Конкурсное испытание "Визитка" "Мой регион, моя школа, моя профессиональная деятельность"
статья

Республиканский конкурс «Коми велӧдысь»

Первый конкурсный этап «Визитка».

(Играет первый куплет песни «Шонд1бан»)

ВИДЕО №1

- шонд1баной дай коми муӧй! Шонд1ӧн шонтӧма, лысваӧн мыськӧма, енэжӧн шебралӧма!Сьыланкывйӧн лелькуйтӧма, кывбуръясӧн югзьӧдӧма!

Видза олан, коми му! Видза олан , коми морт! Видза оланныд, пыдди пуктана югыд юра, пӧсь сьӧлӧма да енбиа йӧз!

Коми муын важысянь овлӧмаӧсь шы кодь ён да мича йӧз. Унатор тӧдлӧмаӧсь да кужлӧмаӧсь. Тӧдлӧмаӧсь вӧр-валысь сьӧлӧм кылӧмсӧ, кужлӧмаӧсь видзны ай мусӧ сьӧд пемыдысь да чорыд сьӧлӧм-вежӧрысь. Видзлӧмаӧсь асьнысӧ рӧдвуж пасъясӧн да молитваӧн.

 И паськалӧмаӧсь рӧдвужнас уна верст пасьта. Быдтӧмаӧсь уна кага-челядь. Кывзылӧмаӧсь пӧрысь пӧч-пӧльӧс. Кыйлӧмаӧсь чери, звер-пӧтка. Быдтывлӧмаӧсь шабд1, сю. Сёйлӧмаӧсь ляз, картупеля папурка, чери нянь.  Чукӧртлӧмаӧсь рытпукъяс, вӧдитлӧмаӧсь кӧлысьяс. Кага чужтывлӧмаӧсь. Некор некодкӧд абу тышкасьлӧмаӧсь.

Сы вӧсна ӧн1я коми муын олӧны не сӧмын коми йӧз, но и уна ыл1 муысь локтӧм йӧз. Олӧны пинь-зыктӧг, ёртасьӧны ӧта-мӧдныскӧд.Öтвылысь лэпт1сны уна кар-сикт, бурдӧдчан1нъяс, школаяс, нюжӧд1сны би, ва. Öтвылысь шогалӧны и гажӧдчӧны, уджалӧны и шойччӧны.

(ВИДЕО ЗАКанчивай)

 Слайд №2 .КАРТА РКОМИ

Коми муса кар-сикт тӧдӧны ӧта-мӧд йывсьыс: Инта кар, Печора кар , Мыс сикт, Немд1н сикт, Ухта, Воркута.

Слайд №3. Воркута – медылыс войвывса кар. Слайд №4. Кӧнкӧ Хановейлӧн Тӧв-Поз-Из дорын. Слайд №5 Воркута – изшом перъян кар. Слайд №6 Кӧдзыд кар. Слайд №7 Бушковлӧн да турӧблӧн угоддеяс.

Слайд №8 Та вылӧ видзӧдтӧг Воркутаын шоныд. Слайд №9  А шонтӧны карсӧ йӧзыс. Слайд №10 Йӧзыс, кодъяс олӧны ӧти котырӧн. Слайд №11 Мед налӧн сёрни ногыс быдӧнлӧн аслас, зато сьӧлӧмныс ӧти – воркутаса.

Слайд №12 Карын олӧ сё сюрс гӧгӧр морт, на пиын  80 национальностя йӧз. Слайд №13  Йӧз, код1 век и быдторйын видзис ӧта-мӧдсо, отсасис ӧта-мӧдлы. Слайд №14 Карлӧн пуксьӧмсянь и ӧн1я кадӧдз. Слайд №15 Но нинӧм вылӧ видзӧдтӧг быд морт старайтчис видзны аслас рӧдлысь видзӧдлассӧ, ассьыс традицияяс: культура, кыв да ен веритӧм. Слайд №16  И кар сетӧ позянлун не вунӧдны ставсӧ тайӧ. Слайд №17 Карын эм украинечьяслӧн, казакъяслӧн котыр, Слайд №18 татаръяслӧн, башкиръяслӧн котыр, Слайд №19 паныдасьлӧны гажлунъяс вылын и еврейяс, и грузинъяс,  и армяна. Слайд №20 Öтвылысь лӧсьӧдӧны культура, спорт да ӧтувъя мероприятиеяс.

Слайд №21 Велӧдӧны видзны да пыдди пуктыны йӧз кыв да культура садсянь да школасянь.  Слайд №22 Воркута карын 23 школа. И быд школаын роч кыв кындзи велӧдӧны немеч кыв али англичана кыв, пранцуз кыв, а бӧръя  4 восӧ нӧшта и  коми кыв.

Слайд №23 Ме уджала 12-ӧд номера школаын. Школаным кӧть и абу ыджыд, но гажа. Слайд №24 Тан1 уджалӧны 39 велӧдысь, а велӧдчӧ 638 челядь. Слайд №25  Велӧдысьяс став вынсӧ пуктӧны, мед челядьӧс сӧвмӧдны. Слайд №26  Асьныс  ӧтарӧ велӧдчӧны  и челядьӧс оз лэдзны дышӧдчыны. Слайд №27 Урокъяс кындзи школаын мунӧны конкурсъяс, выставкаяс, челядь сьылӧны, йӧктӧны, Слайд №28 сӧвмӧдӧны ассьыныс дзоньвидзалунсӧ спортӧн, Слайд №29 нырччӧны туризмӧ, Слайд №30 велӧдӧны коми мулысь история, Слайд №31  матыстчӧны вӧр-ва дорӧ, тундра дорӧ, гӧраяс дорӧ, Слайд №32 гижӧны та йылысьуджъяс. Слайд №33 Кыдзи и  велӧдысьяс, велӧдчысьяс тшӧтш нырччӧны быдсямапӧлӧс тшупӧда карса, Слайд №34 республикаса, россияса да йӧзкостса конкурсъясӧ, Слайд №35 кон1 налысь тодомлунсӧ вылӧ донъялӧны.

Слайд №36 Ме тайӧ школаас уджала посни челядьӧс велӧдысьӧн да коми кыв велӧдысьӧн. Коми кыв велӧдны Воркута карын абу кокньыд. Слайд №37 Коть на и сы понда, мый унаӧн оз гӧгӧрвоны коланлунсӧ коми кывйыслысь. Элясьӧны, мый роч кыв вылас кадыс оз тырмы, а тан1 нӧшта и коми. Слайд №38  Сэки коми кыв велӧдысьяслы отсӧг вылӧ мунӧны и класслӧн мам, и администрация, и психолог, Слайд №39 кодъяс коми кыв велӧдыськӧд ӧттшӧтш паськыда гӧгӧрвоӧдӧны бать-мамӧс  коми кыв велӧдӧм кузя юалӧм серти.

 Слайд №40 Но тайӧ ӧн1я кадӧ. А вит во сайын корисны менӧ Велӧдӧмлӧн Управлениеӧ да пукт1сны ме водзын мог: велӧдны сёрнитны комиӧн 22 мортӧс, локтан арся коми кыв велӧдысьясӧс. Коминас сёрнит1  ме ӧтнам. Дипломын ӧтнамлӧн гижӧма «Коми кыв велӧдысь». Слайд №41 Ме водзын пукал1сны иностраннӧй кыв велӧдысьяс, роч кыв да литература велӧдысьяс, математикъяс, физикъяс, серпасалан урок нуӧдысьяс. И некодлӧн синмас эскӧмыс абу,мый миян мыйкӧ вермас артмыны татшӧм неыджыд кад коластӧн. Ме найӧс ог тӧд, и найӧ менӧ оз тӧдны. Слайд №42 И т1ралан гӧлӧсӧн заводитчисны курсъяс коми кыв велӧдӧм  кузя. Слайд №43 Заводит1м ми коми мортсянь, кытшовт1м историялысь ыджыд пласт, Слайд №44  тӧдмасим фольклоркӧд, велӧд1м ичӧтик кывбуръяс, неыджыд челядь сьыланкывъяс.  Слайд №45 И став уджыс мун1с роч кывкӧд йитӧдын. Слайд №46 Мед бура велӧдны коми кыв, колӧ тӧдны да кужны аддзыны ӧткодьлун да торъяланлун, колӧ кужны челядьӧс ышӧдны. Слайд №47  Менам с1дзи шусяна курсъяс Слайд №48 мун1сны кык тшупӧдӧн, Слайд №49   сэсся вол1сны Сыктывкарысь коми кыв велӧдысьяс да методистъяс.

Слайд №50 Талун менам велӧдысьяс гӧгӧрвоӧны гижӧдъяс небӧгын, сёрнитӧны да лыддьысьӧны  комиӧн урок тема кузя, Слайд №51  велӧдӧны челядьӧс мичаа шуавныӧ сьокыд коми шыяс, Слайд №52 дасьтӧны челядьӧс коми кывбуръяс лыддян конкурс кежлӧ, Слайд №53 «Войвыв кодзув» коми сьыланкыв конкурс кежлӧ, Слайд №54 дасьтӧны шойччан здукъяс коми сьылан улӧ коми кыв урок кежлӧ, Слайд №55 челядькӧд ысталӧны коми мойдъяс кузя серпасъяс россияса серпас конкурс вылӧ, Слайд №56 юксьӧны  чӧжӧм тӧдӧмлунъясӧн, Слайд №57 петкодлӧны коми кыв кузя кар пасьтала урокъяс, Слайд №58 челядькӧд ӧттшӧтш лӧсьӧдӧны коми кывйӧн гижӧм неыджыд висьтъяс, Слайд №59 видлӧны ассьыс вын ыджыд тшупӧда Велӧдысьяслӧн конкурсын.  Слайд №60 Код1 дзоля дырйиыс кывлӧма коми кывсӧ, ӧн1 выльпӧв тӧдмасис сыкӧд, Слайд №61 код1 некор эз тӧдлы велӧдан кывсӧ, ӧн1 сёрнитны кужӧ. Слайд №62  Коми кыв вайис ставныслы выль тӧдӧмлун,кыдзи  мортлы и кыдзи велӧдысьлы, Слайд №63 паськӧд1с уроклысь кытшсӧ, мыччӧд1с выль позянлунъяс.

Слайд №64 Менам школаса челядьлы зэв кажитчӧ коми кыв. Слайд №65 Сы вӧсна мый быд выльтор кокньыдджыка сетсьӧ сьыланкывторйӧн, мойдӧн, кывпесанӧн да ичотик кывбурӧн, Слайд №66  ворсӧмон да серамсорӧн урок мунӧмон.  Слайд №67 Менам коми кыв урокъяс роч челядьлы сетӧны не сӧмын юр-вем сӧвмӧдӧм выль кывъясӧн, но и кужанлун аддзыны ӧткодьлун коми да роч кывъясын, кужны гӧгӧрвоӧдны торъялӧмъяс коми да роч кывъяс костын, кужны корсьны ӧткодь тема гижӧдъяс, кужны уджавны кывкудӧн, кужны корсьны ӧткодь висьтъяс да мойдъяс роч, коми да мукӧд йӧзкостса литератураысь. Слайд №68 Сьыланкыв сӧвмӧдӧ музыка да ритм кылӧм, сьывны кужӧм. Мойд ворс1гон или рольяс серти лыддигӧн сӧвмӧдам актёрлысь кужанлунъяс. Слайд №69 Серпас вӧчигӧн – кылам да аддзам мичлун. Кывкудӧн уджалӧм лӧсьӧдӧ челядьӧс мӧд кыв велӧдӧм кежлӧ. Слайд №70 А урок вылын коми йӧзлӧн  важ кӧлуй видлалӧм, ас вылӧ пасьталӧм, Слайд №71 коми шылада инструментъясӧн ворсӧм сетӧ позянлун пыд1сяньджык аддзыны культуралысь аслыспӧлӧслун, ышӧдӧ водзӧ тӧдмасьны сыкӧд.

Слайд №72 Челядь кындзи коми культура сьӧлӧм вылӧ воис и гырысь йӧзлы: Слайд №73 бать-мамлы да школаса уджалысьяслы. Слайд №74 Найӧ отсалӧны нуӧдны ыджыд мероприятиеяс коми кыв кузя, Слайд №75 да и  асьныс тшӧтш окотапырысь петӧны сцена вылӧ коми сьыланкывйӧн, коми костюмӧн. Слайд 76 (видео Грани).

Слайд №77 И ме верма смела шуны, мый тайӧ ставыс – коми кыв велӧдысьяслӧн карса методическӧй объединениеӧн веськӧдлӧм, Слайд №78 челядьӧс коми кывйӧ велӧдӧм,  челядьӧс, бать-мамӧс да школаса уджалысьясӧс коми культураӧ пыртӧдӧм, Слайд №79 республикаса конкурсъясын вылыс тшупӧда места босьтӧм – Слайд №80  ТАЙÖ МЕНАМ УДЖЫН Слайд №81  ЫДЖЫД ВЕРМÖМЪЯС .

Слайд №82 Аслам кывкӧртӧдын косъя шуны, мый войвыв карӧ менам восьӧма абу прӧста. Ставыс, мый вӧчсьо, вӧчсьӧ бурланьӧ. Ставсӧ, мый вӧчан сьӧлӧмсянь, лоас бурланьӧ. А бурыс заводитчӧ нин сыын, мый ми велӧдам челядьӧс аддзыны мӧд кывъя  йӧзӧс, кывны найӧс,гӧгӧрвоны налысь культура. И сэки, гашкӧ, йӧзыс озджык лоны чорыд сьӧлӧмаӧсь. Питирим Сорокин на шул1с, мый оз артмы мортыдлӧн шуда  да мудера овны ,кутас кӧ с1йӧ тӧдны сӧмын асьсӧ.