Ажык кичээл тыва дыл 3 класс
план-конспект урока (3 класс)

Намчыкай Шолбан Донгаковна

Ажык кичээл

Скачать:

ВложениеРазмер
Файл kozhumaktar.docx28.16 КБ

Предварительный просмотр:

Кичээлдиң темазы: « Чогаадылга болгаш ѳскертилге кожумактары»

Сорулгазы: θскертилге кожумактарының дазылга чаа утка киирбейн , домакка сѳстерниң аразында харылзаазын тургузарының дугайында таныжар.

чогаадылга болгаш оскертиле кожумактарын бот-боттарындан ылгаарынга чанчыктырар; куш-ажылга ынак болурунга база тыва дыл кичээлинге сонуургалды оттурар.

Кичээлдин хевири: чаа билигни алыры

Планнатынган туннелдер

Эртемге хамаарыштыр албан билир ужурлуг чуулдери (предметные результаты)

 - чогаадылга кожумаа деп чул?

- оскертилге кожумаа деп чул?

Бугу талалыг ооредилге кылдыныглары (метапредметные результаты)

- кичээлдин сорулгаларын билири

- бодунун бодалын илередири

- бодунун ажылын унелээри

Кижинин бот-хууда сайзыралынга туннелдер (личностные результаты)

- тыва дыл кичээлинге сонуургалдыг болурунга ооредир

- торээн черинге хумагалыг болурунга ооредир

Кичээлдин дерилгези:  Слайд,проектор, экран, таблица

КИЧЭЭЛДИН ЧОРУДУУ:

  1. Организастыг кезээ.

-Экии, Эрес хоглуг уруглар ,

        Эртемнернин дозун дилеп,

        Эртем-билиг ээриминче

        Эштип-шымнып кирээлинер

- Ам бот-боттарынарже коржупкештин, хулумзуруптунер. Ынчангаш ургулчу арын-шырайынарны хулумзуруг каастап чорзун. Ам киир тыныпкаш, ундур тынар. Оожум олурунар. Кичээливис эгелээлинер.

2.Актуализация.

- Уруглар, бо чурукче коргеш, Чурукка таарыштыр Улегер домактан чогаадыптыңарам.

Хойлуг кижи каас, инектиг кижи тодуг. Бо улегер домактың  утказын чуу деп билип тур силер? ( Хойнуң дугунден хендир ээргеш, оон хеп аргып алыр. Инектиң судунден тыва ак чемнер кылыр, ынчангаш тодуг болур)  Малды кандыг кижи малдаарыл? –Кежээ , ажылгыр кижи малдаар.-Кымда хой, инек барыл? Малыңарны ажаап, карактажып турар силер бе? Хойлуг, инектиг деп сѳстерниң  дазылын тыптыңарам, уруглар.Дазыл соонда кезээн чуу дээрил? (Кожумак)

-Чуну шыйып коргустувус. (Дазыл)

- Кожумак каяа чоруурул? (Дазыл соонга)

-Кожумак деп чул? (Дазылдын соонга немежир кезектерни кожумак дээр.)

(Проблеманы салыры)Бергедеп турар айтырыы.

-Дазыл соонда чуу деп кожумак-тыр? (Билбес бис) Кичээлдиң бергедеп турар айтырыывыс (проблемазы)2. Дазыл соонда чаа сѳстер тургузар кезектериниң адын билбес бис. Ам сорулгазын бергеи айтырыгга даянып алгаш, салып корунерем? (Состун чаа кезектери – биле таныжар. Оларны шын бижип ооренир.)

Темазы: . Состун чаа сос чогаадыр кезектери кожумактар.

Чаа теманы тодарадыры, тайылбыры.

- Хойлуг деп сѳстуң дазылын тып.Аңаа айтырыгдан сал.  Айтырыы  –Чуу?  Хойлуг деп сѳс чуу деп айтырыгга харыылаттынарыл? –Чулуг?  Бо айтырыгларны дѳмей-тир бе? –Чок .Ылгалы чул? Чуу?- Чуве ады. Чулуг?-Демдек ады.-Кежээ

-Инектээр ,хѳйлаар.Дазылын болгаш кожумаан тып.

 Кандыг айтырыгларга харыылаттынарыл бо сѳстер? Канчаар?- инектээр. Сѳс тургузуун шый.

-Кандыг кожумак-тыр? Чогаадылга кожумаа. –Чуге ынчаар бодап тур силер?

-Чуве ады- инек.Канчаар?- инектээр .Кылыг сѳзу апарган.Инекте.-эр дээрге кс.келир уе кожумаа.  Ѳскертилге кожумаа

-Туңнел: чуве ады демдек адынче, кылыг сѳзунче шилчий бээрге чогаадылга кожумаа дээр.

-Кыдырааш-биле ажыл.

Улегер домакты бижидер .Дазылын кожумаан шыяр.Инектээр,эр дээрге к.с.келир уе кожумаа.

Слайд.. Чурукту кор. Чуу –дур? –Эм-эмчи,школа ,школачы, даш дашчы, балык, балыкчы. –Утказы дѳмей бе, бо сѳстерниң? –Утказы ѳскерли берген.Кижи апарган. –чы кожумак чогаадылга кожумаа.

-Сула шимчээшкин.

-Шимчээшкинин кѳргузер.

Пага, койгун, дииң, адыг,дилги.

Дазыл соонда чаа сос чогаатпас кезектерин чуу деп адаар бис? (Билбес бис.)

Кичээлдин проблемазы (Бергедежип турар айтырыывыс) чуу -дур? Дазыл соонда состернин чаа сос чогаатпас кезектеринин адын билбес бис. Ам сорулгазын бергеи айтырыгга даянып алгаш, салып корунерем? (Состун база бир чаа кезектери – биле таныжар. Оларны шын бижип ооренир.)

-Слайд..Бажың- бажыңнар,хой-хойлар, балык-балыктар.Сѳстуң утказы ѳскерилген бе? –Чуу ѳскерилгенил? –Хѳйнуң санында апарган. Дазылга немешкен, чаа сос тургуспас состун кезээнhttps://docviewer.yandex.ru/view/0/htmlimage?id=66bk-22phur1n2byix51iwnwdykc34ovb5sa0la1149aohf6blu79vd1onrbt660d8phqo1ug7abkivweqrapr7ugnca61pj002p4muo&name=image-RU3sZKc4jSqXldjOtI.png&dsid=d940d8c3815d175eabc919ddce98cddc

демдек-биле ангылап шыйынар. Ол кезектин дузазы- биле чаа сос чогааттынмас, состун кол утказын оскертпес кезээн чуу деп адаар бис? Боттарынар шенеп тывынар. (Уругларнын чижек харыылары).(слайд 11.)

Ам экранда дурумну номчунар. Ону боттарынырнын баштайгы бодалынар-биле денненер.

ѳлуктер-биле ажыл.1-ги  бѳлук бажыңнар деп сѳс-биле, 2-ги бѳлук хойлар, 3-ку бѳлук балыктар деп сѳстер-биле домактардан чогаадыптыңар .

-Эге быжыглаашкын.

-Ажыл,ажылдар.ажылдан,ажылче,ажылга.

-Слайд. –Сѳстерни номчааш, айтырыын салгаш, дазылын болгаш кожумаан тып.

-Бот ажыл. Слайд 16.

-Ажыл, ажылчын,чемге, чечектиг, номдан,школаже.номнар. θскертилге кожумактыг сѳстерни ушта бижиир.

-Бот ажылдың хыналдазы.

-Ажылчын, чечектиг деп сѳстер кандыг кожумактыгыл? –Чогаадылга кожумаа деп канчап билип кагдыңар? (Дазылы ажыл.-чын утказы шуут ѳскерли берген. Кижи апарган.Чуве ады чечек –демдек адынче шилчий берген чечектиг).

Туңнел.

-Кичээлде чуну билип алдывыс?

-Чогаадылга кожумаа деп чул?

-θскертилге кожумаа деп чул?

Таблицаны номчуур.Слайд

Рефлекция.

-Кичээливис салдынган сорулгавыс чедип алган бис бе?

Билиивисти унелээлиңер.

-Эталоннар –биле билиин унелээр.

Онаалга.

Чогаадылга-3,ѳскертилге-3 кожумактыг сѳстер чогаадып бижиир.