знакомство с буквой Х
план-конспект урока (1 класс) по теме

Куулар Ольга Кызыл-ооловна

х деп ужук

Скачать:

ВложениеРазмер
Файл открытый урок19.35 КБ
Файл презентация1.84 МБ

Предварительный просмотр:

Тема: Х деп ун болгаш Х,х деп ужуктер.

Сорулгазы:Чаа ун болгаш ужук-биле таныштырар. Ун ужук сайгарылгазын катаптаар.

2.Дидим, долу, шын чараш чугааладып чанчыктырар. Демниг, эп-найыралдыг , шалыпкын ажылдаарын чедип алыр. Уругларнын аас болгаш бижимел чугаазын сайзырадыр.

3.Дириг амытаннарга ынак, долгандыр турар бойдусту хайгаараарынга болгаш чараш аажы чанга кижизидер.

I..Организастыг кезээ.

1. «Амыр-менди утпайн чор» деп       Авам-ачам чагып соглээн.

Башкыларга, оорумге     Баштай душкаш, «экии!» дээр мен.

Эш-оорум ,башкыларым Амыр-ла, амыр! 
2. Школаже чуну канчаар дээш кээп турар силер ,уруглар?

-чараштыр бижиир дизе чуну канчаар ужурлугул?

-Ужуктерни, состерни чараш кылдыр тудуштуруп бижип ооренир.

-А дурген номчуур дизе?

-Хой номчуттунар.

-А чараш чуруур дизе?

-Хой чуруттунар

-Чангыс сос-биле чуу деп чугаалаар бис?

-Эки ооренир.

-Кызып ооренир дизе эптиг-демниг болур.

-Ынчангаш кичээливистин девизин номчуптунар. 
3.Слайд 1.

-Эштигде хоглуг,

Эптигде куштуг.

-деп улегер домакта чуну чугаалап турар-дыр?

Башкы туннээр: Шупту эп-найыралдыг болур болза, куштуг ,кандыг-даа бергелерни тогбас болур.

II. Билиглерин актуализастаары.
4.Слайд 2. Диин чуруу.

Тывызыкты тывынарам, уруглар.

-Кулактары сувур-сувур

Кудуруу саглан-саглан.

Карактары борбак-борбак

Казып турда дазыр-дазыр.

Поштен дытче шурап турда,

Бокпек боду чалгынналыр.

Холу-буду чолдак-чолдак

Кончуг кыжын куу тон кедер. (диин)
5.Диин деп состун ун ужук анализи.

Диин деп состу адаалынар.

Бо состе каш слог бар-дыр?

-Бирги ун д- ажык эвес ыыткыр ун. Бо унну адап турувуста, дыл диштерге деггеш, аастан унген хей частып унер, ыыт база унер. Ынчангаш ол ажык эвес ун.

-ии-узун ажык ун. Бижиирде ийи ажык ужук бижиир.

-н- ажык эвес, ыыткыр ун.

-н деп унну адап турувуста дылдын соо аасты дуглаптарга, окпеден унген хей думчук таварып унер. 
6. Диин корбээн кижи силернин аранарда чок боор ,уруглар. Ол кандыг аныл?

1-ги оореникчи: Диин чараш ан. Оон кежи чайын кызылзымаар, а кыжын куу оннуг болур.

2-ги оореникчи: Бо дириг амытанны коорге дыка чараш. Ыяштар дамчыштыр халып турда дыка чиик. Чугле кудуруу сагланнаар.

3-ку оореникчи: Буттарынга олурупкаш, холдары-биле тоорукту туткаш, казып чиир. Ол дыка дурген казыттынар.Дыка хой моогуну болгаш тоорукту шыгжап алыр.

4-ку оореникчи: Диин бичии оолдарын азырап остурер уя база кылып алыр.Оон адын конгул дээр. Уязынын иштинге кургаг оът-сиген, чингис чадып алыр.

Башкы туннээр:

-Арга-арыгга чораанда калбак даш кырынга моогуну, катты кадыр салып каап чоруур болза эки.Ону диин тып алгаш уужелеп алыр. 
7.Коруп бижиир диктант.

Боттарын хынашкаш, демдээн салыр.

- Диин нин холу кандыгыл. 
III.Чаа тема-биле ажыл.

1.Слайд 3. (Хол чуруу) Таблица-биле ажыл.

Х деп унну состерден ылгап тывары.

-Чурукта чуну коруп тур силер?

- хол,

-Холдун ажыы чул? Тоорукту тудуп алгаш казыттынар
-Бирги унну аданар: х-х-х

-канчаар адаттынар-дыр?

-Х деп унну адап турувуста аастан унген хей шаптыкка таваржыр. Ол ажык эвес ун, ыыт ундурбес, дааш ундурер.

-ийиги унну аданар.

-о –аастан унген хей хостуг уне бээр. Ынчангаш ол ажык ун. Кыска кылдыр адап турда чангыс а деп ужук бижиир.

-ушку унну аданар

-л –ажык эвес, ыыткыр. Адаарывыска дыл бажы кодурлур, диштер шаптыктап турар.Аастан унген хей шаптыкка таваржыр.

2.Слогтар таблицазын номчудар. Зайцевтин кубиктери.


2. Слайд 4. Состерни номчуур. Сигналдыг карточкалар –биле ажыл.

х … л х .. р х … м

х … л х … р х … м

х … л х … р х … м

-бо состер чузу-биле домейлежип ,база ангыланып турарыл?

-Ажык ужуктери ангы-ангы,

-ажык эвес ужуктер домейлежип турар. Ынчангаш оске уткалыг состер тургузуп турар.

Хол – дириг амытаннарнын болгаш кижилернин холу.

Хол –улуг суг хоолбээ

Хул – одаар печканын хулу

-хар –дээрге кыштын демдээ. Хар ак оннуг, улдургей. Соок чылыгга эриир.

-хир – хир-дир. Хирлиг чуттуг кижи аарыыр.

Хор – тонуучел дээн уткалыг

Хем – агып чыдар хем. Хемнер сыык-даа , терен-даа суглуг болгулаар.

Хам –дээрге хамнаар кижи

Туннээр: Бо состерде ажык эвес ужуктер домей, а ажык ужуктер ангы-ангы. Ынчангаш оске уткалыг состер тургузуп турар.

Состун эгезинде чуу деп ун дынналып турар-дыр?

-х канчаар адаттынып турар-дыр?

-Окпеден унген хейни таалайже уруптерге дааш ундурер.Диш, дыл шаптыктап турар.

3. Артикуляцияга мергежилге. Физминутка

«Херим» деп мергежилге: хулумзурээш диштерин коргузер

«Хоолайжыгаш»: эриннерин шойбейтир тудары.

Амданныг варенье: дылы-биле устуку эринде чаап каан вареньени чылгаары.

Сонга: аасты ажыдары.

Хуурек: дылды адаккы эринге калбартыр салыры

Ине: дылды чингеледир тудары.

Шак: чинге дылды аастын он, солагай талаларынче шимчедири. 
4.Слогтар состер номчулгазы. Зайцевтин кубиктери-биле номчуур.

Кыска киир тынгаш, узун ундур тынар.

ха хо хе хо хы ху хи ху 
Кыска киир тынгаш, состу тондур номчуур. 
Слайд 5.

вак век ву

ха вык хе рел хо нук

ван вис ла

2-3 состун утказын айтырар.

5. Слайд 6.Кроссворд.

Хун

Хава 
Ховаган

Хавак 
хонук 
1.Ортемчейни чырыдып, чылдып турар чуул. (Хун)

2.Чолдак бичии, ээргижи. (хава)

3.Чалгыннарлыг ужар бичии дириг амытан.

4.Кижиник арнынын кезээ (хавак)

5.Уенин хемчээли (хонук) 
6. Ном –биле ажыл.

-Чурукта чуну коруп тур силер?

-Хаваннарны.

-Кандыг оннуг-дур?

7.Слайд 7. Хаваннар чуруу.

Хаван дугайында бир оореникчинин дыннадыы.

Бистер хаван азырап турар бис. Хаванны акым хунде 2 азы 3 катап чемгерип турар. Ол тараа чиир. Оон-даа оске чуулдерни чем артынчыларын чиир. Хаван азырал амытан. Хаван 7-ден 12 оолдар чедир торуур. . Мен хаваннарымга ынак мен. Чемгереринге дузалажып турар мен

2-ги оореникчи:

Бис хаванывыстын эъдин чип турар бис. Хаван эъдин садыпкаш акша база ажылдап ап турар бис.

Кажаазын арыг-силиг тудар дээш ону хуннун-не аштаарынга дузалажып турар бис.
8.Созуглел-биле ажыл.

1.Башкынын номчууру.
2.Айтырыгларга харыы.

-Чулернин дугайында чугаалап турар-дыр?

3.Ам созуглелди уш катап номчуптунар.
-Номчупкан болза мынчаар чараштыр олуруптар.

-Ам чангыстап номчуур. (3 уругга номчудар)

-Х кирген состер тывар. 
-Состун иштинде туружун тывар.

-Созуглел каш домактан тургустунганыл?

-1-ги домакты номчунар.

-Чунун дугайында чугаалап турар-дыр?

-Домак чуну илередирил?

-Домак тонген утканы илередир.

-Домакты канчаар номчуурул?

-Домакты номчуп тура соолунге ун доктаашкыны кылыр.

-Бирги домакта каш сос барыл?

-Состер чулерден тургустунарыл?

-Состер слогтардан тургустунар

-Бирги состу аданар

-Бисте

-Каш слогтан тургустунганыл? Чуге?
-Ийи ажык ун бар. Ажык уннер слог тургузар. Состе каш ажык ун барыл ынча слог бар.

-Ийиги состу аданар.

-Каш слогтан тургустунганыл?

-Бирги слогту аданар

-слог чулерден тургустунарыл?

-Уннерден.

-Бирги слогту аданар

-ха 
-х-ажык эвес, дулей ун. Слог тургуспас

А-ажык, кыска ун. Слог тургузар. Чангыс ажык ужук бижиир.

-ийиги слогту аданар

-ван 

-Слог чулерден тургустунарыл?
-уннерден.

-Уннер кандыг болурул?

-Ажык болгаш ажык эвес болур.

-Ажык уннер кажыл? (8)

-Ажык уннер канчаар адаттынарыл?

-Аастан унген хей аастан хостуг уне бээр. Ажык уннер слог тургузар. Кыскаладыр адаар ажык уннерни чангыс ажык ужук-биле , узадыр адаар ажык уннерни ийи ажык ужук-биле бижиир.

-Ажык эвес уннер канчаар адаттынарыл?

-Аастан унген хей шаптыкка таваржыр. Дыл, диштер, эриннер шаптыктаар. Ажык эвес уннер ыыткыр болгаш дулей болур. Ыыткыр ажык эвес уннерни адаарга ыыт база дааш унер. Дулей ажык эвес уннерни адаарга чугле дааш унер.

4.Созуглелдин утказын дамчыдары.

-Номчаан созуглеливистин утказын кым чугаалаптарыл? (2-3 хире уругга чугааладыр)

5.Созуглелге чаа аттан тывары.

Хоглугбейлер.

-Бистер база бичии хоглугбейлер-дир бис. Ынчангаш ам Хоглугбей дугайында ырывысты ырлажыптаалынар.

6.Ыры «Хоглугбей».

Эреспей

Дуъшке чедир холестей
Оясталбас эреспей

Дурген-дурген тура халааш

Орнун эдер эреспей

Хоглугбей, хоглугбей

Хоглуг дирткен эреспей

Хоглугбей, хоглугбей

Хоглуг дирткен эреспей.

Козенегин ажыткаш

Хорек долдур тынгылаар.

Аткаар, ишкээр эглип херлир

Аваангыр-ла хоглугбей.

Хоглугбей, хоглугбей

Хоглуг дирткен эреспей

Хоглугбей, хоглугбей

Хоглуг дирткен эреспей. 
-Кандыг кижини хоглуг кижи дээрил? 
IV.Быжыглаашкын. Ребустар.

-Ооренген ужуувусту быжыглап, ребустар тывар бис.

-Ребус дээрге 1 состу чажырып кааны ол.

Слайд 8. 
-хоглуг

-хирээлээр.

Слайд 9. 
2.Уруглар аттарындан тывынар

Оолдар аттары:
7.Бижилге. Х деп ужукту хонекке, ховаганга бижиири.

Бот-боттарын хынашкаш демдээн салыр.

Бижипкен кижи самбырага барып чыпшырып каар.

-Кымнын бижээни эн-не арыг чараш болганыл коруп корунер.
VI.Рефлексия. –Бо хун кичээливистин адын сактып келинер. Чуну ооренир дугайында чугаалашкан ийик бис?

-Х деп унну адап ооренип алдывыс.

-Х деп уннун ужуун бижидивис.

-Ребустар тыптывыс.

-Кроссворд тыптывыс.

-Х кирген слогтар, состер номчудувус.

=Хаван оолдары деп созуглелди номчааш, утказын чугааладывыс.

-Оске ат база тыпкан бис.
-Чуну ооренип алдывыс? Кичээлдин сорулгазы чуу турган ийик?

-Ийе. 
VII. Бажынга ажыл. Тоол чогаадып эккээр. «Уш хаван оглу»

Уш хаван оглу чурттап чораан…
Уе артса «Харжыгаштар дугайында тоолдарын чугаалап бээр.

1 оореникчинин хаван дугайында дыннадыы.


Предварительный просмотр:


Подписи к слайдам:

Слайд 3

… ачы Х … одан И… ек Бо … рзак … араган Х К о н Х К н о Х

Слайд 4

Пету х Х леб Пу х Са х ар

Слайд 10

Тываларнын чыл санаашкыны

Слайд 11

Эр хейлер бис!


По теме: методические разработки, презентации и конспекты

Знакомство с буквой У у, звуком [у]. Письмо заглавной и строчной букв У у.

урок по обучению грамоте и письму по УМК Перспектива...

Знакомство с буквой В (в). Состав числа 10. Письмо печатными буквами.

Интегрированный урок грамоты по программе "Начальная школа XXI века" под редакцией Н.Ф. Виноградовой.  Цели урока: ОБРАЗОВАТЕЛЬНЫЕ   -познакомиться с новой согласной буквой;   - учить звуковому ана...

ЗНАКОМСТВО С БУКВОЙ К (к). РЕШЕНИЕ ЗАДАЧ. СОСТАВЛЕНИЕ И ПИСЬМО СЛОВ ПЕЧАТНЫМИ БУКВАМИ – интегрированный урок чтения и письма.

Дифференцированное обучение позволяет раскрыть внутренний мир ребенка и предполагает сочетание фронтальных, групповых и индивидуальных заданий для повышения качества обучения и развития каждого ученик...

Урок по предмету литературное чтение в период обучения грамоте (1 класс) «Знакомство с буквой Ю. Обозначение звуков [Й], [У] буквой Ю»

На этом уроке дети побывают на Дне рождения новой буквы Алфавита.Познакомятся с новыми звуками и узнают что они обозначаются хитрой буквой. Дети работают с лентой букв, слоговой таблицей, словами и те...

Интегрированный урок обучения грамоте и письму в 1 классе на тему «Знакомство с буквой Ш (ш). Письмо заглавной и строчной буквы Ш (ш), слов и предложений»

Цель урока:познакомить с новой буквой.Задачи:-научить находить место звука в словах; писать заглавную и строчную букву  Ш (ш);  -развивать моторику руки, логическое мышление, внимание,...

Знакомство с буквой «В, в». Письмо заглавной и строчной буквы «В, в».

Урок проходил в 1 А классе по образовательной модели «Начальная школа XXI века», учебник «Букварь» Л. Е. Журовой ...