Мастер класс
опыты и эксперименты

Муниципальное бюджетное дошкольное общеобразовательное учреждение

«Шеморданский  детский сад №2 «Теремок» Сабинского муниципального района РТ»

Тәрбиячеләр өчен мастер-класс

Тема: «Һава торышын күзәтү”күчмә лабраторияны балалар бакчасында куллану

 Әзерләде:Әскәрова

Гөлназ Ильясовна

18 нче март, 2021 ел

Тема: «Һава торышын күзәтү”күчмә лабраторияны балалар бакчасында куллану

   Һава торышын күзәтү күчмә лабораториясы комплекты балаларга һава торышын күзәтү,чагыштыру һәм теркәү ысулларын үзләштерергә,явым - төшемне  ,болытчанлыкны һәм җилне гади һәм катлаулы әсбаплар белән үлчәү

 мөмкинлеге бирә.

   Төп бурычлар: 1.Балаларның “һава торышы" төшенчәсе буенча белемнәрен системалаштыру һәм барлау

2.Гади телдә һава торышын тәшкил итүче 4 факторны (температура,явым төшем,болытчанлык,җил көче)сүрәтләргә өйрәтү

3.Үлчәү приборларының күрсәткечләрен уку,булган нәтиҗәләрне язу күнекмәләрне үзләштерү.

Лабораториянең уңай яклары:

-яхшы күрсәтмә материал һәм методик ярдәмлек

-приборлар профессиналь приборларга якынлаштырып ясалган ләкин балаларга кулланырга уңай

  Практик кулланыш сезне әлбәттә күбрәк кызыксындырадыр

Һава  торышы нинди факторлардан тора

-температура

-явым төшем

-болытчанлык

-җил көче

     Барысын берьюлы өйрәнү дөрес булмас лаборатрияне өйрәнүне кечкенә адымнардан башлыйбыз

             Күк белән танышканда, без балаларны болытларны күзәтергә, ә аннары шартлы билгеләр ярдәмендә күргәннәрне схематик рәвештә сурәтләргә өйрәтәбез. Бу эш өчен Кояш, болытлы карточкалар, шулай ук болытлы һава торышы чагылдырылган карточкалар бар: аяз, болытлы, алмашынучан болытлы, көчле болытлы, болытлы. Карточкаларны күрсәтү өчен фетрлы дивар тактасы (ике данә) каралган.

• Аннан соң без температураны термометр үлчәү белән таныштырабыз. 
• Комплекта 6 күчмә термометр бар һәм   1 демонстрацион тәрәзәгә ябыштырып куела торган электрон термометр бар. Аларны бүлмә,коридорда һава температурасы үлчәү өчен,су температурасын үлчәү өчен кулланып була.

Балалар алдына проблема куеп, термометр ярдәмендә температураны үлчәргә һәм аны язарга өйрәнәбез, без балаларны 6 төркемгә (термометрлар саны буенча) бүләбез һәм һәр төркемгә төркемнең төрле нокталарында, коридорда, ишек артында һава температурасын, шулай ук җылы һәм салкын су температурасын үлчәргә бирем бирәбез. Балаларны термометр, аның билгеләнеше һәм корылышы, эш принцибы белән таныштыру зарур. Практик эшне башкарып, балалар үз күзәтүләре турында сөйлиләр, ә аннары алынган нәтиҗәләрне язарга өйрәнәләр. (Әзерлек төркеме балалары өчен киңәш ителә). Комплектта максималь-минималь термометр бар, ул хәзерге вакытта температураны, шулай ук җайланманы чистарту мизгеленнән башлап максималь һәм минималь температураны күрсәтә.

• Һава торышының киләсе өлеше-явым-төшем. Балалар өчен бу мөһим һава торышы күренеш, ул "һава торышы" синонимы булып тора. Әңгәмә барышында балалар  төрле явым-төшемне атыйлар. Моның өчен комплектта булган чиста карточкалар һәм фломастер кулланырга мөмкин. Ә аннары аларны шартлы билгеләр белән чагыштырырга (комплектта бирелгән).
• Һава торышының мөһим өлеше-җил. Без җил юнәлешен һәм аның көчен билгелибез. Җилнең юнәлешен билгеләү өчен, укучылар инде компас һәм Горизонт яклары белән таныш булырга тиеш. Флюгерны җыябыз (аны комплектта булган өчаякка урнаштыру яхшырак). Башта балаларга җилнең үзе искән яктан билгеләнүен хәбәр итәбез. Флюгерның чыбыклы дугасы һәрвакыт җилнең кайдан килүен күрсәтә, ә флажок, исә торган якка, ягъни каршы як юнәлештә борыла. Ясалма җил булдырабыз (мәсәлән, фен ярдәмендә) һәм карточкалар белән  файдаланып  нәтиҗәне теркәп куябыз. Фен зур өстенлеккә ия: җил таләп итә торган юнәлешне төгәл сайларга мөмкин. Бу балаларга алынган нәтиҗәләрне тизрәк билгеләргә өйрәнергә ярдәм итәчәк. Җилнең ачык участогында юнәлешен билгеләү өчен, территориядә мөмкин булган кадәр зур биналардан һәм югары куаклардан һәм агачлардан читләштереләчәк урынны сайларга кирәк, чөнки алар җил юнәлешен кире кагарга мөмкин. Нәтиҗәләрне демонстрацион тактада теркәгәндә, барлык географик карталарда Төньякның өске якта булуын балаларга әйтергә кирәк.
•  Тактага компас рәсеме төшерелгән кечкенә карточканы беркетәбез һәм Стрелка белән җил юнәлешен күрсәтәбез. Беркетү сыйфатында балаларга хикәя уйлап табырга мөмкин

 «Мин өйдән чыктым. Күктә болыт та юк. Ачык. Кояш балкый. Көтмәгәндә болытлар чыкты. Алар кояшны күмделәр. Күк каралды. Беренче тамчы төште. Яңгыр суы  чиләкләп коелды. Яшен ялтырады. Шау-гөр килеп күк күкрәде. Мин өйгә кайттым һәм яңгырдан качтым».

Балалар әлеге лаборатория ярдәмендә һава факторларын бик теләп өйрәнәләр, урта төркемнән файдаланырга киңәш ителә. Шулай ук төрле шөгыльләр барышында бу лаборатория элементларын кулланырга мөмкин. Мәсәлән: әйләнә тирә белән танышу, элементар математик күзаллаулар формалаштыру, профессияләр өйрәнү, сөйләм телен үстерү, кисеп ябыштыру һәм башкалар.