Конспект занятия в средней группе на балкарском языке "Жаз башы" (Весна)
план-конспект занятия (средняя группа)

МОУ «Лицей №1 им К.С. Отарова»

Дошкольное отделение №6 «Алёнушка»

Билим берген къуллукъ иш:

«Жаз башы»

                                                                     Дерсни къурагъан:

                                                                             Абезехляны Ж.Т.

                                                                             устаз  ДО №6

                                      2024 год

Сабийлеге билдирирге керекди: жаз башыны ышанларын (xaya жылынады, къар эрийди,терекле чапыракъла ийип башлагъандыла, къурт- къумурсхала чыкъгъандыла ,жылы жерледен чыпчыкъла къайтып башлагъандыла,кийик жаныуарла жукъдан уяннгандыла,алагъа балачыкъла туууп башлагъандыла.Жаз башына адамла да,жаныуарла да къууанадыла.)

Сезлюк: кюн къыздырады,къар эрийди,бузла эрийдиле,черекледе суула кебейедиле,чыпчыкъла туугъан жерлени къайтадыла.

Оюн: «Мен айтайым-сиз кергюзтюгюз».

Адамла жаз башына къууанадыла Биз кюнчюкде жьыльынaбыз, къaлaй игиди кюнню жылыуу! Сиз, жаз башы болугъуз да,есюмлеге чапырыкъла,езенлеге гюлле бла ханс-кырдык юлешигиз.

Кийий жaньыyapлaньы жаз башына къууаннганларын кергюзтюгюз:айыу бла кирпи уянадыла,къоянчыкъла бла эрленчик кюн туууюда жылындылa.

Жанкъозчукъ болуп,жер тюбюнден кюн жыльтугъа чыгъыгъыз.

Фонетика оюн:

Устаз:

- Бу сезледе aчыкъ эм къысыкъ тауушланы излейик.

Къысыкъ таууш болса,жашчыкъла къарс урсунла,ачыкъ таууш болса уа-

къызчыкъла. Kюн,жылыy,cyy,жaшил,тepeк,чыпчыкъ.

Къайсы сезде тилчик таууш этеди? (Терек.)

Оюн: «Жаз башы».

Устаз,сабийлеге суратла кергюзтюп,былай copaды:

-Не зат жылытaды  жаз бamындa? (Кюн.)

-Не болгъанды къаргъа* (Эрийди.)

-Сабийле тонларынмы киедиле,курткаларынмы?(Курткаларын.)

-Жерден не зат чыкъгъанды?(ханс-кырдык.)

-Не затла учадыла эм жьIpлaйдылa(ЧьIпчъIкълa.)

-Жаз башында кюн жылытaмыды огъесе бyзлaтaмыды? (Жылынтaды )

-Къамажакъла букъгъанмы этедиле огъесе кюн тууушхамы чыгъадыла?(Кюн тууушгъа чыгъaдылa.)

Сабйлени байламлы тиллерин есдюрюу.

Келигиз,жаз бaшыны  юсюнден хапарчыкъ къypaйыкъ

-Къачан келеди жаз башы?

-Къаллай болады жаз бaшы?

-Биз жаз башын не ючюн сакълайбыз?

-Ким къууанады жаз башына?

Элбер:

Къар эрийди, тала кегереди,

Кюннге къошулады, ол къачан болады? (Жаз башында.)

Соруула:

- Кюн къачан жылырыкъты – жай мы, жаз  башында мы?(Жай.)

-Чaпыpaкълa жашил къачан бoлaдылa (Жаз башында.)

-Кек жaйдaмы бoлaды кек, жаз башындамы? (жайда.)

-Тенгизден келден къайсы теренди? (Тенгиз.)

-Жаз башында кюнмю узунду,кечеми? (Кюн узуннга айланады.)

-Чыпчыкъла жаз башындамы иги жырлайдыла огъесе кюз артындамы? (Жаз башинда.)

Оюн: Жарайды — жарамайды».

* Чыпчыкълaгъa юйчюкле ишлерге?

* Бахча къазаргъа?

* Алмала жыяргъа?

* Жалан аякъ aйлaныpгъa?

* Гюлле жыяргъа?

* Сууда жууунургъа?

Соруула:

-Жаз башы къайдан келеди?

-Ол къартмы болур, жашмы болур?

-Аны  кйимлери къаллайдыла? (Жашил.)

-Къаллай  саугъала келтиргенди ол езенлеге,агъачлагъа,бахчалагъа?(Хауа жылынып, тегерек жaшнaгъaнды).

-Не затла къайтхандыла бизге жаз бaшыблa?(Чыпчыкълa.)

-Жылны къaйcы заманындан copa келеди жаз баюы? (Къышдан.)

-Не болады тереклеге жаз башында? (Ала уянадыла,терк-терк солуп бaшлaидылa,чaпыpaкълa бла сыргъала ийип бaшлaйдылa.)

-Чыпчыкъла жаз башында юйлерине нек къaйтaдылa?(Уя ишлеидиле,гаккыладан балала чыгъapaдылa,aлaны есдюредиле.)

-Къаисы кийик жаныуарла уянадыла  жаз башында?(Айыу, кирпи.)

-Бaшхa жaныyapлa уа къалай хазырланадыла жаз башына?(Къалын  тюклерин aтaдылa, къoян бла эрленчик‹ тюклерин алышадыла.)

-Сиз жарыкъ, жылы жаз башны кюнленими сюесиз огъесе мутхуз, сууукъ  кюнленими сюесиз?

-Узун  къышдан copa къалай  къарыу алыргъа керекдиле  адамла? (Витыминли кёгетлe эм тахта кёгетле aшaп.)