Шатр
план-конспект урока (3 класс)
Предварительный просмотр:
Кичәлин төр: «Шатрин өвәрцинь медий»
Сурһулин күцл: шатрин туск келдг, сурдг, күүндлдәнд орлцдг чадвр батлх,
залгч киисквртә таньлдулх, орчуллһна, айлттаһар умшлһна дамшлт өөдлүлх.
Сурһмҗин күцл: бийән чикәр бәрлһнә некврмүд сурһмҗлх, хоорндан ниитәһәр нааддг сурһмҗ өгх.
Көгҗлтин күцл: «Шатр» гидг төрәр сурһульчнрин үгин көрӊ байҗулх, күүндлдәнд орлцдг чадвр өгх, ду дуулдг, нүүрәр умшдг дамшлт батлх.
Дасх үгмүд: спортын наадн, марһан, девә, ша ѳгх, шүүх, шүүгдх, шатрлцх.
Давтх үгмүд: наадн, шатр, ша, хан, берсн, тергн, мөрн, темән, көвүн, бамбр, нүүдл.
Кичәлин дөӊцл: хальмг шатр, «илвтә авдр», бамбрмуд, даслур «Девәлә», компьютер, интерактивн самбр, зургуд.
Кичәлин йовуд
I. Кичәлд белдлһнә агчм.
1) – Мендвт, күүкд. Эндр мана кичәлд гиич ирв. (Слайд 2) Эн кемби?
Чик, эн Девәлә. Девәлә теегин школас даалһвр авч ирв.
– Җилин ямаран цаг? Үвлин наадд (Слайд 3)
– Үвл.
– Юңгад тиигҗ санҗанат?
– Юңгад гихлә дала цасн унҗ.
– Хулһнаш Шаазһа хойр ю кеҗәнә?
– Мѳсн деер дошчана.
– Кенд дошур уга?
–Шаазһад дошур уга.
– Белтрг Һавруш хойр альдас дошчана?
– Эрг деерәс цанар дошчана.
– Девәлә болн Кермнәш ю кеҗәнә?
– Цасн кү.
– Цаһала багш Цагда хойр ю кеҗәнә?
– Шовудт хот ѳгчәнә.
– Үвлин цаг ямаран?
– Сән, сәәхн, сергмҗтә.
Тадн, күүкд, сурврмудт хәрү өгвт. Кен эн зургар текст тогтах?
( Нег сурһульч зург олзлад, текст тогтах.)
2) Үгмүд орчултн. Һол үгинь олтн. (Слайд 4)
1. | ||||||
2. | ||||||
3. | ||||||
4. | ||||||
1.Объявить шах.
2. Король.
3.Слон.
4.Ладья.
II. Кичәлин тѳр ямаран? Шатрин ѳвәрцинь медий (Слайд 5)
III. Түргәр келлһн (слайд 6)
Шудрмг кѳвүн Шорва
Школасн адһҗ ирнә.
Шулун хотан ууна,
Шатрин кружокд одна.
Умшлһн – багш, негдгч зерглән, 2-гч зерглән, 3-гч зерглән, хамдан, чееҗәр келлһн.
– Мана школд шатр наадлһна кружок бәәнү?
– Мана школд ____ ______ ____ бәәнә.
– Тер кружокд олн сурһульчнр орну?
– Э-э, ____ ____ ______ ____.
– Йилһән сән шатрч кемб?
– ___ _____ _______ ______ ____.
IV. Девәлә белгтә ирв. Наадн «Илвтә тулм».
(Багш шатрин бетк үзүлнә)
– Эн юмб? (Шатрин бетк)
– Шатрин бетк юунас тогтна?
– Хар, цаһан дѳрвлҗн девәһәс.
– Зерглән болһнд кедү дөрвлҗн девә бәәнә?
– Зерглән болһнд нәәмн дөрвлҗн девә бәәнә.
–Ут турштан бетк деер кедү дөрвлҗд бәәнә?
– Ут турштан бетк деер җирн дѳрвн дөрвлҗд бәәнә.
– Тулмд ямаран бамбр бәәхинь һарарн кѳндәһәд келтн. (Дети по очереди определяют попадающуюся шахматную фигуру, называют ее, выставляют на стол.)
Эн хан. Хан негдгч зергләнд зогсна. и т.д.
а) – _________ __________? (Слайд 7)
– Эн шатрин бетк.
– ______ ___________ ____________ ____________ ___________?
– Бетк деер нәәмн зерглән бәәнә.
– __________ ______________ ____________ ___________?
– Дөрвн зергләнд бамбрмуд зогсна.
– ___________ __________ ______________ ___________ _________?
– Беткин хойр таласнь бамбрмуд зогсна .
IV. Физминутк (слайд 8)
Күүкд, мадн ѳрүн болһн зарядк кенәвидн. Тадн бас маднта зарядк кетн.
Һавруш нүдән нухна,
Агчмин зуур сернә.
Бичкн бор Белтрг
Бас серәд суняна.
Мәәһг кѳлтә Аюка
Алц-алц ишкнә.
Девәлә серн һәрәднә,
Барун талагшан хәләнә,
Зүн талагшан хәләнә.
V. Шин тѳр. «Зараха-чемпион» даслур 20-21халх
– Соңслһн. (слайд 9)
– Үгин кѳдлмш: марһан, шатрцх, шүүх , ша ѳгх, ѳѳдән күцәмҗ (высокие достижения) (слайд 10)
– Сурврмудт хәрү ѳглһн.
Теегин школын сурһульчнр юунд белдвр кеҗәнә?
Яһҗ эдн белдврән давулҗана?
Яһад Зараха һундлта бәәхмби?
Эцкнь Зарахад яһҗ нѳкд болв?
Чемпион нер зүүхд Зарахад юн туслв?
VI. Дассан давтлһн.
- Күүндлдән (22 халх умшлһн)
Багш: Күүкд, шатр наадхла, бийән һольшгар бәрлһнә зокалмуд медх кергтә.
Сурһульчнр: Бийән һольшгар бәрлһн гисн юмб?
Багш: – Хәәкрлго, уха туңһаһад (думать), адһм угаһар наадх кергтә.
– Шатрч һаран бамбрт күргснә хөөн, хәрү цухрҗ болшго, тер бамбрарн йовх зөвтә.
– Шүүхләрн, деерлкхмн биш.
– Наад эклхин өмн болн төгсснә хөөн, һар-һаран бәрлдәд мендин докъя өгх зөвтә.
Сурһульчнр: Юуна төлә эн зокалмуд кергтәв?
Багш: Эс зөвшәрлһн (разногласие), зүтклдән һаршгон төләд иим зокалмуд эрк биш бәрх кергтә.
VII. Грамматическ даалһвр (даслур20-21 х.)
- Харар барлата бәәлһнә нердин киискврмүднь заатн.
Зараха – Н.к, хатханчгта – Х.к, марһанд – Ɵ.к, шатрар – Б.к, шатрин – Т.к.
Зокал Залгч киисквр(слайд 11)
- Шатрин бамбрмудын нерд Залгч киискврт хүврүлтн,
чилгчсинь темдглтн. (слайд 12)
Хан - _________________, берсн- _________________,
тергн-_________________, темән__________________,
көвүн-________________, мөрн-_________________.
VIII. Девәлә хәрҗәнә, белг өгхмн. Мана белг – дун.
«Бичкн арлын хулсн» гидг дууна айсар (слайд 13)
Домбрт дууллһн.
Шатрин бетк деер
Шарда Барда хойр
Шамдһа церг зогсана,
Шальшгта бәәрн эклнә. 2д.
Цаһан, хар бамбрмуд
Цааран-нааран йовна.
Эвинь олад эдн 2д.
Эврә хааһан харсна.
IX. Кичәлин аш.
– Юуна тускар күүндүвидн?
– Шатрин тускар.
– Арһ-чидлән тәвхлә ямаран күцәмҗс бәрхнь лавта?
– Ɵѳдән күцәмҗс бәрхнь лавта.
– Күцәмҗс бәрхнь тѳлә ю нааддг дасий?
– Шатр нааддг дасий. (слайд 14)
X. Герин даалһвр. (слайд 15)
«Зараха-чемпион»гидг келвр умшх, сурврмудт хәрү өгх (20-21 халх).
«Шатрин бетк деер…» гидг ду чееҗәр дасх (22 халх).
