Юлда йөри бел.
план-конспект занятия (средняя, старшая группа)

“Машинада йөрибез”

Максат. Машинада утырып йөргәндә үзеңне дөрес тоту.

Бурычлар.Балаларны транспорт төрләре белән таныштыру, аларның җәмәгать транспорты турындагы белемнәрен тулыландыру; юл йөрү кагыйдәләрен төгәл үтәргә кирәклегенә төшендерү; бәйләнешле сөйләм телен үстерү.

Хәерле көн, балалар!

Хәерле көн, сиңа

Хәерле көн, миңа.

Хәерле көн, сезгә

Хәерле көн, безгә!

Балалар,  әйдәгез бер уен уйнап алабыз, карагыз әле, нинди матур чәчәк! Аның таҗлары гади генә түгел, серле таҗлар. Анда нинди сер яшеренгәнен белү өчен, миндәге табышмакларга сез җавапларын табырга тиеш. Игътибар белән тыңлагыз .

1 табышмак.

Арбасы бар, арты юк,

Тәртә-мазар заты юк.

Тоткасынакулыңтисә,

Атны да узыпкитә.

Балалар: Автобус.

Тәрбияче: Кылгаасылына,

Тимергәтаяна,

Утырыпчаба

Теләсә кая.

Балалар: Трамвай.

Тәрбияче: Каладагыүгезләрнең

Пар сукмактамөгезләре.

Сукмактанчыксамөгез,

Шыптуктарчапканүгез.

Балалар: Троллейбус.

Тәрбияче: “На!”- дисәң, йөрми,

“Т-р-р!”- дисәңтуктамый.

Печәнсалсаң, ашамый

Койрыгынборсаң — чаба.

Балалар: Такси.

Тәрбияче: Җирастыннанйөри

Кешеләрташый?

Бунәрсә?

Балалар: Метро.

Тәрбияче: Дөрес, балалар. Менә без сезнеңбеләнчәчәкнеңтаҗларыначыпбетердек. Бурәсемнәрдәнинди транспорт ясалган?

Балалар: Автобус, трамвай, троллейбус, такси, метро.

Тәрбияче:Автобус, трамвай, троллейбус, такси, метро - бу транспорт төрләре бары тик шәһәрдәгенәбула, шуңакүрәаларнышәһәр транспорты яисәҗәмәгатьтранспортларыдипатыйлар. Балалар, әйтегезәле? Балалар, әйтегез әле, безнең авылда ниндиҗәмәгатьтранспортлары бар?

Балалар. Автобус, такси.

Тәрбияче: Бикдөрес.

Тәрбияче: Балалар, автобусны, таксиныйөртерөченбезгәнәрсәкирәк?

Балалар: Бензин, йөртүче.

Тәрбияче: Ә без таксиныничекитепчакырабыз?

Балалар: Телефоннаншалтыратабыз, адресныәйтәбез, үзеңәкирәквакыткачакырабыз.

Тәрбияче: Дөрес, балалар, ә хәзерсезнеңбеләнуенуйнапкитәрбез. Ул “Транспортныҗый” дипатала. Мин сезгә 2 конверт бирәм, конверт эчендәгекисәкләрнеҗыйгачнинди транспорт килеп чыгар.

Шофер: Кем кая бара? Автобус әзер.

Пассажирлар: Без ашыгабыз, шофер абый!

Тизрәк моторны кабыз.

Ш. Утырыгыз. Каешларыгызны эләктерегез.(Машина кабына һәм сүнә.)

П. Нишләп сүнде автобус?

Әйтеп бирче, шофер дус!

Ш. Моторның тамагы ачкан,

Автобусны туктаткан.

Бозау. Му-у-у, му-у-у! Бирик су!

Аннан печән бирербез

Һәм утырып йөрербез!

Ш. Юк, мотор печән ашамый!

Песи. Мияу, мияу!

Ашамаса ул печән,

Бәлки, тәмле сөт эчәр?

Ш.Юк, мотор сөт яратмый!

Эт. Һау, һау, һау!

Мин яшергән идем бер сөяк,

Сөяк бирергә кирәк!

Ш. Мотор сөяк ашамый!

Каз белән үрдәк. Кыйгак-кыйгак, бак-бак-бак!

Бирик ярма, вак-вак-вак!

Ш.Мотор ярма ашамый!

Колын. Иха-ха, иха-ха!

Бирик без аңа арпа!

Ш.Мотор арпа ашамый!

Пассажирлар. Шофер абый, әйт тизрәк,

Моторга нәрсә кирәк?

Ш. Мотор бензин ярата,

Бензин салыйк аңарга!

Пассажирлар. Ягулыкстанциясеерак түгел – биредә.

Бензин ярата икән, кирәк алып килергә.

(Тәрбияче канистра белән бензин алып килә, шофер аны бензин багына сала.)

Ш. Менә тулы багыбыз,

Теләгән җиргә барырбыз!

(Мотор кабына. “Мин шофер” җыры башкарыла. Җыр беткәч, автобусны ЮХИДИ хезмәткәре туктата)

ЮХИДИ хезмәткәре. Исәнмесез, балалар, сез кая барасыз?

Пассажирлар. Без театрга барабыз.

Инде соңга калабыз.

ЮХИДИ хезмәткәре. Юлда йөргәндә ашыкмаска кирәк. Минем сезнең белемегезне тикшереп карыйсым килә. Әйдәгез“Кызыл,яшел” уенын уйнап алыйк әле.

һәрберсенә кызыл һәм яшел төстәге күрсәткечләр бирелә. Тәрбияче кагыйдәләрне укый. Ярый дигән җавапларга яшел күрсәткечне, ярамый дигән җавапка кызыл күрсәткечне күтәрергә тиешләр.

*Транспорттабаргандатранспорттансикерептөшепкалырга ... ( Кызыл)

*Транспортның тәрәзәсеннән башны тыгып барырга ... ( Кызыл)

Транспортның утыргычының тоткаларына тотынып барырга... (Яшел)

*Транспортта этешергә, төртешергә ... (Кызыл)

*Алгы утыргычларны өлкәннәргә, авыруларга, балалы пассажирларга калдырырга ... (Яшел)

*Кычкырып сөйләшергә, шаулашып барырга ... (Кызыл)

*Алдагы ишекләрдән өлкәннәр, инвалидлар, балалы пассажирлар керергә: арткы ишектән калганнар керергә ... (Яшел)

*Салонны чүпләргә ... (Кызыл)

*Билетларалырга ... (Яшел)

- Молодцы, хәерле юлга.утырабыз. Ишекләр ябыла. Зиң-зиң-зиң! Кузгалдык! Туктагыз ни булды? Алдакүперватылган, без бара алмыйбыз. Безгәанытөзәтергәкирәк.  Чүкечбеләнэшлибез (тук-тук-тук, бер!Балаларкагухәрәкәтеясыйлар, хор беләнәйтәләр). Балта белән чабабыз.Тюк-тюк-тюк, ике! Чабухәрәкәтеясыйлар, хор беләнәйтәләр). Пычкы белән кисәбез: Выж-выж-выж! өч! (кисүхәрәкәтеясыйлар, хор беләнәйтәләр)

Бергә: Үт! Юл төзек ич.

Нишләптер акрын эшлибез!Темпны арттырып, хәрәкәтләрне ясап, сүзләрне әйтәләр.

Тук-тук-тук-бер! 
Тюк-тюк-тюк-ике! 
Выж-выж-выж-өч! 
Үт! Юл төзекич.

Юлны дәвам итәр өчен “Ярый-ярамый!”уенын уйнап алырбыз.(Балаларга сораулар чиратлаштырып бирелә, җаваплар “ярый”, “ярамый” дип хор белән әйтелә.

*Күпердә уйнарга ... (ярамый)

*Светофорның яшел уты янганда юл аркылы чыгарга ... (ярый)

*Юлны җир асты юлы аша чыгарга...

*Велосипедта рульне җибәреп йөрергә...

*Өлкәннәргә юл аркылы чыгарга булышырга...

*Юлданбарган машина артынаябышыпбарырга...

*Светофорныңсарыутыянгандаюларкылычыгарга...

*Машиналарюлындауйнарга...

*Машиналарюлын зебра ашачыгарга...

*14 яшьтәнвелосипедтайөрергә...

- Молодцы! (Дөресҗавапларгафишкаларбирелә). Юлныдәвамитсәктәярый.

Ә хәзер уен уйнап алабыз.Игътибарлы булыгыз. Әгәр җәмәгать транспорты икән – чүгәлисез, булмаса – басасыз.

Автобус – чүгәлиләр,

Камаз – басалар, һ.б.

Җырлап барабыз.

Әгәр һәрвакыт үтәсәң

Юл йөрү кагыйдәсен.

Аяк-кулың төзек булыр

Шуны нык белеп тор син.

Кызыл күзле светофор

Замечательная.

Юл кагыйдәләренүтәү

Обязательная.

Зебра сызыкларыкебек

Туры булсаюлларың.

Иминлек белән бәхеттә

Үтәр синең елларың.

Яшелкүзле светофор

Замечательная.

Юл кагыйдәләренүтәү

Обязательная.

Гел-гелуңсын юлыбыз

Бәла-каза булмасын.

Өйрәник без ныгытып

Юл йөрү кагыйдәсен.

Сарыкүзле светофор

Замечательная.

Юл кагыйдәләренүтәү

Обязательная.

Шофер. Менә килеп тә җиттек. Балалар, ә хәзер автобустан ашыкмыйча чыгыгыз.

Сезнең барыгызга да юлда хәвеф-хәтәрсез, бәла–казаларсыз йөрергә язсын!

Уртанчылар төркемендәге балаларны урамнарда һәм юлларда үзләрен хәвефсез тотарга өйрәтү эшен планлаштыру

(2018 – 2019 уку елы)