поурочные разработки по литературлуг номчулга 2 класс
методическая разработка (2 класс) на тему
поурочные разработки
Скачать:
| Вложение | Размер |
|---|---|
 pourochnye_razrabotki_po_literaturlug_nomchulga_2_klass.docx | 131.33 КБ |
Предварительный просмотр:
Литературлуг номчулга кичээлинин план-конспектизи
Ай, хуну __________
Кичээлдин темазы: К.Ондар «Ужук дою»
Кичээлдин хевири: Чаа билиглер «ажыдарынын» кичээли
Сорулгалары:
Ооредилгелиг: Чогаалчы, чогаал деп терминнер-биле таныштырар. К.Ондарнын «Ужук дою» деп шулуу-биле таныштырар, берге состер-биле словарлыг ажылды чорудар. Номчаан чуулнун утказын билип, тайылбыралп билиринге ооредир. Ажылчын кыдыраашка практиктиг мергежилгелерни кууседир.
Сайзырадылгалыг: Оореникчилернин аас болгаш бижимел чугаазын сайзырадыр. Тыва аас чогаал дуг-да билиглерин делгемчидер. Шулукту аянныг, чараш кылдыр номчуурунга ооредир.
Кижизидилгелиг: Кичээл уезинде бот-боттарын дыннап билирин, корум-чурумну тудуп билирин кижизидер. Эртем-билигге ынак болурунга кижизидер.
Кичээлдин этаптары | Башкынын ажыл-чорудулгазы | Оореникичинин ажыл-чорудулгазы | Бугу талалыг ооредилге ажыл-чорудулгазы (УУД) |
1. Орг. кезээ. Ооредилге ажыл-чорудулгазынче барымдаа. (мотивация к учебной деятельности) | - Экии, уруглар! Оорениринге белен силер бе? - Эр-хейлер! | Кичээлдин девизи: Хоглуг конга кынгырт кылды, Кичээл шагы эгеледи. Кончуг оожум орупкаштын Кичээнгейлиг оорениили. | Личностуг (ажылдаарынга белеткендирер, ажылчын олудун организастаары) Башкарыкчы(сорулга салыры) Харылзажылга(диалог чугааны ажыглап билири) |
2. Билиглернин онза-чугулазы. (актуализация знаний) | - Эрткен кичээлде бис чаа номувус «Литературлуг номчуга»-биле таныжып алган болгай бис. Бо ном бистин дыка чоок онуувус болурун билип алган бис. Чуу деп улегер домак билир силер, эртем дуг-да. - Эр-хейлер! | (что я знаю) Чуну билир мен. Ужук билбес кижи, уну чоктан дора. | Харылзажылга (бодунун бодалдарын аас-биле илередири) Билип алыышкын (чаа билиглерни ном болгаш бодунун амыдыралчы опыдынга даянып, ном дузазы-биле чедип алыры) Башкарыкчы (кичээлде кылыр ажылдарнын чурумун чугаалап билири) |
3.Ооредилгеглиг сорулганы салыры (постановка учебной задачи)
| - Арын 6-да бо бижип каан чуу-дур? Чуу деп шулук-биле таныжар-дыр бис, уруглар! Шулукту кым деп чогаалчы бижээн-дир? | Что я ещё хочу узнать? Сам найду способ. (Чуну мен билбес мен? Бодум арганы тып алыр мен) - Бо шулук. Шулуктун ады «Удук дою» Шулукту К.Ондар бижээн. | Сорулга салыры (башкынын айтыргларынын дузазы-биле кичээлдин сорулгазын салыр) Угаап-боданыышкын (домакты номчуп тургаш, состерни адап тургаш логика ёзугаар утказын тып, чаа ужукту тывары) |
4. «Чаа билиглерни ажыдары» Берге байдалдан унеринин проектизин тургузары. («Открытие нового знания» (построение проекта выхода из затруднения)) | Чогаалчы – шулукту, чечен чугааны, тоожуну, тоолду азы шиини бижип турар кижи. Шулукту, чечен чугааны, тоожуну, шиини азы тоолду бижип турар кижини автор деп база адаар. Чогаал дээрге чогаалчынын бижээн шулуу, чечен чугаазы азы шиизи. Чижээ, Л.Чадамба «Арыг шевер»… Словарлыг ажыл: Ангыр – бажы ак, даваннары кызыл, чалгыннары сап-сарыг суг кужу; Аганак – ак торлаа; Мундурлу бээр – тогериктели бээр; Улар – даг кужу; Эзирик – элик оглу; Огургулаан – алгыргылаан; Итпик – ыргак хаайлыг, кызыл-шокар чуглерлиг, олурда ийи баштыг ышкаш костур куш; Ирбиш – узун дурттуг, узун кудуруктуг, шокар, моортай аймактыг араатан, бар. Башкы шулукту аянныг номчуур. Айтырыглар:
| Билип алыышкын (чаа билиглерни ном болгаш бодунун амыдыралчы опыдынга даянып, ном дузазы-биле чедип алыры) Харылзажылга (бодунун бодалдарын аас-биле илередип билири, оске улустун чугаа-домаан дыннап болгаш билирин чедип алыры) Башкарыкчы (класс-биле тургускан план-биле шын ажылдап билири) | |
5. Баштайгы быжыглаашкын. (первичное закрепление) | АЖЫЛЧЫН КЫДЫРААШ-БИЛЕ АЖЫЛ Арын 4. Береги книгу – она твой лучший друг! Арын 5. Чогаалчы дээрге … Чогаал дээрге … | Оореникчилер шулукту боттары номчуур. Номну камнаран – ол силернин чоок оннуунер-дир! Арын 5. Чогаалчы дээрге шулукту бижиир кижи. Чогаал дээрге чогаалчынын бижээн шулуу. | Харылзажылга (бодунун бодалдарын аас болгаш бижимел илередири) Башкарыкчы (кичээлде кылыр ажылдарнын чурумун чугаалап билири) |
6. Ажыл-чорудулганын рефлексиязы. (кичээлдин туннели)
| - Кичээливистин соолгу этапынга келдивис. Туннелден кылыптаалынар. -Кандыг сорулганы кичээл эгезинде салдывыс? Ол сорулгаларывыс чедип алдывыс бе? Кичээливистин темазы кандыг болган ийик? Бо кичээлде чуу чувеге ооренип алдывыс? Онаалга Арын 6. Дурум доктаадыр. Шулукту аянныг номчуур «Шулук дою» К.Ондар. Ажылчын кыдырааш арын 4 (ог), арын 5 (ог) | - «Ужук дою» деп шулук-биле таныштывыс. | Башкарыкчы (бодунун ажылын шын унелээри) Личностуг (бодун хынап билири) |
Литературлуг номчулга кичээлинин план-конспектизи
Ай, хуну __________
Кичээлдин темазы: Ч.Кара-Куске «Арыг-силиг, чараш бижиир»
Кичээлдин хевири: Чаа билиглер «ажыдарынын» кичээли
Сорулгалары:
Ооредилгелиг: Ч.Кара-Куске «Арыг-силиг, чараш бижи» деп шулуу-биле таныштырар, берге состер-биле словарлыг ажылды чорудар. Номчаан чуулнун утказын билип, тайылбыралп билиринге ооредир. Ажылчын кыдыраашка практиктиг мергежилгелерни кууседир.
Сайзырадылгалыг: Оореникчилернин аас болгаш бижимел чугаазын сайзырадыр. Шулукту аянныг, чараш кылдыр номчуурунга ооредир.
Кижизидилгелиг: Кичээл уезинде бот-боттарын дыннап билирин, корум-чурумну тудуп билирин кижизидер. Кыдыраажынга арыг-силиг бижип билирге ооредир.
Кичээлдин этаптары | Башкынын ажыл-чорудулгазы | Оореникичинин ажыл-чорудулгазы | Бугу талалыг ооредилге ажыл-чорудулгазы (УУД) |
1. Орг. кезээ. Ооредилге ажыл-чорудулгазынче барымдаа. (мотивация к учебной деятельности) | - Экии, уруглар! Оорениринге белен силер бе? - Эр-хейлер! | Кичээлдин девизи: Хоглуг конга кынгырт кылды, Кичээл шагы эгеледи. Кончуг оожум орупкаштын Кичээнгейлиг оорениили. | Личностуг (ажылдаарынга белеткендирер, ажылчын олудун организастаары) Башкарыкчы(сорулга салыры) Харылзажылга(диалог чугааны ажыглап билири) |
2. Билиглернин онза-чугулазы. (актуализация знаний) | - Эрткен кичээлде бис кымнын шулуу-биле танышкан бис? Чогаалчы деп кымыл? Чогаал деп чул? - Эр-хейлер! | (что я знаю) Чуну билир мен. - Эрткен кичээлде К.Ондарнын «Ужук дою» деп шулуу-биле танышкан бис. Чогаалчы дээрге шулукту, чечен чугааны, тоожуну, тоолду азы шиини бижип турар кижи. Оон оскээр автор деп база адап болур. Чогаал дээрге чогаалчынын бижээн шулуу, чечен чугаазы азы шиизи. | Харылзажылга (бодунун бодалдарын аас-биле илередири) Билип алыышкын (чаа билиглерни ном болгаш бодунун амыдыралчы опыдынга даянып, ном дузазы-биле чедип алыры) Башкарыкчы (кичээлде кылыр ажылдарнын чурумун чугаалап билири) |
3.Ооредилгеглиг сорулганы салыры (постановка учебной задачи)
| - Арын 6-да бо бижип каан чуу-дур? Чуу деп шулук-биле таныжар-дыр бис, уруглар! Шулукту кым деп чогаалчы бижээн-дир? - Онаалгага шулукту аянныг номчуп кээр болган силер (оореникчилер шулукту аянныг номчуур) | Что я ещё хочу узнать? Сам найду способ. (Чуну мен билбес мен? Бодум арганы тып алыр мен) - Бо шулук. Шулуктун ады «Удук дою» Шулукту К.Ондар бижээн. | Сорулга салыры (башкынын айтыргларынын дузазы-биле кичээлдин сорулгазын салыр) Угаап-боданыышкын (домакты номчуп тургаш, состерни адап тургаш логика ёзугаар утказын тып, чаа ужукту тывары) |
4. «Чаа билиглерни ажыдары» Берге байдалдан унеринин проектизин тургузары. («Открытие нового знания» (построение проекта выхода из затруднения)) | Шулукту номчуур бертинде словарлыг ажылды чорудар. Девидеп – сурээдеп. Майырык – бир буду чолдак азы бастынмас. Чыдыйыпкаш – мурнунче чавызап келген. Башкы шулукту аянныг номчуур. | Билип алыышкын (чаа билиглерни ном болгаш бодунун амыдыралчы опыдынга даянып, ном дузазы-биле чедип алыры) Харылзажылга (бодунун бодалдарын аас-биле илередип билири, оске улустун чугаа-домаан дыннап болгаш билирин чедип алыры) Башкарыкчы (класс-биле тургускан план-биле шын ажылдап билири) | |
5. Баштайгы быжыглаашкын. (первичное закрепление) | Айтырыглар:
Онаалганы шын кылырынга Шактарга чуу шаптыктаан-дыр? | Оореникчилер айтырыгларга харыылаар. | Харылзажылга (бодунун бодалдарын аас болгаш бижимел илередири) Башкарыкчы (кичээлде кылыр ажылдарнын чурумун чугаалап билири) |
6. Ажыл-чорудулганын рефлексиязы. (кичээлдин туннели)
| - Кичээливистин соолгу этапынга келдивис. Туннелден кылыптаалынар. -Кандыг сорулганы кичээл эгезинде салдывыс? Ол сорулгаларывыс чедип алдывыс бе? Кичээливистин темазы кандыг болган ийик? Бо кичээлде чуу чувеге ооренип алдывыс? Онаалга Арын 9-11 шулукту аянныг номчуур. Арын 11 айт. 3 аас-биле харыылаар. Ажылчын кыдырааш арын 6 бажынга онаалга (ог) | - Ч.Кара-Кускенин «Арыг-силиг, чараш бижиир» деп шулук-биле таныштывыс. | Башкарыкчы (бодунун ажылын шын унелээри) Личностуг (бодун хынап билири) |
Литературлуг номчулга кичээлинин план-конспектизи
Ай, хуну ___________
Кичээлдин темазы: К.-Э.Кудажы «Ногаан, кок болгаш кызыл карандаштар»
Кичээлдин хевири: Чаа билиглер «ажыдарынын» кичээли
Сорулгалары:
Ооредилгелиг: К.-Э.Кудажы «Ногаан, кок болгаш кызыл карандаштар»
деп рассказы-биле таныштырар, берге состер-биле словарлыг ажылды чорудар. Номчаан чуулнун утказын билип, тайылбыралп билиринге ооредир. Ажылчын кыдыраашка практиктиг мергежилгелерни кууседир.
Сайзырадылгалыг: Оореникчилернин аас болгаш бижимел чугаазын сайзырадыр. Шулукту аянныг, чараш кылдыр номчуурунга ооредир.
Кижизидилгелиг: Кичээл уезинде бот-боттарын дыннап билирин, корум-чурумну тудуп билирин кижизидер. Кыдыраажынга арыг-силиг бижип билирге ооредир.
Кичээлдин этаптары | Башкынын ажыл-чорудулгазы | Оореникичинин ажыл-чорудулгазы | Бугу талалыг ооредилге ажыл-чорудулгазы (УУД) |
1. Орг. кезээ. Ооредилге ажыл-чорудулгазынче барымдаа. (мотивация к учебной деятельности) | - Экии, уруглар! Оорениринге белен силер бе? - Эр-хейлер! | Кичээлдин девизи: Хоглуг конга кынгырт кылды, Кичээл шагы эгеледи. Кончуг оожум орупкаштын Кичээнгейлиг оорениили. | Личностуг (ажылдаарынга белеткендирер, ажылчын олудун организастаары) Башкарыкчы(сорулга салыры) Харылзажылга(диалог чугааны ажыглап билири) |
2. Билиглернин онза-чугулазы. (актуализация знаний) | - Эрткен кичээлде бис С.Маршактын чуу деп шулуу-биле танышкан бис? Шулукту шээжи-биле чугааланар. - Эр-хейлер! | (что я знаю) Чуну билир мен. - Эрткен кичээлде «Школачы билип алзын» деп шулук-биле танышкан бис. Уругулар шулукту шээжи-биле чугаалаар. | Харылзажылга (бодунун бодалдарын аас-биле илередири) Билип алыышкын (чаа билиглерни ном болгаш бодунун амыдыралчы опыдынга даянып, ном дузазы-биле чедип алыры) Башкарыкчы (кичээлде кылыр ажылдарнын чурумун чугаалап билири) |
3.Ооредилгеглиг сорулганы салыры (постановка учебной задачи)
| - Мээн холумда кандыг оннуг карандаштар бар-дыр? - Чангыс ногаан азы кок он-биле кандыг чурук чуруп болур бис, уруглар? - Ногаан болгаш кок онер-биле кандыг чурук чуруп ап болурул? - Эр-хейлер! | Что я ещё хочу узнать? Сам найду способ. (Чуну мен билбес мен? Бодум арганы тып алыр мен) - Чангыс он-биле чурук чуруп шыдавас бис. - Ногаан болгаш кок он-биле арга, ак-кок дээр чуруп болур бис. | Сорулга салыры (башкынын айтыргларынын дузазы-биле кичээлдин сорулгазын салыр) Угаап-боданыышкын (домакты номчуп тургаш, состерни адап тургаш логика ёзугаар утказын тып, чаа ужукту тывары) |
4. «Чаа билиглерни ажыдары» Берге байдалдан унеринин проектизин тургузары. («Открытие нового знания» (построение проекта выхода из затруднения)) | Берге состер-биле словарлыг ажылды чорудар. Каранды – хары эрээш, карарган чер, алады Хур – тодуг Башкы созуглелди аянныг номчуур. | Билип алыышкын (чаа билиглерни ном болгаш бодунун амыдыралчы опыдынга даянып, ном дузазы-биле чедип алыры) Харылзажылга (бодунун бодалдарын аас-биле илередип билири, оске улустун чугаа-домаан дыннап болгаш билирин чедип алыры) Башкарыкчы (класс-биле тургускан план-биле шын ажылдап билири) | |
5. Баштайгы быжыглаашкын. (первичное закрепление) | АЖЫЛЧЫН КЫДЫРААШ-БИЛЕ АЖЫЛ Арын 7. Ногаан алаак - …, кок дээр - …, кызыл карандаш - … Арын 8 Дараазында планны эде тургускаш, бижи. | Оореникчилер айтырыгларга харыылаар. Ногаан алаак – зеленая поляна, кок дээр – голубое небо, кызыл карандаш – красный карандаш. | Харылзажылга (бодунун бодалдарын аас болгаш бижимел илередири) Башкарыкчы (кичээлде кылыр ажылдарнын чурумун чугаалап билири) |
6. Ажыл-чорудулганын рефлексиязы. (кичээлдин туннели)
| - Кичээливистин соолгу этапынга келдивис. Туннелден кылыптаалынар. -Кандыг сорулганы кичээл эгезинде салдывыс? Ол сорулгаларывыс чедип алдывыс бе? Кичээливистин темазы кандыг болган ийик? Бо кичээлде чуу чувеге ооренип алдывыс? Онаалга Арын 15-16 номчуур, утказын чугаалаар. Ажылчын кыдырааш Арын 8 (ог) | - «Ногаан, кок болгаш кызыл карандаштар» деп рассказ номчудувус. | Башкарыкчы (бодунун ажылын шын унелээри) Личностуг (бодун хынап билири) |
Литературлуг номчулга кичээлинин план-конспектизи
Ай, хуну _____________
Кичээлдин темазы: С.Баруздин « Берге бодалга»
Кичээлдин хевири: Чаа билиглер «ажыдарынын» кичээли
Сорулгалары:
Ооредилгелиг: С.Баруздин « Берге бодалга» деп шулуу-биле таныштырар, берге состер-биле словарлыг ажылды чорудар. Номчаан чуулнун утказын билип, тайылбыралп билиринге ооредир. Ажылчын кыдыраашка практиктиг мергежилгелерни кууседир.
Сайзырадылгалыг: Оореникчилернин аас болгаш бижимел чугаазын сайзырадыр. Шулукту аянныг, чараш кылдыр номчуурунга ооредир. Кижизидилгелиг: Кичээл уезинде бот-боттарын дыннап билирин, корум-чурумну тудуп билирин кижизидер. Кыдыраажынга арыг-силиг бижип билирге ооредир.
Кичээлдин этаптары | Башкынын ажыл-чорудулгазы | Оореникичинин ажыл-чорудулгазы | Бугу талалыг ооредилге ажыл-чорудулгазы (УУД) |
1. Орг. кезээ. Ооредилге ажыл-чорудулгазынче барымдаа. (мотивация к учебной деятельности) | - Экии, уруглар! Оорениринге белен силер бе? - Эр-хейлер! | Кичээлдин девизи: Хоглуг конга кынгырт кылды, Кичээл шагы эгеледи. Кончуг оожум орупкаштын Кичээнгейлиг оорениили. | Личностуг (ажылдаарынга белеткендирер, ажылчын олудун организастаары) Башкарыкчы(сорулга салыры) Харылзажылга(диалог чугааны ажыглап билири) |
2. Билиглернин онза-чугулазы. (актуализация знаний) | - Эрткен кичээлде бис К.-Э.Кудажынын «Ногаан, кок болгаш кызыл карандаштар» чуу деп рассказы-биле танышкан бис. Рассказты эдерти чугааланар. - Эр-хейлер! | (что я знаю) Чуну билир мен. - Эрткен кичээлде «Школачы билип алзын» деп шулук-биле танышкан бис. Оореникчилер рассказтын утказын эедерти чугаалаар. | Харылзажылга (бодунун бодалдарын аас-биле илередири) Билип алыышкын (чаа билиглерни ном болгаш бодунун амыдыралчы опыдынга даянып, ном дузазы-биле чедип алыры) Башкарыкчы (кичээлде кылыр ажылдарнын чурумун чугаалап билири) |
3.Ооредилгеглиг сорулганы салыры (постановка учебной задачи)
| Бистин богунгу кичээливистин девизи: ЭРТЕМ ЧОКТА – ЭРТЕН БАЗА ДУН. Бодалга: Кырган-ава бир чалдан 8 огурец чыып алган, а оске чалдан – оон 2 огурец эвээшти. Ол ийи чалдан каш огурец чыып алган? - Ам чаа чуну бодадынар? - Бодалга берге болду бе? - Ынчангаш чунун дуг-да номчуур-дыр бис? - Эр-хейлер! | Что я ещё хочу узнать? Сам найду способ. (Чуну мен билбес мен? Бодум арганы тып алыр мен) - Ийиги чалдан 6 огурец, шупту ийи чалдан 14 огурец чыып алган. - Бодалга бодадывыс. - Берге бодалга дуг-да. | Сорулга салыры (башкынын айтыргларынын дузазы-биле кичээлдин сорулгазын салыр) Угаап-боданыышкын (домакты номчуп тургаш, состерни адап тургаш логика ёзугаар утказын тып, чаа ужукту тывары) |
4. «Чаа билиглерни ажыдары» Берге байдалдан унеринин проектизин тургузары. («Открытие нового знания» (построение проекта выхода из затруднения)) | Арын 17 «Берге бодалга» шулукту башкы тода, аянныг номчуур. Словарлыг ажыл: Кидин тулук – чай чок Иле – тода, билдингир | Оореникчилер шулукту аянныг номчуур. | Билип алыышкын (чаа билиглерни ном болгаш бодунун амыдыралчы опыдынга даянып, ном дузазы-биле чедип алыры) Харылзажылга (бодунун бодалдарын аас-биле илередип билири, оске улустун чугаа-домаан дыннап болгаш билирин чедип алыры) Башкарыкчы (класс-биле тургускан план-биле шын ажылдап билири) |
5. Баштайгы быжыглаашкын. (первичное закрепление) | АЖЫЛЧЫН КЫДЫРААШ-БИЛЕ АЖЫЛ Айтырыглар:
Арын 9. Бистин проективис | Оореникчилернин харыылары. | Харылзажылга (бодунун бодалдарын аас болгаш бижимел илередири) Башкарыкчы (кичээлде кылыр ажылдарнын чурумун чугаалап билири) |
6. Ажыл-чорудулганын рефлексиязы. (кичээлдин туннели)
| - Кичээливистин соолгу этапынга келдивис. Туннелден кылыптаалынар. -Кандыг сорулганы кичээл эгезинде салдывыс? Ол сорулгаларывыс чедип алдывыс бе? Кичээливистин темазы кандыг болган ийик? Бо кичээлде чуу чувеге ооренип алдывыс? Онаалга Арын 17-18 аянныг номчуур. Проект кылыр. Ажылчын кыдырааш Арын 9 даалга ӨГ | - С.Баруздин «Берге бодалга» деп шулуу-биле таныштывыс. Кылыр проектилеривис-биле таныштывыс. Баш ышкан – бодап чадаан | Башкарыкчы (бодунун ажылын шын унелээри) Личностуг (бодун хынап билири) |
Литературлуг номчулга кичээлинин план-конспектизи
Ай, хуну _______________
Кичээлдин темазы: Б.Ховенмей « Куску хову»
Кичээлдин хевири: Чаа билиглер «ажыдарынын» кичээли
Сорулгалары:
Ооредилгелиг: Б.Ховенмейнин «Куску хову» деп шулуу-биле таныштырар, берге состер-биле словарлыг ажылды чорудар. Номчаан чуулнун утказын билип, тайылбыралп билиринге ооредир. Ажылчын кыдыраашка практиктиг мергежилгелерни кууседир.
Сайзырадылгалыг: Оореникчилернин аас болгаш бижимел чугаазын сайзырадыр. Шулукту аянныг, чараш кылдыр номчуурунга ооредир. Кижизидилгелиг: Кичээл уезинде бот-боттарын дыннап билирин, корум-чурумну тудуп билирин кижизидер. Кыдыраажынга арыг-силиг бижип билирге ооредир.
Кичээлдин этаптары | Башкынын ажыл-чорудулгазы | Оореникичинин ажыл-чорудулгазы | Бугу талалыг ооредилге ажыл-чорудулгазы (УУД) |
1. Орг. кезээ. Ооредилге ажыл-чорудулгазынче барымдаа. (мотивация к учебной деятельности) | - Экии, уруглар! Оорениринге белен силер бе? - Эр-хейлер! | Кичээлдин девизи: Хоглуг конга кынгырт кылды, Кичээл шагы эгеледи. Кончуг оожум орупкаштын Кичээнгейлиг оорениили. | Личностуг (ажылдаарынга белеткендирер, ажылчын олудун организастаары) Башкарыкчы(сорулга салыры) Харылзажылга(диалог чугааны ажыглап билири) |
2. Билиглернин онза-чугулазы. (актуализация знаний) | - Эрткен кичээлде бис С.Баруздиннин чуу деп шулуу-биле танышкан ийик бис? Галя деп бичии уруг чуну бодап чадап кааныл? - Оон канчаар бодапкан-дыр? - Шулукту аянныг номчунар. - Эр-хейлер! | (что я знаю) Чуну билир мен. - Эрткен кичээлде с.Баруздиннин «Берге бодалга» деп шулук-биле танышкан бис. Оореникчилер шулуктун утказын чугаалаар, шулукту аянныг номчуур. | Харылзажылга (бодунун бодалдарын аас-биле илередири) Билип алыышкын (чаа билиглерни ном болгаш бодунун амыдыралчы опыдынга даянып, ном дузазы-биле чедип алыры) Башкарыкчы (кичээлде кылыр ажылдарнын чурумун чугаалап билири) |
3.Ооредилгеглиг сорулганы салыры (постановка учебной задачи)
| - Бо чылдын кайы уези-дир? - Канчап билип кааптынар? - Ынчангаш кустун дуг-да чугаалажы бергенивисте, кым билип каапты, чунун дуг-да ооренир-дир бис? - Эр-хейлер! | Что я ещё хочу узнать? Сам найду способ. (Чуну мен билбес мен? Бодум арганы тып алыр мен) - Ам кус. - Бугу-ле долгандыр турар дириг бойдус алдын сарыг хевин кедипкен. - Богун кус дуг-да чугаалажыр бис. | Сорулга салыры (башкынын айтыргларынын дузазы-биле кичээлдин сорулгазын салыр) Угаап-боданыышкын (домакты номчуп тургаш, состерни адап тургаш логика ёзугаар утказын тып, чаа ужукту тывары) |
4. «Чаа билиглерни ажыдары» Берге байдалдан унеринин проектизин тургузары. («Открытие нового знания» (построение проекта выхода из затруднения)) | Арын 17 «Куску хову» шулукту башкы тода, аянныг номчуур. Словарлыг ажыл: Тавычылар – кескен оът-сигеннин азы тараанын сыптарынын дорт одуруглары (ооргалары). Айтырыглар:
| Оореникчилер шулукту аянныг номчуур. | Билип алыышкын (чаа билиглерни ном болгаш бодунун амыдыралчы опыдынга даянып, ном дузазы-биле чедип алыры) Харылзажылга (бодунун бодалдарын аас-биле илередип билири, оске улустун чугаа-домаан дыннап болгаш билирин чедип алыры) Башкарыкчы (класс-биле тургускан план-биле шын ажылдап билири) |
5. Баштайгы быжыглаашкын. (первичное закрепление) | АЖЫЛЧЫН КЫДЫРААШ-БИЛЕ АЖЫЛ Арын 10 . Кус - … Хову - … Тараа - … | Оореникчилернин харыылары. Кус - осень Хову - поле Тараа – хлеб, зерно | Харылзажылга (бодунун бодалдарын аас болгаш бижимел илередири) Башкарыкчы (кичээлде кылыр ажылдарнын чурумун чугаалап билири) |
6. Ажыл-чорудулганын рефлексиязы. (кичээлдин туннели)
| - Кичээливистин соолгу этапынга келдивис. Туннелден кылыптаалынар. -Кандыг сорулганы кичээл эгезинде салдывыс? Ол сорулгаларывыс чедип алдывыс бе? Кичээливистин темазы кандыг болган ийик? Бо кичээлде чуу чувеге ооренип алдывыс? Онаалга Арын 19-20 шулукту доктаадыр. Арын 20-21 номчуур. Ажылчын кыдырааш Арын 11, 12 даалга ӨГ | - Б.Ховенмейнин «Куску хову» деп шулуу-биле таныштывыс.
| Башкарыкчы (бодунун ажылын шын унелээри) Личностуг (бодун хынап билири) |
Литературлуг номчулга кичээлинин план-конспектизи
Ай, хуну _______________
Кичээлдин темазы: В.Бианки « Сыйтылаа куске»
Кичээлдин хевири: Чаа билиглер «ажыдарынын» кичээли
Сорулгалары:
Ооредилгелиг: В.Бианки «Сыйтылаа куске» деп рассказы-биле таныштырар, берге состер-биле словарлыг ажылды чорудар. Номчаан чуулнун утказын билип, тайылбыралп билиринге ооредир. Ажылчын кыдыраашка практиктиг мергежилгелерни кууседир.
Сайзырадылгалыг: Оореникчилернин аас болгаш бижимел чугаазын сайзырадыр. Шулукту аянныг, чараш кылдыр номчуурунга ооредир. Кижизидилгелиг: Кичээл уезинде бот-боттарын дыннап билирин, корум-чурумну тудуп билирин кижизидер. Кыдыраажынга арыг-силиг бижип билирге ооредир.
Кичээлдин этаптары | Башкынын ажыл-чорудулгазы | Оореникичинин ажыл-чорудулгазы | Бугу талалыг ооредилге ажыл-чорудулгазы (УУД) |
1. Орг. кезээ. Ооредилге ажыл-чорудулгазынче барымдаа. (мотивация к учебной деятельности) | - Экии, уруглар! Оорениринге белен силер бе? - Эр-хейлер! | Кичээлдин девизи: Хоглуг конга кынгырт кылды, Кичээл шагы эгеледи. Кончуг оожум орупкаштын Кичээнгейлиг оорениили. | Личностуг (ажылдаарынга белеткендирер, ажылчын олудун организастаары) Башкарыкчы(сорулга салыры) Харылзажылга(диалог чугааны ажыглап билири) |
2. Билиглернин онза-чугулазы. (актуализация знаний) | - Эрткен кичээлде бис «Куску хову» деп шулукту корген бис. - Шулукту доктаадыр болган силер. - Эр-хейлер! | (что я знаю) Чуну билир мен. Оореникчилер шулукту шээжи-биле чугаалаар. | Харылзажылга (бодунун бодалдарын аас-биле илередири) Билип алыышкын (чаа билиглерни ном болгаш бодунун амыдыралчы опыдынга даянып, ном дузазы-биле чедип алыры) Башкарыкчы (кичээлде кылыр ажылдарнын чурумун чугаалап билири) |
3.Ооредилгеглиг сорулганы салыры (постановка учебной задачи)
| - Бо чуу деп амытаныл? - Чуу деп амытан дуг-да номчуур-дыр бис? - Эр-хейлер! | Что я ещё хочу узнать? Сам найду способ. (Чуну мен билбес мен? Бодум арганы тып алыр мен) - Бо куске. - Куске дуг-да номчуур бис. | Сорулга салыры (башкынын айтыргларынын дузазы-биле кичээлдин сорулгазын салыр) Угаап-боданыышкын (домакты номчуп тургаш, состерни адап тургаш логика ёзугаар утказын тып, чаа ужукту тывары) |
4. «Чаа билиглерни ажыдары» Берге байдалдан унеринин проектизин тургузары. («Открытие нового знания» (построение проекта выхода из затруднения)) | Арын 22-23 «Сыйтылаа куске» деп рассказты башкы тода, аянныг номчуур. Словарлыг ажыл: Робинзон –Д.Дефонун «Робинзон Крузо» деп чогаалчынын маадыры, аян-чорукчу. Анмаар – тара шыгжаар чер. Уургай – тара шыгжаар онгар. Донгелик – шык черде достек. Озалааш – кыдыг черде турар. Чогумчалыг – таарымчалыг, тааржыр. Айтырыглар:
Хол шимчээрге, хырын тодар. Ажылдан дескен турегге дужер, Билигден дескен чазыгга таваржыр. Кежээнин мурнунда – хунду, Чалгаанын мурнунда – кочу. | Оореникчилер рассказты аянныг номчуур. | Билип алыышкын (чаа билиглерни ном болгаш бодунун амыдыралчы опыдынга даянып, ном дузазы-биле чедип алыры) Харылзажылга (бодунун бодалдарын аас-биле илередип билири, оске улустун чугаа-домаан дыннап болгаш билирин чедип алыры) Башкарыкчы (класс-биле тургускан план-биле шын ажылдап билири) |
5. Баштайгы быжыглаашкын. (первичное закрепление) | АЖЫЛЧЫН КЫДЫРААШ-БИЛЕ АЖЫЛ Арын 12. Узундуге пландан тургускаш, утказын эдерти чугаала. | Оореникчилернин харыылары. … | Харылзажылга (бодунун бодалдарын аас болгаш бижимел илередири) Башкарыкчы (кичээлде кылыр ажылдарнын чурумун чугаалап билири) |
6. Ажыл-чорудулганын рефлексиязы. (кичээлдин туннели)
| - Кичээливистин соолгу этапынга келдивис. Туннелден кылыптаалынар. -Кандыг сорулганы кичээл эгезинде салдывыс? Ол сорулгаларывыс чедип алдывыс бе? Кичээливистин темазы кандыг болган ийик? Бо кичээлде чуу чувеге ооренип алдывыс? Онаалга Арын 22 – 23 номчуур, утказын чугаалаар. Ажылчын кыдырааш Арын 12 даалга ӨГ | - В.Бианкинин «Сыйтылаа куске» деп рассказы-биле таныштывыс.
| Башкарыкчы (бодунун ажылын шын унелээри) Личностуг (бодун хынап билири) |
Литературлуг номчулга кичээлинин план-конспектизи
Ай, хуну _______________
Кичээлдин темазы: Эдертиг «Чараа-чечен»
Сорулгалары:
Башкынын удуртулгазы-биле айтырыглар езугаар созуглелди эдерти бижиири. Улуг эвес созуглелди айтырыглар дузазы-биле дес-дараалаштыр аас- биле, бижимел-биле дамчыдары.
Бир дугаар эдертиг бижииринин чижек планы.
ЧАРАА-ЧЕЧЕН
Ачазы уругларынга чараа-чечен берген. Чайын ол сарайга чурттап турган. Кыжын чара-чечен унгурге удуй берген. Чазын аш унуп келген. Камгаланынар, кускелер! (18 сос)
Кичээлдин планы:
- Беседа. Бис богун эдертиг бижиир бис. Литературлуг номчулга кичээлинде номчаан чуулувустун утказын катап чугаалап турар болгай бис. Бир эвес ону бижиир болзувусса, ол эдертиг болур.
- Созуглелди номчууру болгаш оон сайгарылгазын кылыры (Башкы номчуу).
Айтырыглар:
- Камгаланынар, кускелер! Созуглел чуге бо кыйгырыг-биле тонгенил? (Кыжын ол удуп кыштаар. Ол ам аш)
- Каяа удуп кыштааныл? (Кыжын чара-чечен унгурге удуй берген)
- Домактар-биле ажыл, созуглелди эдерти чугааладыры. Айтырыгларны самбырага бижээш, оларнын дужунга домактар тургузарынга бердинген состерни бижиир.
- Ачазы уругларныга чуну бергенил? ЧАРАА-ЧЕЧЕН
- Чайын ол каяа чурттап турганыл? САРАЙГА
- Кыжын чара-чечен каяа удуй бергенил? УНГУРГЕ
- Чазын кандыг унуп келгенил? АШ
Айтырыгларны ниитизи-биле номчудар. Айтырыглар дужунда бердинген состерни слогтап номчудар. Созуглелди план ёзугаар номчудар.
- Ийиги номчулга.
- Эдертигнин созун дуглаар. Бижиир. Домактарнын созун оскртпейн бижиирин сагындырар.
- Бот-хыналда.
Литературлуг номчулга кичээлинин план-конспектизи
Ай, хуну _______________
Кичээлдин темазы: Улустун аас чогаалы. Тоолдар. « Дилги биле Ала-Сааскан» (тыва улустун тоолу)
Кичээлдин хевири: Чаа билиглер «ажыдарынын» кичээли
Сорулгалары:
Ооредилгелиг: Улустун аач чогаалы-биле таныштырар. Тыва улустун тоолу «Дилги биле Ала-Сааскан» -биле таныштырар. Ажылчын кыдыраашка практиктиг мергежилгелерни кууседир.
Сайзырадылгалыг: Оореникчилернин аас болгаш бижимел чугаазын сайзырадыр. Шулукту аянныг, чараш кылдыр номчуурунга ооредир. Кижизидилгелиг: Кичээл уезинде бот-боттарын дыннап билирин, корум-чурумну тудуп билирин кижизидер. Тыва улустун аас чогаалын хундулеп болгаш ынак болурунга кижизидер.
Кичээлдин этаптары | Башкынын ажыл-чорудулгазы | Оореникичинин ажыл-чорудулгазы | Бугу талалыг ооредилге ажыл-чорудулгазы (УУД) |
1. Орг. кезээ. Ооредилге ажыл-чорудулгазынче барымдаа. (мотивация к учебной деятельности) | - Экии, уруглар! Оорениринге белен силер бе? - Эр-хейлер! | Кичээлдин девизи: Хоглуг конга кынгырт кылды, Кичээл шагы эгеледи. Кончуг оожум орупкаштын Кичээнгейлиг оорениили. | Личностуг (ажылдаарынга белеткендирер, ажылчын олудун организастаары) Башкарыкчы(сорулга салыры) Харылзажылга(диалог чугааны ажыглап билири) |
2. Билиглернин онза-чугулазы. (актуализация знаний) | - Эрткен кичээлде бис чогаадыг бижип ооренген бис. - Тоолга ынак силер бе, уруглар? - Чуу деп тоолдар билир силер, аданар. - Эр-хейлер! | (что я знаю) Чуну билир мен. Оореникчилернин эн-не чараш болган чогаалдарын номчуур. | Харылзажылга (бодунун бодалдарын аас-биле илередири) Билип алыышкын (чаа билиглерни ном болгаш бодунун амыдыралчы опыдынга даянып, ном дузазы-биле чедип алыры) Башкарыкчы (кичээлде кылыр ажылдарнын чурумун чугаалап билири) |
3.Ооредилгеглиг сорулганы салыры (постановка учебной задачи)
| - Ынчангаш бистер богун чуну номчуур-дыр бис? - Эр-хейлер! | Что я ещё хочу узнать? Сам найду способ. (Чуну мен билбес мен? Бодум арганы тып алыр мен) - Богун бистер ТООЛ номчуур бис. | Сорулга салыры (башкынын айтыргларынын дузазы-биле кичээлдин сорулгазын салыр) Угаап-боданыышкын (домакты номчуп тургаш, состерни адап тургаш логика ёзугаар утказын тып, чаа ужукту тывары) |
4. «Чаа билиглерни ажыдары» Берге байдалдан унеринин проектизин тургузары. («Открытие нового знания» (построение проекта выхода из затруднения)) | УЛУСТУН – чонга хамааржыр азы хамаарылгалыг. ААС – чугаалаан, бижимел эвес. УЛУСТУН ААС ЧОГААЛЫ – салгалдан салгалче аас чугаа дамчыштыр келген чоннун чогаалы: тоолдар, тывызыктар, улегер домактар, ырылар, кожамыктар, когудуглер, йорээлдер, тоолчургу болгаш тогу чугаалар. - Эр-хейлер! Арын 25-29 Башкы тоолду чараш, тода номчуур. | Оореникчилер рассказты аянныг номчуур. | Билип алыышкын (чаа билиглерни ном болгаш бодунун амыдыралчы опыдынга даянып, ном дузазы-биле чедип алыры) Харылзажылга (бодунун бодалдарын аас-биле илередип билири, оске улустун чугаа-домаан дыннап болгаш билирин чедип алыры) Башкарыкчы (класс-биле тургускан план-биле шын ажылдап билири) |
5. Баштайгы быжыглаашкын. (первичное закрепление) | АЖЫЛЧЫН КЫДЫРААШ-БИЛЕ АЖЫЛ Арын 13 даалга. | Оореникчилернин харыылары. … | Харылзажылга (бодунун бодалдарын аас болгаш бижимел илередири) Башкарыкчы (кичээлде кылыр ажылдарнын чурумун чугаалап билири) |
6. Ажыл-чорудулганын рефлексиязы. (кичээлдин туннели)
| - Кичээливистин соолгу этапынга келдивис. Туннелден кылыптаалынар. -Кандыг сорулганы кичээл эгезинде салдывыс? Ол сорулгаларывыс чедип алдывыс бе? Кичээливистин темазы кандыг болган ийик? Бо кичээлде чуу чувеге ооренип алдывыс? Онаалга Арын 25 - 29 номчуур, утказын чугаалаар. Ажылчын кыдырааш Арын 13-14 даалга ӨГ | - Тыва улустун аас чогаалы-биле таныштывыс. Тоол номчудувус.
| Башкарыкчы (бодунун ажылын шын унелээри) Личностуг (бодун хынап билири) |
Литературлуг номчулга кичээлинин план-конспектизи
Ай, хуну _______________
Кичээлдин темазы: Селбер Койгунак. А.Шоюн.
Кичээлдин хевири: Чаа билиглер «ажыдарынын» кичээли
Сорулгалары:
Ооредилгелиг: А.Шоюннун «Селбер Койгунак» деп толу-биле таныштырар. Тоолдун утказы-биле ажылдаар. Тоолду роль аайы-биле номчуп ооредир.
Сайзырадылгалыг: Оореникчилернин аас болгаш бижимел чугаазын сайзырадыр. Тоолду аянныг, чараш кылдыр номчуурунга ооредир. Кижизидилгелиг: Кичээл уезинде бот-боттарын дыннап билирин, корум-чурумну тудуп билирин кижизидер. Тоолда эки болгаш багай талаларын ылгап билирнге ооредир, эки маадырларнын чоруктарынга кижизидер.
Кичээлдин этаптары | Башкынын ажыл-чорудулгазы | Оореникичинин ажыл-чорудулгазы | Бугу талалыг ооредилге ажыл-чорудулгазы (УУД) |
1. Орг. кезээ. Ооредилге ажыл-чорудулгазынче барымдаа. (мотивация к учебной деятельности) | - Экии, уруглар! Оорениринге белен силер бе? - Эр-хейлер! | Кичээлдин девизи: Хоглуг конга кынгырт кылды, Кичээл шагы эгеледи. Кончуг оожум орупкаштын Кичээнгейлиг оорениили. | Личностуг (ажылдаарынга белеткендирер, ажылчын олудун организастаары) Башкарыкчы(сорулга салыры) Харылзажылга(диалог чугааны ажыглап билири) |
2. Билиглернин онза-чугулазы. (актуализация знаний) | - Эрткен кичээлде чуу деп тоолду номчуп сайгарган ийик бис? - Доктаадып алган узундуну чугааланар. - Эр-хейлер! | (что я знаю) Чуну билир мен. - Эрткен кичээлде «Бора-Шиижек» деп тоол-биле танышкан бис. Оореникчилер шээжилеп алган узундуну чугаалаар. | Харылзажылга (бодунун бодалдарын аас-биле илередири) Билип алыышкын (чаа билиглерни ном болгаш бодунун амыдыралчы опыдынга даянып, ном дузазы-биле чедип алыры) Башкарыкчы (кичээлде кылыр ажылдарнын чурумун чугаалап билири) |
3.Ооредилгеглиг сорулганы салыры (постановка учебной задачи)
| - Чурукта чуну коруп тур силер? - Койгун кандыг амытаныл? - Чуге? - Ынчангаш богун чуу деп дириг амытан дугайында тоол-биле таныжар-дыр бис. - Эр-хейлер! | Что я ещё хочу узнать? - Бо койгун. - Койгун дээрге черлик дириг амытан. Ол чараш, кээргенчиг, кортук. - Богун койгун дуг-да тоол номчуур бис.
| Сорулга салыры (башкынын айтыргларынын дузазы-биле кичээлдин сорулгазын салыр) Угаап-боданыышкын (домакты номчуп тургаш, состерни адап тургаш логика ёзугаар утказын тып, чаа ужукту тывары) |
4. «Чаа билиглерни ажыдары» Берге байдалдан унеринин проектизин тургузары. («Открытие нового знания» (построение проекта выхода из затруднения)) | Арын 46-49 Башкы тоолду чараш, тода номчуур. Айтырыглар:
Эштигде хоглуг, эптигде куштуг. Экиде эдержир, бакта кагжыр. | Оореникчилер тоолду аянныг номчуур. Айтырыгларга долу харыы-биле харыылаар. | Билип алыышкын (чаа билиглерни ном болгаш бодунун амыдыралчы опыдынга даянып, ном дузазы-биле чедип алыры) Харылзажылга (бодунун бодалдарын аас-биле илередип билири, оске улустун чугаа-домаан дыннап болгаш билирин чедип алыры) Башкарыкчы (класс-биле тургускан план-биле шын ажылдап билири) |
5. Баштайгы быжыглаашкын. (первичное закрепление) | АЖЫЛЧЫН КЫДЫРААШ-БИЛЕ АЖЫЛ Арын 18 Дувулуг хат канчаар куштелип органын бижээн одуругларны ушта бижи. | Оореникчилернин харыылары. … | Харылзажылга (бодунун бодалдарын аас болгаш бижимел илередири) Башкарыкчы (кичээлде кылыр ажылдарнын чурумун чугаалап билири) |
6. Ажыл-чорудулганын рефлексиязы. (кичээлдин туннели)
| - Кичээливистин соолгу этапынга келдивис. Туннелден кылыптаалынар. - Кандыг сорулганы кичээл эгезинде салдывыс? - Ол сорулгаларывыс чедип алдывыс бе? - Кичээливистин темазы кандыг болган ийик? - Бо кичээлде чуу чувеге ооренип алдывыс? Онаалга Арын 46 - 49 номчуур, утказын чугаалаар. Ажылчын кыдырааш Арын 18 даалга ӨГ | - А.Шоюннун «Селбер Койгунак» деп тооолун кордувус. - Салган сорулгавыс чедип алдывыс.
| Башкарыкчы (бодунун ажылын шын унелээри) Личностуг (бодун хынап билири) |
Литературлуг номчулга кичээлинин план-конспектизи
Ай, хуну _______________
Кичээлдин темазы: Ч. Ондар Чаа чылдын йорээли.
Кичээлдин хевири: Чаа билиглер «ажыдарынын» кичээли
Сорулгалары:
Ооредилгелиг: Ч.Ондарнын «Чаа чылдын йорээли» деп шулуу-биле таныштырар.
Сайзырадылгалыг: Оореникчилернин аас болгаш бижимел чугаазын сайзырадыр. Билдинммес остернин утказын тайылбырлавышаан, оореникчилернин сос курлавырын байыдары. Кижизидилгелиг: Кичээл уезинде бот-боттарын дыннап билирин, корум-чурумну тудуп билирин кижизидер. Тоолда эки болгаш багай талаларын ылгап билирнге ооредир, эки маадырларнын чоруктарынга кижизидер.
Кичээлдин этаптары | Башкынын ажыл-чорудулгазы | Оореникичинин ажыл-чорудулгазы | Бугу талалыг ооредилге ажыл-чорудулгазы (УУД) |
1. Орг. кезээ. Ооредилге ажыл-чорудулгазынче барымдаа. (мотивация к учебной деятельности) | - Экии, уруглар! Оорениринге белен силер бе? - Эр-хейлер! | Кичээлдин девизи: Хоглуг конга кынгырт кылды, Кичээл шагы эгеледи. Кончуг оожум орупкаштын Кичээнгейлиг оорениили. | Личностуг (ажылдаарынга белеткендирер, ажылчын олудун организастаары) Башкарыкчы(сорулга салыры) Харылзажылга(диалог чугааны ажыглап билири) |
2. Билиглернин онза-чугулазы. (актуализация знаний) | - Эрткен кичээлде чуу деп шулуктер-биле танышкан бис? - Шулуктернин авторун аданар, шээжи-биле чугааланар. - Эр-хейлер! | (что я знаю) Чуну билир мен. - Эрткен кичээлде Е.Танованын «Кышкы ыржыгаш», К.Ондарнын «Харжыгаш» деп шулуу-биле танышкан бис. Оореникчилер шулукту шээжи-биле чугаалаар. | Харылзажылга (бодунун бодалдарын аас-биле илередири) Билип алыышкын (чаа билиглерни ном болгаш бодунун амыдыралчы опыдынга даянып, ном дузазы-биле чедип алыры) Башкарыкчы (кичээлде кылыр ажылдарнын чурумун чугаалап билири) |
3.Ооредилгеглиг сорулганы салыры (постановка учебной задачи)
| - Удавас чуу деп улуг байырлал чоокшулап олурарыл, уруглар? - Чаа чылга ынак силер бе? - Чуге? - Эр-хейлер! | Что я ещё хочу узнать? - Удавас Чаа чыл кээр. - Чаа чылга ынак бис. - Чуге дээрге…
| Сорулга салыры (башкынын айтыргларынын дузазы-биле кичээлдин сорулгазын салыр) Угаап-боданыышкын (домакты номчуп тургаш, состерни адап тургаш логика ёзугаар утказын тып, чаа ужукту тывары) |
4. «Чаа билиглерни ажыдары» Берге байдалдан унеринин проектизин тургузары. («Открытие нового знания» (построение проекта выхода из затруднения)) | Арын 58. ШУЛУК – одуругларнын хемчээли ден болгаш эге ужуктери аяннажып чоруур улуг эвес чогаал. Чижээ: Кустун айы унду, Кузелим-даа буту. Оорум-биле кады Оореникчи болдум. Шулукте 1 биле 2 дугаар одуругнун, 3 биле 4 дугаар оудуругнун эге ужуктери домейлежип (аяннажып) чоруур. Бо кожаланчак аяннажылга чижээ-дир. А одуругларнын хемчээли ден – 6-6 слогтуг. Ан-мен, унуш, балык-байлан Ам-даа озуп арбыдазын! А бистер оларга Авыралдыг болуулунар! Бо чергелешкек аяннажылганын чижээ, чуге дээрге шупту одуругларнын эге ужуктери домей. Дорт одуругнун каттышканын строфа дээр. Арын 59-60 Шулукту башкы аянныг номчуур. Айтырыглар: 1. Чогаалчы Чаа чыл таварыштыр силерге кандыг йорээл кылган-дыр? 2. Автор йорээл состерин чуге дараазында одуруглар-биле тондуруп турарыл: Бо-ла бугу аннар ышкаш, Боданынар, уругларым! 3. Шулуктун маадырларын адааш, оларга бодун хамаарылган чугаала. 4. Бир биле солгу строфаларда одуругларнын эге ужуктери канчаар аяннажып чоруур-дур, оларны чуу деп адаарыл? | Оореникчилер кыдыраашка теорияны бижиир. Оореникчилернин харыылары. - … - … | Билип алыышкын (чаа билиглерни ном болгаш бодунун амыдыралчы опыдынга даянып, ном дузазы-биле чедип алыры) Харылзажылга (бодунун бодалдарын аас-биле илередип билири, оске улустун чугаа-домаан дыннап болгаш билирин чедип алыры) Башкарыкчы (класс-биле тургускан план-биле шын ажылдап билири) |
5. Баштайгы быжыглаашкын. (первичное закрепление) | Оореникчилер шулукту аянныг номчуур. | Харылзажылга (бодунун бодалдарын аас болгаш бижимел илередири) Башкарыкчы (кичээлде кылыр ажылдарнын чурумун чугаалап билири) | |
6. Ажыл-чорудулганын рефлексиязы. (кичээлдин туннели)
| - Кичээливистин соолгу этапынга келдивис. Туннелден кылыптаалынар. - Кандыг сорулганы кичээл эгезинде салдывыс? - Ол сорулгаларывыс чедип алдывыс бе? - Кичээливистин темазы кандыг болган ийик? - Бо кичээлде чуу чувеге ооренип алдывыс? Онаалга Арын 59-60 Шулукту аянныг номчуур. Шулуктун утказынга чурук чуруур. | - Ч.Ондарнын «Чаа чылдын йорээли» деп шулук-биле таныштывыс. - Салган сорулгавыс чедип алдывыс.
| Башкарыкчы (бодунун ажылын шын унелээри) Личностуг (бодун хынап билири) |
Литературлуг номчулга кичээлинин план-конспектизи
Ай, хуну _______________
Кичээлдин темазы: Чогаадыг «Кышкы уе»
Сорулгалары:
Башкынын удуртулгазы-биле айтырыглар езугаар, чурукка даянып алгаш чогаадыгны бижиири. Кыштын демдектеринин дугайында улуг эвес чугаа тургузары. Долгандыр турар хурээлелди хайгаарап, бойдустун уелеринин оскерилгелерин хайгаарап, эскерип билири, оон дугайында улуг эвес чогаадыг бижип билири.
Чогаадыг
КЫШКЫ УЕ
Чурук- биле ажыл.
- Чурукта чылдын кайы уезин коргускенил? Арга-арыгны топтап кор.
- Кыштын келгени-биле бойдуста чуу оскерли берген-дир, хайгааралдарынга даянып чогаадыгны бижи.
Кыш… Хун ам дээрде бедик эвес кодурлуп турар, хун дурту кыскалаан. Ынчангаш чер эвээш чылыг ап турар. Хар черни, ыяштарны будуун, бажыннарнын серизин шыпкан.
Хемнер, холдер, хоолбектер дош-биле тутталы берген. Хорзун база дона берген.
Кыжын черле соок агаар турар. Бо уеде хар кургаг, тоглаачал.
Чылып келгенде тыптып келген суг болгаш эрээн хар дона бээр. Ынчаар оруктарга тайгыр дожаннар тыптыр. Бо уеде чадаг кижилре болгаш автомобиль чолаачылары аажык оваарымчалыг болур ужурлуг.
Улуг хар чаарын хайгаараарга, дыка солун. Ол агаарнын байдалындан хамааржыр. Хат чок хуннерде улуг хар оожум, таваар бадар болгаш черни дески каът-биле шывар.
Куштуг хата улуг харнын чаарын шуурган дээр.
Кыжын болганчок ыяштарга, демир-удазыннарга хоюг хар салбактыг хаажылар тыптып кээр. Ол хыраа-дыр. Ынчан долгандыр шупту чуве кайгамчык чараш апаар. Бо уеде арга болгаш парка онзагай чараш.
Литературлуг номчулга кичээлинин план-конспектизи
Ай, хуну _______________
Кичээлдин темазы: С.Сарыг-оол. Кулун.
Кичээлдин хевири: Чаа билиглер «ажыдарынын» кичээли
Сорулгалары:
Ооредилгелиг: С.Сарыг-оолдун «Кулун» деп шулуу-биле таныштырар.
Сайзырадылгалыг: Оореникчилернин аас болгаш бижимел чугаазын сайзырадыр. Билдинммес состернин утказын тайылбырлавышаан, оореникчилернин сос курлавырын байыдары. Кижизидилгелиг: Кичээл уезинде бот-боттарын дыннап билирин, корум-чурумну тудуп билирин кижизидер. Тоолда эки болгаш багай талаларын ылгап билирнге ооредир, эки маадырларнын чоруктарынга кижизидер.
Кичээлдин этаптары | Башкынын ажыл-чорудулгазы | Оореникичинин ажыл-чорудулгазы | Бугу талалыг ооредилге ажыл-чорудулгазы (УУД) |
1. Орг. кезээ. Ооредилге ажыл-чорудулгазынче барымдаа. (мотивация к учебной деятельности) | - Экии, уруглар! Оорениринге белен силер бе? - Эр-хейлер! | Кичээлдин девизи: Хоглуг конга кынгырт кылды, Кичээл шагы эгеледи. Кончуг оожум орупкаштын Кичээнгейлиг оорениили. | Личностуг (ажылдаарынга белеткендирер, ажылчын олудун организастаары) Башкарыкчы(сорулга салыры) Харылзажылга(диалог чугааны ажыглап билири) |
2. Билиглернин онза-чугулазы. (актуализация знаний) | - Эрткен кичээлде чуу деп шулуктер-биле танышкан бис? - Шулуктернин авторун аданар, шээжи-биле чугааланар. - Эр-хейлер! | (что я знаю) Чуну билир мен. - Эрткен кичээлде С.Сарыг-оолдун «Бызаа», «Бодаган» деп шулуктери-биле танышкан бис. Оореникчилер шулукту шээжи-биле чугаалаар. | Харылзажылга (бодунун бодалдарын аас-биле илередири) Билип алыышкын (чаа билиглерни ном болгаш бодунун амыдыралчы опыдынга даянып, ном дузазы-биле чедип алыры) Башкарыкчы (кичээлде кылыр ажылдарнын чурумун чугаалап билири) |
3.Ооредилгеглиг сорулганы салыры (постановка учебной задачи)
| - Аъттын толун чуу деп адаар бис? - Ынчангаш С.Сарыг-оолдун чуу деп шулуу-биле таныжар-дыр бис? - Эр-хейлер! | Что я ещё хочу узнать? - Аъттын толун кулун деп адаар. - «Кулун» деп шулукту номчуур бис.
| Сорулга салыры (башкынын айтыргларынын дузазы-биле кичээлдин сорулгазын салыр) Угаап-боданыышкын (домакты номчуп тургаш, состерни адап тургаш логика ёзугаар утказын тып, чаа ужукту тывары) |
4. «Чаа билиглерни ажыдары» Берге байдалдан унеринин проектизин тургузары. («Открытие нового знания» (построение проекта выхода из затруднения)) | Арын 66. Башкы шулукту аянныг номчуур. Айтырыглар:
| Билдинмес состернин утказын кыдыраашка бижиир. Соккуланып – бутары-биле чер теп чоруур. Саксанай – щётка. Шулук – одуругларынын хемчээли ден болгаш эге ужуктери аяннажып чоруур улуг эвес чогаал. (арын 58)
Деннелге дээрге чувелернин домей болгаш ылгалдыг чуулдерин коргузери-биле чувелерни удурланыштырары. Деннелгелерге дег, ышкаш деп остер ажыглаттынар. (арын 40) | Билип алыышкын (чаа билиглерни ном болгаш бодунун амыдыралчы опыдынга даянып, ном дузазы-биле чедип алыры) Харылзажылга (бодунун бодалдарын аас-биле илередип билири, оске улустун чугаа-домаан дыннап болгаш билирин чедип алыры) Башкарыкчы (класс-биле тургускан план-биле шын ажылдап билири) |
5. Баштайгы быжыглаашкын. (первичное закрепление) | Оореникчилер шулукту аянныг номчуур. | Орус дылче очулдурар состер: Аът – лошадь, конь Кулун – жеребёнок бе – кобыла аскыр - жеребец | Харылзажылга (бодунун бодалдарын аас болгаш бижимел илередири) Башкарыкчы (кичээлде кылыр ажылдарнын чурумун чугаалап билири) |
6. Ажыл-чорудулганын рефлексиязы. (кичээлдин туннели)
| - Кичээливистин соолгу этапынга келдивис. Туннелден кылыптаалынар. - Кандыг сорулганы кичээл эгезинде салдывыс? - Ол сорулгаларывыс чедип алдывыс бе? - Кичээливистин темазы кандыг болган ийик? - Бо кичээлде чуу чувеге ооренип алдывыс? Онаалга Арын 66 шулукту аянныг номчуур. Ажылчын кыдырааш арын 22, 23 (ог) | - С.Сарыг-оолдун «Кулун» деп шулук-биле таныштывыс. - Салган сорулгавыс чедип алдывыс.
| Башкарыкчы (бодунун ажылын шын унелээри) Личностуг (бодун хынап билири) |
Литературлуг номчулга кичээлинин план-конспектизи
Ай, хуну _______________
Кичээлдин темазы: Эдертиг «Кымыскаяк»
Сорулгалары:
Домактарны самбырага чурум-чыскаалы урелген турар кылдыр бижип каан турар. Домактарны дуглаар. Башкы созуглелди кыдыраажындан номчуур.
Эдертиг
КЫМЫСКАЯК
Чурум-чыкаалы урелген эдертиг
Кымыскаяк тараа тып алган. Тараа аар болган. Кымыскаяк оорун кыйгырган. Олар чуъгун оонче аргажып чедирген. (15 сос)
Сайгарылга:
Кымыскаяк чуну тып алганыл?
Оорун ол чуге кыйгырганыл?
Ол оору-биле чуну кылганыл?
Катап номчаан соонда, эдертигни дес-дараалай бижииринге айтырыг салыр.
- Кымыскаяк дугайында чуну билип алдывыс? (Кымыскаяк тараа тып алган)
- Тараа дугайында чуну билип алдывыс? (Тараа аар болган)
- Кымыскаяк чулерни кый дээнил? (Кымыскаяк орун кыйгырган)
- Соолгу домакта чунун дугайында чугаалап турарыл? (Олар чуъгун оонге аргажып чедирген)
Башкы эдертигнин созун ажыдар. Чурум-чыскаал ёзугаар дужуруп бижиир.
Литературлуг номчулга кичээлинин план-конспектизи
Ай, хуну _______________
Кичээлдин темазы: Тос чузун малымайны. Бистин проективис.
Кичээлдин хевири: Кичээл-проект.
Сорулгалары:
Ооредилгелиг: Ажылчын болуктерге чарып алгаш, проектинин даалгаларын кылдырар.
Сайзырадылгалыг: Оореникчилернин аас болгаш бижимел чугаазын сайзырадыр. Информация тып, проект-биле ажылды сайзырадыр. Кижизидилгелиг: Кичээл уезинде бот-боттарын дыннап билирин, корум-чурумну тудуп билирин кижизидер. Тоолда эки болгаш багай талаларын ылгап билирнге ооредир, эки маадырларнын чоруктарынга кижизидер.
Кичээлдин этаптары | Башкынын ажыл-чорудулгазы | Оореникичинин ажыл-чорудулгазы | Бугу талалыг ооредилге ажыл-чорудулгазы (УУД) |
1. Орг. кезээ. Ооредилге ажыл-чорудулгазынче барымдаа. (мотивация к учебной деятельности) | - Экии, уруглар! Оорениринге белен силер бе? - Эр-хейлер! | Кичээлдин девизи: Хоглуг конга кынгырт кылды, Кичээл шагы эгеледи. Кончуг оожум орупкаштын Кичээнгейлиг оорениили. | Личностуг (ажылдаарынга белеткендирер, ажылчын олудун организастаары) Башкарыкчы(сорулга салыры) Харылзажылга(диалог чугааны ажыглап билири) |
2. Билиглернин онза-чугулазы. (актуализация знаний) | - Эрткен кичээлде чуу деп шулуктер-биле танышкан бис? - Шулуктернин авторун аданар, шээжи-биле чугааланар. - Эр-хейлер! | (что я знаю) Чуну билир мен. - Эрткен кичээлде С.Сарыг-оолдун «Бызаа», «Бодаган» деп шулуктери-биле танышкан бис. Оореникчилер шулукту шээжи-биле чугаалаар. | Харылзажылга (бодунун бодалдарын аас-биле илередири) Билип алыышкын (чаа билиглерни ном болгаш бодунун амыдыралчы опыдынга даянып, ном дузазы-биле чедип алыры) Башкарыкчы (кичээлде кылыр ажылдарнын чурумун чугаалап билири) |
3.Ооредилгеглиг сорулганы салыры (постановка учебной задачи)
| - Аъттын толун чуу деп адаар бис? - Ынчангаш С.Сарыг-оолдун чуу деп шулуу-биле таныжар-дыр бис? - Эр-хейлер! | Что я ещё хочу узнать? - Аъттын толун кулун деп адаар. - «Кулун» деп шулукту номчуур бис.
| Сорулга салыры (башкынын айтыргларынын дузазы-биле кичээлдин сорулгазын салыр) Угаап-боданыышкын (домакты номчуп тургаш, состерни адап тургаш логика ёзугаар утказын тып, чаа ужукту тывары) |
4. «Чаа билиглерни ажыдары» Берге байдалдан унеринин проектизин тургузары. («Открытие нового знания» (построение проекта выхода из затруднения)) | Арын 66. Башкы шулукту аянныг номчуур. Айтырыглар:
| Билдинмес состернин утказын кыдыраашка бижиир. Соккуланып – бутары-биле чер теп чоруур. Саксанай – щётка. Шулук – одуругларынын хемчээли ден болгаш эге ужуктери аяннажып чоруур улуг эвес чогаал. (арын 58)
Деннелге дээрге чувелернин домей болгаш ылгалдыг чуулдерин коргузери-биле чувелерни удурланыштырары. Деннелгелерге дег, ышкаш деп остер ажыглаттынар. (арын 40) | Билип алыышкын (чаа билиглерни ном болгаш бодунун амыдыралчы опыдынга даянып, ном дузазы-биле чедип алыры) Харылзажылга (бодунун бодалдарын аас-биле илередип билири, оске улустун чугаа-домаан дыннап болгаш билирин чедип алыры) Башкарыкчы (класс-биле тургускан план-биле шын ажылдап билири) |
5. Баштайгы быжыглаашкын. (первичное закрепление) | Оореникчилер шулукту аянныг номчуур. | Орус дылче очулдурар состер: Аът – лошадь, конь Кулун – жеребёнок бе – кобыла аскыр - жеребец | Харылзажылга (бодунун бодалдарын аас болгаш бижимел илередири) Башкарыкчы (кичээлде кылыр ажылдарнын чурумун чугаалап билири) |
6. Ажыл-чорудулганын рефлексиязы. (кичээлдин туннели)
| - Кичээливистин соолгу этапынга келдивис. Туннелден кылыптаалынар. - Кандыг сорулганы кичээл эгезинде салдывыс? - Ол сорулгаларывыс чедип алдывыс бе? - Кичээливистин темазы кандыг болган ийик? - Бо кичээлде чуу чувеге ооренип алдывыс? Онаалга Арын 66 шулукту аянныг номчуур. Ажылчын кыдырааш арын 22, 23 (ог) | - С.Сарыг-оолдун «Кулун» деп шулук-биле таныштывыс. - Салган сорулгавыс чедип алдывыс.
| Башкарыкчы (бодунун ажылын шын унелээри) Личностуг (бодун хынап билири) |
Литературлуг номчулга кичээлинин план-конспектизи
Ай, хуну _______________
Кичээлдин темазы: АРЫГ-ШЕВЕР – КАДЫКШЫЛДЫН УНДЕЗИНИ
Л.Чадамба «Арыг-шевер», К.Чуковский «Чунар херек»
Кичээлдин хевири: Чаа билиглер «ажыдарынын» кичээли
Сорулгалары:
Ооредилгелиг: Арыг-шевер болурунун ундезинин шулуктер таварыштыр таныштырар.
Сайзырадылгалыг: Оореникчилернин аас болгаш бижимел чугаазын сайзырадыр. Кижизидилгелиг: Кичээл уезинде бот-боттарын дыннап билирин, корум-чурумну тудуп билирин кижизидер. Арыг-силиг чорукка кижизидер.
Кичээлдин этаптары | Башкынын ажыл-чорудулгазы | Оореникичинин ажыл-чорудулгазы | Бугу талалыг ооредилге ажыл-чорудулгазы (УУД) |
1. Орг. кезээ. Ооредилге ажыл-чорудулгазынче барымдаа. (мотивация к учебной деятельности) | - Экии, уруглар! - Оорениринге белен силер бе? - Эр-хейлер! | Кичээлдин девизи: Хоглуг конга кынгырт кылды, Кичээл шагы эгеледи. Кончуг оожум орупкаштын Кичээнгейлиг оорениили. | Личностуг (ажылдаарынга белеткендирер, ажылчын олудун организастаары) Башкарыкчы(сорулга салыры) Харылзажылга(диалог чугааны ажыглап билири) |
2. Билиглернин онза-чугулазы. (актуализация знаний) | - Эрткен кичээлде чуну ооренип эрткен ийик бис? Проектилеринин камгалалы. - Эр-хейлер! | (что я знаю) Чуну билир мен. - Эрткен кичээлде бис проект кылып турган бис. Оореникчилер проектилерин камгалаар. | Харылзажылга (бодунун бодалдарын аас-биле илередири) Билип алыышкын (чаа билиглерни ном болгаш бодунун амыдыралчы опыдынга даянып, ном дузазы-биле чедип алыры) Башкарыкчы (кичээлде кылыр ажылдарнын чурумун чугаалап билири) |
3.Ооредилгеглиг сорулганы салыры (постановка учебной задачи)
| - Эртен-эрте тургаш будун хун дургузунда кылыр кылдыныгларын чангыс сос-биле чуу дээрил? - Эр-хейлер! | Что я ещё хочу узнать? - Билбес бис. Ону ооренип алыксап тур бис.
| Сорулга салыры (башкынын айтыргларынын дузазы-биле кичээлдин сорулгазын салыр) Угаап-боданыышкын (домакты номчуп тургаш, состерни адап тургаш логика ёзугаар утказын тып, чаа ужукту тывары) |
4. «Чаа билиглерни ажыдары» Берге байдалдан унеринин проектизин тургузары. («Открытие нового знания» (построение проекта выхода из затруднения)) | Арын 74 Л.Чадамба «Арыг-шевер» К.Чуковский «Чунар херек» Башкынын аянныг номчулгазы Айтырыглар:
Айтырыглар:
| Билдинмес состернин утказын кыдыраашка бижиир.
Шоглап болур – халдап болур Иш - ажыл | Билип алыышкын (чаа билиглерни ном болгаш бодунун амыдыралчы опыдынга даянып, ном дузазы-биле чедип алыры) Харылзажылга (бодунун бодалдарын аас-биле илередип билири, оске улустун чугаа-домаан дыннап болгаш билирин чедип алыры) Башкарыкчы (класс-биле тургускан план-биле шын ажылдап билири) |
5. Баштайгы быжыглаашкын. (первичное закрепление) | Оореникчилер шулукту аянныг номчуур. Ажылчын кыдырааш Арын 27 даалга. | Харылзажылга (бодунун бодалдарын аас болгаш бижимел илередири) Башкарыкчы (кичээлде кылыр ажылдарнын чурумун чугаалап билири) | |
6. Ажыл-чорудулганын рефлексиязы. (кичээлдин туннели)
| - Кичээливистин соолгу этапынга келдивис. Туннелден кылыптаалынар. - Кандыг сорулганы кичээл эгезинде салдывыс? - Ол сорулгаларывыс чедип алдывыс бе? - Кичээливистин темазы кандыг болган ийик? - Бо кичээлде чуу чувеге ооренип алдывыс? Онаалга Арын 74 шулукту доктаадыр Арын 75 шулукту аянныг номчуур Ажылчын кыдырааш Арын 28 ОГ | - С.Сарыг-оолдун «Кулун» деп шулук-биле таныштывыс. - Салган сорулгавыс чедип алдывыс.
| Башкарыкчы (бодунун ажылын шын унелээри) Личностуг (бодун хынап билири) |
Литературлуг номчулга кичээлинин план-конспектизи
Ай, хуну _______________
Кичээлдин темазы: Чогаадыг. Арыг-шевер – кадыкшылдын ундезини
Кичээлдин хевири: Хыналдалыг кичээл.
Сорулгалары:
Ооредилгелиг: Арыг-шевер болурунун ундезинини деп темага чогаадыгны уругларнын опыт-дуржулгазынга даянып бижип ооредир.
Сайзырадылгалыг: Оореникчилернин аас болгаш бижимел чугаазын сайзырадыр. Кижизидилгелиг: Кичээл уезинде бот-боттарын дыннап билирин, корум-чурумну тудуп билирин кижизидер. Арыг-силиг чорукка кижизидер.
Кичээлдин этаптары | Башкынын ажыл-чорудулгазы | Оореникичинин ажыл-чорудулгазы | Бугу талалыг ооредилге ажыл-чорудулгазы (УУД) |
1. Орг. кезээ. Ооредилге ажыл-чорудулгазынче барымдаа. (мотивация к учебной деятельности) | - Экии, уруглар! - Оорениринге белен силер бе? - Эр-хейлер! | Кичээлдин девизи: Хоглуг конга кынгырт кылды, Кичээл шагы эгеледи. Кончуг оожум орупкаштын Кичээнгейлиг оорениили. | Личностуг (ажылдаарынга белеткендирер, ажылчын олудун организастаары) Башкарыкчы(сорулга салыры) Харылзажылга(диалог чугааны ажыглап билири) |
2. Билиглернин онза-чугулазы. (актуализация знаний) | - Эрткен кичээлде чуну ооренип эрткен ийик бис? - Эр-хейлер! | (что я знаю) Чуну билир мен. - Эрткен кичээлде бис арыг-шевер – кадыкшылдын ундезини деп тема оореген бис. | Харылзажылга (бодунун бодалдарын аас-биле илередири) Билип алыышкын (чаа билиглерни ном болгаш бодунун амыдыралчы опыдынга даянып, ном дузазы-биле чедип алыры) Башкарыкчы (кичээлде кылыр ажылдарнын чурумун чугаалап билири) |
3.Ооредилгеглиг сорулганы салыры (постановка учебной задачи)
| - Бис ам арыг-шевер деп чуулду ооренип алган бис. Ынчангаш ол теманы сайзырадып, анаа хамаарыштыр боттарынар бодалынар чогаадыг бижиир силер. | Что я ещё хочу узнать?
| Сорулга салыры (башкынын айтыргларынын дузазы-биле кичээлдин сорулгазын салыр) Угаап-боданыышкын (домакты номчуп тургаш, состерни адап тургаш логика ёзугаар утказын тып, чаа ужукту тывары) |
Чогаадыгны бижиири | Арыг-шевер, кадыкшыл деп состерни орус дылче очулдурунар. Башкынын айтырыглары:
АРЫГ-ШЕВЕР БОЛУР ДИЗЕ Бир дугаарында кижи суг-биле оннуктежир. Саван, мочалка чок болур болза, кижинин хири адырылбас… | Арыг-шевер – чистота Кадыкшыл – здоровье
| |
4. Ажыл-чорудулганын рефлексиязы. (кичээлдин туннели) | - Бо кичээлде чуу чувеге ооренип алдывыс? Онаалга Арын 75 К.Чуковскийнин «Чунар херек» деп шулуунге чурук чуруур. | - Богун бис «Арыг-шевер – кадыкшылдын ундезини» деп темага чогаадыг бижидивис. | Башкарыкчы (бодунун ажылын шын унелээри) Личностуг (бодун хынап билири) |
Литературлуг номчулга кичээлинин план-конспектизи
Ай, хуну _______________
Кичээлдин темазы: УЛУСТУН ААС ЧОГААЛЫНЫН БИЧЕ ХЕВИРЛЕРИ
Тывызыктар, когудуглер, уругларнын ырылары
Кичээлдин хевири: Чаа билиглер «ажыдарынын» кичээли
Сорулгалары:
Ооредилгелиг: Тыва улустун аас чогаалынын биче хеврилери тывызык, когудуглер, уругларнын ырылары-биле таныштырары.
Сайзырадылгалыг: Оореникчилернин аас болгаш бижимел чугаазын сайзырадыр. Кижизидилгелиг: Кичээл уезинде бот-боттарын дыннап билирин, корум-чурумну тудуп билирин кижизидер. Арыг-силиг чорукка кижизидер.
Кичээлдин этаптары | Башкынын ажыл-чорудулгазы | Оореникичинин ажыл-чорудулгазы | Бугу талалыг ооредилге ажыл-чорудулгазы (УУД) |
1. Орг. кезээ. Ооредилге ажыл-чорудулгазынче барымдаа. (мотивация к учебной деятельности) | - Экии, уруглар! - Оорениринге белен силер бе? - Эр-хейлер! | Кичээлдин девизи: Хоглуг конга кынгырт кылды, Кичээл шагы эгеледи. Кончуг оожум орупкаштын Кичээнгейлиг оорениили. | Личностуг (ажылдаарынга белеткендирер, ажылчын олудун организастаары) Башкарыкчы(сорулга салыры) Харылзажылга(диалог чугааны ажыглап билири) |
2. Билиглернин онза-чугулазы. (актуализация знаний) | - Эрткен кичээлде чуу деп тема оореген бис? - Арыг-шевер деп чул? - Эр-хейлер! | (что я знаю) Чуну билир мен. - Арыг-шевер кижи дээрге-ле кадык кижи-дир. - Арыг-силиг болур дизе, сугга ынак болур болза эки, чунар херекселдерни ургулчу ажыглаар. | Харылзажылга (бодунун бодалдарын аас-биле илередири) Билип алыышкын (чаа билиглерни ном болгаш бодунун амыдыралчы опыдынга даянып, ном дузазы-биле чедип алыры) Башкарыкчы (кичээлде кылыр ажылдарнын чурумун чугаалап билири) |
3.Ооредилгеглиг сорулганы салыры (постановка учебной задачи)
| - Тывызыым дытта, тоолум – дошта. - Ол чуу-дур? Теп-теп, кежээкей, Теве сарыг идиин кет. Топ-топ, кежээкей, Тонун кет, чарашпай. - Ол чуу-дур? Хуннээрек, хуннеп кел! Холеге, коже бер! Аккыр булут, бээр кел! Кара булут, ынай бар! - Ол чуу-дур? - Эр-хейлер! | Что я ещё хочу узнать? - Тывызык…. - Богун тыва улустун аас чогаалын ооренир бис. | Сорулга салыры (башкынын айтыргларынын дузазы-биле кичээлдин сорулгазын салыр) Угаап-боданыышкын (домакты номчуп тургаш, состерни адап тургаш логика ёзугаар утказын тып, чаа ужукту тывары) |
4. «Чаа билиглерни ажыдары» Берге байдалдан унеринин проектизин тургузары. («Открытие нового знания» (построение проекта выхода из затруднения)) | Стр.92, 98, 99. Тывызык дээрге чувелерни, болуушкуннарны оске чувенин шынары-биле (ону, хемчээли, хевири) денневишаан ойзу соглээн шулук тургузуглуг улустун аас чогаалынын бир хевири. Когудуг – уругну кылаштадып ооредирде, идик-хеп кетпес, аъш-чем чивес база ыглаган, могадыычал уругларны аргалаарда, улуг кижинин аайынга киирип алырда ажыглаар шулукчугештер. Уруглар ыры – уругларнын оюн уезинде боттарынын чогааткаш, ырлажып турар ырылары. Хой кезии бойдус болуушкуннарынын дугайында ырылар болур. Оларны урунлар чаъс чаарга, дээр бургээрге, хун булут артынче кире бээрге, ырлажыр. | Билип алыышкын (чаа билиглерни ном болгаш бодунун амыдыралчы опыдынга даянып, ном дузазы-биле чедип алыры) Харылзажылга (бодунун бодалдарын аас-биле илередип билири, оске улустун чугаа-домаан дыннап болгаш билирин чедип алыры) Башкарыкчы (класс-биле тургускан план-биле шын ажылдап билири) | |
5. Баштайгы быжыглаашкын. (первичное закрепление) | Стр.89-97, 99-100. Ажылчын кыдырааш арын 33, 34, 35, 36. | Диин – сырбык – белка. | Харылзажылга (бодунун бодалдарын аас болгаш бижимел илередири) Башкарыкчы (кичээлде кылыр ажылдарнын чурумун чугаалап билири) |
6. Ажыл-чорудулганын рефлексиязы. (кичээлдин туннели)
| - Кичээливистин соолгу этапынга келдивис. Туннелден кылыптаалынар. - Кандыг сорулганы кичээл эгезинде салдывыс? - Ол сорулгаларывыс чедип алдывыс бе? - Кичээливистин темазы кандыг болган ийик? - Бо кичээлде чуу чувеге ооренип алдывыс? Онаалга Арын.89, 92, 98, 99 дурум доктаадыр. Ажылчын кыдырааш арын 33-36 ОГ. | - Богун бис тыва улустун аас чогаалынын биче хевирлери-биле таныштывыс. - Салган сорулгавыс чедип алдывыс.
| Башкарыкчы (бодунун ажылын шын унелээри) Личностуг (бодун хынап билири) |
Литературлуг номчулга кичээлинин план-конспектизи
Ай, хуну _______________
Кичээлдин темазы: ЭШТИГДЕ – ХОГЛУГ, ЭПТИГДЕ – КУШТУГ. Куу, Рак болгаш Шортан.
Кичээлдин хевири: Чаа билиглер «ажыдарынын» кичээли
Сорулгалары:
Ооредилгелиг: И.А.Крыловтун баснязы-биле таныштытрар. Басня деп билигни билиндирер.
Сайзырадылгалыг: Оореникчилернин аас болгаш бижимел чугаазын сайзырадыр. Кижизидилгелиг: Кичээл уезинде бот-боттарын дыннап билирин, корум-чурумну тудуп билирин кижизидер. Эп-найырал, эш-оорлуг болурунга кижизидер.
Кичээлдин этаптары | Башкынын ажыл-чорудулгазы | Оореникичинин ажыл-чорудулгазы | Бугу талалыг ооредилге ажыл-чорудулгазы (УУД) |
1. Орг. кезээ. Ооредилге ажыл-чорудулгазынче барымдаа. (мотивация к учебной деятельности) | - Экии, уруглар! - Оорениринге белен силер бе? - Эр-хейлер! | Кичээлдин девизи: Хоглуг конга кынгырт кылды, Кичээл шагы эгеледи. Кончуг оожум орупкаштын Кичээнгейлиг оорениили. | Личностуг (ажылдаарынга белеткендирер, ажылчын олудун организастаары) Башкарыкчы(сорулга салыры) Харылзажылга(диалог чугааны ажыглап билири) |
2. Билиглернин онза-чугулазы. (актуализация знаний) | - Эрткен кичээлде чуу деп тема оореген бис? - Тоолчургу чугаада болуушкун кажан болган-дыр? - Инекке чуге буурек артпайн барганыл? - Болуушкун кижиге чуну угаадып оореткен-дир? - Эр-хейлер! | (что я знаю) Чуну билир мен. - Тоолчургу чугаа «Инек буурээн» номчаан бис. | Харылзажылга (бодунун бодалдарын аас-биле илередири) Билип алыышкын (чаа билиглерни ном болгаш бодунун амыдыралчы опыдынга даянып, ном дузазы-биле чедип алыры) Башкарыкчы (кичээлде кылыр ажылдарнын чурумун чугаалап билири) |
3.Ооредилгеглиг сорулганы салыры (постановка учебной задачи)
| - Басня деп чул? - Ынчангаш богун чуну билип алыр-дыр бис? - Эр-хейлер! | Что я ещё хочу узнать? - Билбес бис. - Басня дуг-да ооренир бис. | Сорулга салыры (башкынын айтыргларынын дузазы-биле кичээлдин сорулгазын салыр) Угаап-боданыышкын (домакты номчуп тургаш, состерни адап тургаш логика ёзугаар утказын тып, чаа ужукту тывары) |
4. «Чаа билиглерни ажыдары» Берге байдалдан унеринин проектизин тургузары. («Открытие нового знания» (построение проекта выхода из затруднения)) | Арын 115. Дурум. БАСНЯ – чагып сургаан азы шоодуп сойгалаан аянныг ойзу чугаалаан шулук азы кыска чугаа. Словарлыг ажыл: Эрээ хинчек – хилинчектээшкин, шаажы. Айтырыглары: 1. Эжешкилер найырал чок болур болза, чуу бутпес-дир? 2. Бир-ле катап Куу, Рак, Шортан-биле чуу болган-дыр? 3. Бо баснянын утказын кайы улегер домактын дузазы-биле тайылбырлап болурул: Демниг сааскан теве тудуп чиир. Экиде эдержир, бакта кагжыр. | Билип алыышкын (чаа билиглерни ном болгаш бодунун амыдыралчы опыдынга даянып, ном дузазы-биле чедип алыры) Харылзажылга (бодунун бодалдарын аас-биле илередип билири, оске улустун чугаа-домаан дыннап болгаш билирин чедип алыры) Башкарыкчы (класс-биле тургускан план-биле шын ажылдап билири) | |
5. Баштайгы быжыглаашкын. (первичное закрепление) | Арын 114 Басня «Куу, Рак болгаш Шортан» Ажылчын кыдырааш арын 42. | Оореникчилер басняны аянныг номчуур. | Харылзажылга (бодунун бодалдарын аас болгаш бижимел илередири) Башкарыкчы (кичээлде кылыр ажылдарнын чурумун чугаалап билири) |
6. Ажыл-чорудулганын рефлексиязы. (кичээлдин туннели)
| - Кичээливистин соолгу этапынга келдивис. Туннелден кылыптаалынар. - Кандыг сорулганы кичээл эгезинде салдывыс? - Ол сорулгаларывыс чедип алдывыс бе? - Кичээливистин темазы кандыг болган ийик? - Бо кичээлде чуу чувеге ооренип алдывыс? Онаалга Арын 114 Басняны доктаадыр. И.А.Крыловтын дуг-да кыска дыннадыг кылып эккээр. | - Богун бис И.А.Крыловтун «Куу, Рак болгаш Шортан» деп басня-биле таныштывыс.
| Башкарыкчы (бодунун ажылын шын унелээри) Личностуг (бодун хынап билири) |