ктп по родному языку 3 кл
календарно-тематическое планирование (3 класс)

№

Кичээлдин темазы

Федералдыг куруненин ооредилге стандарттарынга дууштур                                                планнаттынган туннелдер.

Эрттирер

уези

Предметтиг  туннелдер.

         УУД

Личносттуг туннелдер

   план

факт

1

Домак. Домактын чугула кежигуннери. Ар 3-5

Чуну билип алыры: Домактын тонген утка илередири; домакта состернин харылзаалыг болуру; домактын чугула кежигуннерин ылгап тбилири. Чуну кылып ооренип алыры: Ооредилге ному, ажылчын кыдырааш - биле ажылдап билири.

Регулятивтиг: Кичээлде кандыг сорулга салдынганын билген турар.

Ооредиглиг: Ооредилгеге херек билиглерни ооредилге номнарын, ажылчын кыдырааштарны ажыглап тургаш тып билири. 

Коммуникативтиг: Бодунун бодалын илередип билири.

Оореникчиге хевирлеттинер чуул: Тыва дылды боданырынын болгаш тыва чоннун аразында харылзажырынын эн-не кол чепсээ деп медереп билири.

  2

Домак. Улуг сек, айтырыг, кыйгырыг демдектери.

Ар 5-6

Чуну билип алыры:Домак тонген утка илередир,улуг ужук-биле эгелеп бижиир. . ! ? барым даалап  тур гаш,домактарны аянныг, шын номчуп,бижиири. 

Чуну кылып ооренип алыры Ооредилге ному, ажылчын кыдырааш -биле ажылдап билири.

Регулятивтиг: Ооредилгенин чедиишкинниг болурунун чылдагаанын тып билири.

Ооредиглиг: Схемаларны, таблицаларны, графиктиг майыктарны ажыглап билири.

Коммуникативтиг:

Аразында сумележип тургаш ниити туннеди ундуруптери.

Оореникчиге хевирлеттинер чуул:  Номчааны, коргени, дыннааны чуулдерден эки-багайны арын-шырайынга канчаар база кайы-хире илередипкенин миннип, тодарадып билири.

3

Сос, ун, ужук, слог. Состу кожурери.

Ар.7-8

Чуну билип алыры: Сос  ажык болгаш ажык эвес уннерден тургустунар, ону слогтаары,  кожурер аргалары 

Чуну кылып ооренип алыры:Фонетиктиг сайгарылга кылыры, состу слогтап болгаш кожуруп билири, графиктиг майыктар-биле ажылдап билири.

 Регулятивтиг: Салдынган сорулганы чедип алыр дээш, кылыр ажылын бодунун иштинде планнап алыры.

Ооредиглиг: Схемаларны, таблицаларны, графиктиг майыктарны ажыглап билири.  

Коммуникативтиг: Билдинмес чуул бар болза, катап айтырып тургаш, билип алыр аргалыг.

Оореникчиге хевирлеттинер чуул:Торээн чуртунга ынак болуру, оон дылын, культуразын хундулеп, анаа ынак болуру.

 4

Кым? Чуу? Деп айтырыгларга харыылаттынар состер. Ар.11-13

. Чуну билип алыры: Кым? Чуу? деп айтырыгларга харыылаттынар состер дугайында,оларны  домак иштинден тып билири. 

Чуну кылып ооренип алыры: Кым? Чуу? деп айтырыгларга харыылаттынар состерни  домак иштинден тып, адаан чангыс шыйыг-биле шыяры.  

Регулятивтиг: Уезинде бот хыналданы шын кылып, чазыгларын эдип билири. 

Ооредиглиг: Херек чуулун созуглелден тып билири.

Коммуникативтиг: Аас чугаага диалогту ажыглап билири.

Оореникчиге хевирлеттинер чуул: Тыва дылды тулдур ооренип алырынче чуткул

 5

 Канчап тур?деп айтырыгга харыылаттынар состер.

Ар.13-14

Чуну билип алыры: Кылдыныг илередир состер, айтырыглары, домак иштинден тып, чугаага шын ажыглап билири. 

Чуну кылып ооренип алыры:

Орфографтыг частырыг туруп болур черни сос иштинден тып билири; Канчап тур? деп айтырыгга харыылаттыннар состерни домак иштинден тывары, адаан  ийи  шыйыг-биле шыяры

Регулятивтиг: Башкы-биле кады чаа сорулганы салып билири.

Ооредиглиг: Чувени деннеп, болуктап билир аргазы. Ооредилгеге херек билиглерни ооредилге номнарын,ажылчын кыдырааштарны ажыглап тургаш тып билири.  

Коммуникативтиг: Кижи-бурузу бодунуу-биле ангы коруштуг, узел-бодалдыг дээрзин медереп, эштери-биле шын харылзажып билири

 Оореникчиге хевирлеттинер чуул: Ооредилгеже чуткулдуу, чуну билип алганын база чуну билбезин медереп билири. Оске кижилернин эки-багайны арын-шырайынга илередипкенин  эскерип, тодарадып билири, оларже сагыш-човап, сагыш-сеткилин денге улежип билири.

6

 Хуу аттарга улуг ужуктер.

Ар.14-15.

Чуну билип алыры: Хуу ат деп чул, ону бижиири. 

Чуну кылып ооренип алыры:

 Хуу аттарга улуг ужукту бижиири. Хуу аттар кирген домактар чогаадып, адап бээрге ону  шын бижип билири.

Регулятивтиг: Кичээлде кандыг сорулга салдынганын билген турар.

Ооредиглиг: Чувени деннеп, болуктеп билири. 

Коммуникативтиг:

 Бодунун бодалын , туружун шын илередип билири.

Оореникчиге хевирлеттинер чуул: Мозу-шынар талазы-биле берге айтырыгларны уезинде шиитпирлежиптер аргазы.

7

Кандыг? Деп айтырыгга харыылаттынар состер.

Ар.15-17.

Чуну билип алыр ужурлугул?  Кандыг? деп айтырыгга харыылаттынар состер чуну илередирин,  ону  домак иштинден тывары. 

Чуну кылып ооренип алырыл?.

Кандыг? деп айтырыгга харыылаттынар состернин адаан дыйлагар шыйыг-биле шыяры

Регулятивтиг: Башкы-биле кады чаа сорулганы салып билири.

Ооредиглиг: Херек чуулун созуглелден тып билири.  

Коммуникативтиг: Сумележип тургаш, ниити туннелди ундуруп, кады ажылдаары.

Оореникчиге хевирлеттинер чуул: Бодун хундулеп билири болгаш бодун шын унелеп билири.

8

Уннер болгаш ужуктер.

Ар.18-20.

Чуну билип алыры:

Состерде уннерни болгаш ужуктерни шын тодарадып билири.

Чуну кылып ооренип алыры

Таблица, схема,карточкалар-биле  ажылдаары .Дараазында схемага состер тып билири:

ун > ужук, ун<ужук

ун= ужук

Регулятивтиг: Тыва дылды хандыр ооренип алырынче чуткул.

Ооредиглиг: Чувени деннеп билири.

Коммуникативтиг: Айтырыг салып, чугаалажып билири.

Оореникчиге хевирлеттинер чуул: Чугаанын аянныг чаражын эскерип, медереп, боду база шын, чараш, уткалыг чугааланып билир кылдыр чуткууру.

9

Ажык уннер.

Ар.21-22.

Чуну билип алыр ужурлугул?

Ажык уннернин ужуктерин сактып алыр, слог  тургузарынга ажык уннун ролю.

Чуну кылып ооренип алырыл?.

Ун-ужук сайгарылгазы.

Дараазында схемага состер тып билири:

ун > ужук, ун<ужук

ун= ужук

Регулятивтиг: Ооредилгенин чедиишкинниг болурунун чылдагаанын тып билири.

Ооредиглиг: Чувени деннеп билири.

Коммуникативтиг: Кошкак эштеринге дуза кадып билири.

Оореникчиге хевирлеттинер чуул: Номчулганы сонуургап, номчуксай бээр кылдыр бодун чанчыктырары.

.

10

Кыска болгаш узун ажык уннер. Ар. 22-24.

 Чуну билип алыры: Кыска болгаш узун ажык уннерни ылгап, ону бижиири.  

Чуну кылып ооренип алыры:Фонетиктиг сайгарылганы кылыры: состерни слогтарга чарары,уннер болгаш ужуктерни шын тодарадып билири.

Регулятивтиг: Ооредилгенин чедиишкинниг болурунун чылдагаанын тып билири.

Ооредиглиг: Чувени деннеп билири.

Коммуникативтиг: Оске улустун бодалын, туружун ооренип корбушаан, сумележип,эжинин бодалын тооп коору.

Оореникчиге хевирлеттинер чуул: Бодунун кылган чуулдеринге база ажылынга шын унелелди кылып билири        

11

Ок-биле адаар ажык уннер.

Ар.25-28.

Чуну билип алыры: Ок-биле адаар  ажык уннерлиг состерни узун, кыска ажык уннерден ылгап билири.Ъ хереглевес ок-биле адаар состер-биле практиктиг таныжылга. 

Чуну кылып ооренип алыры: Ок-биле адаар  ажык уннерлиг состерни шын бижип,

фонетиктиг сайгарылга кылып билири.

Дараазында схемага состер тып билири:

ун > ужук, ун<ужук

ун= ужук

Регулятивтиг: Бодунун ажылын башкарып билири.

Ооредиглиг: Схемаларны, таблицаларны, графиктиг майыктарны ажыглап билири.    

Коммуникативтиг: Оске улустун бодалын, туружун ооренип корбушаан, сумележип,эжинин бодалын тооп коору

Оореникчиге хевирлеттинер чуул: Мозу-шынар талазы-биле хемчээлдерни ажыр баспайн кууседири        .

12

 Кадыг (Ъ) болгаш чымчак (Ь) демдектиг состер. Ар. 28-30.

Чуну билип алыры: Ъ болгаш Ь демдектиг орус дылдан улегерлеп алган состер 

Чуну кылып ооренип алыры:

Словарь-биле ажылдаары

Регулятивтиг: Хынап болгаш деннештирип билири.

Ооредиглиг: Билип алганын туннеп билири.

Коммуникативтиг: Эжи-биле сумележип тургаш, ниити туннелди ундуруп, кады ажылдаары.

Оореникчиге хевирлеттинер чуул: Тыва дылды тулдур ооренип алырынче чуткул.

13

Е, ё, ю, я деп ужуктерлиг состер. Ар.31-33.

Чуну билип алыр ужурлугул? Е,ё,ю,я деп ужуктерлиг состерде уннер болгаш ужуктернин саны ден-даа, ден эвес-даа болуру.

Чуну кылып ооренип алырыл?.

Дараазында схемага состер тып билири:

ун > ужук, ун<ужук

ун= ужук

Регулятивтиг: Ооредилгенин чедиишкинниг болурунун чылдагаанын тып билири.

Ооредиглиг: Схемаларны, таблицаларны, графиктиг майыктарны ажыглап билири.    

Коммуникативтиг: Эжи-биле сумележип тургаш, ниити туннелди ундуруп, кады ажылдаары.

Оореникчиге хевирлеттинер чуул: Ооредилгеже чуткул, чуну билип алганын база чуну билбезин медереп билири.  

        .

14

 Диктант.

Чуну билип алырыл: Кыска, узун, ок-биле адаар ажык уннер дугайында билиглер.

Чуну кылып ооренип алырыл: Бодунун кылган ажылын долузу-биле хынап, бодунга демдекти шын салып билири.

Регултивтиг: бот ажылдап билири.

Ооредиглиг: Чувени бодап, сайгарып, домейлештирип билири.

Коммуникативтиг: Бот туружун, бодалын быжыглап чанчыктырар.

Оореникчиге хевирлеттинер чуул: Ооредилгеге медерелдиг хамаарылга, чогаадыкчы чорук, немелде билиглер-биле чепсеглениишкин, бот сайзырал.        .

15

Частырыглар-биле ажыл. Ажык эвес уннер. Куштуг, кошкак болгаш эн кошкак ажык эвес уннер. Ар.34-36.

Чуну билип алыры: Ыыткыр,дулей уннерни ылгап, шын адап, дыннап  сос иштинге оларны шын тодарадып билири. 

Чуну кылып ооренип алыры:  Бердинген состе долу фонетиктиг сайгарылгазын кылып билири;

 Регулятивтиг: Тыва дылды хандыр ооренип алырынче чуткул.

Ооредиглиг: Чувени деннеп, схемаларны, таблицаларны, графиктиг майыктарны ажыглап билири.    

Коммуникативтиг: Сумележип тургаш, ниити туннелди ундуруп, кады ажылдаары.

 Оореникчиге хевирлеттинер чуул: Ооредилгеже чуткул, чуну билип алганын база чуну билбезин медереп билири

16

Хыналда диктант.

Сос иштинге ажык эвес уннерни шын бижиири.

Ар.37-38.

Чуну билип алыры: Соске ийи ажык ужуктун аразынга ыыткыр уннун ужуун бижиири, ыыткыр ужуктун чанынга ыыткыр, дулей ужуктун чанынга дулей ужукту бижиири. 

Чуну кылып ооренип алыры:

Адап бээрге шын бижип билири

Регулятивтиг: Кылган аргазын болгаш оон туннелин ылгап билири.

Ооредиглиг: Деннеп,болуктеп,чылдагаанын тып, немеп билири.

Коммуникативтиг: Кижи-бурузу бодунуу-биле ангы коруштуг, узел-бодалдыг дээрзин медереп, эштери-биле шын харылзажып билири

Оореникчиге хевирлеттинер чуул: Шын бижииринче сонуургал. кичээнгейлиг дыннап билири

17

 Эгезинге п болгаш т бижиир состер.

Ар. 38-41.

Чуну билип алыры: Куштуг частыышкынныг п, т деп уннерлиг тыва состернин эгезинге дулей уннун ужуктерин шын хереглеп бижиири,чанчыл ёзугаар  т-биле эгелеп бижиир состер 

Чуну кылып ооренип алыры:

Сигналдыг карточкалар-биле ажылдап, состун баштайгы унунун куштуг болгаш кошкак адаттынарын хайгаарап билири

 Регулятивтиг: Ооредилгенин чедиишкинниг болурунун чылдагаанын тып билири.

Ооредиглиг:Чувени деннеп билири, дыннап, билип алган чуулу-биле ажылдап,ону ажыглап билири. 

Коммуникативтиг: Кижи-бурузу бодунуу-биле ангы коруштуг, узел-бодалдыг дээрзин медереп, эштери-биле шын харылзажып билири

Оореникчиге хевирлеттинер чуул: Шын бижииринче сонуургал. кичээнгейлиг дыннап билири

18

Катаптаашкын. Ар.41-43.

Чуну билип алыры: Я,ё,е,ю уннуг состернин шын бижилгези, сос иштинге ажык  эвес уннерни шын бижиири,эгезинге т,п бижиир состернишын дыннап,  бижип билири. 

Чуну кылып ооренип алыры:

Бодунуё кылган ажылын долузу-биле хынап, бодунга демдекти шын салып билири;

Регулятивтиг: Кичээлде кандыг сорулга салдынганын билген турар.

Ооредиглиг: Чувени деннеп билири, дыннап, билип алган чуулу-биле ажылдап,ону ажыглап билири.  

Коммуникативтиг: Бот туружун, бодалын быжыглап чанчыктырар.

Оореникчиге хевирлеттинер чуул: Адап бээрке бижииринче сонуургал, бодунун билиин шылгап чанчыгары,быжыг туруш,  ооренген билиглерин шуптузун сактып, ажыглаары

19

Состун тургузуу (составы). Дазыл.

Ар.43-44.

Чуну билип алыры: Состу уткалыг кезектерге чарып , дазылды тып билири.

Чуну кылып ооренип алыры:

Состернин ниити кезээн тыпкаш, оларнын ниити кезээн тускай демдек-биле

 (   ͡   ) демдеглээри.

Регулятивтиг: Башкызынын  каяа даянып тайылбырлап турарын ооренип коор.

Ооредиглиг: Схемаларны, таблицаларны, графиктиг майыктарны ажыглап билири.    

Коммуникативтиг: Аразында сумележип тургаш ниити туннеди ундуруптери.

Оореникчиге хевирлеттинер чуул: 

Ооредилгеже чуткулдуу, чуну билип алганын база чуну билбезин медереп билири

20

Чогаадылга кожумактары.

Ар. 45-46.

Чуну билип алыры: Чогаадылга кожумактары  дазылга немешкеш чаа сос чогаадыр, оларнын янзылары: -жы, -л, -иг –луг, -зиг, -ла, -та. Оларны чадыржыгаш дег ( ^) демдек-биле шыяр.  

Чуну кылып ооренип алыры:

Бодуун тургузуглуг состернин чогаадылга кожумактарын тып билири.   

 Регулятивтиг: Чувени кылырда, дурум ёзугаар кууседир аргазын ооренип коор.

Ооредиглиг: Схемаларны, таблицаларны, графиктиг майыктарны ажыглап билири.    

Коммуникативтиг: Бот туружун, бодалын быжыглап чанчыктырар.

Оореникчиге хевирлеттинер чуул: 

Бодунун билиин шылгап чанчыгары, быжыг туруш.    

21

Оскертилге кожумактары.

Ар.47

Чуну билип алыры: Оскерттилге кожумактары состун кол утказын оскертпес. (-лар,-ды, -м, -га)болгаш оларнын янзылары.  

Чуну кылып ооренип алыры:

бодуун тургузуглуг состернин оскертилге кожумактарын тып билири.    

. Регулятивтиг: Чувени кылырда, дурум ёзугаар кууседир аргазын ооренип коор.

Ооредиглиг: Схемаларны, таблицаларны, графиктиг майыктарны ажыглап билири.    

Коммуникативтиг: Аразында сумележип тургаш ниити туннеди ундуруптери

Оореникчиге хевирлеттинер чуул: 

Бодунун кылган чуулдеринге база ажылынга шын унелелди кылып билири.

22

 Чангыс дазылдыг состер. (торел состер).

Ар.47-49.

Чуну билип алыры: Торел состер деп чул дээрзин база чангыс дазылдыг состерни тывары. 

Чуну кылып ооренип алыры:

Состерге кожумактар немеп тургаш, торел состерни тургузары. Состу сос тургузуунга сайгарып билири, схема аайы-биле состер тып бижиири. (   ͡͡  ,   ͡  ^,   ͡  □ ,    ͡   ^ □ )

Регулятивтиг: Башкызынын  каяа даянып тайылбырлап турарын ооренип коор.

Ооредиглиг: Чувени бодап, сайгарып, домейлештирип билири.

Коммуникативтиг: Аразында сумележип тургаш ниити туннеди ундуруптери

Оореникчиге хевирлеттинер чуул: 

Чуну билип алганын база чуну билбезин медереп билири.

23

Сос иштинге катаптаан ажык эвес уннернин ужуктерин шын бижиири.

Ар.50-51.

Чуну билип алыры: Ажык эвес уннернин дакпырлай бээр чылдагааны, ону  шын бижиири.  

Чуну кылып ооренип алыры:

Ун-ужук сайгарылгазы, состу сос тургузуунга сайгарып билири.

. Регулятивтиг: Бижимел чугаага дылды кайы-хире билирин боду хынап билири.

Ооредиглиг: Чылдагаанын тып билири. Бодунун бодалын илередип, чувени аай-дедир сайгарып билири.

Коммуникативтиг: Бодунун бодалын илередип билири.

Оореникчиге хевирлеттинер чуул: 

Бодунун кылган чуулдеринге база ажылынга шын унелелди кылып билири.

24

 Тып, тик, ток, тырт, теп, тут деп состерни кожумактар немежирге шын бижиири.

Ар.51

Чуну билип алыры:Тып, тик,ток,
тырт, теп,тут деп состерге кожумактар-даа немежирге, т-биле эгелеп бижиир 

Чуну кылып ооренип алыры:

Тып, тик,ток,
тырт, теп,тут деп состерге кожумактар-даа немеп,ону сос тургузуунга сайгарып билири

Регулятивтиг: Тыва дылды хандыр ооренип алырынче чуткул.

Ооредиглиг: Чылдагаанын тып билири. Бодунун бодалын илередип, чувени аай-дедир сайгарып билири.

Коммуникативтиг: Бодунун бодалын илередип билири.

Оореникчиге хевирлеттинер чуул: 

Чугаалапкан азы бижээн созу дээш харыысаалгалыг болурун медереп билири.

 25

 -дыр, -дир, -дур, -тир, -тур, -тыр деп артынчыларны шын бижиири.

Ар.52-55.

Чуну билип алыры: -дыр (-дир.-дур, -дур,-тыр,--тир,-тур.-тур) деп артынчыларны шын бижиири.   

Чуну кылып ооренип алыры:

Артынчы состерни мурнунда созу-биле аяннаштырып тургаш, шын бижиири.

Регулятивтиг: Эгелекчи чорукту бодунга сайзырадыры болгаш бот ажылдап билири.

Ооредиглиг: Хуваап, болуктеп билири.

Коммуникативтиг: Сумележип, кады ажылдап билири.

Оореникчиге хевирлеттинер чуул: Оске кижилернин эки-багайны арын-шырайынга илередипкенин  эскерип, тодарадып билири, оларже сагыш-човап, сагыш-сеткилин денге улежип билири

26

Дефистеп бижиир нарын состер.

Ар.55 

Чуну билип алыры:Нарын состер  ийи дазылдан тургустунганболур болгаш чангыс утканы илередир, оларны дефистеп бижиири.  

Чуну кылып ооренип алыры:Нарын состерни шын бижиири, словарь-биле ажылдаары.

. Регулятивтиг: Тыва дылды хандыр ооренип алырынче чуткул.

Ооредиглиг: Чылдагаанын тып билири. Бодунун бодалын илередип, чувени аай-дедир сайгарып билири.

Коммуникативтиг: Бодунун бодалын илередип билири.

   Оореникчиге хевирлеттинер чуул: Тыва дылды боданырынын болгаш тыва чоннун аразында харылзажырынын эн-не кол чепсээ деп медереп билири

27

 Диктант.

Чуну билип алыры: Ооренген билиглерин практика кырынга ажыглаары. 

Чуну кылып ооренип алыры:

Бодунун кылган ажылын долузу-биле хынап, бодунга демдекти шын салып билири.

 Регулятивтиг: Кичээлде кандыг сорулга салдынганын билген турар.  

Ооредиглиг: Ангы-ангы аргаларны ажыглап билири. 

Коммуникативтиг: Кижи-бурузу бодунуу-биле ангы коруштуг, узел-бодалдыг дээрзин медереп, эштери-биле шын харылзажып билири

Оореникчиге хевирлеттинер чуул: Бодунун кылган чуулдеринге база ажылынга шын унелелди кылып билири

28

Частырыглар-биле ажыл.

Катаптаашкын. Ар.57-59.

Чуну билип алыры: Ооренген билиглерин практика кырынга ажыглаары. 

Чуну кылып ооренип алыры:

Частырыглар-биле ажылдап, бот ажылдаары

Регулятивтиг: Кичээлде кандыг сорулга салдынганын билген турар.  

Ооредиглиг: Ангы-ангы аргаларны ажыглап билири. 

Коммуникативтиг:аразында сумележип тургаш ниити туннелди ундуруптери..

 Оореникчиге хевирлеттинер чуул: 

Бодунун кылган чуулдеринге база ажылынга шын унелелди кылып билири.

29

Чугаа кезектеринин дугайында ниити билиг. Ар.59-60.

Чугаа кезектерин тодарадып билиринге мергежилгелер.

Ар.60-61.

Чуну билип алыры: Чугаа кезектери болгаш оларнын онзагай талалары 

Чуну кылып ооренип алыры: Чугаа кезектерин бот-боттарындан айтырыглар дузазы-биле ылгап билири.

егулятивтиг: Башкызынын  каяа даянып тайылбырлап турарын ооренип коор.

Ооредиглиг: Схемаларны, таблицаларны, графиктиг майыктарны ажыглап билири.    

Коммуникативтиг: Аразында сумележип тургаш ниити туннелди

ундуруптери

Оореникчиге хевирлеттинер чуул: Номчулганы сонуургап, номчуксай бээр кылдыр бодун чанчыктырары

30

Чуве ады-биле ниити таныжылга. Ар. 61-62.

Чуну билип алыры: Чуве адынын ниити лексиктиг утказы, чугаага  кол ролю.  

Чуну кылып ооренип алыры:Болук аайы-биле чуве аттары сактып адаары.

Регулятивтиг: Башкызынын  каяа даянып тайылбырлап турарын ооренип коор.

Ооредиглиг: Схемаларны, таблицаларны, графиктиг майыктарны ажыглап билири.    

Коммуникативтиг: Аразында сумележип тургаш ниити туннеди ундуруптери

Оореникчиге хевирлеттинер чуул: Тыва дылды тулдур ооренип алырынче чуткул.

31

Кым? Чуу? Кымнар? Чулер?деп айтырыгларга харыылаттынар чуве аттары.

Ар. 63-65, 65-66, 67-68.

Чуну билип алыры: Чуве аттары  кым? чуу? кымнар чулер? деп айтырыгларга харыылаттынар. Домакка кол сос болуру.

Чуну кылып ооренип алыры: Домак иштинден тып, адаан чангыс шыйыг-биле шыяры

Регулятивтиг: Кичээлде кандыг сорулга салдынганын билген турар.  

Ооредиглиг: Ангы-ангы аргаларны ажыглап билири. 

Коммуникативтиг: Кижи-бурузу бодунуу-биле ангы коруштуг, узел-бодалдыг дээрзин медереп, эштери-биле шын харылзажып биири.

Оореникчиге хевирлеттинер чуул: Бижииринче сонуургал, ооренген билиглерин шуптузун сактып, ажыглаары.

32

Чуве аттарынын саннарга оскерлири.

(а.69)

Чуну билип алыры: Чуве аттарынын  чангыстын болгаш хойнун  саннарынга оскерлири.

Чуну кылып ооренип алыры: Чангыстын болгаш хойнун санында чуве аттарын ылгап, домак иштинден тывары.  

Регулятивтиг: Ооредилгенин чедиишкинниг болурунун чылдагаанын тып билири.

Ооредиглиг:Чувени деннеп билири, билип алган чуулу-биле ажылдап,ону ажыглап билири. 

Коммуникативтиг: Эштери-биле шын харылзажып билири.

Оореникчиге хевирлеттинер чуул: Ооредилгеже чуткул, чуну билип алганын база чуну билбезин медереп билири.  

33

Чуве адынын падежтерге  

 оскерлири.

(а.70-71)

Чуну билип алыры: Падеж деп чул дээрзин база падежтернин айтырыглары 

Чуну кылып ооренип алыры:Чуве аттарын падежтерге оскертири.

Регулятивтиг: Башкызынын  каяа даянып тайылбырлап турарын ооренип коор.

Ооредиглиг: Схемаларны, таблицаларны, графиктиг майыктарны ажыглап билири.    

Коммуникативтиг: Аразында сумележип тургаш ниити туннеди ундуруптери

Оореникчиге хевирлеттинер чуул: Ооредилгеже чуткул, чуну билип алганын база чуну билбезин медереп билири.    

34

Чангыстын болгаш хойнун санында чуве чуве аттарынын падежтерге оскерлири. (а.72-74)

 Чуну билип алыры: А. п.чуве ады домакка кол сос болур. 

Чуну кылып ооренип алыры: Чуве аттарын падежтерге оскертири. А.п. чуве адын домактан тыпкаш, адаан кол сос кылдыр шыяры.

Регулятивтиг: Чувени кылырда, дурум ёзугаар кууседир аргазын ооренип коор.

Ооредиглиг: Схемаларны, таблицаларны, графиктиг майыктарны ажыглап билири.    

Коммуникативтиг: Бот туружун, бодалын быжыглап чанчыктырар.

 Оореникчиге хевирлеттинер чуул: Бижииринче сонуургал, созуглелдернин утказын бижип, чогаадып, бижимел-биле харылзажыры. Бодунун кылган чуулдеринге база ажылынга шын унелелди кылып билири.

35

Падеж кожумактарын шын бижиири.

(а.75-77)

Чуну билип алыры: Шупту падежтернин кожумактарын сактып алыр. Дазылдын соолгу уну-биле падеж кожумаанын баштайгы уну домей болу бергенде, ол уннернин ужуктерин дакпырлап бижиири.

Чуну кылып ооренип алыры: Падеж кожумактарын шын бижиири.

Регулятивтиг: Ооредилгенин чедиишкинниг болурунун чылдагаанын тып билири.

Ооредиглиг:Чувени деннеп билири, дыннап, билип алган чуулу-биле ажылдап,ону ажыглап билири. 

Коммуникативтиг: Кижи-бурузу бодунуу-биле ангы коруштуг, узел-бодалдыг дээрзин медереп, эштери-биле шын харылзажып билири.

Оореникчиге хевирлеттинер чуул: Чуну билип алганын база чуну билбезин медереп билири. Чугаалапкан азы бижээн созу дээш харыысаалгалыг болурун медереп билири.    

36

Чуве аттарынын хамаарылга хевири.

 (а.78-79)

Чуну билип алыры:Чуве аттарынын хамаарылга хевири кижинин азы чувенин кандыг-бир кижиге азы чувеге хамаарышканын коргузер. 

Чуну кылып ооренип алыры:Хамаарылга хевиринде турар чуве аттарын домактан тып,боду чогаадып кожумаан ангылай шыяры.

Регулятивтиг: Башкынын унелелин шын деп хулээп коору, бот ажылдап билири.

Ооредиглиг: Ангы-ангы аргаларны ажыглап билири.

Коммуникативтиг: Аразында сумележип тургаш ниити туннеди ундуруптери

Оореникчиге хевирлеттинер чуул: Чуну билип алганын база чуну билбезин медереп билири. Чугаалапкан азы бижээн созу дээш харыысаалгалыг болурун медереп билири

37

Хуу аттарны шын бижиири (а.79-80)

Чуну билип алыры: Кижинин адын, фамилиязын, адазынын адын улуг ужук-биле эгелеп бижиири, хуу болгаш ниити чуве аттары.   

Чуну кылып ооренип алыры: Хуу болгаш ниити чуве аттарын ылгап билири. Хуу аттарны улуг ужук-биле бижиири.

Регулятивтиг: Бодунун ажылын башкарып билири.

Ооредиглиг: Схемаларны, таблицаларны, графиктиг майыктарны ажыглап билири.    

Коммуникативтиг: Оске улустун бодалын, туружун ооренип корбушаан, сумележип,эжинин бодалын тооп коору

Оореникчиге хевирлеттинер чуул: Тыва дылды тулдур ооренип алырынче чуткул.

.

 38

Хуу аттарны шын бижиири. (а.81-83)

Чуну билип алыры: Географтыг хуу аттарга улуг ужукту хереглээри 

Чуну кылып ооренип алыры: Хуу аттарны шын бижиири

Регулятивтиг: Ооредилгенин чедиишкинниг болурунун чылдагаанын тып билири.

Ооредиглиг:Чувени деннеп билири, дыннап, билип алган чуулу-биле ажылдап,ону ажыглап билири. 

Коммуникативтиг: Кижи-бурузу бодунуу-биле ангы коруштуг, узел-бодалдыг дээрзин медереп, эштери-биле шын харылзажып билири.

Оореникчиге хевирлеттинер чуул: Ооредилгеже чуткулдуу, чуну билип алганын база чуну билбезин медереп билири. Оске кижилернин эки-багайны арын-шырайынга илередипкенин  эскерип, тодарадып билири, оларже сагыш-човап, сагыш-сеткилин денге улежип билири.

.

39

Демдек адынын дугайында ниити билиг. (а. 85-88)

Чуну билип алыры: Демдек адынын утказы болгаш айтырыглары, чугаага демдек адынын ужур-дузазы,  чуве ады-биле холбаазы. 

Чуну кылып ооре нип алыры: Демдек адын домактын иштинден тыпкаш, адаан дыйлайтыр  шыяры,демдек адын хамаарышкан чуве ады-биле катай ушта адап,бижиири.

Регулятивтиг: Башкызынын  каяа даянып тайылбырлап турарын ооренип коор.

Ооредиглиг: Схемаларны, таблицаларны, графиктиг майыктарны ажыглап билири.    

Коммуникативтиг: Аразында сумележип тургаш ниити туннеди ундуруптери

Оореникчиге хевирлеттинер чуул: Оске кижилернин эки-багайны арын-шырайынга илередипкенин  эскерип, тодарадып билири, оларже сагыш-човап, сагыш-сеткилин денге улежип билири

40

Демдек адынын чогаадылга кожумаа.     (а. 89)

Чуну билип алыры: -ныг, -ниг,    -нуг, -тыг,

 -тиг, -туг деп кожумактыг демдек аттарынын шын бижиири, демдек аттарында дазыл биле чогаадылг а кожумактарын ылгап билири. 

Чуну кылып ооренип алыры: Укталган демдек аттарында дазыл биле   чогаадылга кожумаан демдеглеп шыяры.

Регулятивтиг: Ооредилгенин чедиишкинниг болурунун чылдагаанын тып билири.

Ооредиглиг: Чувени деннеп билири, билип алган чуулу-биле ажылдап,ону ажыглап билири. 

Коммуникативтиг: Эштери-биле шын харылзажып билири.

Оореникчиге хевирлеттинер чуул:  Номчааны, коргени, дыннааны чуулдерден эки-багайны арын-шырайынга канчаар база кайы-хире илередипкенин миннип, тодарадып билири.

41

Домей болгаш удурланышкак уткалыг демдек аттары.

 (а.90-93)

Чуну билип алыры: Домей болгаш удурланышкак уткалыг демдек аттары, оларны чугаага ажыглап билири.

Чуну кылып ооренип алыры: Демдек адынга домей болгаш удурланышкак уткалыг демдек аттарын тып билири.

Регулятивтиг: Бодунун ажылын башкарып билири.

Ооредиглиг: Схемаларны, таблицаларны, графиктиг майыктарны ажыглап билири.    

Коммуникативтиг: Оске улустун бодалын, туружун ооренип корбушаан, сумележип,эжинин бодалын тооп коору

Оореникчиге хевирлеттинер чуул:Торээн чуртунга ынак болуру, оон дылын, культуразын хундулеп, анаа ынак болуру

42

Катаптаашкын. (а.97-98)

Чуну билип алыры:Частырыгларын медереп билири,дурумнерни катаптаары.

Чуну кылып ооренип алыры: Дурумнерни практика кырынга ажыглап билири.

Регулятивтиг: Башкынын, эштеринин унелелин шын деп хулээп коору.

Ооредиглиг: Эштеринин харыызынга немеп билири. Ооредилгеге херек билиглерни ооредилге номнарын, ажылчын кыдырааштарны, Интернет ажыглап тургаш тып билири.

Коммуникативтиг: Кошкак эштеринге дуза кадып билири.

Оореникчиге хевирлеттинер чуул: Тыва дылды тулдур ооренип алырынче чуткул.

Срез

43

Сан адынын дугайында ниити билиг. (а. 99-100)

Чуну билип алыры: Сан адынын утказы болгаш айтырыглары, чуве ады-биле холбаазы. 

Чуну кылып ооренип алыры: Сан адын домактын иштинден тывары, хамаарышкан созу-биле катай ушта адап,бижиири.

Регулятивтиг: Башкызынын  каяа даянып тайылбырлап турарын ооренип коор.

Ооредиглиг: Схемаларны, таблицаларны, графиктиг майыктарны ажыглап билири.    

Коммуникативтиг: Аразында сумележип тургаш ниити туннеди ундуруптери

Оореникчиге хевирлеттинер чуул: Бижииринче сонуургал, ооренген билиглерин шуптузун сактып, ажыглаары.

44

Тун болгаш дугаар сан аттары.

 (а. 101-102)

Чуну билип алыры: Тун болгаш дугаар сан аттарынын айтырыглары,ужур утказы.

Чуну кылып ооренип алыры: Сан аттарын айтырыглар дузазы-биле  бот-боттарындан ылгап билири.

Регулятивтиг: Уезинде бот хыналданы шын кылып, чазыгларын эдип билири. 

Ооредиглиг: Херек чуулун созуглелден тып билири.

Коммуникативтиг: Аас чугаага диалогту ажыглап билири.

Оореникчиге хевирлеттинер чуул: Ооредилгеже чуткул, чуну билип алганын база чуну билбезин медереп билири.  

45

Эдеринчилер.

Чуну билип алыры: Дээш, дег, дугайында, ышкаш дээрге эдеринчилер-дир, оларнын ужур-дузазы. 

Чуну кылып ооренип алыры: Эдеринчилерлиг домактар чогаадыры, эдеринчилерни шын бижиири.

Регулятивтиг: Кичээлде кандыг сорулга салдынганын билген турар.

Ооредиглиг: Чувени деннеп, болуктеп билири. 

Коммуникативтиг:

 Бодунун бодалын , туружун шын илередип билири.

Оореникчиге хевирлеттинер чуул: Ооредилгеже чуткул, чуну билип алганын база чуну билбезин медереп билири.    

46

Кылыг созунун дугайында ниити билиг.(а. 104-105)

Чуну билип алыры: Кылыг созунун утказы болгаш айтырыглары чуве ады-биле холбаазы. 

Чуну кылып ооренип алыры: Домак иштинден кылыг созун тывары,домакты чугаа кезээнге сайгарары.

Регулятивтиг: Башкызынын  каяа даянып тайылбырлап турарын ооренип коор.

Ооредиглиг: Схемаларны, таблицаларны, графиктиг майыктарны ажыглап билири.    

Коммуникативтиг: Аразында сумележип тургаш ниити туннеди ундуруптери.

Оореникчиге хевирлеттинер чуул: Чуну билип алганын база чуну билбезин медереп билири. Чугаалапкан азы бижээн созу дээш харыысаалгалыг болурун медереп билири.    

47

Кылыг созунун чуве ады-биле холбаазы. (а.106-107)

Чуну билип алыры: Кылыг созунун чуве ады-биле холбаазы,домакка соглекчи болуру.

Чуну кылып ооренип алыры: Кылыг созун оске чугаа кезектеринден ылга билири, домакты чугаа кезээнге сайгарары.

Регулятивтиг: Чувени кылырда, дурум ёзугаар кууседир аргазын ооренип коор.

Ооредиглиг: Схемаларны, таблицаларны, графиктиг майыктарны ажыглап билири.    

Коммуникативтиг: Бот туружун, бодалын быжыглап чанчыктырар.

Оореникчиге хевирлеттинер чуул: Бодунун кылган чуулдеринге база ажылынга шын унелелди кылып билири

48

Кылыг созунун лексиктиг ужур-утказы болгаш чугаага хереглээри. (а. 108)

Чуну билип алыры: Кылыг созунун лексиктиг ужур-утказы. Синоним, антоним кылыг состери.

Чуну кылып ооренип алыры: Кылыг созунче айтырыгларны шын салыры. Кылыг созунун синонимин тывары, антонимин тывары.

 Регулятивтиг: Чувени кылырда, дурум ёзугаар кууседир аргазын ооренип коор.

Ооредиглиг: Схемаларны, таблицаларны, графиктиг майыктарны ажыглап билири.    

Коммуникативтиг: Аразында сумележип тургаш ниити туннеди ундуруптери.

Оореникчиге хевирлеттинер чуул: Чуну билип алганын база чуну билбезин медереп билири. Чугаалапкан азы бижээн созу дээш харыысаалгалыг болурун медереп билири

49

Кылыг созунун уелери. (а.110-111)

Чуну билип алыры: Кылыг созунун уелерге оскерлири, уе бурузунун онзагай талалары. 

Чуну кылып ооренип алыры: Айтырыглар дузазы-биле кылыг созунун уелерин ылгап билири.

Регулятивтиг: Чувени кылырда, дурум ёзугаар кууседир аргазын ооренип коор.

Ооредиглиг: Схемаларны, таблицаларны, графиктиг майыктарны ажыглап билири.    

Коммуникативтиг: Бот туружун, бодалын быжыглап чанчыктырар.

Оореникчиге хевирлеттинер чуул: Ооредилгеже чуткулдуу, чуну билип алганын база чуну билбезин медереп билири. Оске кижилернин эки-багайны арын-шырайынга илередипкенин  эскерип, тодарадып билири, оларже сагыш-човап, сагыш-сеткилин денге улежип билири.

50

Кылыг созунун  уелери. Амгы уе.

(а. 112-113)

Чуну билип алыры: Кылыг созунун уелерге оскерлири, амгы уенин кылыг созунун айтырыглары, чуну илередири. 

Чуну кылып ооренип алыры: Амгы уенин кылыг состерин эрткен болгаш келир уелерден ылгап билири, домактар чогаадыры,айтырыглар аайы-биле оскертири(арыннарга)

 Регулятивтиг: Чувени кылырда, дурум ёзугаар кууседир аргазын ооренип коор.

Ооредиглиг: Схемаларны, таблицаларны, графиктиг майыктарны ажыглап билири.    

Коммуникативтиг: Аразында сумележип тургаш ниити туннеди ундуруптери

Оореникчиге хевирлеттинер чуул: Мозу-шынар талазы-биле берге айтырыгларны уезинде шиитпирлежиптер аргазы.

-

51

Кылыг созунун эрткен уези. (а. 114-115)

_

Чуну билип алыры: Кылыг созунун уелерге оскерлири, эрткен  уенин кылыг созунун айтырыглары, чуну илередири.

Чуну кылып ооренип алыры: Кылыг состеринин уелерин тодарадыры. Эрткен  уенин кылыг состерин айтырыглар аайы-биле оскертири (арыннарга).

Регулятивтиг: Башкызынын  каяа даянып тайылбырлап турарын ооренип коор.

Ооредиглиг: Чувени бодап, сайгарып, домейлештирип билири.

Коммуникативтиг: Аразында сумележип тургаш ниити туннеди ундуруптери.

Оореникчиге хевирлеттинер чуул: Бодун хундулеп билири болгаш бодун шын унелеп билири.

52

Кылыг созунун  келир  уези.

(а. 115-116)

Чуну билип алыры: Кылыг созунун уелерге оскерлири, келир   уенин кылыг созунун айтырыглары, чуну илередири.

Чуну кылып ооренип алыры: Кылыг состеринин уелерин тодарадыры.

 Регулятивтиг: Бижимел чугаага дылды кайы-хире билирин боду хынап билири.

Ооредиглиг: Чылдагаанын тып билири. Бодунун бодалын илередип, чувени аай-дедир  сайгарып билири.

Коммуникативтиг: Бодунун бодалын илередип билири.

Оореникчиге хевирлеттинер чуул: Бижимел чугаага дылды кайы-хире билирин медереп,  хынап билири, чуну билип алганын база чуну билбезин медереп билири.

53

Кылыг созунге хамаарыштыр ооренген чуулдеринге туннел катаптаашкын (а.117-119)

Чуну билип алыры: Кылыг созунун дугайында алган билиглер. 

Чуну кылып ооренип алыры: Кылыг созунге морфологтуг сайгарылганы кылыры, таблица-биле ажылдап билири.

Регулятивтиг: Башкынын унелелин шын деп хулээп коору, бот ажылдап билири.

Ооредиглиг: Ангы-ангы аргаларны ажыглап билири, боттары чогуур туннелди ундурери.

Коммуникативтиг: Кошкак эштеринге дуза кадып билири.

Оореникчиге хевирлеттинер чуул: Бодунун кылган чуулдеринге база ажылынга шын унелелди кылып билири

54

Домак дугайында ниити билиг. (а.119-120)

Чуну билип алыры: Домактын  тонген утканы илередири.  Домактын состерден ылгалы. 

Чуну кылып ооренип алыры:Домактар чогаадыры, харылзаалыг чугаа тургузары, домак кежигунунге сайгарылга.

Регулятивтиг: Кичээлде кандыг сорулга салдынганын билген турар.

Ооредиглиг: Ооредилгеге херек билиглерни ооредилге номнарын, ажылчын кыдырааштарны ажыглап тургаш тып билири. 

Коммуникативтиг: Бодунун бодалын илередип билири.

Оореникчиге хевирлеттинер чуул: Мозу-шынар талазы-биле берге айтырыгларны уезинде шиитпирлежиптер аргазы.

55

Домак. Харылзаалыг чугаа. (а.121-123)

Чуну билип алыры: Домактын  тонген утканы илередири.  Домактын состерден ылгалы. 

Чуну кылып ооренип алыры: Домактар чогаадыры, харылзаалыг чугаа тургузары, домак кежигунунге сайгарылга. 

Регулятивтиг: Ооредилгенин чедиишкинниг болурунун чылдагаанын тып билири.

Ооредиглиг: Схемаларны, таблицаларны, графиктиг майыктарны ажыглап билири.

Коммуникативтиг:

Аразында сумележип тургаш ниити туннеди ундуруптери.

Оореникчиге хевирлеттинер чуул: Бодун хундулеп билири болгаш бодун шын унелеп билири.

56

Катаптаашкын(а.123-124)

Чуну билип алыры: Домак тонген утканы илередир. Утказы харылзашкак домактардан чугаанын тургустунары.

Чуну кылып ооренип алыры: Домактар чогаадып, чугаа тургузары, домак кежигунунге болгаш сайгарылгалар кылыры.

Регулятивтиг: Башкынын, эштеринин унелелин шын деп хулээп коору.

Ооредиглиг: Эштеринин харыызынга немеп билири. Ооредилгеге херек билиглерни ооредилге номнарын, Интернет ажыглап тургаш тып билири.

Коммуникативтиг: Кошкак эштеринге дуза кадып билири.

 Оореникчиге хевирлеттинер чуул: Ооредилгеже чуткулдуу, чуну билип алганын база чуну билбезин медереп билири.

57

Катаптаашкын(а.124-125)

Дужуруп бижилге.

Чуну билип алыры: Домак тонген утканы илередир. Утказы харылзашкак домактардан чугаанын тургустунары.

Чуну кылып ооренип алыры: Домактар чогаадып, чугаа тургузары, домак кежигунунге болгаш сайгарылгалар кылыры.

Регулятивтиг: Эгелекчи чорукту бодунга сайзырадыры болгаш бот ажылдап билири.

Ооредиглиг: Хуваап, болуктеп билири.

Коммуникативтиг: Сумележип, кады ажылдап билири.

Оореникчиге хевирлеттинер чуул: Ооредилгеже чуткулдуу, чуну билип алганын база чуну билбезин медереп билири.

58

.

Медээ, айтырыг, кыйгырыг домактары. (а.125-127)

Чуну билип алыры: Домактарнын утка сорулгазынын аайы-биле хевирлерин ылгап билири.

Чуну кылып ооренип алыры: 

Домак соолунге чогуур бижик демдектерин шын салыры. Улуг секти, айтырыг, кыйгырыг демдектерин  барымдаалап домактарны шын номчууру.

Регулятивтиг:

Салдынган сорулганы чедип алыр дээш, кылыр ажылын бодунун иштинде планнап алыры.

Ооредиглиг: Эштеринин харыызынга немеп билири. Херек чуулдерни ооредилге номнарын, словарьларны, Интернетти ажыглап тургаш тып билири.

Коммуникативтиг: Кошкак эштеринге дуза кадып билири.

Оореникчиге хевирлеттинер чуул: Тыва дылды боданырынын болгаш тыва чоннун аразында харылзажырынын эн-не кол чепсээ деп медереп билири.

Карточка

59

Д омактар тургузары. Диалог чугаа. (а.127-130)

Чуну билип алыры: Диалог чугааны шын номчуп, чугаалап билири.

Чуну кылып ооренип алыры: 

Айтырыглар дузазы-биле домактарны делгередири.Аянныг номчууру.

Регулятивтиг: Бодунун ажылын шын башкарып билири.

Ооредиглиг: Ангы-ангы аргаларны ажыглап билири. Бижимел болгаш аас чугаа тургузуп билири.

Коммуникативтиг: Кижи-бурузу бодунуу-биле ангы коруштуг, узел-бодалдыг дээрзин медереп, эштери-биле шын харылзажып билири.  

Оореникчиге хевирлеттинер чуул:  Номчааны, коргени, дыннааны чуулдерден эки-багайны арын-шырайынга канчаар база кайы-хире илередипкенин миннип, тодарадып билири.

60

Домактын чугула кежигуннери. (а.131-132)

Чуну билип алыры: Кол сос-биле соглекчи домактын ийиги черге кежигуннери дээрзин хандыр билири.

Чуну кылып ооренип алыры: Кол сос-биле соглекчиден тургустунган домакты айтырыглар дузазы-биле делгередири.

Регулятивтиг:  Бот ажылдап  билири.

Ооредиглиг: Эштеринин харыызынга немеп, билиин туннеп  билири.

Коммуникативтиг: Кижи-бурузу бодунуу-биле ангы коруштуг, узел-бодалдыг дээрзин медереп билири.

Оореникчиге хевирлеттинер чуул: Тыва дылды тулдур ооренип алырынче чуткул.

61

Домактын ийиги черге кежигуннери. (а.132-133)

Чуну билип алыры: Домактын чугула  болгаш ийиги черге кежигуннерин ылгап билири.  Домактын ийиги черге кежигуннери кылыг созунден илереттинер.

Чуну кылып ооренип алыры: Ийиги черге кежигуннерин домак иштинден тывары. Домак кежигуннеринге сайгарылга кылыры.

Регулятивтиг: Аас болгаш бижимел ажылдарга бодунун хире-шаан медереп, хынап, оскелер-биле деннеп коор.

Ооредиглиг: Уезинде бот хыналданы шын кылып, сайгарып, шинчилеп билири. 

Коммуникативтиг: Бот-боттарын хынажып билири.

Оореникчиге хевирлеттинер чуул: Ооредилгеже чуткулдуу, чуну билип алганын база чуну билбезин медереп билири. Оске кижилернин эки-багайны арын-шырайынга илередипкенин  эскерип, тодарадып билири, оларже сагыш-човап, сагыш-сеткилин денге улежип билири.

62

Домакта санай адаан состернин аразынга биче сек. (а.133-134)

Чуну билип алыры: Домакта санай адаан состерни шын номчуп, бижикке биче сек-биле ангылаары.

Чуну кылып ооренип алыры: Санай адаан состерлиг домакты биче сектер-биле ангылавышаан шын бижиири.

Регулятивтиг: Кичээлде кандыг сорулга салдынганын билген турар.

Ооредиглиг: Ооредилгеге херек билиглерни ооредилге номнарын, ажылчын кыдырааштарны ажыглап тургаш тып билири. 

Коммуникативтиг: Бодунун бодалын илередип билири.

Оореникчиге хевирлеттинер чуул: Мозу-шынар талазы-биле берге айтырыгларны уезинде шиитпирлежиптер аргазы.

63

 Домакта состернин харылзаазы. (а.135-139)

Чуну билип алыры: .Санай адаан состернин  домей айтырыгларга  харыылаттынары,оларнын аразынга чартык сек турары.

Чуну кылып ооренип алыры: Домакта состернин аразында харылзаазын утказынын болгаш айтырыглар дузазы-биле шын тургузуп билири.

Регулятивтиг:

Салдынган сорулганы чедип алыр дээш, кылыр ажылын бодунун иштинде планнап алыры.

 Ооредиглиг: Схемаларны, таблицаларны, графиктиг майыктарны

ажыглап билири.  

Коммуникативтиг: Билдинмес чуулдеринге айтырыгны салып билири.

Оореникчиге хевирлеттинер чуул: Бижимел чугаага дылды кайы-хире билирин медереп,  хынап билири, чуну билип алганын база чуну билбезин медереп билири.

64

 Ун, ужук, слог, сос, состу кожурери. (а.146-147)

Чуну билип алыры: Сос  ажык болгаш ажык эвес уннерден тургустунар, ону слогтаары,  кожурер аргалары 

Чуну кылып ооренип алыры:

Фонетиктиг сайгарылга кылыры, состу слогтап болгаш кожуруп билири, графиктиг майыктар-биле ажылдап билири.

Регулятивтиг: Ооредилгенин чедиишкинниг болурунун чылдагаанын тып билири.

Ооредиглиг: Схемаларны, таблицаларны, графиктиг майыктарны ажыглап билири.    

Коммуникативтиг: Эжи-биле сумележип тургаш, ниити туннелди ундуруп, кады ажылдаары.

Оореникчиге хевирлеттинер чуул: Ооредилгеже чуткул, чуну билип алганын база чуну билбезин медереп билири.  

65

Хыналда диктант.

Чуну билип алыры: Ооренген билиглерин практика кырынга ажыглаары. 

Чуну кылып ооренип алыры:

Бодунун кылган ажылын долузу-биле хынап, бодунга демдекти шын салып билири.

Регулятивтиг: Кылыр ажылын башкарып билири.

Ооредиглиг: Деннеп, болуктеп,чылдагаанын тып, билири.

Коммуникативтиг: Кижи-бурузу бодунуу-биле ангы коруштуг, узел-бодалдыг дээрзин медереп  билири.

 Оореникчиге хевирлеттинер чуул: Шын бижииринче сонуургал.

66

Част-биле ажыл. Чугаа кезектери.

Чуну билип алыры: Чугаа кезектерин айтырыглар болгаш утказынын аайы-биле ылгаары.

Чуну кылып ооренип алыры: Чугаа кезектеринге болгаш домак кежигуннеринге сайгарылгалар кылыры.

Регулятивтиг: Ооредилгенин чедиишкинниг болурунун чылдагаанын тып билири.

Ооредиглиг: Схемаларны, таблицаларны ажыглап билири.

Коммуникативт.

Аразында сумележип тургаш ниити туннелди ундуруптери. 

Оореникчиге хевирлеттинер чуул: Бодунун кылган чуулдеринге база ажылынга шын унелелди кылып билири.

67

Домак. Созуглел.

Чуну билип алыры: Сайгарылгаларнын бодуун улегерин ажыглап билири.

Чуну кылып ооренип алыры: Чугаа  кезээнге  болгаш   домак кежигуннеринге сайгарылгалар  кылыры.

 Регулятивтиг: Ооредилгенин чедиишкинниг болурунун чылдагаанын тып билири.

Ооредиглиг: Чувени деннеп, дыннап, билип алган чуулу-биле ажылдап,ону ажыглап билири. 

Коммуникативтиг:, Эштери-биле шын харылзажып билири.

Оореникчиге хевирлеттинер чуул: Шын бижииринче сонуургал,кичээнгейлиг дыннап билири.

68

Катаптаашкын(а.140-143)

Чуну билип алыры: Сайгарылгаларнын бодуун улегерин ажыглап билири.

Чуну кылып ооренип алыры: Чугаа кезээнге сайгарыгалар кылыры.

Регулятивтиг: Эгелекчи чорукту бодунга сайзырадыры болгаш бот ажылдап билири.

Ооредиглиг: Хуваап, болуктеп билири.

Коммуникативтиг: Сумележип, кады ажылдап билири.

Оореникчиге хевирлеттинер чуул: Ооредилгеже чуткулдуу, чуну билип алганын база чуну билбезин медереп билири.