Төрөөбүт тылбын төһө билэбин?
учебно-методическое пособие по чтению (2 класс)

Собакина Августина Семеновна

Уруок боротокуола

Оскуола:

Кылаас: 3

Учуутал: Собакина Августина Семеновна

Биридимиэт: Саха тыла

Уруок тиэмэтэ: Төрөөбүт тылбын төһө билэбин?

Уруок тиибэ: сыаналаныы уруога

Учуутал сыала: О5олор төрөөбүт тылларын төһө билэллэрин сыаналаналларыгар усулуобуйаны тэрийии.

О5о соруга: төрөөбүт тылбын төһө билэбин?

Уруок тумуктэрэ:

1. Биридимиэти үөрэтии тумугэ:

                           - төрөөбүт тылбытын билиини сыаналаныы

                           - сөпкө харыстаан туттуу

2.Уөрэх сатабылларын сайыннарыы тумугэ:

  • Бэйэни салайынар-дьаьанар сатабыл:

- Үөрэх дьарыгын сыалын уонна соругун сатаан туруорар, ылынар

- Бэйэ үлэтин хонтуруолланар, сыаналанар.

  • Билэр- кэрэр сатабыл

- өй үлэтин сатаан толоруу

- Сорудаҕы сатаан ырытыы, толоруу

  • Бодоруьар сатабыл

- боппуруос сатаан биэрии

- боппуруоска сатаан эппиэттээһин

- атын оҕолор санааларын сатаан истии
 

3.Ытык өйдөбүлү инэрии тумугэ:

                           - төрөөбүт тылбыт наадалааҕын өйдөөһүн

                           - төрөөбүт тылбытын билиэхтээхпитин уонна харыстыахтаахпытын өйдөөһүн

 

Скачать:

ВложениеРазмер
Microsoft Office document icon saha_tylyn_uruoga_gutya.doc445.5 КБ

Предварительный просмотр:

Уруок боротокуола

Оскуола:

Кылаас: 3

Учуутал: Собакина Августина Семеновна

Биридимиэт: Саха тыла

Уруок тиэмэтэ: Төрөөбүт тылбын төһө билэбин?

Уруок тиибэ: сыаналаныы уруога

Учуутал сыала: О5олор төрөөбүт тылларын төһө билэллэрин сыаналаналларыгар усулуобуйаны тэрийии.

О5о соруга: төрөөбүт тылбын төһө билэбин?

Уруок тумуктэрэ:

1. Биридимиэти үөрэтии тумугэ:

                           - төрөөбүт тылбытын билиини сыаналаныы

                           - сөпкө харыстаан туттуу

2.Уөрэх сатабылларын сайыннарыы тумугэ:

  • Бэйэни салайынар-дьаьанар сатабыл:

- Үөрэх дьарыгын сыалын уонна соругун сатаан туруорар, ылынар

- Бэйэ үлэтин хонтуруолланар, сыаналанар.

  • Билэр- кэрэр сатабыл

- өй үлэтин сатаан толоруу

- Сорудаҕы сатаан ырытыы, толоруу

  • Бодоруьар сатабыл

- боппуруос сатаан биэрии

- боппуруоска сатаан эппиэттээһин

- атын оҕолор санааларын сатаан истии

3.Ытык өйдөбүлү инэрии тумугэ:

                           - төрөөбүт тылбыт наадалааҕын өйдөөһүн

                           - төрөөбүт тылбытын билиэхтээхпитин уонна харыстыахтаахпытын өйдөөһүн

Уруок хаамыыта

Учуутал дьарыга

Уэрэнээччи дьарыга

Уэрэтии ньымалара,

тэрийэр формата

Тумугэ

1. Тэрээьин чааьа

  • Үтүө күнүнэн оҕолоор.
  • Настарыанньаҕыт хайдаҕый? Бары бэлэмҥит дуо уруокка?
  • Үтүө күнүнэн.
  • Уруокка бэлэммит.

Кэпсэтии

Бары бүттүүн

Тылынан этээһин

Үөрэнээччи уруокка бэлэм буолуута

Бэйэни хонтуруоллааһын

2. Уэрэнэр соругу туруоруу

- оҕолоор, ким билэр олунньу 13 күнэ туох күнүн?

- биһиги төрөөбүт тылбыт ханныгый?

- төрөөбүт тыл – омугу сомоҕолуур тыл буолар. Төрөөбүт тылбытын сайыннаран, кэлэр көлүөнэҕэ тириэрдиэхтээхпит, сөпкө саҥаран илдьэ сылдьыахтаахпыт.

- То5о олунньу 13 кунугэр буолбутуй торообут тыл уонна сурук бичик кунэ?

- ол иьин биьиги Семен Андреевич Новгородову торообут тылбыт саха тылын торуттээбит киьинэн билэбит.

 Кини аан маҥнай саха тылын алпаабытын оҥорбута.

-Чэ эрэ о5олоор аа5ан коруо5ун эрэ туох суруллубутун.

Wnaq swhy

Oeroe qantai:an turan

Wte gihi

  • Төрөөбүт тыл уонна сурук – бичик күнэ
  • Саха тыла

  • Семен Андреевич Новгородов торообут кунэ

- ынах суоьу

- оро хантайан туран

- утуо киьи

Саха маҥнайгы алпаабытын туһанан аахтарыы

Ырытыы

Бары бүттүүн

Боппуруостарга эппиэттээһин

  • Учуутал ыйытар боппуростарыгар сатаан эппиэттээһин
  • Бэйэ санатын сатаан этии

3. Уэрэнэр соругу толоруу

- оҕолоор онтон эһиги сахаҕыт тылын төһө билэбит дии саныыгыт?

- бэйэбит билиибитин тургутан көрөбүт дуо?

Мин билигин эһиэхэ сорудахтары биэриэм ону  бастаан бэйэ5ит онорогут онтон бары бииргэ бэрэбиэркэлиэхпит.

1. Инниттэн уонна кэнниттэн аахтахха биир суолталаах 5 тылы булан суруй.

2. Өс хоһоонун ситэр

Киьини _____________ киэргэтэр

Ынах маҥыраһан, киһи ______________ билсэр

Ытаабат оҕону ___________________

Кырдьаҕастан _______________, эдэртэн эйэтин ыл

3.  Ребустары таай

1+ГЭ _______    ҮГ+3 ________   Э+5 __________

4.сүһүөхтэри эбэн хоһулаһыы тахсарын курдук 2-3 сүһүөхтээх тыллары таһаар

 2 сүһүөхтээх тыл

3 сүһүөхтээх тыл

ХАП +

ХАП  +   ...  +   ...

САП +

САП  +   ...   +   ...

ИН +

ИН     +   ...   +   ...

5. Тыллар суолталарын быһаар

Алаас –

Түөлбэ –

Баҕана –

Хаххан –

Буурҕа -

  • Олох үчүгэйдик буолбатах

  • Көрүөххэйин

1. харах, хабах, сүүс, саас, тиит

2. Өс хоһоонун ситэр

Киьини үлэ киэргэтэр

Ынах маҥыраһан, киһи кэпсэтэн билсэр

Ытаабат оҕону эмсэхтээбэттэр

Кырдьаҕастан сүбэтин, эдэртэн эйэтин ыл

3.  Ребустары таай

1+ГЭ - бииргэ    ҮГ+3- үгүс   Э+5- эбиэс

4.сүһүөхтэри эбэн сэргэстэһии тахсарын курдук 2-3 сүһүөхтээх тыллары таһаар

 2 сүһүөхтээх тыл

3 сүһүөхтээх тыл

ХАПпах

ХАП  +  пах  + чы

САПпаас

САП  +  пы   + кы

ИНньэ

ИН     +  чэ + ҕэй

5. Тыллар суолталарын быһаар

Алаас – улахан хонуу

Түөлбэ – түөлбэ тыл, түөлбэлээн олоруу

Баҕана – өйөннөрөр мас, күрүө баҕаната

Хаххан – улахан мэкчиргэ

Буурҕа – күүстээх тыал

Сорудаҕы толоруу

Биирдиилээн үлэ

Бары бүттүүн

Сорудаҕы толруу

Биирдиилээн үлэ

Үөрэнэр соругу ылыныы

Сатаан боппуруоска эппиэтээһин

Бэйэ санаатын толору этии

4.Сыаналаныы

-Бүгүн туох саҥаны, туһалааҕы биллигит?

-Саха тыла ыарахан эбит ду эбэтэр чэпчэки ду?

- уруок тугун сөбүлээтигит?

- үлэҕит иһин махтал.

- саха тылын алпаабытын төрүттээбит киһи Семен Андреевич Яковлев буолар эбит

- саха тыла ыарахан тыл эбит

- уруокка сорудахтары толорору сөбүлээтибит.

Боппуруоска эппиэттээһин

Хонтуруоллааһын.

Бэйэни сыаналааһын

Сорудаҕы сатаан ырытар