конспект занятий "Чараш малым - аът"
план-конспект занятия по развитию речи (средняя группа) на тему
Сорулгазы: 1)Чыл санаашкынынын киржикчизи, тыванын сулде демдээнде ыдыктаан аът-биле таныштырбышаан, «кулунчак», «Аът», «Чылгычы» деп состерни ададып, уругларнын сос курлавырын байыдар.
2) Уругларны чылгычыларнын амыдыралы-биле таныштырып, аът мал-биле оларнын кичээлге сонуургалын хаара тудар.
3) Аьт малды чарашсынып, азырап камгалаарынга кижизидер.
Кичээлдин дерилгези: Флешкада презентация, «Аъдым» деп ырынын аялгазы, ийи чарыш аъды , аът чуруктары, тос-карак, аякка сут.
Арга методтары: коргузуг, беседа, айтырыг, оюн хевирлиг.
Словарь-биле ажыл: аът, чылгычы, кулунчак, хымыс.
Кичээлдин чорудуу:
Организастыг кезээ
- Экии, уруглар! Богунгу кичээлге кайгамчык чараш, бойдус чурумалдыг Тывавыс дугайында чугаалажып, малчыннарнын оон коруп таныжып, азырап турары мал-маганы-биле болгаш оларнын кылып турары берге, чымыштыг ажыл-ижи-биле таныжып, солун-солун чуулдерни билип алыр бис. Мал тыва кижинин ыдыктыг чанчылдары-биле шуут тудуш.Мен силерге тывызык ыдайн : Соонда салбактыг
Согун дег сынныг
Сыын дег манныг
Шыдалы магалыг. (Аът)
-Шын-дыр, уруглар.
(«Аъдым» деп ырыны дыннадыр)
- Бо хун бис аът дугайында солун чуулдерни ооренип, билип алыр бис. Аът – эрги саннын чыл санаашкынында кирип турар дириг амыттаннардан 7 дугаарында туруп турар. Бо чылын аът чылы удавас унуп келир. Аът чуг-ле чыл санаашкынында кирип турар эвес, бистин тыванын сулде демдээнде база ыдыктап коргускен. Ында база кирип турар.
- Аъттарны он чузунунден база ылгаар (доруг шилги сылдыс-шокар ала), уксаазындан база (Бедик, чугурук пони) ылгаар турган.
- Аъттын ог-булези база бар. Бе – авазы, Аскыр – ачазы, аъттын оолдарын – кулунчактар дээр.Шупту денге «кулунчак». Хой аътты – чылгы дээр.Шупту денге «Чылгы»
- Аът база инек мал ышкаш боор, торуптерге ону саар. Оон судун хымыс дээр. Шупту денге «хымыс».Ол чаагай, инек судунден чедингир, тускай амданныг болур. Аът кыжын туруп алгаш удуур, а чайын чыдып алгаш удуур. Аът кадарчызын – чылгычы дээр. Шупту денге «Чылгычы». Аътты кыжын шанактаар, чайын тергелээр. Шанактап, тергелээринден ангыда аътты чарыштырар база.
Оюн «Аът чарыжы»
Уруглар ийи командага уступ алгаш , чарыш адын мунуп алгаш, маннажыр.
-Эр- хейлер, чарыш адын баглап кааш, ам сандайларывыска олуруптаалынар.
- Ам аът дугайында кайы хирени билип алган эвес бис, айтырыглар салырымга силер харыылаар силер.
- Аътты азырап кадарып турар кижини кым дээрил?
- аъттын мойнунда узун дуктерни чуу дээрил?
- Аъттын оглун кым дээр?
- Эн бичии аът?
Аът канчаар удуурул?
-Аъттын судун чуу дээр?
- Хой аъттарны чуу дээр?
- Эр-хейлер, аът дугайында дыка хойну билип алган-дыр бис.Ам база оюндан ойнаптаалынарам.
Оюн «Матпаадыр»
Матпаадыр балыктаар,
Бажы-Курлуг малдаар
Орта-Мерген от салыр
Уваа-Шээжек уруктазын
Биче-Моомей буурек барак чизин,
Чуп-чудурук,
Кып-кыры,
Оп-ожун,
чап-чарын,
кижиргенчиг колдуктар.
Чалбарыг, йорээл!
-Чыл бажы келди.
Чылан бажы туледи
Артыш санным кывыстым.
ак судум чаштым.
Тооруктуг Тындым, оршээ!
Тос чузун малым, оршээ!
Анай хураган дешкилежип турзун!
Ак чем элбек болзун! – деп, унуп орар аът чылында эки кузээшкиннерни йорээп , ак судумну ору оргуп бо кичээливисти мынчаар доозтур-дур.
Муниципальное дошкольное образовательное учреждение детский сад «САЛГАЛ» общеразвивающего вида с приоритетным осуществлением физического развития воспитанников.
«Чараш малым – аът» деп кичээл
Ортумак болукке
Воспитатель: Салчак А.А.
Барлык
Скачать:
Вложение | Размер |
---|---|
![]() | 1.61 МБ |
Предварительный просмотр:
Подписи к слайдам:
Малым турда каас-ла мен
Тывавыстын сулде демдээ
По теме: методические разработки, презентации и конспекты
конспект проведения Малых Зимних Олимпийских игр
В нашем детском саду ежегодно проводятся Малые зимние Олимпийские игры.Игры проводим на свежем воздухе, где ребята с удовольствием соревнуются в быстроте, локости и силе.Данный материал также размещен...
![](/sites/default/files/pictures/2013/04/24/picture-247979-1366814610.jpg)
Конспект проведения Малых олимпийских игр с детьми подготовительных групп (с участием родителей)
Очень важно в работе с детьми поддерживать контакт с родителями, ведь только совместными усилиями можно воспитать здорового ребенка. Для более активного вовлечения их в процесс физического воспитания ...
![](/sites/default/files/pictures/2013/12/15/picture-368002-1387104129.jpg)
Конспект праздника "Малые олимпийские игры в детском саду"
Конспекты открытия и закрытия Малых олимпийских игр в детском саду....
![](/sites/default/files/pictures/2014/09/08/picture-459955-1410196744.jpg)
Конспект проведения Малых зимних детских Олимпийских игр в детском саду
Вот такой отзыв оставили нам наши родители – непосредственные участники Малых зимних детских Олимпийских игр: « 16 февраля 2014 года, в самый разгар Олимпийских игр в Сочи, на Ишеевской земле в...
Методическая разработка конспекта проведения малых олимпийских игр среди детских садов пос. Металлострой.
Методическая разработка конспекта проведения малых олимпийских игр среди детских садов пос. Металлострой. ...
![](/sites/default/files/pictures/2013/09/29/picture-230021-1380444950.jpg)
Конспект проведения Малых зимних Олимпийских игр в детском саду. Малые Олимпийские игры в детском саду.
Цель: Формировать у дошкольников представления об Олимпийских играх современности как части общечеловеческой культурыКонспект проведения Малых зимних Олимпийских игр в детском саду.Малые Олимпийские и...