Интеллектуальная игра . Тыл хонуута.
план-конспект занятия (2 класс)

В.Г.Павлов   аатынан  Сунтаардаа5ы  алын  сүһүөх  оскуолатын  2-3  кылаас  о5олоругар

«Тыл  хонуута»  интеллектуальнай  оонньуу  балаһыанньата.

Ыытыллар  күнэ:  олунньу  16  кунэ,  кунус  14 ч. 30 мун.

Ыытыллар  миэстэтэ:  Сунтаардааҕы  алын  суьуех  оскуола,   2  корпус.

Кыттааччылар:  кылаастан  4  оҕо.

Кыттааччылартан  ирдэнэр:  бары  кыттар  оҕолортон  сахалыы  таҥас.

Сыала – соруга:  

- төрөөбүт төрүт   тылга  боҕ5омтолоох  буолууну  иитии,  интэриэһи  үөскэтии;

- саха тылын тылын суолтатын билэригэ , байытарыгар  көмөлөһүү;

«Тыл  хонуута»  оонньуу  түһүмэхтэрэ:  

1. Викторина « Сахалыы тыллары   төһө  билэҕин?»
2. Сомоҕо тыллар.или (Оонньуу   “Тылла таһаар ”)
3. Өс  хоһоонноро.
4. Текси  кытта  улэ
5. Сахалыы  таабырыннар.

Кыайыылаахтарга  анал  ааттар,  туоһу  суруктар   бэриллиэхтэрэ..

                        “Тыл хонуута” – интеллектуальнай оонньуу хаамыыта.

(2 – 3 кылаас о5олоругар )

I . Киирии тыл .

– Ийэ тыл – киһи иһирэх иэйиитэ уһуктар эйгэтэ . Саха тыла биьиги республикабытыгар государственнай тылбыт буолар. Ол аата биьиги сахалыы ыраастык саҥарыахтаахпыт, саҥарар тылбыт суолтатын билиэхтээхпит . Олунньу ый 13 күнэ – тереебүт тыл күнэ буолар.

Чыычаахха – чыычаах чуопчаарар тыла,

Сүүруккэ – сүүрук сипсийэр тыла -

Оттон бу миэхэ ийэм биэрбит тыла,

Олоҕум тыла-

Мин төрүт тылым, мин ийэ тылым

Саргылаах сахам

Саҥата буолар.

-Бүгүн манна Тыл хонуута диэн сахалыы өй оонньуутун ыытабыт . Сахалыы тыллар суолталарын, таабырыннары, өс хоьооннору  билэргитин көрдөрүөххүт. Оонньуубут 5 түьумэҕинэн барыа. Барыта 6  команда буолан күрэс киирсээри олороҕут. Сорудахтары болҕойон истэҕит , сөпкө толорорго кыһаллаҕыт.

Бастаан билсиьэбит . Хас биирдии кылаас оҕолоро тус туспа олорон командаларыгар сахалыы аат толкуйдууллар. Командаҕытын салайар биир киьигитин талаҕыт – командир буолар. (Мичээр , Чуораанчык , Кустук , Тиинчээн , Сулусчаан , Туллуктар )

II.Оонньуу хаамыыта.

1 түһүмэх .Викторина  “Өркөн  өй”.( Боппуруостары сыыппаран талан ылаллар. Талбыт боппуруостара поекторга көстөр. )

2 тһүмэх .Сомо5о тыллар .

• Командаттан биирдии  оҕо кэлэн сомоҕо тылларын талан ылар .Группатыгар илдьэн сомоҕо тыл суолтатаны быьаарсан суруйаллар. Илиилэрин уунан эппиэттиллэр .

Атахха биллэрэр .                     Сүрэҕэ айаҕар таҕыста.

Иьигэр киллэрбэт.                    Туйаҕын хатарар.

Тириитин таьынан истэр.       Силин быһа ыйыһынна

3 түһүмэх.  Өс хоһоонноро.( Бэриллибит өс хоһооннорун сааһылыыллар.)
Үчүгэй доҕор эмискэ көстүбэт.

Аҕыйах тыл минньигэс, эдбэх тыл сымсах.

Үтүө ат биир кымнньыылаах , үтүө киһи биир тыллаах.

Уу диэбитэ хаар , хаар диэбитэ уу.

Эдэртэн эйэтин ,  кырдьаҕастан сүбэтин ыл.

Атах туһугар атах тостор.

Силиһэ суох мас үүммэт.

Ойуурдаах куобах охтубат

Туттуон иннинэ толкуйдаа, кэрдиэн иннинэ кээмэйдээ.

 4 түһүмэх.  Тиэкси кытта үлэ.( Командаларга текст бэриллэр . Көппүт тыллар оннуларыгар сөптөөх тыллары туруортаан биэрэллэр )

          Саас буолбута . Күөх от үүммутэ . Күөрэгэй көтөн кэлбитэ. Кини күөрэйэ көтө- көтө дьирилээбитэ. Онтон күөрэгэй уйа туттубута, көмүс сымыыт уурбута . Сотору түөрт күөрэгэй оҕото көстүбүтэ. Күөрэгэй оҕолорун кумаарынан , араас үөнунэн аһатара .

 5 түһүмэх.  Таабырыннар.

Элбэх сонноох эрээри, тимэх тиктибэт эмээхсин баар үһү.

Ардах кэнниттэн алааран тахсар баар үһү.

Сайын сүтэр , кыһын тиллэр баар үһү.

Көмүс тэриэлкэ көтөн тэлээрэр үһү.

Кынаттаах да көппөт , айахтаах да саҥарбат баар үьү.

Сууйбут соппут иһин барбат баар үһү.

III. Түмүк.

Кыттыбыт оҕолорго тоуһу сурук , кыайыылаах командаҕа анал ааттар бэриллэллэр