Мастер класс "Буряад арадай амтан хоол-бууза"
план-конспект занятия (4 класс)

Валентина Бадмажаповна Ойдопова

Кто буузы не ел, тот не знает тогда:

 Что буузы - вкуснейшая в мире еда!

 Лучше супов, и котлеток, и гречки,

Скачать:

ВложениеРазмер
Файл master_-klass_buryaad_araday_amtan_hool_-buuza.docx20.97 КБ

Предварительный просмотр:

МБОУ «Зуткулейская СОШ»

Мастер-класс (20.02.2021г)

Темэ:  «Буряад арадай амтан хоол - бууза»

Зорилго:

-Бууза тухай туухэ домогтойнь танилсаха;

-Бууза хунижа hураха

Задачанууд:

-Хун бууза хэдые эдижэ шадахаб, туhатай гу, али бэшэ хоол гу?

-Бууза тухай шулэг дуу бэдэрхэ

Актуальность:

Бултанда мэдээжэ буряад арадай амтан хоол- бууза айл бухэндэ найр нааданда  хэгдэдэг юм. Газаа талаhаань харахада, мун лэ амтан талаараа. айлай столые баян эдеэ хоолтойгоор харагдаха.

Мастер классай ябаса:

Амар мэндэ, хундэтэ ухибууд!

  1. Оролто угэ:

Муноодэр  манай мастер -класс  «Буряад арадай амтан хоол - бууза» гэhэн нэрэтэй юм.

«Бууза»  хадаа талханда ореолтотой мяхан гэдэг юм

 Буузын туухэ ба домогтой  танилсалга

А)   Бууза хадаа манай буряад арад  400 жэлэй саана  хэжэ эхилhэн туухэтэй. Зарим нэгэн Хитад оронhоо,  нугоодуулынь Тугэд оронhоо  ерэhэн амтатай хоол гэжэ тоолодог. Мун лэ буузын тухэл хадаа Буддын шажанда  hузэглэнэбди  гэhэн удхатай, ламанарай  хубсаhанай хуняаданай тоогоор  33 хуняаhатай, дээрэхи  нухэниинь –тархи угы гэhэн удхатай. Булта адли тэгшэ шутэнэбди

Б)  Монгол арадай бууза тухай домог гэбэл: hэеы гэрэй тухэлтэй, гэрэй орой нухэтэй. Убэлдоо дулаан, зундаа hэрюун. Тиимэhээ бууза хадаа агаарай  ууралда болоhон хоол гэжэ болоно.

  1. Бууза дархалха тухай

Буузын мяха сабшаад хэдэг, мун муноонэй янзаар мясорубкаар гаргадаг. Гахайн ба ухэрэй мяха, оохэ  тэгшэ холижо, дабhа, hонгино, перец худхажа фарш болгоно. Муноо сагта хун 33 хуняаhа хэхээ болинги,  арга шадалаараа  хэдэг.

1 буузада – 200 килокалорий. 22 грамм оохэн ородог.

 1 хунэй нормо – 3 бууза ( 600 килокалорий,  66 грамм оохэн). Тиимэhээ бэедэ дан ехээр бууза эдиhэнэй хорюултай.

Буузын фаршда:

Ухэрэй мяхан- 800 гр.

Гахайн мяхан -500 гр.

Чеснок - 5 хомхоол

Hонгино – 3

Мяханай шулэн гу, али уhан- 100 милиграмм

Специ:  перец, дабhан - амтаарынь

Буузын талхан:

Уhан -200 мл.

Талхан -  3-4 стакан.

Ундэгэн - 2 шт.

Дабhан

Буузын талхан шангахан аад,  hунадаг, бэлээр соорохогуйгоор бажуугаатай байха еhотой

4.Практическа ажал:   Багшын харуулалга ба ойлгуулга

Зуун гарайнгаа альган дээрэ дэлгээтэй  монсогор талханайнгаа дунда мяхаяа хэнэбди. Захаарынь 1 см зай улоонэбди. Баруун гарайнгаа эрхы ба долеобор хургаараа бага багаханаар шэмхээд хунижа эхилнэбди.  Зуун гараймнай эрхы хурган мяхаяа даража хунихадамнай хамhана.

5.Ухибууд бууза хунина. ( энэ уедэнь)

 hонирхолтой соносхол :

  1. 2013 ондо “Бууза» гэhэн кино гараhан байна

  1. Татьяна Штырёва  и Анатолий Арсаланов   2006 ондо диск «Позы», гаргаhан байна 15 дуутай.

  1.  Тон хухюутэй ухибуудэй  дуу «Бууза» Лудуп Очиров дууладаг.

  1. Константин Соболев  «Когда надкусываешь позу…»  гэhэн шулэг зохеоhон байна.

6 Дун гаргалга: хэн бууза хэжэ hурааб харая даа

( бэрхэнууд, булта хэжэ щадана, би таанадаар омогорхоноб)

7. Тобшолол:

Бууза хадаа тон экологическа сэбэр  эдеэнэй зуйл, тиимэhээ бэедэ туhатай, амтан хоол.  Улуу бу эдигты! Бухы юумэндэ хэмжуур байдаг юм.

Стихотворение К. Соболева «Когда надкусываешь буузу»

Когда надкусываешь буузу -

Дыханье солнечных степей,

С души спадает тяжесть груза, -

Ты сразу сок скорее пей!

Затем впиваясь в мякоть мяса,

Чуть обжигаясь и дыша,

Глаза закрой и чувствуй сразу,

Как воспаряется душа.

Она летит, где юрты предков,

Где плеск веселого огня,

Летит туда стрелою меткой

И видит предков и меня.

И бабушка несет мне буузы.

(Белеют юрты вдалеке).

И патриотом – не обузой

Нам быть, её держа в руке.

Чем Родина сытней и чище,

Чем скот упитанней в степи,

Тем реже беды нас отыщут.

Дух сытный, тело укрепи!

Бурятия моя родная,

Обильной будь, храни свой род!

А буузы, буузы каждый знает,

И с детства любит их народ!

Стихотворение «Я научилась их лепить».

Бууза воплощает мудрость древнего народа.

Буузы - гастрономический бренд Бурятии.

Буузы воспевают даже в стихах и песнях.

Кто буузы не ел, тот не знает тогда:

Что буузы - вкуснейшая в мире еда!

Лучше супов, и котлеток, и гречки,

Лучше борща, что готовился в печке,

Лучше десерта: халвы и шербета,

Лучше тортов, пирогов и омлета,

Булок французских крутого замеса...

Лучше всех в мире деликатесов!

Буузы не только восточное блюдо-

Все его любят и рады, как чуду!

Буузы давно уж не просто еда -

Дружбы народной пример навсегда!

Буузын фаршда:

Ухэрэй мяхан- 800 гр.

Гахайн мяхан -500 гр.

Чеснок - 5 хомхоол

Hонгино – 3

Мяханай шулэн гу, али уhан- 100 милиграмм

Специ:  перец, дабhан - амтаарынь

Буузын талхан:

Уhан -200 мл.

Талхан -  3-4 стакан.

Ундэгэн - 2 шт.

Дабhан


По теме: методические разработки, презентации и конспекты

Арадай сэсэн hургаал заабари дээрэ ухибуудэй хумуужуулэлгэ

Обучение и развитие детей на национальных традициях...

Авторская рабочая программа «Арадай аман зохёолой абдарhаа»

Авторская рабочая программа «Арадай аман зохёолой абдарhаа»...

Проект "Буряад арадай заншалта нааданууд"

Образовательный проект для учащихся 3-5 классов бурятские национальные игры, шагай надаан, буклеты, тексты "Играя, познаю мир"...

Внеурочная деятельность "Буряад арадай нааданууд"

Гол зорилго: Буряад арадай наадануудтай танилсалга yргэлжэлуулхэ.           Зорилгонууд:Мэдэхэ буряад арадай наадануудые дабтаха, «Шоно ба Хурьгад» гэhэн шэнэ...

Арадай аман зохеолой абдарhаа

Занятие по изучению бурятского языка по теме "Арадай аман зохелой абдарhаа"...

Арадай аман зохёол

Таабаринууд, оньhон угэнууд, жороо угэнууд...