Сценарий мероприятия, посвященного ко Дню Родного языка
презентация к уроку (3 класс) по теме

                                                   Башҡорт теле-туған телем

Маҡсат:Әсә теленә ҡарата һөйөү,ихтирам,ғорурлыҡ тойғолары уятыу,балаларҙың телмәрен халҡыбыҙҙың мәҡәлдәре,йырҙары,бейеүҙәре тураһында белемдәрен байытыу.

Йыһазландырыу:икт(слайдтар),компьютер,магнитофон.

                            (Ҡурай моңо яңғырай)

-Хәйерле көн,уҡыусылар!

Хәйерле иртә,алһыу таңдарға,

Хәйерле иртә,зифа талдарға,

Хәйерле иртә,наҙлы елемә,

Хәйерле иртә,тыуған еремә.

-Беҙ бөгөн туған еребеҙгә,туған телебеҙгә бағышланған кисәгә йыйылдыҡ.Һәр кешенең иле бер генә булған кеүек,туған теле лә бер генә.

(Ике уҡыусы сыға):-Һин кем булаһың?

-Мин башҡорт балаһы.

-Илең ҡайҙа?

-Сал Урал итәгендә

-Ватаның бармы?

-Ватаным Башҡортостан.

-Ниндәй телдә һөйләшәһең?

-Башҡорт телендә.

   Йыр» Ерем,илем,телем”

-Туған тел хаҡында фекер йөрөткәндә,беренсе сиратта шағирҙар ижадына мөрәжәғәт итергә кәрәк.Ысынлап та ,шағирҙар-улар ысын һүҙ оҫталары,һүҙҙең ҡәҙерен белеүселәр,халыҡтың телен һәм рухын һаҡлаусылар.М.Аҡмулла,М.Кәрим,З.Биишева,Б.Бикбай,Р.Ғәрипов,Р.Бикбаев кеүек әҙиптәр тел тураһында илһамланып ижад иткәндәр(слайд)

 (Уҡыусылар шиғыр һөйләй)

-Башҡорт халҡы-тәбиғәт балаһы,ул йыр-моңға бай,бейеүҙәре генә ни тора(бейеүселәр тураһында слайд)

Тыпыр-тыпыр,тыпырҙашып

Бергә баҫайыҡ әле

Уйнап-көлөп,йырлап-бейеп

Күңел асайыҡ әле

Бейеү М.Наҙгөл башҡарыуында

-Уҡыусылар,билдәле шағирҙар ғына башҡорт телен ярата икән тип ултырмағыҙ.Арабыҙҙа ,рус ауылында тыуып үҫкән,бөтөнләй башҡорт телен уҡымаған ,ләкин үҙ телен онотмаған кеше бар-Бикбова Ф.К.һүҙҙе уға бирәйек.

-Һәр кем өсөн ғәзиз был һүҙ.Тыуған йортобоҙҙоң,тыуған илебеҙҙең ҡәҙерле булыуына иң элек туған тел аша тоябыҙ.Мәҡәлдәр,йомаҡтар,моңло йырҙарыбыҙҙы,әкиәттәребеҙҙе туған тел аша иишетәбеҙ.

3г класы тарафынан әҙерләнгән «Шалҡан »әкиәтен ҡарарға саҡырам(Слайд )

-Уҡыусылар,ошо ике мәҡәлдең ҡайһыһы ,беҙҙең әкиәткә тап килә:Берҙәмлектә –көс,Ололарҙы  ололау-яҡшылыҡтың билдәһе?

%тел тураһында шиғырҙар,йырҙар ғына түгел,ә мәҡәлдәр ҙә бик күп.Әйҙәгеҙ эле шулар менән танышып китәйек:(слайд)

Тел –күңелдең көҙгөһө

Татлы телташ ярыр

Теле юҡтың иле юҡ

-Күреүегеҙсә ата-бабаларыбыҙ борон-борондан үҙ туған теленә һаҡсыл булған.Быуаттар буйына тупланған аҡыл хазинаһын тел аша беҙгә еткерергә тырышҡан.

-Беҙ шундай матур Учалы ерендә йәшәйбеҙ,тәбиғәтебеҙ бик матур,халҡыбыҙ аҡыллы һәм үҙ телен берҙә онотмай(Слайд Учалы )

Барыбыҙҙа рәхәтләнеп

Байрам итәйек әле

Уйнап –көлөп,йырлап-бейеп

Күңел асайыҡ әле

(Шарапова Асель башҡарыуында Учалы тураһында йыр)

-Нур балҡыта тормош күгендә

Йыр булырлыҡ һүҙҙәр биргән

Матур телем,туған телем

(Хор менән):Рәхмәт һиңә!

4-се В уҡыусыһы Хайретдинова Аида башҡарыуында йыр тыңлағыҙ

-Бейе,бейе бейеүсе

Иҙәндәре һелкенһен

Бейеүсегә һүҙ әйтмәгеһ

Бейеүсе бит-беренсе!

3А класы уҡыусыһы Вильданова Эльвина бейей

-Халҡым минең,баян тартып

Башҡорт моңон көйләне

Бөтөнөһөн төшөндөрөп

Ил тарихын һөйләне

(3А уҡыусыһы Чезганов Алексей баян уйнап ишеттерә)

-Башҡорт халҡының теле,ере өсөн көрәшкән батырҙарыбыҙ бик күп.Кемдәрҙе беләһегеҙ?Тыныс тормоштала батырлыҡ күрһәткән егеттәребеҙ бик күп.Әйҙәгеҙ әле,Сагитов Арсен башҡарыуында «Батырҙар» тура8ында йыр тыңлайыҡ

-Хушлашҡанда һуңғы теләк беҙҙән,

Көн артынан матур көн тыуһын.

Тыуған илдең,тыныс аяҙ күге

Гел яҡтырһын,күңелләнеп торһон!

Телебеҙҙе онотмағыҙ,һаҡлағыҙ һәм яҡлағыҙ!

Йыр «Туған телем»