Конспект НОД по ФЦКМ в средней группе "Дикие животные" (Jерлик тындулар)
план-конспект занятия по окружающему миру (средняя группа)

Тема : «Jерлик тындулар»

Балдардыҥ jажы: 4-5jашту

Амадузы: Балдардыҥ jерлик тындулар керегинде билгирин элбедери.

Кош амадузы:

• Тындулардыҥ кылык-jаҥызыныҥ аҥылу темдектери керегинде билгерлерин быжулаары (4 табажы, куйругы, тӱги, бажы). «Jерлик тындулар» деген jартамал берери;
• Jерлик тындулардыҥ jаткан jерлериле таныштырары: ичеген, уйа;
• Jерлик тындулар керегинде табышкактар табарына ӱредери;
• Балдардыҥ сöзлигин байыдары: jерлик тындулар, ичеген (ичеен), тындуныҥ уйазы (jаткан jери);
• Тирӱ ар-бӱткенге jилбӱзин тыҥыдары.

Тузаланары: jерлик тындуларды, олордыҥ jаткан jерлерин кöргӱскен jуруктар, конверт.

                   Балдарла öмö-jöмö иштиҥ öдöр  аайы

1. Солун , сакыбаган учурал

Таскадаачы: Балдар, мен бӱгӱн Топтонойдоҥ jилбилӱ самара алдым. Отургуштарга отурып алактар, мен кычырып берейим.

«Jакшылар, кару балдар! Мен агаш аразында бардым. Мен ондо амырап , jӱзӱн –jӱӱр тындуларга туштадым. Слерге, балдар, олордыҥ jуруктарын ийип jадым. Кöрöлö, меге олорды адагар.»

Таскадаачы : Балдар, Топтонойго болужарыс ба? (Балдар «jöп» деп айдыжат)

II. Öткурер аайы

Таскадаачы: Бу не? (балдар каруу берет: айу, койон…)

-Бир сöслö олорды канайда адаарыс?

(Каруулар : jерлик тындулар, тындулар…)

-Байрам, бис олорды канайда адаарыс? Сурлана, такып айт, бу не?

-Jакшы , бастыра тындуларга не барын эске алынып ийектер. Тындуларда 4 табаш, куйрук, баш. Олор тӱктӱ.

Таскадаачы: Балдар, а былар ончозы кайда jӱргилейт? (каруулар)

Таскадаачы: Чын, олор ончозы агаш аразында jургилейт, курсагын бойлоры тапкылайт. Оныҥ да  учун олорды «jерлик тындулар» дежет.

Таскадаачы: Балдар, слерде эне- адагарла кожо jаткан айыл бар ба? (Каруулар)

-А слер сананзар, агаш аразында айылдар бар ба? (Каруулар)

-Айса, агаш аразыныҥ тындулары кайда jадат? (Каруулар)

-Билер болзогор, кажы ла jерлик тындуда бойыныҥ «айылы» бар эмтир. Кемге кайда эптӱ, jакшы, ондо ло jаткылайт.

Таскадаачы аҥдардыҥ jуртын фотоjуруктар алып, адап, кажы ла аҥныҥ jанына илет.

                   Дидактикикалык ойын «Кем кайда jадат»

Айу ……. ичегенде

Тӱлкӱ …..ичеенде

Койон…..jырааныҥ алдында

Бöрӱ…… уйада

Таскадаачы : Балдар, билип алгаысты такып айдактар. (Каруулар)

Таскадаачы: Эмди мен слерди койоноктор болуп кубулала, биjелеерге кычырып турум.

                                Физминутка

Jалан jерде ойынду,

Jер алдында jадынду

Jажыл корбо кыркыйтан

Jараш седен койон мен

Мен, мен койонок

Мен, мен койонок

Таскадаачы: Балдар, слер билерер бе, кажы ла тндуда бойыныҥ кылык –jаҥы бар деп. Мен слерге тындуныҥ (аҥныҥ) кылык- jаҥын айдарым, а слер оны айдып, кöргӱзерер.

                    Дидактикалык темигӱлер «Кемде кандый кылык-jаҥ»

Казыр … бöрӱ ошкош

Кортык …. койон ошкош

Сӱмелӱ…..тӱлкӱ ошкош

Ач… бöрӱ ошкош

Бооду…. айу ошкош

Таскадаачы: Кандый слер тапкыр. А эмди табышкактар айдарым, слер доскодоҥ кöрӱп табыгар.

                     Дидактикалык ойын «Табышкакты тап»

1.Ичегенде табажын сорып,

   Кышкыда  тереҥ уйуктайт (Айу)

2.Аҥдардаҥ эҥ сӱмелӱ

   Кызыл- jеерен тонду

   Куйругы оныҥ койу барбак .( Тӱлкӱ)

3.Кем соок кышкыда

   Улайла ач-торо jурет? (Бöрӱ)

4.Оныҥ кулактары узун, сескир,

   Ол морковь jиирге сӱӱйт. (Койон)

Таскадаачы: Слер, балдар, табышкакты да таап билетен турбайар.

III.Рефлексия.

-Jе эмди айдыгар бӱгӱн  нелер керегинде куучын болды?

-Бир сöслö олорды не деп айдарыс?

-Сӱреен jакшы, ӱзе чын эткенер . Слерге jерлик тындулар  сыйлар белетеген- бойлорын кöргӱскен jурамалдар. Айлыгарга керектӱ öҥдöлö эне-адагарла кожо будугар.