Ажык кичээл "Кылыг созунун уелери"
план-конспект урока (3 класс) на тему

Темазы:  Кылыг созунун уелери

Сорулгазы:

1. Ооредиглиг: кылыг созунун уелерге оскерлири-биле  болгаш уе  бурузунун онзагай  талалары-биле  таныштырар,  айтырыглар  дузазы-биле кылыг  состеринин  уелерин ылгап  билирин  чедип  алыр, кылыг состерин оске чугаа кезектеринден ылгап ооредир.
2. Сайзырадыглыг: хайгаараачал чоруун  сайзырадып, боданырынга,  кылган  чуулун туннеп ооредир
3. Кижизидилгелиг: торээн бойдуска  ынак  кылдыр  кижизидер

Дерилгези: мультимедийлиг проектор, ноутбук, толевилел-презентация, улелге материалы, чуруктар.

Кичээлдин  чорудуу:

1. Организастыг  кезээ:

- Экии, уруглар! Богун силернин клазынарда аалчылар келген, онзагай хун-дур. Аалчылар силернин канчаар ооренип турарынарны коор дээш келген. Бот-боттарынарже хулумзуруп, кичээлге идепкейлиг болуп эки кызымак ажылдаарынарны кузедим.

II.  Кичээлдин темазын  болгаш сорулгазын  дыннадыры

- Бо кичээлде бис кылыг созунун дугайында чугаалажып, оон дугайында оске чаа чуулду билип алыр бис. Кичээлге кичээнгейлиг болуп, боданып, чаа чуулду билип алыр силер.

- Бис богун «Кылыг созу» оранынче   Бокту-Кириш биле Бора-Шээлей алышкылар-биле аян--чорук кылыр бис.

1. (Билиглерге белеткээри
2. Актуализация знаний) (слайд 1).

                                   Экранда

        - Бо состернин дугайында чуну чугаалап болур силер? (чангыс дазылдыг состер)

        - Оон оске канчаар болуктеп болурул? (чугаа кезектеринге)

                  Экранда

3. Кылыг созунун дугайында катаптаашкын. (слайд 3)

- Кылыг созу деп чул?

Экранда

- Кылыг созунун дугайында чуну билир силер?

4.  Проблеманы тургузары.

- Кылыг созу канчаар оскерлирил?

- Богун бис бо айтырыгга харыылаар бис.

5. Айтырыгга харыыны тывары (Поиск решения). (слайд 4)

Ажылдын планы:

1. Шулуктен узундуну номчуур
2. Кылыг созун тыпкаш,, айтырыын салыр
3. Кылдыныг чугаанын кайы уезинде болур турарын тодарадыр.

- Кылдыныг чугаа болурунун мурнунда уеде болуп турар.

- Кылдыныг чугаа болуп турар уеде болуп турар.

- Кылдыныг чугаа болурунун соонда болур.

(Оореникчилерге  туннелди  ундурттур)

-Кылыг  созу  канчаар оскерлирил?

                 Туннел:

- Бир эвес кылыг созу эрте берген болуушкунну илередир болгаш чугаа мурнунда болган болза, ол эрткен уени коргузер.

- Бир эвес кылыг созу канчап тур? чуну кылып тур? деп айтырыгларга харыылаттынар  болгаш кылдыныг чугаа болуп турар уеде болуп турар болза, кылыг созу амгы уеде турар.

- Бир эвес кылыг созу канчаар? деп айтырыгга харыылаттынар болгаш кылдыныг чугаа болурунун соонда болза, ол кылыг созу келир уенин болур.

            Экранда (Слайд 5).

3.  Быжыглаашкын. 1.   Ном-биле ажыл.   а . 111  Мергежилге 291.

Бижииринин  мурнунда  холдарывысты бижииринге  чанчыктыраалынар:

. Салаалар  мендилешкен,  салааларны  чылдыр

а) иштинде номчууру

б) бижиир

- Кылыг созу канчаар оскерлирил?

- Кандыг айтырыгларга харыылаттынарыл?

- Кылыг  созу  домакка  кандыг  кежигун  бооп  чоруурул?

    2.  Болуктерге  ажыл

Карточкалар  улеп  бээр

          Хыналдазы:  1 чазыг эрттирипкен кижи 4,  2 чазыгдан хойну эрттирипкен  кижи  3

iV. .Физкультминутка.

Балыктар  дег эштиил

Пагалар  дег  шураал

Кушкаштар дег  ужаал

Аккыр  хар  дег  боолдениил      (шимчээшкинин  кууседир)

5.  Чурук-биле ажыл. (слайд 7)

Кыш.

Кылыг созунун уелеринге домактар чогаадыр.

- Чурукта  уруглар  кайда  келгенил?  Олар  кандыг  оюннар  ойнап  турарыл?

Кышкы  кандыг  оюннар  ойнаарынга  ынак  силер?

Силер  чылдын  кайы  уезинге  ынак силер?  Чуге?   Кыжын  кандыг  оюннар  ойнаар  силер?  

6.  Кичээлдин  туннели:

Бо  кичээлде  чуну  кылдывыс?  Мен  домаам шын  болза,  он  холунарны  кодурер  силер,  шын  эвес  болза  кодурбес  силер:

Кылыг  созу  чувелернин  кылдыныын  айтыр  (+)

Кылыг  козу  уш  уелиг   (+)

Кылыг  созунун  амгы  уези  канчанган  деп  айтырыгга  харыылаар (-)

Чанар – амгы уе (-)

Самбырада 2 оореникчи ажылдаар. (Предметтер бээр)

Машина, аът

Бо аттары-биле кылыг созунун уш уезинге состер чогаадыр

Аът – киштээр, саяктаар, оъттап тур

Машина – маннап чор, маннаар

Уе  артса.

1.  Оюн «Артык состу тып»

Экранда

2  Предметтиг  чуруктар  улеп  бээр,  оларга  кылыг  созун  немээр