Рабочая программа по татарскому языку для русскоязычных учащихся (4 класс)
рабочая программа (4 класс) на тему

Татар теленнән укыту-тематик планлаштыру

(рус төркемнәре өчен)

Сыйныфлар: 4а, 4в

Укытучы: Касыймова Лилия Әмир кызы 

Сәгатьләр саны (еллык) 105

Атнага 3сәг.

План буенча контроль эшләр : контроль күчереп язу -2, сүзлек диктанты -4, ,контроль эш-4, кереш к.эш-1, арадаш контр.ат.эше-1,  тест-2, изложение-1

Планлаштыру  Р.З.Хәйдәрова , Р.Л.Малафеева Урта (тулы) гомуми белем бирү мәктәбендә рус телле балаларга татар телен коммуникатив технология нигезендә укыту программасы(1 — 11 нче сыйныфлар) Казан, 2014                                                                                        

Дәреслек: Р.З.Хәйдәрова, Г.М. Әхмәтҗанова, Л.Ә.Гыйниятуллина. Татар теле, дүртенче сыйныф. Рус телендә  башлангыч гомуми белем бирү оешмалары өчен  дәреслек (татар телен өйрәнүче укучылар өчен). (Ике кисәктә. Казан, «Татармультфильм» нәшрияты, 2014 ел)

Өстәмә әдәбият: «Салават күпере »   журналы,  «Сабантуй» газетасы.

  Дидактик материал

1.  Борһанова Р.А. Татар теле өйрәнә нәниләр: Балалар бакчалары өчен кулланма.-Казан:, 2005.-207 б. Мәгариф

2. Гәрәева Г.Ф. Уйный-уйный укыйбыз. – Казан: Яңалиф, 2007.-240 б.

3. Галиева Н.Г. Татар теленнән эш дәфтәре: Башлангыч гомуми белем бирү мәктәбенең  рус телендә сөйләшүче  4 нче сыйныф укучылары  өчен ( Л.Ә.Гыйниятуллина, Р.З.Хәйдәрова.-Яр Чаллы, 2014.-68 б.

4. Р.З Хайдарова , Р.Л.Малафеева. Татар теле   таблицаларда.  Яр Чаллы, 2005

5. Татар теленнән кагыйдәләр җыентыгы.- Казан: Гыйлем , 2008.

6. Татар теленнән диктантлар: 1-4 с. өчен.- Казан: Мәгариф, 2006. -159 б.

7. Хәйдәрова Р.З. Рус телле балаларга татар теленнән ситуатив күнегүләр. Яр Чаллы, 1998

8. Хәйдәрова Р.З. Рус телендә башлангыч гомуми белем бирү оешмаларында татар теле укыту. 4 нче сыйныф:  Укытучылар өчен методик  кулланма /Р.З.Хәйдәрова, Л.Ә.Гыйниятуллина  .-Казан:, Татармультфильм, 2013. 56 бит

9. Хәйдәрова Р.З., Әхмәтҗанова Г.М. Гомуми белем бирү оешмаларында рус телле балаларның татар теленнән белемнәрен контрольгә алу буенча биремнәр җыентыгы. Укытучылар өчен методик  кулланма,- Яр Чаллы, 2014

10. Хәйдәрова Р.З., Әхмәтҗанова Г.М. Федераль дәүләт белем бирү стандартларына күчү шартларында татар теле һәм әдәбиятын коммуникатив технология нигезендә укыту. - Яр Чаллы, 2015

Татар теленнән

 4 нче сыйныфлар  өчен

ЭШ ПРОГРАММАСЫ 

АҢЛАТМА  ЯЗУЫ

Әлеге  программа  4 нче сыйныфның рус  төркемнәре өчен  төзелгән. Татар теленнән эш программасы түбәндәге өлешләрдән тора: аңлатма язуыннан, төп бүлекләрдән, белем һәм күнекмәләрне үз эченә алган программаның эчтәлегеннән, укучыларның әзерлек дәрәҗәсенә таләпләреннән.

Эш программасы түбәндәге документларга нигезләнеп төзелде:

• Татарстан Республикасы Мәгариф һәм фән министрлыгы тарафыннан 2011 нче елда бастырылган “Рус телле балаларга татар телен һәм әдәбиятын коммуникатив технология нигезендә укыту программасы 1 — 11 нче сыйныфлар”. Төзүче авторлары Р.З. Хәйдәрова, Р.Л.Малафеева. (Казан, Татарстан китап нәшрияты, 2014)

“Лениногорск муниципаль районы” муниципаль берәмлеге “2нче гомуми белем бирү мәктәбе” муниципаль автономияле белем бирү учреждениесенең 2015-2016 нчы уку елына уку-укыту планы  һәм эш программалары төзү буенча мәктәпнең локаль  актына.

        Башлангыч  гомуми белем бирү мәктәпләре өчен программалар – федераль дәүләт белем стандартларына (ФГОС) нигезләнеп төзелгән.

       Рус телендә сөйләшүче укучыларга татар телен дәүләт теле буларак укытуның төп максаты телне аралашу чарасы буларак үзләштерүне тәэмин итү, көндәлек тормышта, полиэтник җәмгыятьтә үзара аңлашу һәм хезмәттәшлек игү күнекмәләрен формалаштыру. Татар телен дәүләт теле буларак укыту укучыларны рухи һәм әхлакый яктан тәрбияләү, аларның аралашу культурасын формалаштыру чарасы, башка халыкларга карата хөрмәт хисе, мәдэниара диалогка осталык кебек универсаль күнекмәләр булдыру чарасы.

      Федераль дәүләт башлангыч белем бирү стандартында күрсәтелгәнчә, төп белем бирүнең башлангыч этабы гомуми белем бирүнең нигезе һәм, балаларда белем һәм күнекмәләр булдыру белән беррэттэн, аларның уку эшчэнлеген формалаштыруга да нигез сала, гомуми уку күнекмәләрен үстерүне төп максатлар рәтенә куя. Татар теле, танып белү чарасы буларак, укучыларның фикер йөртү, интеллектуаль һәм иҗади сәләтләрен үстерүгә хезмәт итә.

      Укыту методик комплекты ( УМК) аша татар телен дәүләт теле буларак өйрәнү түбәндәге максатларны күзаллый:

             -  башлангыч мәктәп укучысының аралашу даирәсен, аралашу ситуацияләрен исәпкә алып, сөйләм эшчэнлегенең барлык төрләре (тыңлап аңлау, сөйләү, уку, язу) буенча укучыларда коммуникатив компетенция (аралашу осталыгы) формалаштыру;

           -  укучының танып белү мөмкинлекләрен, гомуми уку күнекмәләрен, сөйләм культурасын үстерү;

            -  күпмилләтле җирлектә аралашу культурасын формалаштыру, татар халкының мәдәниятенә, милли үзенчәлекләренә карата хөрмәт хисе, мәдэниара диалогка осталык кебек универсаль шәхси күнекмәләр формалаштыру.

          - укучыларны рухи һәм әхлакый яктан тәрбияләү.

     Дүртенче сыйныфта укучы рус телле балаларга тәкъдим ителгән укыту-методик комплекты түбәндәге компонентлардан тора:

1. Дәреслек.
2. Мультимедиа.
3. Язу дәфтәре. .(балаларда юк, кирәк чагында копия ясала)
4. Ишетеп аңлау күнегүләре.
5. Дәресләрне плалаштыру.
6. Контроль үлчәү берәмлекләре.

Телне аралашу аша өйрэнү принцибы нигезендә УМК өчен материал өченче сыйныф балаларының аралашу сфераларын исәпкә алып сайланган. 9-10 яшьлекләр тормышында уку хезмәте, гаиләдә булышу, дуслар белән аралашу, ел фасылларына карап уен төрләре, үзе яшәгән җирлек, дүрт аяклы дуслар турында сөйләшү зур урын алып тора. Балалар шулай ук табигать турында сөйләшергә, әкиятләр тыңларга яраталар. Дәреслеккә түбәндәге аралашу темалары кертелде: «Белем бәйрәме», «Туган як табигате”, “Хайваннар дөньясында”, “Кышкы уеннар”, “Дүрт аяклы дусларыбыз”, “Язгы бәйрәмнәр”, “Татарстан Республикасы”, “Күңелле җәй, ямьле җәй”.

Шушы темалар буенча сөйләшү өчен, 1-3 нче сыйныфларда үзләштерелгән 400-420 сүзгә 4 нче сыйныфта 125-130 чамасы яңа сүз кушыла. Продуктив лексика якынча 480-500 сүзне тәшкил итә, укучыларның, нигездә, алдагы сыйныфларда үзләштергән аралашу ситуацияләрендә сөйләшә алулары тирәнәйтелә. Татар телен аралашу чарасы буларак үзләштерү нәтиҗәсендә укучыларда по- лиэтник җәмгыятьтә үзара аңлашу һәм хезмәттәшлек итү әзерлеге һәм осталыгы тәэмин ителү фаразлана.

Телне ятлап түгел, ә актив фикерләп өйрәнү принцибы – чит тел өйрәнүдәге төп принципларның берсе. Бу принцип нигезендә уку эшчэнлегсн оештыру яңа дәүләт стандартлары таләпләренә туры килә.Укучыларның телне актив фикерләп өйрәнүләре, беренче чиратта, аралашуны хәтерләтүче диалоглар, ситуатив күнегүләр аша тәэмин ителә. Мондый күнегүләр яңа лексик, грамматик материал белән таныштырганда да (бу очракта мотивация, ихтыяҗ тудыру ролен башкара), камилләштерү, мөстәкыйль сөйләм үстерү этабында да кулланыла ала.

Метапредмет нәтиҗәләр дигәндә реаль тормышта туган проблемаларны хәл итү өчен кирәк булган универсаль уку гамәлләрен (регулятив, коммуникатив, танып-белү) күз алдында тотабыз. Бу гамәлләр уку эшчәнлеген оештыруның һәм гон конпетенцияләр формалаштыруның нигезе булып тора. Татар теле, танып белү чарасы буларак, укучыларның фикер йөртү, интеллектуаль һәм иҗади сәләтләрен үстерүгә хезмәт итә.

Уку дәверендә түбәндәге метапредмет нәтиҗәләргә ирешү күзаллана:

• фикерләүне үстерү белән бәйле психик функцияләр: логик фикерләү, сәбәп-нәтиҗә бәйләнешләрен табу, индуктив, дедуктив фикерли белү;
• классификацияләү өчен уртак билгеләрне билгеләү;
• ихтыяр көче, максатчанлык, активлык кебек сәләтләрне формалаштыру;
• үрнәк буенча эшли белү;
• аерым темаларга караган сорауларга җавап бирә белү;
• рәсем буенча җөмләләр, сораулар төзи белү;
• аңлап укый белү;
• укылган яки тыңланган мәгълүматның эчтәлегенә бәя бирә белү;

регулятив

• уку хезмәтендә үзеңә максат куя, бурычларны билгели белү;
• эш тәртибен аңлап, уку эшчәнлеген оештыра, нәтиҗәле эш алымнарын таба белү;
• уку эшчәнлеге нәтиҗәләрен контрольгә ала белү;
• уку хезмәтеңә бәя бирә белү;
• укудагы уңышларның, уңышсызлыкларның сәбәбен аңлый, анализлый белү
• укытучының күрсәтмәләрен аңлап үти белү;
• дәрескә кирәкле уку-язу әсбапларын әзерли белү, алар белән дөрес эш итә белү;
• дәрестә эш урынын мөстәкыйль әзерли белү һәм тәртиптә тоту күнекмәләрен үстерү;

коммуникатив

• әңгәмәдәшеңнең фикерен тыңлый, белән аралаша белү күнекмәләрен формалаштыру;
• аралаша белү сәләтен үстерү (аралашучанлык, хислелек, эмпатия хисләре);
• парларда һәм күмәк эшли белү;

- әңгәмәдәшең белән контактны башлый, дәвам итә, тәмамлый белү.

Укучыларның белем дәрәҗәсенә таләпләр

Тыңлап аңлау

Укытучының дәрес, уен ситуацияләре белән бәйле сорауларын, күрсәтмәләрен аңлау;

тыңлаганда җөмлә, сүз чикләрен билгеләү, интонацияне аеру;

сүзләрне, сүзтезмәләрне, җөмләләрне, грамматик формаларны бер-берсеннән ишетеп аера белү.

сүзләрне, җөмләләрне тыңлап тәрҗемә итә белү;

ишеткән сөйләмнең, җөмләнең эчтәлегенә төшенү.

Диалогик сөйләм

Өйрәнелгән эчтәлек нигезендә әңгәмәдәшең белән контакт урнаштыра, сорау куя, җавап бирә, кире кага, раслый белү;

программада күрсәтелгән темалар буенча укытучының сорауларына жавап бирү һәм сораулар куя белү;

дәреслектә бирелгән үрнәк диалогларны сәнгатьле итеп уку, сөйләү һәм охшаш диалоглар төзү, программада күрсәтелгән коммуникатив максатлар буенча әңгәмәдә катнаша алу.

        Монологик сөйләм

Җанлы һәм җансыз предметларны,рәсем, картина эчтәлеген сурәтләп сөйли белү;

тәкъдим ителгән план, терәк сүзләр ярдәмендә укылган өзек яисә караган рәсем буенча, өйрәнелгән җөмлә төрләрен файдаланып, хикәя төзү;

укыган хикәяләрнең эчтәлеген сөйли белү;

үзе, гаиләсе һәм дуслары турында кечкенә информация бирә белү.

Уку

Татар алфавитындагы хәрефләрне таный белү;

хәреф-аваз системасын аера, татар теленә хас булган авазларны дөрес әйтеп укый белү;

дәреслектә уку өчен бирелгән җөмләләрне, текстларны дөрес интонация белән укый белү;

тексттагы тыныш билгеләренә карата тиешле пауза һәм интонацияләрне үтәү, өтерләр янындагы сүзләрне тиңдәшлек, эндәшү интонацияләре белән уку;

укыган материалның эчтәлегеннән кирәкле мәгълүматны аерып ала белү;

кечкенә күләмле шигырьләрне яттан сөйләү;

укыганда сүзлекләр куллана белү.

Язу

Татар алфавитындагы хәрефләрне дөрес, матур яза белү;

дөрес күчереп язу күнекмәләрен булдыру;

бәйрәмнәр белән котлау, чакыру кәгазьләре язу;

конверт һәм дәфтәр тышына яза белү;

программада күрсәтелгән темалар буенча, терәк сүзләр кулланып, хикәя язу күнекмәләре формалаштыру.

                                             4 нче сыйныфны тәмамлаучы рус телендә сөйләшүче балалар үзләштерергә тиешле белем-күнекмәләр

1. Татар телендәге хәреф-аваз системасына анализ бирә белү.
2. Исемнәрнең килеш кушымчаларын сөйләмдә дөрес куллану.
3. Исемнәрне күплек санда тартым белән төрләндерү.
4. Маратның китабы төзелмәсен сөйләмдә куллану.
5. Кушма, парлы исемнәрнең мәгънәләрен аңлап, сөйләмдә куллану.
6. Кадәр, соң бәйлекләре белән таныштыру.
7. Чагыштыру, артыклык дәрәҗәсендәге сыйфатларның мәгънәләрен аңлап, сөйләмдә куллану.
8. Монда, анда  күрсәтү алмашлыкларын сөйләмдә куллану.
9. Мин, син, ул зат алмашлыкларының иялек, юнәлеш, урын-вакыт килешләрендә төрләнешен сөйләмдә куллану.
10.  Билгесез үткән заман хикәя фигыльне III зат берлек санда сөйләмдә куллану.
11.  Татар һәм рус телләрендә сүз тәртибе үзенчәлекләр белән таныштыру.
12.  Иртәгә эшлим конструкциясе белән таныштыру.

Орфоэпик һәм орфографик минимум.

1. Сүз басымы. Аны дөрес куя белүгә ирешү, рус сүзләре белән чагыштырып күрсәтү. Басымлы иҗекләрне һәм сүзләрне дөрес уку һәм матур язу күнекмәләре булдыру.

2. Басымның үзенчәлекле очракларын белү.

3.Сингармонизм законының асылын гамәли үзләштерү.

                                4.  Жөмлә ахырында нокта, сорау яки өндәү билгеләрен куеп, язу күнекмәләрен гомумиләштерү.

                    5. Орфоэпик һәм орфографик яктан сөйләмне оештыру эшен тирәнәйтү.

4 нче сыйныф (170 сәг.)

ИСКӘРМӘ:

Мәктәпнең уку-укыту планына нигезләнеп эш планында сәг. саны  артты. (Программада уку һәм татар теле дәресләренә 170 сәг.каралган, ә безнең мәктәпнең уку-укыту планы буенча 210 сәг.).

                                   Барлык сәгатьләр саны – 105 сәг., 35 атна, атналык сәгатьләр саны – 3

Укыту-методик комплект

Дәреслек:

Укытучы өчен методик кулланмалар:

Укучы  өчен  кулланмалар:

Контроль-тикшерү материаллары:

Электрон кулланмалар:

Интернет ресурслар:

Белем һәм күнекмәләрен тикшерү төрләре һәм бәяләү нормалары

Тынлап аңлауны бәяләү

Тыңланган татар сөйләмен тулаем аңлап, төп эчтәлеген сөйләп бирә алганда, «5»ле куела.

Тыңланган татар сөйләмен аңлап, эчтәлеген якынча дөрес сөйли алганда, «4»ле куела.

Тыңланган татар сөйләмен аңлап, эчтәлеген өлешчә генә сөйли алганда, «3»ле куела.

Тыңланган татар сөйләменең эчтәлеген тулаем аңламаганда, «2»ле куела.

Диалогик сөйләмне бәяләү

Бирелгән ситуация яки лексик тема буенча әйтелеше һәм грамматик төзелеше ягыннан дөрес, эчтәлеге ягыннан эзлекле һәм тулы диалогик сөйләм төзегәндә, «5»ле куела.

Бирелгән ситуация яки лексик тема буенча репликаларның әйтелешендә һәм аерым сүзләрнең грамматик формаларында 2 — 3 хата җибәреп, эчтәлеге ягыннан эзлекле диалогик сөйләм төзегәндә, «4»ле куела.

Өстәмә сораулар ярдәмендә генә әңгәмә кора алганда, репликаларның әйтелешендә һәм сүзләрнең грамматик формаларында 4 — 6 хата җибәреп, эчтәлеге ягыннан эзлексез диалогик сөйләм төзегәндә, «3»ле куела.

Бирелгән ситуаиия яки лексик тема буенча диалог төзи алмаганда, «2»ле куела.

Монологик сөйләмне бәяләү

Әйтелеше һәм грамматик төзелеше ягыннан дөрес һәм эчтәлеге ягыннан тулы, эзлекле монологик сөйләм өчен «5»ле куела.

Аерым сүзләрнең әйтелешендә, грамматик формаларында яки жөмлә төзелешендә 2 — 3 хатасы булган, эчтәлеге ягыннан тулы монологик сөйләм өчен «4»ле куела.

Сүзләрнең әйтелешендә, җөмлә төзелешендә 4 — 6 хаталы, эчтәлеге ягыннан эзлекле булмаган монологик сөйләм өчен «3»ле куела.

Лексик темага монолог төзи алмаганда, «2»ле куела.

Укуны бәяләү

Текстның эчтәлеген тулаем аңлап, сәнгатьле итеп укыганда, «5»ле куела.

Текстның эчтәлеген аңлап, сәнгатьле һәм аңлаешлы итеп укыганда, әмма 2—3орфоэпик хата (авазларның әйтелешен бозу, басымны дөрес куймау, интонацияне сакламау) булганда, «4»ле куела.

Текстның эчтәлеген өлешчә аңлап укыганда, 4 — 6 тупас орфоэпик хата булганда, «3»ле куела.

Текстның эчтәлеген тулысыңча аңламыйча, орфоэпик кагыйдәләрне бозып укыганда, «2»ле куела.

Язма эшләрне тикшерү

Башлангыч мәктәптә, укучыларның телдән сөйләм күнекмәләре белән бергә, язу һәм язма сөйләм күнекмәләре дә үсеш алырга тиеш. 1 нче сыйныфта балалар баш һәм юл хәрефләрен, кыска сүзләрне һәм җөмләләрне күчереп язарга күнегәләр. Укучыларның язу күнекмәләрен тикшергәндә, мондый күләмне истә тотарга кирәк: 1 нче сыйныфта 1 юл; 2 нче сыйныфта 2 юл; 3 нче һәм 4 нче сыйныфларда 4 юл.

2-4 нче сыйныфларда татар теленнән язма эшләр ике төркемгә бүленә:

1. өйрәтү эшләре (изложеяне, сочинение);
2. контроль эшләр (күчереп язу, сүзлек диктанты, диктант).

1—2 нче сыйныфларда аерым җөмләләрне яки бәйләнешле текстны үзгәрешсез күчереп язу таләп ителсә, 3—4 нче сыйныфларда сүзләрне кирәкле формада куеп яки нокталар урынына туры килгән сүзләрне куеп күчереп язу эшләре кулланыла.

Диктант яздыру өчен, төрле характердагы тел материалы (аерым сүзләр, аерым җөмләләр, бәйләнешле текст) сайланырга мөмкин. Диктант яздыру өчен сайланган бәйләнешле текст уртача авырлыкта, эчтәлеге һәм грамматик төзелеше ягыннан укучыларга аңлаешлы булырга тиеш, ә инде үзләштерелмәгән сүзләр очраса, укытучы аларны тактага язып аңлата.

Укучыларның язма сөйләм күнекмәләрен тикшергәндә, эчтәлекнең тулылыгына һәм эзлеклелегенә, җөмлә калыпларының грамматик яктан дөреслегенә һәм төрлелегенә игътибар итәргә кирәк. Язма эшләрнең эчтәлеген бәяләү белән беррәттән, укытучы орфографик һәм пунктуацион хаталарны да төзәтергә тиеш. Күп эшләрдә бер ук төрле хата кабатланса, бу кагыйдәне тагын бер тапкыр аңлату һәм дәрестә аңа махсус туктату сорала. Әгәр дә хаталар индивидуаль характерда булса, укучылар белән шәхси эш алып барырга кирәк.

1—2 нче сыйныфларда орфографик хаталарга гына игътибар ителсә, 3 — 4 нче сыйныфларда пунктуация хаталары да исәпкә алына. Хәрефне төшереп калдыру, кирәкмәгән хәреф өстәп яки хәрефләрнеалыштырып язу, сүзне юлдан-юлга дөрес күчермәү орфографик хатага карый. Әгәр дә сүз берничә урында дөрес, ә аерым бер урында хаталы язылган икән, бу ялгыш дип саналмый. Бер үк хата берничә сүздә кабатланса, бу бер ялгыш дип исәпләнә.

Тикшерү характерындагы язма эшләр, программаның иң әһәмиятле бүлекләрен үткәч, чирек яки уку елы ахырында уздырыла, һәм укучыларның билгеләре сыйныф журналына куела. Өйрәтү характерындагы язма эшләргә килгәндә, аларнын санын һәм төрләрен укытучы үзе билгели, һәм бу очракта сыйныф журналына бары тик ундй билгеләр генә куела.

Контроль күчереп язуны бәяләү

Пөхтә, төгәл һәм орфографик хатасыз язылган эшкә «5»ле куела.

Пөхтә, төгәл язылган, әмма 1—3 төзәтүе яки 1—2 орфографик хатасы булган эшкә «4»ле куела.

Пөхтә һом төгәл язылмаган, 4—5 төзәтүе яки 3—5 орфографик хатасы булган эшкә «3»ле куела.

Пөхтә һәм төгәл язылмаган, 6 яки артыграк орфографик хатасы булган эшкә «2»ле куела.

Диктантны бәяләү

Пөхтә һәм төгәл язылган, 1 орфографик хаталы диктантка «5»ле куела.

Пөхтә һәм төгәл язылган, 2—3 орфографик хаталы диктантка «4»ле куела.

Пөхтә һәм төгәл язылмаган, 4—6орфографик хаталы диктантка «3»ле куела.

Пөхтә һәм төгәл язылмаган, 7 яки артыграк орфографик хаталы диктантка «2»ле куела.

Язма сөйләмне бәяләү

2—4 нче сыйныфларда укучыларның язма сөйләм күнекмәләрен үстерү өчен, өйрәтү характерындагы изложениеләр һәм сочинениеләр яздырыла. Аларны бәяләгәндә, эшнең эчтәлеге ягыннан тулы һәм эзлекле язылуы, грамоталы булуы исәпкә алына. Башлангыч сыйныфларда изложение һәм сочинениеләр өчен бер билге куела.

Эзлекле язылган, 1 орфографик һәм 1 пунктуацион яки 1 грамматик хаталы эшкә «5»ле куела.

Эзлекле язылган, ләкин эчтәлектә ялгыш җибәрелгән, 2—3 орфографик һәм пунктуацион яки 2—3 грамматик хаталы эшкә «4»ле куела.

Эзлекле язылмаган, 4—6 орфографик һәм пунктуацион яки 4—6 грамматик хаталы эшкә «3»ле куела.

Эзлекле язылмаган һәм эчтәлеге ачылмаган, 7 дән артык орфографик һәм пунктуацион яки 7дән артык тупас грамматик хаталы эшкә «2»ле куела.

Бәяләү нормалары

                     Язу: (каллиграфик матур язу 2 юл).Орфографик  хаталарга гына игътибар ителә; әгәр дә сүз берничә урында дөрес, ә аерым бер урында хаталы язылган икән ,бу ялгыш дип саналмый. Бер үк хата берничә сүздә кабатланса, бу бер ялгыш дип исәпләнә.  

1. контроль күчереп язу (1)-3-4 җөмлә. Пөхтә, орфографик хатасыз язылган эшкә “5”ле; ...әмма 1-3 төзәтүе яки 1-2 орфографик хатасы булса “4”ле; пөхтә язылмаса, 4-6 орфографик  хатасы булса “3” ле, пөхтә булмаса, 6,артыграк орфографик хатасы булса “2”ле куела.

                     2) контроль сүзлек диктанты (4)  Пөхтә ,1орфографик хатасы булса “5”ле; пөхтә, 2-3 орфографик хатасы булса “4”ле; пөхтә язылмаган, 4-6 орфографик хатасы булса “3”ле; пөхтә түгел, 7, артыграк хатасы булса “2”ле куела.

                     3) язма сөйләм (изложение) күнекмәләрен үстерү өчен, өйрәтү характерында яздырыла, бер билге куела. Өйрәтү характерындагы язма эшләрнең уңай билгеләре генә журналга куела.

Бирелгән темага эзлекле язылган,1 орфографик һәм 1 грамматик хатасы булса “5”ле; эзлекле язылган,ләкин эчтәлектә ялгыш җибәрелгән, 2-3 орфографик яки 2-3 грамматик  хатасы булса”4”ле; эзлекле язылмаган, 4-6 орфографик яки 4-6 грамматик хатасы булса “3” ле, эзлекле язылмаган һәм эчтәлеге ачылмаган, 7дән артык орфографик яки 7дән артык тупас грамматик хатасы булган эшкә “2”ле куела

                      4)Диктант

Пөхтә ,1орф-к хатасы булса “5”ле; пөхтә, 2-3 орф-к хатасы булса “4”ле; пөхтә язылмаган, 4-6 орф-к хатасы булса “3”ле; пөхтә түгел, 7, артыграк хатасы булса “2”ле куела.

      Йомгаклау билгесе чирек һәм ел ахырында куела. Ул, укучыларның телдән сөйләм күнекмәләрен, татар телендә аралаша алу осталыгын, шулай ук язма эшләрнең нәтиҗәләрен исәпкә алып куелырга тиеш.

                     Тест:

“5” – 95-100%

“4” – 94 – 80%

“3” – 66 – 79%

“2” – 65%тан кимрәк

Контроль эшләр графигы

КАЛЕНДАРЬ-ТЕМАТИК ПЛАН

ӘДӘБИЯТ  ҺӘМ ИНТЕРНЕТ РЕСУРСЛАР

1. Р.З.Хәйдәрова, Г.М. Әхмәтҗанова, Л.Ә.Гыйниятуллина. Татар теле, дүртенче сыйныф. Рус телендә  башлангыч гомуми белем бирү оешмалары өчен  дәреслек (татар телен өйрәнүче укучылар өчен). Ике кисәктә. Казан, «Татармультфильм» нәшрияты, 2014 ел.
2. Р.З.Хәйдәрова, Л.Ә.Гыйниятуллина. Рус телендә башлангыч гомуми белем бирү оешмаларында татар теле укыту. 4 нче сыйныф. Укытучылар өчен методик кулланма.Казан, «Татармультфильм», 2014 ел.
3. Р.З.Хайдарова, Р.Л.Малафеева. Татарский язык в таблицах.
4. К.С.Фатхуллова, А.Н.Газизова. Тесты по татарскому языку. 4 класс. Казань, 2010.
5. Татарча-русча, русча-татарча мәктәп  сүзлеге. Казан, 2008.
6.  Презентациялар: “Көз”, “Кыргый хайваннар”, “Кыш”, “Яз”.
7. Т.Р.Шакирова. Кошлар. Казан, Татарстан китап нәшрияты, 2007.
8.  Компакт-диск “Татар телле заман”. “Мин татар телен өйрәнәм” сериясеннән.
9.  Тематик папкалар: “Этләр – безнең дусларыбыз”, “Ел фасыллары”, “Татарстан – минем республикам”.
10. http://edu.tatar.ru
11. www.yandex.ru

Кушымта №1

4 - сыйныф укучылары өчен (рус төркеме)

татар теленнән кереш контроль эше

(2015/16 нчы уку елы)

 I-вариант

1.Напишите  слова во множественном числе.

Китап..... ,урам..... , дәфтәр.... , үлән.....

2.Напишите цифры словами, составь с ними 2 предложения.

20-              ,18-              ,10-        ,5-         ,50-              ,78-

3.Допишите  окончания.

Мин  барды...      Без барды...

Син барды..        Сез барды...

Ул барды...          Алар барды...

4. Склоняй имена существительные по принадлежности

Минем дәфтәр....                  Безнең дәфтәр......

Синең дәфтәр.....                 Сезнең  дәфтәр.....

Аның дәфтәр....        Аларның дәфтәр....

5. Как скажешь, если эти действия не выполняются? Напиши

Ала-

Сорый-

Яза-

Килә

6.Вместо точек ставь нужные буквы и переведи текст.

Мин Лениногорск  шәһ...р...ндә ..шим.Ә дустым Азат Әлм...ттә ...ши. Аның әтисе –нефть….

7.Переведи вопросы.    

Кто?-                 Откуда?-                       Где?-                            Что делает?

4 - сыйныф укучылары өчен (рус төркеме

татар теленнән кереш контроль эше

(2015/16 нчы уку елы)

  II-вариант

1.Напишите  слова во множественном числе.

Куян..... ,авыл..... , бәйрәм.... , гаилә.....

2.Напишите  цифры словами, составь с ними 2 предложения.

30-              ,17-              ,9-               ,      5-         ,60-              ,87-

3.Допишите  окончания.  

Мин  килде...                       Без килде...      

Син килде...                        Сез килде...      

Ул . килде...                        Алар килде...      

4. Склоняй имена существительные по принадлежности

Минем кыз....                  Безнең кыз......

Синең кыз.....                 Сезнең  кыз.....

Аның кыз....                   Аларның кыз....

5. Как скажешь, если эти действия не выполняются? Напиши

Ярата-

Ашый-

Бара-

Китә-

6.Вместо точек ставь нужные буквы и переведи текст.

Б...зн...ң гаил... бик тату. Б..з өйд... алты к..ш.. :..ти,..ни, абый,...па,..би, бабай һ..м мин.

7.Переведи вопросы.

Что?-                  Какой? -                 Куда?-                  Что делает?-

Кушымта №2

4 сыйныф. Контроль эш.

1 чирек.I-вариант

Тема: «Туган як табигате»

I. Переведи.

Трава— …….,растение — ….., природа —…….

2. Вместо точек напиши подходящие по смыслу слова и  переведи их.

Җылы ..., салкын ..., сары ...

3.  Спроси друга:

-    нравится ли ему осень;

-    какая бывает погода осенью.

4. Продолжи предложения:

1) Дару үләннәре безгә кирәк, чөнки ...

5. Переведи.

1) Я жалею птиц, поэтому их кормлю. 2) Мы сделали для птиц кормушки

6.  Спроси у друга:

-    идёт ли он с тобой на рынок;

-    есть ли у них огород;

7. Какие вопросы задашь, чтоб получить такие ответы?

-... ?

- Без урманда, болында булдык.

- Дару үләннәре җыйдык.

-..........?

- Әйе, куп җыйдык.

- ... ?

- Мәтрүшкә җыйдык.

4 сыйныф. Контроль эш.

1 чирек. II -вариант

Тема: «Туган як табигате»

I. Переведи.

дерево -……, куст-……, лекарственные травы-........

2. Вместо точек напиши подходящие по смыслу слова и  переведи их.

Кыска ..., озын ..., болытлы ....

3.  Спроси друга:

-    куда улетают птицы;

-    когда начнутся осенние каникулы.

4. Продолжи предложения:

1) Дару үләннәре файдалы, шуңа күрә ....

5. Переведи.

1) Я положила птицам корм. 2) Птицы -наши друзья.

6.  Спроси у друга:

-    любит ли он вишню;

-    большой ли у них огород;

7. Какие вопросы задашь, чтоб получить такие ответы?

-... ?

- Без урманда, болында булдык.

- Дару үләннәре җыйдык.

-..........?

- Әйе, куп җыйдык.

- ... ?

- Мәтрүшкә җыйдык.

Кушымта №3

4 сыйныф. Контроль эш.

2 чирек. I -вариант

Тема: «Кышкы уеннар»

1. Нокталар урынына тиешле хәрефләрне куеп яз.

Б...йр...м, с...г...ть, б...лт...р, б...л...ш, тим...р...як, ча...гы, ч...на, ярд...мч...л, с...йл...шә, й...мш...к.

2. Продолжи предложения.

Дима урамга.... Дима урамда.... Дима урамнан ....

3.  Поставь   вопросы   к   подчёркнутьш   словам.   Составь диалог по содержанию текста.

Мишага әтисе Яңа елга тимераяк алды. Ул дуслары белән кичен шугалакка чыкты. Монда бүген кеше күп. Кайбер малайлар кәшәкә белән хоккей уйныйлар, ә кайбер малайлар тимераякта

шуалар.                                                                   

4.  Диалогка төшеп калган репликаларны өстә.

- Сәлам, Марат

-.......................

-......................?

-   Юк, алай салкын түгел.                        

_.............?

-   Җил көчле түгел.

-   ... ?

-   Әлбәттә, чыгабыз.

-       ?

-   Әйе, чаңгы белән чыгабыз.

-....................?

-   Я тауга, я урманга барырбыз.

5. Скажи по-татарски:

-   я на коньках катаюсь лучше;

-   этот каток ближе.

6. Как скажешь другу о том, что у тебя нет санок,  и ты не идёшь кататься на горку.

7. Сообщи другу, что мама  подарила  тебе новые коньки.

8. Напиши признаки зимы.

4 сыйныф. Контроль эш.

2 чирек. II -вариант

Тема: «Кышкы уеннар»

1. Нокталар урынына тиешле хәрефләрне куеп яз.

Ча...гы, ч...на, ярд...мч...л, с...йл...шә, й...мш...к.

2. Продолжи предложения.

Оля мәктәп... бара. Оля мәктәп... укый. Оля мәктәп... кайта.

3.  Поставь   вопросы   к   подчёркнутьш   словам.   Составь диалог по содержанию текста.

Мишага әтисе Яңа елга тимераяк алды. Ул дуслары белән кичен шугалакка чыкты. Монда бүген кеше күп. Кайбер малайлар кәшәкә белән хоккей уйныйлар, ә кайбер малайлар тимераякта

шуалар.                                                                   

4.  Диалогка төшеп калган репликаларны өстә.

- Сәлам, Марат

-.......................

-......................?

-   Юк, алай салкын түгел.                        

_.............?

-   Җил көчле түгел.

-   ... ?

-   Әлбәттә, чыгабыз.

-       ?

-   Әйе, чаңгы белән чыгабыз.

-....................?

-   Я тауга, я урманга барырбыз.

5. Скажи по-татарски:

-   я на лыжах катаюсь лучше;

-   эта гора ближе.

6. Как скажешь другу о том, что у тебя нет лыж, и ты не идёшь кататься на горку.

7. Сообщи другу, что отец подарил тебе новые лыжи.

 8. Напиши признаки зимы.

Кушымта №4

Тест

Тема: Хайваннар дөньясында

                   I-вариант                                                                                                 I-вариант                                                                                                        

                                                                                           1 өлеш

А1. Найди слово, которое произносится твёрдо :

      1)  бүре                                                                            1)  сарык

      2) куян                                                                             2) тиен

      3)  төлке                                                                           3)  фли

      4)  керпе                                                                           4)   чикләвек

А2. Найди  противоположное слово  по значению :

матур        зур

1. йонлач                                                                            1) хәйләкәр

2)  ямьсез                                                                               2)  кечкенә

3)  куркак                                                                               3) усал

1. көчле                                                                              4 )  энәле                                      

А3. Найди правильный перевод:

Чыршы янына                                                                                        Чыршы яныннан                                                                                        

1.   у ёлки                                                                                 1)  возле ёлки
2.   к ёлке                                                                                 2)  около ёлки
3.   от ёлки                                                                              3)  от ёлки
4.     возле ёлки                                                                       4)  к ёлке

А4. На какой вопрос отвечают эти слова:

     чикләвекнең, помидорның                                                         ташбака, куян

1. кемнең?                                                                                    1)  кем?                                                                                        
2. нәрсәнең?                                                                                 2)   нәрсә?                                                      
3. кая?                                                                                           3)   нинди?                          
4. нәрсәдән?                                                                                 4)  нишли?                                                                                  

А 5. Найди словосочетания  с ошибкой:                

1. Ярыш катнаша.                                                                   1)  Җитез тиен.
2. Ташбака йоклый.                                                                2)  Ике балалар.
3. Куян үкенде.                                                                       3) Керпе баласы.
4. Бервакыт уяна.                                                                   4)  Матур керпе.

А6. Найди слово, отвечающее на вопрос

                                   нишли?        нишләде?

            1)  барган                                                                                              1) ярата

            2)  ярата                                                                                                2)  күрде

     3)   чикләвек                                                                                        3)  җыя

     4)  тун                                                                                                  4)  яшәгән

А7. Найди лишнее слово:

1. җыя                                                                                   1) яшәмәгән
2. җыймыймый                                                                    2)  яшәгән
3. җыйдыды                                                                         3)  яшәр
4. җыйган                                                                             4)  яши

А 8. Найди правильный ответ:

             Тиен кайда яшәгән?                                                                       Тиеннең ничә баласы булган?                                                                  

1. кара урманда                                                                                         1)  бер
2. яшел болында                                                                                       2)  ике
3. авылда                                                                                                   3)  биш
4.   шәһәрдә                                                                                               4)   өч                                              

А 9. Найди слово, отвечающее на вопрос

               кемне?        нәрсәнең?

       1) керпе баласы                                                               1)   арслан

2)   малайны                                                                    2) филнең

3) ташбаканы                                                                  3)  сыерга

4)  керпегә                                                                        4) Оляның

А 10. Найди предложение с  отрицанием:

1. Керпе күрдем.                                               1)  Чыршы күргән.
2. Сөт бирде.                                                      2)  Үлән ташый.
3. Ләкин ул эчмәде.                                           3)  Тун киям.
4. Ул бит энәле.                                                 4)   Керпе баласы ышанмаган.

2 нче өлеш

В 1. Расположи предложения, чтобы получился текст:

       1.  Аның балалары туган.

2.  Кара урманда яшәгән бер Тиен.

3.   Берсе Матуркай, икенчесе Йомшаккай исемле булган..

В 2.

Син нинди кыргый хайваннарны беләсең?

В 3.

Син нинди йорт хайваннарын  беләсең?

 В 4.

Куян нинди төстә була?

Кушымта №5 Тест

Тема: Яз килә!

I-вариант                                                                                                        II-вариант                                                                                                        

                                                                                           1 өлеш

А1. Найди слово, которое произносится твёрдо:

      1)  яз                                                                                  1) бөре

      2)  җәй                                                                               2)  кояш

      3)  көз                                                                                3)  бәйрәм

      4)   ямьле                                                                           4) түтәй

А2. Найди  слово близкое  по значению :

                ямьле                  татлы

1. зур                                                                               1)  тозлы
2. кечкенә                                                                        2)  матур
3. баллы                                                                           3)  баллы
4.   матур                                                                         4 )  ачы                                          

А3. Найди правильный перевод:

       өстәл астында         өстәл өстендә

1.   за столом                                                              1)  на столе
2.   около стола                                                           2)  за столом
3.   под столом                                                            3)  возле стола
4.   на столе                                                                 4) под столом

А4. На какой вопрос отвечают эти слова:

     әбинең, кунакларның                                                                  ботканы, ярманы

1. нәрсәнең?                                                                              1)  кемне?                                                                                        
2. кемнән?                                                                                 2)   нәрсәне?                                                      
3. кая?                                                                                       3)   нәрсәнең?  
4.  кемнең?                                                                               4)   кайдан?                                                                                  

А 5. Найди словосочетание с ошибкой:                

1. минем әбием                                                                           1)  синең оныгың
2. аларның әбиегез                                                                     2)  аларның оныклары
3. синең әбиең                                                                            3) сезнең оныгыбыз
4. безнең әбиебез                                                                       4)  минем оныгым

А6. Найди противоположное по значению слово:

                                  юка        яфрагы юк

            1)  кыскара                                                                                   1) һава җылы

            2)  елгада                                                                                      2)  үсәргә теләмим

     3)   була                                                                                        3)   су астында

     4)  күмер                                                                                      4)   яфрагы бар

А7. Найди лишнее слово:

1. кыш                                                                                1) күңелле
2. җил                                                                                 2) ямьле
3. яз                                                                                     3)  эссе
4. көз                                                                                   4) җәй

А 8. Найди правильный ответ:

                  Каен яфрагы нинди?                                                          Каен бөресе нишли?                                                                  

1. баллы                                                                             1)  пешә
2. ачы                                                                                  2)  утыра
3. яшел                                                                                3) яза

4)    зәңгәр                                                                             4) үсә

А 9. Найди слово, отвечающее на вопрос кемне?

        1) балыкларны                                                                          1) сыерчыкларны

2)   бөрене                                                                                  2) орлыкны

3)  кызны                                                                                    3)  баланы

4)   табигатькә                                                                            4) җирдә

А 10. Найди предложение с  отрицанием:

1. Су өсте боз белән капланган.         1)  Бөре бик кечкенә.                      
2. Салкын түгел.                                  2)  Җирдә кар күп.
3. Су өстенә чыгарга ярый.                3) Каеннарның яфрагы юк.
4. Җылы җил исә.                               4)  Елга өстендә боз ята.

2 нче өлеш

В 1. Расположи предложения, чтобы получился текст:

       1. Кечкенә кызчык йоклаган да йоклаган.

2.  Бер әбинең оныгы булган.

3.   Ә әбисе бөтен эшне үзе эшләгән.

В 2.

Бари Рәхмәт кем ул?

В 3.

       Сиңа яз ошыймы?

 В 4.

       Яз көне җылы яклардан нинди кошлар кайта?

Кушымта №6

4 сыйныф. Контроль эш.

4 чирек.

Тема:      Чәчәкле җәй, ямьле  җәй.

                I-вариант                                                                                           II-вариант                                                                                                        

                                                                                           1 өлеш

А1. Найди слово, которое произносится твёрдо:

      1)  җиләк                                                                          1) чәчәк

      2)  иген                                                                             2) төн

      3)  яңгыр                                                                          3)  күпер

      4)   җил                                                                            4) Сабантуй

А2.   Найди  противоположное по значению слово:

                тәмле                  баллы

1. баллы                                                                    1)  тозлы
2. ачы                                                                        2)  шикәрле
3. тозлы                                                                    3)  татлы
4.   тәмсез                                                                4 )  төче                                          

А3. Найди правильный перевод:

       күптән түгел        бигрәк тә

1.   давно                                                               1)  снова
2.   недавно                                                           2)  конечно
3.   немного спустя                                              3)  особенно
4.   потом                                                              4) только

А4. На какой вопрос отвечают эти слова:

                     урманга                                                                                        җиләктән

1. нәрсәнең?                                                                              1)  кемне?                                                                                        
2. кемнән?                                                                                 2)   нәрсәне?                                                      
3. кая?                                                                                       3)   нәрсәнең?  
4.  кемнең?                                                                               4)   кайдан?                                                                                  

А 5. Найди словосочетание с ошибкой:                

1. минем җиләгем                                                                           1)  аның чәчәке
2. аларның җиләкләре                                                                    2)  синең чәчәгең
3. синең җиләге                                                                               3) сезнең чәчәгегез
4. безнең җиләгебез                                                                       4)  минем чәчәгем

А6.     Найди слово, отвечающее на вопрос     кем?

            1)  салават күпере                                                                       1) чия

            2)  төзүче                                                                                     2)  карлыган

     3)   балан                                                                                      3)   рәссам

     4)  миләш                                                                                     4)   чәчәк

А7. Найди лишнее слово:

1. кыш                                                                                1) күңелле
2. җил                                                                                 2) ямьле
3. яз                                                                                     3)  эссе
4. көз                                                                                   4) җәй

А 8. Найди правильный ответ:

                  Каен җиләге нинди?                                                          Миләш нинди?                                                                  

1. тозлы                                                                              1)  шикәрле
2. ачы                                                                                  2) ачы
3. тәмле                                                                               3) озын

4)    зур                                                                                  4) тәбәнәк

А 9. Найди слово, отвечающее на вопрос нишләде?

        1) барам                                                                                   1) китәбез

2)   барды                                                                                  2) җыябыз

3)  бардык                                                                                  3) яшәде

4)   ярата                                                                                     4) эссе

А 10. Найди предложение с  отрицанием:

1. Костя урманга бара.                                                         1)  Җәй көне яңгыр ява.                      
2. Күл янында бик матур урман бар.                                  2)  Малай җиләк җыймады.
3. Лена бүген җиләккә бармый.                                           3) Җәен көннәр озын була.
4. Ул әбисенә булыша.                                                          4)  Мин җәйне бик яратам.

2 нче өлеш

В 1. Расположи предложения, чтобы получился текст:

       1. Җәен балалар ял итәләр.

2.  Яздан соң җәй килә.

3.   Җәй- бик күңелле вакыт.

В 2.

Дәү әни сүзенең синонимы?

В 3.

       Җәен син нишлисең?

 В 4.

       Син нинди татар халык ашлары исемнәрен беләсең?

Кушымта №7

2015/16 нчы уку елына татар теленнән контроль арадаш аттестация эше

4-сыйныфның рус төркеме өчен

I-вариант

1.  Напиши  цифры  словами:  11-  ___________  

  203- ___________________  

1896- _______________________

2. Правильно выбери слова (минем, синең, аның)

_________________    мәктәбем                                      _____________   мәктәбең

_________________  бетергече                                        _____________  бетергечем

_________________китабың                                            ______________  көндәлеге

3.  Напиши слова во множественном числе

китап- _________________

костюм-________________

дәфтәр-________________

колын- _______________

4.  Напиши перевод

не идёт- _____________________

не читает-____________________

не слушает-____________________

5. Допиши окончания

Мин килми…                                Без килми...

Син килми…                                  Сез килми...

Ул килми...                                     Алар килми...

6. Допиши окончания

Мин (кая?) мәктәп... ..      барам.  Мин (кайда?) ашханә......        ашыйм.  Укучылар  (кайдан?) мәктәп.......         кайталар.

7.  Данные слова напиши в транскрипции:

Белем - ____________  , уку-  __________,  яңгыр- ________________,  

төлке- _______________.

8. Придумай и запиши 3 вопроса к предложению:

Малай эткә тәмле сөт бирде.

1. _________________________________________________.
2. _________________________________________________.
3. ________________________________________________.

2015/16 нчы уку елына татар теленнән контроль арадаш аттестация эше

4-сыйныфның рус төркеме өчен

II- вариант

1. Напиши  цифры  словами:   13- ________

 297- ____________________

1972- _________________________________

2. Правильно выбери слова (минем, синең, аның)

_______________   сумкаң                               _________________  каләмем

_______________ көндәлеге                            _________________  бетергечең

 _______________дәфтәрем                            _________________  пеналы

3.  Напиши слова во множественном числе

Күлмәк-___________________

урам-_____________________

куян-_________________

дус-_________________

4.  Напиши перевод

не любит-_____________________

не пишет-_____________________

не работает-___________________

5. Допиши окончания

Мин  ашамый…                             Без   ашамый…                            

Син    ашамый…                           Сез    ашамый…                            

Ул      ашамый…                           Алар  ашамый…          

6. Допиши окончания

Мин (кайдан?) мәктәп.....            кайтам.  Мин (кая?) ашханә......       барам.  Укучылар  (кайдан?) ашханә...........      чыгалар.

7.  Данные слова напиши в транскрипции:

Бетергеч- _______________, юрган- _______________, борын-______________,

төтен- ________________.

8. Придумай и запиши 3 вопроса к предложению:

Кыз урамда кечкенә песи күрде.

1._________________________________________________.

2._________________________________________________.

3. ________________________________________________.