Балалар баксаһында үткәрү өсөн сценарий ««Каҙ өмәһе» бәйрәме»
материал

Муниципальное бюджетное дошкольное образовательное учреждение детский сад № 3

с. Верхнеяркеево муниципального района Илишевский район

Республики Башкортостан

Балалар баксаһында зурлар төркеме балалары                      менән кисә үткәрү өсөн сценарий

««Каҙ өмәһе» бәйрәме»

Тәрбиәсе : Валиева Айһылыу Рәсүл ҡыҙы

                                                  Декабрь 2025 ел

Максат: Балаларҙың башҡорт  халык йолалары, бәйрәмдәре тураһында  

белемдәрен баету, башҡорт фольклоры менән таныштыру. Каҙ өмәһе йолаһы

турында әнгәмә. Элекке гореф-гадәтләрҙе искә төшерү. Бәйләнешле һөйләм

телен үстерү.

Йыһаз: «Каҙ» йолкыр өсөн тазлар, таҫтымалдар, бию өсөн каурыйҙар,

утыргыстар, өҫтәл, самауыр, микрофон, компьютер.

Бәйрәм барышы: Бәйрәм уткәреләсе зал матур итеп биҙәлгән. Авыл өе

куренеше. Әкрен генэ музыка янгырай

Алып барусы: Онытылган гореф-гадәтләрҙе

                             Яңартабыҙ хәҙер көндән-көн

                             Уен йолалары,йыр-биюе

                             Һәр киләсәк көнде биҙәһен.   

Алып барусы:

 Кыйгак-кыйгак,диә-диә,

  Бәбкәләрҙе һөя-һөя.

  Бөтен йергә йетешергә

  Ана ҡаҙга туры килә.

Ширма артындан ана каҙ булып киенгән тәрбиәсе як-ягына ҡарана,ҡарана ҡаҙ ҡаңғылдаған ауаҙҙар сыгарып, залга сыга.Шул тауышка бер-бер артлы ҡаҙ бәбкәләре (балалар) теҙелешеп сыга.

Уен “Аҡ ҡаҙлар”

Алып барусы: Бына шулай ел-дауыл тидерми һаҡладылар ҡаҙҙар уҙ бәбкәләрен. Матур яҙҙар, ямьле йәйҙәр үтте. Үҙенең муллыгы белән “Алтын көҙ” дә килеп йетте. Су буйларында йөргән бәбкәләр дә үҫте. Ауылдарда “ҡаҙ өмәһе” башланды.

Бала: Көҙге байлык! Көҙге муллык!

Ауылда ҡаҙ өмәсе

Яше ҡарты, бала - саға -

Шау-гөр килә һәммәһе! (кереп китә)

Әби: (уҘ-уҙенә һөйләнеп керә) И-и-и, бу эш дигәне гел бетми, һис кенә

лә етешеп булмай. Аллаға шөкер ҡаҙып алган бәрәнгеләрҙе баҙға

урынлаштырдык, инде зур эшләрнен берсе генэ калып бара. Авылыбызда каз

өмәсе дә бетеп килә, урамда су буеннан кайтучы казлар да кимеде. Алла

боерса буген чират бездә. Курше кызларын да чакырдым. Озакламаслар, бик

житез кызлар усеп килә. (Ишектән тавыш ишетелә)

1 кыз: Исәнме,Курше әби! Әллә ҡаҙларыңды йолкып та бетерденме?

Эби: Исәнмесез, кыҙларым. Килеп тә еттегеҙмени? Бик иртә кердегез әле.

2 кыз: Шундый матур көз иртәсендә йоклап ятып буламени, әбием.

Узең дә әнә барысын әзерләп куйгансын.

Эби: Әйе, кызым, суым хәзер кайнап чыга, сез кереп утырыша

торыгыз.Хэзер тэмлэп чэй эчеп алырбыз.

3 бала: Чэй эчэргэ олгерербез. Башта эшне бетерик.(Башка кызлар да  ризалык белгертэлэр)

Эби: Алай булгач хэзер казларны алып кереп бирэм, йолка

башларбыз.(казларны балаларга бирэ).

Менэ сезгә казлар, жырлый-жырлый армыйча эшләгез.

Эби: Э мин бэлешлэремне эзерли торыйм.

1 кыз: Казларыгыз бигрәк матур

Таза булып ускәннәр

Ә йоннары, каурыйлары

Мамыкланып беткәннәр.

Эби: Аллаһы боерса, быел ҡаҙ мамыгындан гына мендәр ясайм әле.

Яңа, йомшак мендәрдә йокы тәмле була ул.

 (Урам якта капка тавышы ишетелэ).

1 малай: Шыгыр-шыгыр капканы

Шыгырдатмый япмабыз.

Каз өмәсе булган жирдән,

Беребез дә калмабыз. (Керәләр)

Малайлар бер-бер артлы:

 Исәнмесез, барыгыҙ

Беҙҙән сәлам алыгыҙ.

Эби:. Мин бит курше егеттәрен уҙем сакырган идем. Онытмагандар,

рәхмәт, килгәндәр. Утегеҙ, балакайларым .                                    

                                            йыр «Гармун уйнайм»

Эби: Кызлар казларны йолкып бетерделәр инде.Кызлар, әйдәгез казларны монда куегыз. Курше әби эчләрен тазартканчы ,уйнап-җырлап алыйк. (Казларны өстэлгә, урындыкларын ян-якка алып куялар).

                                             Уен « Чума урдэк, чума каз»

Әби: Балакайларым, ҡаҙҙар әҙер, барыгыҙ су буена төшеп сайкап менегез.

(Казларны көянтәләргә элеп кутәрәләр , «су» буена  төшәләр. Малайларга иләк белән каз каурыйлары бирелә. Алар түбәндәге сүзләрне әйтеп, каурый сибеп баралар).

Малай: Ҡаурыйдары, Ҡаурыйдары

Һибелһен су буена

ҠаҘҘарыгыҘ шулай уңҺын

Киләһе ел буена.

(«Су» буенда кызлар каз чайкыйлар).

 (Кызлар туңдыра башлады бит эле, биеп алыйк булмаса диешәләр.

Казларны бәке читенә куеп бииләр).

                                                “Әйләнәбеҙ туңәрәк»

Кыз: Ҡаҙҙарыбыҙ ла систарҙы. елынып та алдык. Әйдэгез, кайтабыз.

(Казларны алып түгәрәккә басалар. Музыка астында кайталар. Аларны әби

каршы ала. Түгәрәк эченә керә.)

Әби: Кайтып та еттегезмени, балакайларым? Кая каҙҙарыгызны

алып куйайм әле. Бигрәк уңган балалар булдыгыз. Мин әле бэлешлэремне да пешереп бетермәдем.

Кыз: Ярар, әби, борсылма, без уйнай торабыз.

-«Самоуар»лы уйнайк.

                                                      Уен « Самауыр»

-ӘйдӘгеҙ музыка ҡоралдарында узебез яраткан «Хәтирә» көен уйнап алаек.

                           Музыка коралларында «Хэтирэ» коен башкару

-Тугәрәктә биеп алыйк

                                      Тугәрәк бию « Ун ягымда дустым бар..»

Алып баручы : Гөрләп үтте, шаулап үтте

Ауылда ҡаҙ өмәһе.

Бу айларды, бу көндәрҙе

Көтеп ала һәммәсе.

бына шулай ҡаҙ өмәһен

башҡортта үткәргәндәр.

Ә яшь ҡыҙҙар күңел биреп

Бу эшкә өйрәнгәндәр.

                                      Ҡанаттар менән бию «Ҡаҙ ҡанаты»

Әби: Бәлештәрем лә беште, ҡоймаҡтарым да эҙер. Әйдәгеҙ, балалар бәлештән ауыҙ итик, ҡаҙ майҙарына манып ҡоймаҡ ашаек, сәй эсик әле.