Рабочая программа по бурятской литературе для 2 класса
рабочая программа (2 класс)

Тайлбари бэшэг

2 классай түрэлхи хэлэ үзэхэ тобшо тайлбари  иимэ журамшуулһан баримта бэшэгүүд дээрэ үндэһэлнэ:

-Федерального закона  «Об образовании в Российской Федерации» от 29.12.2012 г;

-Закона Республики Бурятия от 13.12.2013 № 240-V «Об образовании в Республике Бурятия»;

-Федерального государственного стандарта основного общего образования (утвержден приказом Министерства образования и науки Российской Федерации от 17 декабря 2010 г. № 1897 «Об утверждении и введении в действие федерального государственного образовательного стандарта основного общего образования» (зарегистрирован в Минюсте России 6 февраля 2015 г., рег. номер 35915);

-приказа Министерства образования и науки Российской Федерации от 29.12.2014 г №1644 «О внесении изменений в приказ Министерства образования и науки Российской Федерации от 17 декабря 2010 г №1897 «Об утверждении федерального государственного стандарта основного общего образования»;

-приказа Министерства образования и науки Российской Федерации от 31.12.2015 № 1577

«О внесении изменений в федеральный государственный образовательный стандарт начального общего образования, утвержденный приказом Министерства образования и науки Российской Федерации от 17 декабря 2010 г. № 1897» (Зарегистрирован в Минюсте России 02.02.2016 № 40937);

-Федеральных перечней учебников на 2020-2021 учебный год (утверждены приказом Минпросвещения России от 08 мая 2019 № 233 «О внесении изменений в федеральный перечень учебников, рекомендуемых к использованию при реализации имеющих государственную аккредитацию образовательных программ начального общего, основного общего, среднего общего образования, утверждённый приказом Министерства просвещения Российской Федерации от 28 декабря 2018 г. № 345»;

- СанПиНа 2.4.2.2821-10 "Санитарно-эпидемиологические требования к условиям и организации обучения в общеобразовательных учреждениях"» (утверждены постановлением Главного государственного санитарного врача Российской Федерации от 29 декабря 2010 г. №189, зарегистрированным в Минюсте России 3 марта 2011 г., рег. номер 19983);

-постановления Главного государственного санитарного врача Российской Федерации от 30.06.2020 г.  №16 «Об утверждения санитарно-эпидемических требований к устройству, содержанию и организации работы образовательных организации и других объектов социальной инфраструктуры для детей и молодежи в условиях распространения новой коронавирусной инфекции (COVID-19)»;

-Примерной основной образовательной программы основного общего образования протокол №1/15 от 08 апреля 2015 г;

-Основной образовательной программы основного общего образования МБОУ «Дыренская средняя общеобразовательная школа»;

-Устава МБОУ «Дыренская средняя общеобразовательная школа», утвержденного постановлением администрации МО «Курумканский район»  № 439 от 21.12. 2015 г.

-Учебного плана  МБОУ «Дыренская средняя общеобразовательная школа» на 2020-2021 учебный год.

  Хэлэн болбол арадай хүгжэлтын нэгэ хуби болоно. Түрэл хэлэеэ шудалжа, эрдэм мэдэсэеэ үргэдхэхын тула һурагшад ямар шалтагаанаар хэлэеэ мэдэхэб, хэлэнэй удха ямар байхаб гэжэ тодорхой мэдэрэлдэ абтаха ёһотой. Харин зүбөөр хэлэжэ һурахын тулада үхибүүд  юун тухай хэлэхэеэ, ямар үгэнүүдые хэрэглэн, хөөрэлдөө үнгэргэхэб гэжэ мэдэхэ шухала.

       Уншалгын хэшээлнүүдэй  гол зорилго хадаа түрэл хэлэн дээрээ һайнаар ойлгон уншажа, үгэнүүдые зүбөөр уншуулжа, ухаан бодолоо гүйлгэжэ, аман хэлэлгэеэ хүгжөөхэ болоно. Онтохон, шүлэг болон рассказ уншаха хэшээлнүүдые үнгэргэхэдөө, багша өөрөө тон һайнаар, яаралгүйгөөр жэшээтэ уншалга харуулжа,эхинһээнь,эсэс хүрэтэрнь гансата уншажархиха бэшэ, хэдэн хуби болгон хубаажа уншаха ба уншуулха. Энэ үедэ уншалгын хэшээлнүүдтэ удхыень ойлгожо, мэдэрэлтэйгээр уншалгада тусгаар анхарал табигдана.

   Һурагшад литературна уншалга юун гээшэб гэжэ тон гүнзэгыгөөр ойлгожо абаха ёһотой.  Литература хадаа искусствын нэгэһалбари боложо үгэнэ. Тиихэдээ үгэ уншалгын хэшээлнүүдтэ хэрэглэгдэдэг текстнүүд соо ямар үүргэ дүүргэнэб гэжэ үхибүүд мэдэхэ аргатай.

    Хоёрдохи  классай һурагшад үгэ дээрэ хүдэлхэдөө, нэн түрүүн тэрэнэй олон арга боломжонуудтай танилсана: үгын удха хүнэй досоохи байдал тон һайнаар харуулжа, оршон тойронхи байдалай хубилалтануудые хүсэд дүүрэн ойлгохо болоно бшуу.

    Текстын удаа үгтэһэн асуудалнуудта үхибүүд ганса нэгэ харюу үгөөд дүүргэхэ бэшэ, харин олон ондоо һанамжануудаараа хубаалдаха.

      Удхаараа ойлгосотой богонихон рассказ, онтохо, шүлэг гү, али басни үхибүүд уншахадаа, зохёолой удхые, гол шухала һанал бодолые, үйлэдэгшэ нюурнуудые, тэдэнэй абари зан үйлэ хэрэгүүдые бата бэхеэр ойгожо абаха болоно. Уран зохёолой дүрсэлэн харуулдаг аргануудые илангаяа хэлэнэйнь баялиг тухай ойлгожо абаха.  

      Уншаһан зохёолойнгоо удхые тайлбарилан хөөрэлдэхэдөө,һурагшад

зохёолой удхын гол  шухала ба шухала бэшэ һанал бодолыень илган оложо,  зохёолые хубинуудта хубаажа, тэдэнэйгээ холбоое оложо һураха. Энэ хадаа һурагшадай логическа ухаан бодолые хүгжөөлгэдэ туһа хүргэдэг.  

        Зохёолнуудые уншахадаа, оршон тойронхи юумэнүүд тухай  һурагшадые зүб  ойлгосотой болгохо гээшэ тон ехэ удха шанартай юм. Литературна уншалгын хэшээлнүүдтэ һурагшадай дүй дүршэл хэрэглэхэ: тэдэнэй ойлгосые үргэдхэхын тула байгаалиин үзэгдэлнүүдые , хүн зоной ажаһуудалые саг үргэлжэ ажаглаха хүдэлмэри ябуулагдаха ёһотой.

        Һургуулида һуралсал ба хүмүүжүүгын хүдэлмэри эрид һайжаруулгада номуудай ашаг туһаламжа хүргэдэгынь мэдээжэ ха юм. Номууд эрдэм мэдэсэ үгэхэһөө гадна, һайн һайхан абари зан, арад зондоо унтаршагүй дурлал хүмүүжүүлнэ бшуу.

        Үшөө тиихэдэ һурагшад ном уншаха зуураа ажабайдал тухай орёо асуудалнуудта харюу олодог, ажал хүдэлмэриин ашаг туһые ойлгожо абадаг, ажалша хүниие хүндэлхэ,  сэгнэхэ болодог, арад зоной ёһо заншал, сэсэн мэргэн һургаал гүнзэгыгөөр ойлгожо, шэбшэжэ үзэхэ дадалтай болохо.

Һурагшад абяагүйгөөр ба шангаар уншаһан зүйл тухайгаа багшын табиһан асуудалнуудта гүйсэд дүүрэн харюу үгэжэ шадаха.                              

Һурагшад рассказ гү, али статьянуудые уншахадаа,үйлэдэгшэ нюурнуудайнь хэһэн хэрэгтэ сэгнэлтэ үгэжэ, тэдээн доторхи үйлэ ушарнуудта, геройнуудта характеристика үгэхэ дадалтай болохо.

Тус классай һурагшад уншаһан зүйлөө дэлгэрэнгыгээр ба хуряамжаар хөөрэжэ шадаха, арадай аман зохёолтой, арадай сэсэн һургаалтай танилсалгаяа улам үргэдхэхэ, мэдэсэеэ улам баяжуулха болоно

Илангаяа тоонто нютаг, арадайнгаа ёһо заншалнууд тухай мэдэсэеэ гүнзэгырүүлжэ, олон шүлэгүүдые, оньһон, үгэнүүдые, үреэлнүүдые сээжээр мэдэдэг болохоһоо гадуур, эпитет, гиперболэ, олицетворении г.м. шүлэгэй уран найруулгын аргануудтай практическаар танилсаха ёһотой. Баснитай танилсажа, тэрэнэй удха узуурыень ойлгожо абаха, тэрээн соохи оброзуудые, тэдэной хэһэн үйлыень ойлгожо, уран гоё талыень мэдэжэ абаха болоно. Онтохонуудые тэдээн соо хэлэгдэһэн шэдитэ зүйлнүүдые зүбөөр ойлгон абаха тон шухала.

          Һурагшадай үгэ хэлыень баяжуулха ба зохёохы һанал бодолыень үргэдхэхын  тула элдэб янзын хүдэлмэри хэжэ байха: хамта уранаар уншалга, хамтадаа хабаадаха зүжэг, нюур нюураар уншалга, хэһэгүүдые сээжээр хэлэхэ г.м. мүн элдэб янзын зохёохы шэнжэтэй бэшэмэл хүдэлмэри дүүргэхэ.

Һурагшад уншаһанаа хубинуудта хубаажа, өөһэдөө түсэб табяад, текстэеэ тобшоор ба түүбэрилэн хөөрэжэ шадаха дадалтай болохо.

Уншалгын хэшээлэй ехэнхи сагынь текст уншалгада, тэрээн хүдэлэлгэдэ зорюулагдаха.уншалгын урда тээ хэгдэхэ хөөрэлдөөн хадаа хэшээл соо уншагдаха материалай удхатай нягта холбоотой байха ёһотой.

Уншалгын хэшээлнүүдтэ үхибүүдэй хараһан, мэдэхэ юумэнүүд хэрэглэгдэжэ, тэрэнииень үргэдхэхын тула багша хадаа байгаалиин үзэгдэлнүүдые, олониитын ажабайдалые, хүн зоной ажал хүдэлмэриие саг үргэлжэ ажаглаха хүдэлмэри ябуулжа байха зэргэтэй.

Хэшээлдээ «Түрэлхи хэлэн»:  Υндэhэн буряад hургуулиин 2-дохи класста уншаха ном баригдана. Авторнууд: Содномов С.Ц., Цыденова Ц.Д., Цыдыпова Ц. Б. 2-дохи класс.- Улаан – Үдэ, «Бэлиг» хэблэл,2006 он;   Буряад Республикын Һуралсалай болон эрдэм ухаанай министерство баталһан.

«Түрэлхи хэлэн» гэһэн һуралсалай номой гол болон тодорхой зорилгонууд

2 классай литературна уншалгын программын гол зорилго - һурагшадта ухаан бодол, сэдьхэлэй мэдэрэл, зориг хүгжөөлгэ болоно. Эдир уншагшые хүмүүжүүлгэ, тэрэнэй нигүүлэсхы боди сэдьхэл хүгжөөлгэ хадаа тон орёо асуудалнуудай нэгэн. Юундэб гэхэдэ, һурагшадай уран зохёол хадуун абалга, дотор байдалай ябаса үхибүүн бүхэнэй зохёол сэдьхэлээрээ ойлгон абалгатай холбоотой.

«Турэлхи хэлэн» номой тодорхой зорилгонууд гэхэдэ:

• уран зохёолнуудые дүүрэн хадуун абажа, геройнуудтань сэдьхэлээ үбдэхэ, эмоциональнаар хандаха шадабари хүгжөөхэ;
• уран зохёол сэдьхэлээрээ мэдэрхэ, ойлгохо, зохёолой дүрсэ байгуулһан уран аргануудые таниха, тухайлан бодомжолхо зохёохы дадалнуудые хүгжөөхэ;
• хүүгэдэй поэтическэ шагналга (поэтический слух), уран һайханда нарин хандалга (художественный вкус) хүгжөөхэ;
• байгаалиин гоё һайханиие, оршон ажабайдалые мэдэрэн ажаглаха, сэгнэхэ шадабари хүгжөөхэ;
• хэмжээгээрээ ехэ багашье, удхаараа хүнгэн хүндэшье зохёолнуудые гүнзэгыгөөр ойлгохо дадал хүгжөөхэ;
• сэдэбээрээ (темэ), жанраараа элдэб зохёолнуудые уншуулжа, һурагшадай мэдэхэ юумэ (кругозор) үргэдхэжэ, тэдэнэй эстетическэ, познавательна дүршэл үргэн болгохо;
• бага наһанай һурагшадта зорюулагдаһан эрхим уран болон научна-познавательна зохёолнуудтай танилсуулха;
• зозёолой хэлэн, удха дээрэнь хүдэлжэ, хүмүүнэй үнэ сэнтэй хараа бүридүүлхэ (формирование ценностных ориентиров личности);
• һурагшадай уншаха һонирхол, эрмэлзэл дээрэнь үндэһэлжэ, уншалгын шанар программын эрилтын ёһоор нарижуулха.

«Түрэлхи хэлэн» номой удха

  Ном соо оруулагдаһан зохёолнууд бага наһанай һурагшадай хүгжэлтын психологическа онсо өөрэ зүйлнүүд, тэдэнэй оршон байдалые эзэмдэн ойлгохо эрмэлзэл, ухаан бодолой, мэдэрэлэй хүгжэлтэ хараада абтаһан байна.

2. классай литературна уншалгын программа удаадахи бүлэгүүдһээ бүридэнэ:

1. Уншаха, шагнаха зохёолнууд;
2. Текстээр хүдэлмэрилжэ хэлэлгын мэдэсэ болон шадабари хүгжөөлгэ;
3. Зохёохы ажаябуулгын оршон байдалда сэдьхэлэй мэдэрэлтэйгээр хандалгын дүүршэл баяжуулга болон хүгжөөлгэ;
4. Турэлхи хэлэн.

Уншаха номой гол удхань дээдэ хэмжээнэй элдэб жанрай уран зохёолнууд болоно. Тэдэнэй авторнууд гэбэл: буряад литературын классигууд Х. Намсараев, А. Жамбалон, Ч. Цыдендамбаев, Ж Балданжабон, Ц. Номтоев, Ц.-Д. Дондокова, Б. Абидуев, Ц.-Б. Бадмаев, мүнөө үеын буряад литературын уран зохёолшод М. Чойбонов, А. Доноев, Г. Дашабылов, Г. Чимитов, Б.-Ж. Гармажапов г.м. болоно.

Һурагшадай һонирхол, эрмэлзэл эдэбхижүүлхэ, ухаан бодол хүгжөөхэ зорилготойгоор «Түрэлхи хэлэн» ном соо буряад арадай аман зохёолой абдарһаа онтохонууд, таабаринууд, оньһон болон жороо үгэнүүд оруулагдаһан байна.

Эдэ зохёолнуудые оруулхадаа, һурагшадай ганса эрдэм элбэгжүүлхэ гэжэ оролдогдоо бэшэ, харин уран зохёолнуудые научно-познавательна зохёолнуудһаа илгаруулха шадабаритай болгохо, тэдэнэй үүгэнүүдтэ анхаржа һургаха гэһэн зорилго табигдана.

Зохёолнуудай һүүлдэ үгтэһэн даабаринууд һурагшадай литературна хүгжэлтэдэ онсо үүргэ дүүргэхэ зорилготойгоор зохёогдонхой. Тиигэжэ зарим зохёолнуудые зэргэсүүлэн үзэхэдөө, уран зохёолшо бүхэн оршон байгаалиие, ажаһуудалые өөр өөрынхеэрээ хадуун абадаг байһыень анхаруулха гэһэн зорилготой.

«Түрэлхи хэлэн» номой удхадань буряад арадай ёһо заншалнуудһаа, һургаал заабаринуудһаа зарим зүйлнүүд оруулагданхай. Һурагшад эдэ зохёолнуудые уншахадаа, түрэл арадайнгаа нангин һргаалнуудые мэдэхэ болоод, сахижа ябахань дамжаггүй.

Эхин һургуулида буряад хэлэ үзэхэ методикын хүгжэлтын түүхэдэ анха түрүүшынхиеэ драматическа жанрай зохёол орууладанхай. Тиихэдээ һурагшад литературын гурбан шухала жанрнуудтай танилсаха, онсонуудыень мэдэхэ болохо.

Һуралсалай  жэл соо 34 саг үгтэнэ, неделидэ 1 саг:

     1-дэхи четверть соо 9 саг.

     2- дохи четверть соо  7 саг.

     3-дахи четверть соо 11 саг.

     4- дэхи четверть соо  7 саг.

Календарна-тематическа түсэб 

Һуралсалай жэлэй эсэстэ 2-дохи классай һурагшад турэлхи хэлээр иимэ мэдэсэ ба дүй дүршэлтэй болохо:

Уншалгын дүршэлнүүд:

●Уншаһан юумэнэйнгээ удхыень ойлгон, зүбөөр, нэгэ жэгдээр, уран гоёор, үгэнүүдые бүхэлеэрнь уншалга ( жэлэй һүүлдэ минута соо 40-50 үгэ);

●Логическа сохилто ба мэдүүлэлнүүдэй, текстын хубинуудай хоорондохи зогсолто (пауза) баримталан уншалга;

●Уншаһан материалайнгаа удхые интонацяар харуулжа шадаха.

Текст дээрэ хэгдэхэ хүдэлмэри:

●Рассказ соохи үйлын һубарил оложо шадаха;

●Уншаһан текстые гүйсэд удхатай хубинуудта өөрынгоо арга шадалаар хубаажа шадаха;

●Бүхэли рассказай болон тэрэнэй хубиин шухала удхые илгажа шадаха;

●Yйлэдэгшэ нюурнуудай ябадалда сэгнэлтэ үгэжэ һураха;

●Уншаһан юумэнэйнгээ удхые ойлгоод, тобшохоноор хэлэжэ шадаха;

●Уншаһан текстын удхые харуулһан зурагуудаар хөөрэжэ шадаха;

●Yйлэдэгшэ нюурнуудые, байгаали, үйлэ харуулһан үгэнүүдые, мэдүүлэлнүүдые текст сооһоо өөрөө оложо шадаха;

●Өөрынгөө хараһан, дуулаһан юумэн тухайгаа хөөрэжэ шадаха;

●Уран зохёолнуудай жанрнуудай зарим онсо илгаануудтай практическа танилсалга: онтохон соохи жэгтэй гайхамшагтай юумэнууд тухай, шулэгүүдэй онсо илгаа тухай.

Түрэлхи хэлээр ба уншалгаар 1-4-дэхи классуудай һурагшадай мэдэсэ, шадабари, дадал сэгнэхэ эрилтэ

1. Уншалгын дадал сэгнэлгэ

     1-дэхи класста уншалгын дадал хадаа «Yзэглэл» ба «Уншаха ном» соохи текст һурагшадай хэр зэргэ уншадаг болоһые ажаглалга дээрэһээ сэгнэгдэхэ ёһотой. Текст дээрэ хүдэлхэ шадабари хараадаа абан, класс бүридэ программын эрилтын үндэһөөр табигдаһан хэмжээ баримталан, һурагшадай уншалгын дүршэл сэгнэхэ.

«5» сэгнэлтэ хэрбээ:

а) 1-дэхи классай һурагшын үгэнүүдые бүхэлеэр (3-4 үгэнүүдые -үенүүдээр), һэлгэн, хазагайруулангүй, үзэг гээнгүйгөөр, удаан аялгануудые зүбөөр, запятой, точкын һүүлдэ зогсолто зүбөөр хэрэглэн уншахадань;

б) 2-4-дэхи классуудта удхын сохилто баримталан, сэгнэлтын тэмдэг зүбөөр илган уншахадань; уншаһан текстын гол удха зүбөөр ойлгоод, хэлэжэ,

хөөрэжэ шадаа һаань;

в) 3-4-дэхи классудай һурагшадта уншаһан текст хубинуудта хубаажа шадаа һаань;

г) шүлэг сээжээр хэлэхэдээ, үгэнүүдээ зүбөөр, нэгэшье торонгүй, уран гоёор уншаһан байхадань табиха.

«4» сэгнэлтэ хэрбээ һурагшын:

а) уншахадаа,  үгэнүүдтэ 2-3 алдуу гаргаа һаань, сэгнэлтын тэмдэгэй хойно

(точко, запятой, асууһан ба шангадхаһан) зогсолто хээгүй һаань;

б) сээжээр уншахадаа, үгэнүүдтэ 2-3 алдуу гаргаа һаань гү, али сэгнэлтын тэмдэг хоолойгоороо илгаагүй һаань, уншаһан текстынгээ удха зүбөөр ойлгобошье, тэрэнээ тодо бэшээр найруулан хөөрөө һаань;

в) уншаһанаа хөөрэжэ үгэхэдөө, зарим нэгэ ушарта торолсожо, багшын туһаламжаар заһажа хэлэһэн байхадань табиха.

«3» сэгнэлтэ хэрбээ һурагшын:

а) уншахадаа, үгэ хазагайруулжа гү, али үгэ ба үенуудые һэлгүүлжэ, орхижо, 4-5 алдуу гаргаа һаань, эли тодоор уншаагүй һаань;

б) уншаһан текстынгээ гол удха багшын туһаламжаар хэлэжэ шадаа һаань;

в) сээжээр уншахадаа, текст гүйсэд мэдэхэгүй, сэгнэлтын тэмдэгүүдтэ зогсолто хээгүй һаань;

г) хэлэлгэ соогоо алдуу гаргахадаа (үгэ буруу хэрэглэхэ, мэдүүлэл дутуу, үсөөн үгэтэй г.м.), уншаһан текстынгээ удаа дараа алдаашье һаа, найруулан хэлэжэ шададаг байхадань табиха.

«2» сэгнэлтэ хэрбээ һурагшын:

а) үгэ бухэниие таһалдангяар, сэгнэлтын тэмдэгтэ зогсолто хэнгүй уншахада, 6-наа үлүү алдуу гаргахадань;

б) сээжээр уншаха текстынгээ ехэнхи хубиие мэдэхэгүйдэ, абяан ба үзэгүүдые хазагайруулжа, 6-наа үлүү алдуу гаргахадань;

в) уншаһан текстынгээ гол удха хэлэжэ шадаагүй һаань;

г) текстын удхын удаа дараа найруулан хэлэжэ шададаггүй, хэлэлгэдээ олон алдуу гаргадаг байхадань табиха.

Һуралсалай жэлдэ уншалгаар һурагшадай дадал саг үргэлжэ шалгагдажа байха ёһотой (четверть бухэнэй һүүл багаар). 1-4-дэхи клаасуудта һурагшадай уншаагүй тусхай текст ондоо ном сооһоо абтаха, һурагша бүхэнэй дүршэл шалгахын тула нэгэ текст хэрэглэхэ.

 Нэгэ минута соо уншаһан үгэнүүдэй тоо хараадаа абажа, сэгнэлтэ иигэжэ табиха:

Багшын ба үхибүүдэй хэрэглэхэ литература:

Б.Б. Батоев «Методическа заабаринууд». Улаан – Үдэ: Буряадай номой хэблэл, 1987.

Д.Д. Ошоров «Методическа заабаринууд». Улаан – Үдэ: Буряадай номой хэблэл, 1987.

Д.Д. Дарижапова «Диктантнуудай ба изложенинүүдэй суглуулбари».

С.Ц. Содномов «Диктантнуудай суглуулбари». Улаан – Үдэ: «Бэлиг»,2006.

В.Д. Патаева «Буряад уран һайхан арадай аман зохёол холбон үзэлгэ». Улаан – Үдэ,1995

Л.Д. Шагдаров «Буряад, ород оньһон, хошоо үгэнүүд». Улаан – Үдэ: «Бэлиг», 1996.

С.А. Ошорова «Буряад аман зохёол». Улаан – Үдэ: «Бэлиг», 2003.

В.Б. Гомбоев «Һонирхолтой нааданууд». Улаан – Үдэ: «Бэлиг», 2009.

Б.Б. Лхасаранова «Буряад хэлэнэй орфоэпи». Улаан – Үдэ: «Бэлиг», 2009.

Д.С. Базарсадаева «Булагай эхин». Агын хэблэлэй байшан, 2003.

В.Б-Н. Намсарайн «Буряад онтохонууд». Улаан – Үдэ: Буряадай номой хэблэл, 1988.

В.Ш. Гулгаров «Буряад үльгэрнүүд» Улаан – Үдэ: Буряадай номой хэблэл, 1988.

С.Д. Бабуев «Магтаал,үреэл, соло». Улаан – Үдэ: Буряадай номой хэблэл, 1995.

С.М. Бабушкин «Буряад – ород словарь». Улаан – Үдэ,1992

К.М. Черемисов «Ород- буряад словарь». Улаан – Үдэ, 1988.

Ц.Б. Будаев «Оньһон үгэ оншотой». Улаан – Үдэ: Буряадай номой хэблэл, 1988.

Д.Д. Могоева «Туһатай болооб». Улаан – Үдэ: «Бэлиг», 2003.

Д.Н. Сультимов «Гуталгүй гулабхаа». Улаан – Үдэ: Буряадай номой хэблэл,1993.

Д.Д. Ошоров «Сасуутан ». Улаан – Үдэ: Буряадай номой хэблэл, 1988.

У.Е. Мангутова «Сагаалганай наадан салгидаһаар…». Улаан – Үдэ: «Бэлиг», 2007.

Д.Д. Ошоров «Табан хурган». Улаан – Үдэ: Буряадай номой хэблэл,1997.