде кижизидип алыр бис «деп семевенер

-Оске улус аразынга кажан-даа шугумчулешпенер.

-Ажыл-агыйынарны, ишти-хоннунерни ажыт-чажыт чокка чугаалажып чорунар

-Амыдыралдан чугле эки чуулдерни сактынар

-Бодунарнын болгаш чоок кижилеринернин кадыкшылын камнап чорунар

-Бо кичээлди доозуп тура ада-иелерге болгаш уругларга четтиргенивисти илередип тур бис. Ог-буленерге аас-кежикти, тайбынны кузеп, оорушку, найырал кезээ шагда ог-буленерге турар болзун деп йорээп каар-дыр мен.

1 мин

        


По теме: методические разработки, презентации и конспекты

Выступление на родительском собрании "Әдәпле булу- бәхетле булу"

Гаиләдә балаларны әдәплелек кагыйдәләренә өйрәтү. Балаларга мирас итеп нәрсә калдыра алабыз, аларга нинди тәрбия бирәбез. Олуг язучыларыбызнын мисалларын китерү....

Открытое занятие «Буль –буль –буль, журчит водица».

Цель: закрепить знания о свойствах воды, её роли и применении.Материал: баночки, кораблики, удочки, сачки, воронки, подносы, тряпочки, игрушки....

Конспект НОД по опытно-экспериментальной деятельности во второй младшей группе раннего возраста. Тема: « Буль, буль, буль журчит водичка…».

Цели:-познакомить детей со  свойствами воды;-развивать умение анализировать  происходящие  явления  в  неживой природе;-развивать желание исследовать окружающий мир, поз...

Конспект коррекционно- развивающего занятия с детьми на тему: «Научим щенка Буля быть добрым»

Подробный конспект коррекционно- развивающего занятия для работы с детьми младшего дошкольного возраста, направленный на снижение уровня общей и ситуативной агрессивности детей, формирование у детей м...

Методразработка .Конспект" Буль, буль, буль журчит водичка.."

Конспект разработан С учетом Всех ФГОС требований. Основное образовательное напрвление материала- познавательная денятельность.  Предназначет для работы с детьми младшего возраста. Основная цель ...

Развитие родного (тувинского) речи Тема: Мээн ог-булем

Темазы:  «Мээн ог-булем».   Сорулгазы:- Кижинин мага-бодунун кезектеринин дугайында уругларга билиндирип, оларны ойнаар-кыс дузазы-биле ооредир.- Уругларнын дыл –домаа...