Муң иштинде саннарны номчууру болгаш бижиири.
план-конспект урока по математике (3 класс) по теме

Тема : Муң иштинде саннарны номчууру болгаш бижиири.

Сорулгазы : уругларга  1000 иштинде саннарны номчуп, бижип ɵɵредир.

Кичээлдиң сорулгазын  чедип алыры-биле дараазында шиитпирлээр айтырыглар:

1) бирги, ийиги, ушку разрядтарнын аттарын таныштырар, чижектер болгаш бодалга бодаар билиин быжыглаар;

        2) уругларнын психологтуг хулээп алыышкынын, кичээнгейин, даап бодаашкынын,  сагынгыр- тывынгырын, математиктиг дыл-домаан, чүве сактып алырын, угаан-медерелин сайзырадыр;

3) бодунуң чурту, чону дээш чоргааралды кижизидип, эш-ɵɵрунге эки хамаарылгалыг болурун чанчыктырар.

Дерилгези: интерактивтиг самбыра, аяктар, карточка.        

      Кичээлдиң чорудуу

I.Организастыг кезээ

-Шупту туруп кээр.

-Экии,уруглар!

-Оожум олуруп алыңар.

-Сан кичээлинден чуну ɵɵренип, билип ап турар бис, уруглар, чугаалап кɵрүңерем.

- Кичээлде бергедээшкиннер туруп келир ийик бе?

-Бир эвес эжиңер кичээлде бир чүвени билбейн баргаш,  бергедежи  берген-дир, канчаар силер?

-Ынчангаш, бо кичээлде эштериңер болгаш боттарыңар эки  ажылдаар кылдыр холдарыңар туттунчуп,  «шыдаар бис» деп чугаалаарыңарны диледим.

2.Онаалга хыналдазы.

3.Кичээлдиң темазынче угланыышкын.

Тыва чон шаандан тура  мал ɵстуруп чурттап келген. Ам-даа мал ажыл-агыйлыг улус хɵй, ынчалза-даа  амгы үеде чамдык улус  хоорай черже  чурттап чоруп турда, малын салбайн, ону эки азырап, ɵстүрүп чоруур малчыннар бар. Оларның малы ам муң- муң чедип, харын-даа ажып  турар. Ындыг хой кадарчыларын муң хойлуглар дээр. Кичээливисте Тывавыстың хундуткелдиг  хоочун малчыны, муң хойлугларның бирээзи- Ооржак Дадар-оол акый аалдап келген.  Ол «Мээн аалымга муң иштинде саннарны номчуп, бижип ɵɵрениринерге белен»деп аалынче чалап турар-дыр (Слайд 1). Баар бис бе, уруглар?

-Ынчаарга, муң хойлугнуң аалынче аъттаныптаалыңар!

II. Кичээлдиң сорулгазын дамчыдары.

-Бɵгун кичээлде аалче  аалдап баргаш,  чүнү ɵɵренип алыр бис, уруглар?

-Шын-дыр, бɵгүн кичээл-аалдаашкында 1000 иштинде саннарны  номчуп, бижип ɵɵренип алыр бис. (Слайд 2)

 III.Уругларның билиин идепкейжидери.    

-Ам орук ара анаа чорбайн, аалчывыска кайы-хире билиглиивисти кɵргузуп, дараазында даалгаларны күүседиилиңер.

1. Холумак айтырыглар.

-Бɵгун  каштың хүнүл? Ол сан дугайында чүнү чугаалап болур силер?

-Кɵвүдедип турда саннарның аттары.

-3 дуңмалыг сен. Сенде 9 конфет бар. Кижи бүрүзүнге дең болур кылдыр каш конфет бээр сен?

-Херим иштинде 5 кастар бар. Шупту каш кас буду барыл?

-Люстрада 6 лампочка бар, дɵрту ɵртенип калган. Каш лампочка солуурул?

2. Бердинген чижектерни каш аңгы бɵлукке чарып болурул?Чуге?

99:3     3*3      83:9    5*3

2*6       5+3     4*2     4+4

3. Хемчег

1 метр пɵс каш сантиметр болурул?

          20  см –ни кезип алыр болза, каш метр артарыл?

Аалчывыс силерни эр-хейлер деп мактап турар-дыр.

IV.Сула шимчээшкин.

V. Чаа тема.

1. 1000 иштинде саннарны санаары

_Чаа, эки –ле чордувус, аалында келдивис.  Муң хойлугнуң аалы бо –дур. Кɵрүңерем, хойларының хɵйүн. Аалдын ээлеринге белек кылдыр боттарыңар кылганыңар аътты бергеш, аът дугайында узун тыныштан чугаалап берээлинер. (уруг узун тыныш чугаалаар)

 1000 хойну канчалдыр санаар болза эптиг деп бодаар силер, уруглар? (Уруглар билбейн баар болза, 1000 каш деп 3 оранныг саннардан тургустунган болурул?)

-Шын-дыр, ам хойларны 100-теп санаптаалыңар.

-Каш болду?

-1000 каш 100-тен тургустунган-дыр?

-1000 хойнуң 4 чүзү кажаада, а каш чүзү даштын турарыл?

-Ол 4 чус хойнуң кырынче 5 чус хой кире бээр болза, кажаада ам каш хой бар апаарыл?

-Ол 9 чүс хойнуң кырынче 9 хой кире бээр болза, ам кажыл?

-Эр-хейлер! Ам 1000 иштинде саннарны бижип номчуп  кɵрээлиңер.

2.Абак-биле ажыл (1000 иштинде саннарны бижиири)

-Эң биче 3 оранныг сан кажыл?

-Эң улуг  3 оранныг сан кажыл?

-3 оранныг сан 3 ангы разрядтан тургустунган: чангыстар, оннар, чустер. Шупту катаптаар. Санны бижиирде эн улуг разрядтан эгелеп бижиир, баштай чүстер, оон оннар, адак соонда чаңгыстар. Мен каш деп сан тургузуптум? (386) Бо санда 6 деп чурагай чүү деп разрядты кɵргузуп турар-дыр? 8 деп чурагай? 3 деп чурагай? Бир эвес чурагайларны солуптар болзумза, каш деп сан болур- дур? (863).Бо санда оннарны кɵргузуп турар чурагай каш –тыр?(6) Ынчап кээрге, чурагайларны адаары, турар разрядындан хамааржыр. Эгезинде 6 деп чурагай чанг.кɵргузуп турган, ам оннарны кɵргузуп турар. А бир эвес санда бир разряд адаттынмайн турар болза, анаа 0 –ти бижиир.Чижээ, 402. Ам  бир кижи эштериниң мурнунга 1000 хойнун иштинден бир санны бодап  алгаш, кээп абакка тургузар, артканнары боттары чанында салып каан чурагайлар-биле тургузар.

-Муң хойну –даа санап кааптывыс. Аалга кирген кижи аяк эрии ызырар, арга кирген кижи … дээр болгай шайлавышаан, ай хүнүңер, темаңар база чараштыр бижилгени бижиир. (аяктарда чараштыр бижилгелерниң даалгаларын берген)

2.Салааларга сула шимчээшкин.  

3. Ном-биле ажыл.№ 1 а.127

-Мун хойлуг акывыс  даалга берип турар-дыр.

-Эр-хейлер! Хойдан оске кандыг малдар  тудуп турар-дыр?

4. Бодалга. Ам ɵдекте (кажаа чанында) турар инек болгаш аъттын санын Найыр санап ундуруптер боор. А ийи уш дугаар группанын уруглары база боттарынын ажылдарын кылыр.

Одекте 12 аът болгаш оон 3 катап  хɵй инектер  тур. ɵдекте каш инек болгаш аът барыл?

Ам арга кирип арыг агаардан тынып алыылынар.

VI.Сула шимчээшкин.

VII. Быжыглаашкын  

Чугаалаан домаамдан чугле санны кыдыраажынче бижиир.  

Аалда 12 кижи чурттап турар.  Ам аалда 20 кижи бар. 200 хире чылгы мал. Кажаада 700 хураган бар.

Бижип алган саннар- биле чижектер тургузар.

Туннел. –Кичээл эгезинде кандыг сорулга салдынганыл?

  -Мун хойлуг акывыс 1000 иштинде саннарны номчуп бижип ооренип алдынар бе деп айтырып тур.

Онаалга №6 а.127

1. Одуругда кагдынган саннарны тывар.

110, 120, …, …, …, …, 170, …, 190, …

150, 200, …,  …, 350,.., …, …

2. Одуругда кагдынган саннарны тывар.

110, 120, …, …, …, …, 170, …, 190, …

150, 200, …,  …, 350,.., …, …

Тавакка 24 пирожки чыткан. Элээн каш пирожкини чиптерге 8 пирожки арткан. Каш пирожки чипкенил?

Тавакка 24 пирожки чыткан. Элээн каш пирожкини чиптерге 8 пирожки арткан. Каш пирожки чипкенил?

Талалары 3 см квадраттан шыйгаш, периметрин тывар.