"В.Б.Исенеков - марий поэт да писатель"
презентация к уроку (2, 3, 4 класс)

Слайд 1

В.Б.Исенековын илыш корныжо да пашаже Презентацийым Шернур район Лажъял школын туныктышыжо Вшивцева Людмила Алексеевна ямдылен

Слайд 2

В.Б.Исенеков – марий поэт да писатель (1935-1988) Марий сылнымутышто пеш кугу произведенийым возен коден огыл гынат , мом возымыжо ( почеламут-влак , повесть, муро-влак ) – чылажат шкешотан мастарлык дене ойыртемалтыт 1988 ий гыч Совет Союз писатель Ушемын членжылан шотлалтеш

Слайд 3

Марий йылмым йӧратымаш Валентин Борисовичым марий сылнымутыш йылмым йӧратымыже шупшын . Ондак шкенжым поэт семын палдарен , а умбакыже ме тудым писатель семынат пален налынна В.Исенеков ден И.Ломберский йолташ лийыныт ( нуно коктынат Одо кундемыште шочыныт ). Латкум ияш Валентин Илья Михайлович деке шочмо Ныргындыш ялышкыже миен коштын . Нуно палыме лийыныт , умбакыжат кылым кученыт И.М.Ломберский

Слайд 4

Одо мландын эргыже Валентин Исенеков 1935 ийын ӱярня тылзын 19-ше числаштыже Одо кундем Карагӧл районын Шопкер ялыштыже кресаньык ешеш шочын кушкын Татарстанысе Агрыз кундемысе Буймо шымияш школым тунем лектын В.Исенековын шочмо суртшо 1935 ий

Слайд 5

Неле паша корныжо 1950 ийыште Чолман ден Юл эҥерлаште шолым волтымаште пашам ыштен . ( Варажым тидын нерген « Вӱд ӱмбалне » повестьыштыже возен ) Умбакыже Йошкар-Оласе культпросвет школышто шинчымашыжым нӧлтен , тунем лектын , шочмо Шопкер ялышкыже пӧртылын да клуб вуйлатышылан тыршен

Слайд 6

Йошкар-Ола корным почын 1961 ийыште Н.К.Крупская лӱмеш пединститутыш тунемаш пурен Заочно тунеммашке куснен да 1963-1965 ийлаште Звенигово райгазетыште пашам ыштен 1967 ий гыч пытартыш кечыж марте манме гаяк « Ямде лий » йоча газетыште тыршен

Слайд 7

« Юнкорын кресачаже » Валентин Борисович коло ий наре « Ямде лий » газет редакцийыште пашам ыштен , серыш да тӱшка паша пӧлкам вуйлатен . Йоча-влакын серышыштлан вашмутым возен , поро ой- каҥашым пуэн . Сандене тудым « юнкорын кресачаже » маныныт Ӱмыржӧ мучко тудо марий ӱдыр-рвезе-влак коклаште талантым кычалын . Юнкор-шамыч кокла гыч шукышт писатель лийыныт да кызытат В.Б.Исенековлан тауштат В.Исенеков редакций пашае ҥ-влак коклаште

Слайд 8

« Юнкорын кресачаже » « Тыматле койышыжо , ушан шомакше дене Валентин Исенеков самырык возышо-влакым пашалан туныктен , таратен , кумылаҥден шоген . Молын семын самырыкын материалжым удырен-рожген кышкаш тӧчен огыл , пырля каҥашен , келшыше ой- шомакым муаш полшен », – возен прозаик Г еннадий Алексеев Туныктышым порын шарнен , « Ямде лий » редакций кажне ийын юнкор да литературно-творческий пашам сайын виктарен колтышо кружоклан В.Исенеков лӱмеш премийым палемден Фотошто : В.Исенеков , Анна Петухова, Алеко Юзыкайн

Слайд 9

Илыш корныш лекташышт полшен «1970-ше ийласе юнкор-влаклан В. Б. Исенековын лӱмжӧ мемнан сылнымут корныш , возымо пашаш шогалмаштына волгыдо маяк семынак лийын кодеш . Марий йоча-влаклан лекше газетыште тыршымыж дене , кажне юнкорланак поро кидым шуялтымыж дене , шке усталык вийжылан ӱшаным шочыкташ полшымыж дене моткоч суапле пашам ыштен …» Тыгерак шарналта марий поэт Г.Сабанцев Фотошто : Г.Сабанцев йоча-влак дене вашлиймаште

Слайд 10

Йоча сылнымут аланыште Валентин Борисович йоча-влаклан ятыр почеламут ден ойлымашым , « Мемнан Мики », « Ямбердинын дневникше », «А гыч Я марте» книга- влакым пӧлеклен . Тӱшка сборник, альманах, тунемме книга да хрестоматий- влакым чумырымаште чот тыршен . Йӧратыме писательже Никандр Лекайн нерген (а тудын суртыштыжо Валентин Борисович ик жап пачерлан шоген илен ) ятыр материалым поген да савыктен луктын

Слайд 11

Иктешлыше паша 2015 ийыште лекше « Капар тукым » книгашке Валентин Борисовичын кок повестьше , савыкталтдыме почеламутшо ден сонетше-влак , шарнымашыже , очеркше , сылнымут ой- каҥашыже пурталтыныт

Слайд 12

Муро-влак шочыныт Валентин Борисовичын чоныш логалше , лирика сынан почеламутшо-влак негызеш марий муро-влак шочыныт : « Тыгеракын ойла письмажат », « Ош чайка» да т.м . Тудо композитор А.И.Искандаров , К.А.Смирнов , В.Д.Кульшетов дене пеҥгыде кылым кучен А.И.Искандаров К.А.Смирнов В.Д.Кульшетов

Слайд 13

В.Исенековын почеламутшо-влакым руш , одо , татар йылмылашке кусарыме улыт Тудо шкеже А.Пушкинын , С.Михалковын , Г.Тукайын , М.Джалильын сылнымутыштым марлаҥден

Слайд 14

КУЧЫЛТМО РЕСУРС: 1. https:// vk.com/photo-112863430_457262495 2. https:// vk.com/photo-112863430_457262498 3. https:// vk.com/photo-112863430_457262494 4. marielgazet@mediamari.ru 5. https://mhr.wikipedia.org/wiki 6. yamde_lii@mail.ru . 7 . Писатели Марийской АССР. Библиографический справочник /Сост.: Г.Беспалова , К.Васин , Г.Зайниев / – Йошкар-Ола, Марийское книжное издательство, 1988.